lokalny program rewitalizacji dla miasta świebodzin na lata 2013-2020

Transkrypt

Załącznik nr 1
do uchwały Nr …………..
Rady Miejskiej w Świebodzinie z dnia ……………… 2014 r.
w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji
dla Miasta Świebodzin na lata 2013-2020.
LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA
MIASTA ŚWIEBODZIN NA LATA 2013-2020
Świebodzin, październik 2013
Spis treści
I.
WSTĘP ............................................................................................................................... 5
II. CHARAKTERYSTYKA
OBECNEJ
SYTUACJI
NA
TERENIE
MIASTA
ŚWIEBODZIN ........................................................................................................................... 6
II.1 Strefa zagospodarowania przestrzennego ............................................................................ 6
II.1.1 Położenie .......................................................................................................................... 6
II.1.2 Rys historyczny ................................................................................................................ 7
II.1.3 Struktura funkcjonalno-przestrzenna miasta .................................................................... 9
II.1.4 Infrastruktura .................................................................................................................. 11
II.1.4.1 Układ drogowy i komunikacyjny ................................................................................ 11
II.1.4.2 Infrastruktura techniczna ............................................................................................. 15
II.1.4.2.1 Wodociągi i kanalizacja ............................................................................................ 15
II.1.4.2.2 Energetyka i ciepłownictwo ..................................................................................... 17
II.1.4.2.3 Gospodarka odpadami .............................................................................................. 18
II.1.4.2.4 Telekomunikacja ....................................................................................................... 20
II.1.4.2.5 Mieszkalnictwo ......................................................................................................... 21
II.1.5 Obiekty i granice ochrony konserwatorskiej .................................................................. 23
II.1.6 System oraz uwarunkowania przyrodnicze miasta ......................................................... 27
II.1.6.1 Struktura gruntów ........................................................................................................ 27
II.1.6.2 Zasoby wodne .............................................................................................................. 29
II.1.6.3 Powierzchnia ziemi i gleby.......................................................................................... 31
II.1.6.4 Przyroda ....................................................................................................................... 33
II.1.6.5 Powietrze atmosferyczne ............................................................................................. 36
II.1.6.6 Hałas ............................................................................................................................ 37
II.1.6.7 Fale elektromagnetyczne ............................................................................................. 38
II.1.6.8 Energia odnawialna ..................................................................................................... 39
II.1.7 Charakterystyka przestrzeni publicznej miasta .............................................................. 40
II.1.8 Analiza zasobów rekreacyjno-turystycznych i możliwości rozwoju turystyki .............. 41
II.1.9 Identyfikacja problemów w sferze zagospodarowania przestrzennego ......................... 47
II.2 Strefa gospodarcza ............................................................................................................. 47
II.2.1 Struktura i trendy podstawowych branż gospodarki na terenie miasta .......................... 47
II.2.2 Liczba podmiotów gospodarczych z podziałem na sektory ........................................... 50
II.2.3 Główni pracodawcy i zatrudnienie ................................................................................. 51
Strona 2 z 108
II.2.4 Analiza możliwości budżetowych Gminy Świebodzin .................................................. 53
II.2.5 Identyfikacja problemów w sferze gospodarczej ........................................................... 54
II.3 Strefa społeczna ................................................................................................................. 55
II.3.1 Struktura społeczna i demograficzna .............................................................................. 55
II.3.1.1 Demografia .................................................................................................................. 55
II.3.1.2 Rynek pracy ................................................................................................................. 58
II.3.1.3 Bezpieczeństwo ........................................................................................................... 60
II.3.1.4 Ochrona zdrowia.......................................................................................................... 61
II.3.1.5 Pomoc społeczna ......................................................................................................... 62
II.3.1.6 Oświata i wychowanie ................................................................................................. 65
II.3.1.7 Kultura ......................................................................................................................... 68
II.3.1.8 Organizacja pozarządowe ............................................................................................ 69
II.3.1.9 Określenie grup społecznych wymagających wsparcia ............................................... 72
II.3.1.10 Problemy społeczne na terenie gminy ....................................................................... 72
III. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA OBSZARZE WYMAGAJĄCYM
REWITALIZACJI .................................................................................................................... 73
III.1 Strefa zagospodarowania przestrzennego ........................................................................ 73
III.2 Strefa gospodarcza ........................................................................................................... 76
III.3 Strefa społeczna ................................................................................................................ 76
IV. NAWIĄZANIE
DO
DOKUMENTÓW
STRATEGICZNYCH
DOTYCZĄCYCH
ROZWOJU PRZESTRZENNO-SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO REGIONU ............... 79
IV.1 Lubuskie Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013........................................ 79
IV.2 Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do
2020 roku.................................................................................................................................. 80
IV.3 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Świebodzińskiego .................................. 81
IV.4 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Świebodzin ................................. 83
IV.5 Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i
Gminy Świebodzin ................................................................................................................... 84
V. ZAŁOŻENIA
DLA
LOKALNEGO
PROGRAMU
REWITALIZACJI
MIASTA
ŚWIEBODZIN NA LATA 2013-2020 ..................................................................................... 86
V.1 Okres programowania ........................................................................................................ 86
V.2 Postęp w realizacji programu oraz stan prac nad planowymi inwestycjami ..................... 86
V.3 Opis działań i ich główne kierunki .................................................................................... 88
V.4 Zasięg terytorialny rewitalizowanych obszarów ............................................................... 89
Strona 3 z 108
V.5 Kryteria wyboru obszarów rewitalizowanych ................................................................... 89
VI. PROJEKTY
REALIZOWANE
W
RAMACH
LOKLANEGO
PROGRAMU
REWITALIZACJI MIASTA ŚWIEBODZIN 2013-2020 ........................................................ 96
VII. WSKAŹNIKI PRODUKTU I REZULTATU DLA PROJEKTÓW REALIZOWANYCH
W RAMACH LOKLANEGO PROGRAMU REWITALIZACJI MIASTA ŚWIEBODZIN NA
LATA 2013-2020 ..................................................................................................................... 99
VIII.
POTRZEBY I CELE REWITALIZACJI ................................................................ 101
IX. PLAN
FINANSOWY
INWESTYCJI
REALIZOWANYCH
W
RAMACH
LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI MIASTA ŚWIEBODZIN ....................... 101
X. SYSTEM WDRAŻANIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ............... 102
XI. SPOSOBY
MONITOROWANIA
REALIZACJI
PROGRAMU,
OCENY
I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ......................................................................................... 103
XII. STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁOWANIA NA ŚRODOWISKO ....................... 105
XIII.
PODSUMOWANIE ................................................................................................. 105
Spis wykresów........................................................................................................................ 107
Spis rycin ................................................................................................................................ 108
Strona 4 z 108
WSTĘP
I.
Proces degradacji miast, szczególnie ich centrów postępuje od lat. Wiąże się przede
wszystkim z wyludnieniem śródmieścia co skutkuje, że pozostający tam mieszkańcy to
głównie osoby, których nie stać na zmianę miejsca zamieszkania. W wyniku tego trendu
w centrum miasta pozostaje wiele osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Stan
techniczny budynków, z racji ich wieku również pogarsza się. W większości polskich
miast sytuacja jest podobna. W celu zapobiegania pogłębianiu się niekorzystnej sytuacji
tworzone są Lokalne Programy Rewitalizacji, których celem jest diagnoza aktualnej
sytuacji w mieście i przeciwdziałanie degradacji przestrzeni zurbanizowanej. Dzięki
wielowymiarowej diagnozie, zarówno jakościowej jak i ilościowej, możliwe jest
wyznaczenie obszarów zdegradowanych, które najpilniej potrzebują pomocy.
W tym celu władze Miasta Świebodzin zdecydowały się na opracowanie Lokalnego
Programu
Rewitalizacji
dla
Miasta
Świebodzin
na
lata
2013-2020
według
obowiązujących „Wytycznych do tworzenia Lokalnych Programów Rewitalizacji dla
województwa lubuskiego na lata 2007-2013”.
Po analizie danych, pochodzących z
Głównego Urzędu Statystycznego oraz zebranych przez pracowników Urzędu Miasta,
Miejski Ośrodek Społeczny, Powiatowy Urząd Pracy oraz Komendę Powiatową Policji
wyznaczono obszar zdegradowany.
Zaplanowane zostały działania, które w sposób kompleksowy poprawią jakość życia
mieszkańców w Świebodzinie. Ich realizacja, z uwagi na specyficzny charakter procesu
rewitalizacji, zaplanowana została na lata 2013 – 2020. Z definicji rewitalizacja stanowi
długotrwały proces, który wymaga zaangażowania nie tylko władzy, ale także innych
podmiotów - partnerów rewitalizacji, a także nakładu odpowiednich środków na realizację
zaplanowanych przedsięwzięć. Dla najefektywniejszego działania Gmina Świebodzin
będzie starała się pozyskać dofinansowanie projektów rewitalizacyjnych w ramach
funduszy europejskich, w tym
także z programów dostępnych w nowym okresie
finansowania, tj. w latach 2014-2020.
Strona 5 z 108
II.
CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI NA TERENIE MIASTA
ŚWIEBODZIN
II.1 Strefa zagospodarowania przestrzennego
II.1.1 Położenie
Miasto Świebodzin położone jest we wschodniej części województwa lubuskiego,
centralnej część powiatu, w odległości ok. 45 km na północ od Zielonej Góry. Świebodzin jest
siedzibą powiatu świebodzińskiego i gminy miejsko-wiejskiej. Leży w historycznych
granicach Dolnego Śląska. Najistotniejszym czynnikiem rozwoju miasta oraz gminy
Świebodzin jest położenie na szlakach tranzytowych z Niemiec i Skandynawii na południe
Europy.
Gmina Świebodzin graniczy: od północnego-zachodu z Gminą Lubrza, od
południowego zachodu z Gminą Skąpe, od wschodu z Gminą Szczaniec, od północy
z gminami: Międzyrzecz i Trzciel, a od południa z Gminą Sulechów. Należy również do
EUROREGIONU Szprewa-Nysa-Bóbr. W skład gminy wchodzą 23 sołectwa, miasto
Świebodzin oraz 8 mniejszych miejscowości, które należą do wspomnianych sołectw.
Największe miejscowości poza Świebodzinem to: Wilkowo, Jordanowo, Gościkowo,
Rzeczyca, Chociule. Powierzchnia gminy wynosi ok. 226 km2, z czego 17 km2 zajmuje
miasto, co stanowi 7,5% obszaru gminy. Natomiast pozostałą część terenu zajmują obszary
wiejskie. Gmina posiada zasoby leśne obejmujące obszar 6214,9 ha, czyli ok 28%
całkowitego obszaru gminy, przy średniej dla powiatu 42,04%, województwa 49,13% oraz
kraju 29,31%.
Gmina Świebodzin położona jest na Pojezierzu Lubuskim, przeważająca część gminy
leży w granicach Pojezierza Łagowskiego, a fragmentem południowo-zachodnim (okolice wsi
Chociule, Kępsko, Rosin) także na Równinie Torzymskiej. Teren ten został podzielony na
dwa mezoregiony: Pojezierze Łagowskie i Bruzda Zbąszyńska (Obniżenie Obrzańskie).
Gmina w całości usytuowana jest w dorzeczu Odry, na wododziale pomiędzy Odrą a Wartą.
Cechą charakterystyczną omawianego regionu jest znaczna obfitość wód powierzchniowych.
Główną rzeką przepływającą przez tereny Gminy Świebodzin jest Paklica (dopływ Odry),
natomiast największym jeziorem jest Jezioro Paklicko Wielkie o powierzchni 196 ha, które
należy do jednego z największych w regionie. Pozostałe jeziora to: Jezioro Wilkowskie (130,5
ha), Lubinieckie (79,4 ha), Zamecko (17 ha). W bezpośrednim sąsiedztwie Gminy znajduje
Strona 6 z 108
się Jezioro Niesłysz – największe na Pojezierzu Łagowskim o powierzchni 496,6 ha.
W Świebodzinie krzyżują się drogi o znaczeniu krajowym (nr 3 (E65) oraz 92) oraz
wojewódzkim (nr 276 oraz 303). W mieście znajduje się również stacja kolejowa, przez którą
przebiega linia kolejowa nr 3.
Rycina 1: Położenie geograficzne Świebodzina
Źródło: www.gminy.pl
Na atrakcyjność turystyczną wpływa fakt, że gmina posiada urozmaiconą rzeźbę
terenu, która została ukształtowana przez działalność lodowca skandynawskiego i jego wód
roztopowych. Świebodzin pełni funkcje ośrodka: administracyjnego, gospodarczego,
edukacyjnego oraz kulturalnego. Miasto leży na 52º15' długości geograficznej północnej oraz
15º32' szerokości geograficznej wschodniej.
II.1.2 Rys historyczny
Głównym czynnikiem rozwoju miast jest położenie na trasach tranzytowych,
Świebodzin położony jest na trasie z Niemiec i Skandynawii na południe Europy.
Najstarsze ślady bytności człowieka na terenie dzisiejszego powiatu świebodzińskiego
pochodzą z ok. 9 tysięcy lat p. n. e., o czym świadczą liczne znaleziska archeologiczne.
Strona 7 z 108
Miasto Świebodzin powstało natomiast na przełomie XIII i XIV wieku na ważnym szklaku
komunikacyjnym z Pomorza na Śląsk. Obszar, na którym rozwinął się Świebodzin należał
pierwotnie do Wielkopolski i był połączony z diecezją poznańską aż do 1654 roku. Pierwsza
wzmianka, która nie precyzuje charakteru osadniczego Świebodzina, jednak wspomina, że
jego właścicielem jest rycerz Gniewomir, pochodzi z roku 1302. Świebodzin jako miasto jest
wymieniane w 1319 roku i rozwija się na prawie polskim. Prawo magdeburskie przyjęło
w pierwszej połowie XIV wieku, natomiast prawo miejskie w połowie XV wieku. Miasto
zostało rozplanowane w oparciu o regularny układ ulic, centrum stanowił prostokąt, do
którego dobiegały ulice pod kątem prostym. Początkowo, aż do XIV wieku, Świebodzin
posiadał obwarowania drewniano-ziemne, które następnie zamieniono na mury łączące się z
zamkiem, tworząc system umocnień miasta. Mocną stroną była droga przebiegająca z
południa na północ. Już w czasach średniowiecza zabudowania przekroczyły system
obwarowania i wzdłuż głównych dróg tworzyły się przedmieścia.
Świebodzin od początków swojego istnienia leżał na skrzyżowaniu głównych dróg,
którymi były: Poznań-Frankfurt oraz Wrocław-Szczecin, przez co stało się ośrodkiem typowo
rzemieślniczo-handlowym. Początkowo miasto trudniło się wytwarzaniem sukna, które było
szeroko znane na terenie zarówno Wielkopolski, jaki i na Śląsku. Do końca czasów
średniowiecza rozwinęły się również: garbarstwo, kuśnierstwo i rolnictwo. W wieku XV
rozwinęła się uprawa winnej latorośli oraz produkcja i eksport wysoko cenionego piwa
świebodzińskiego. W kolejnym wieku miasto przeżyło kilka wyniszczających pożarów,
trzęsienie ziemi, a także epidemie. Odbudowano kościół, ratusz, a wiele budynków zmieniło
wystrój architektoniczny. W roku 1604 wybudowano pierwszą murowaną szkołę miejską,
która przetrwała do dnia dzisiejszego. Następnie rozwój ekonomiczny miasta został
zatrzymany w związku z wyniszczającą wojną trzydziestoletnią. Jednak już na przełomie
XVIII i XIX wieku nastąpił nowy etap rozwoju miasta. Nastąpiło uprzemysłowienie,
a w związku z tym powstały fabryki włókiennicze, zakłady budowy maszyn, cegielnie
i browary. W roku 1849 wybudowano bitą drogę Poznań-Frankfurt nad Odrą, natomiast
w 1870 uruchomiono linię kolejową pomiędzy tymi miastami. Wszystkie wymienione
czynniki miały wpływ na szybki wzrost liczby ludności.
Najstarsze informacje o radzie miejskiej w mieście Świebodzin pochodzą z 1397 roku,
natomiast o burmistrzu z 1418 roku. W latach 1435-67 miasto podlegało wpływom
brandenburskim, natomiast od strony wschodniej wpływom wielkopolskim (ponieważ zostało
oddane pod zastaw joannitów łagowskich). Świebodzin do Śląska wrócił ponownie w roku
1695, natomiast podczas wojny śląskiej ostatecznie przeszedł pod panowanie Prus, pozostając
Strona 8 z 108
w tej zależności do 1817 r. Miasto ostatecznie wróciło do Polski pod koniec drugiej wojny
światowej, a po jej zakończeniu zostało włączone administracyjnie do Wielkopolski. Po
kolejnych
reformach
administracyjnych
Świebodzin
ostatecznie
wchodzi
w skład
województwa lubuskiego. Obecnie jest siedzibą gminy (miejsko-wiejskiej) oraz powiatu,
a położenie na ważnych szlakach handlowych i komunikacyjnych w dalszym ciągu zapewnia
rozwój miasta oraz gminy.
II.1.3 Struktura funkcjonalno-przestrzenna miasta
Miasto posiada strukturę funkcjonalno-przestrzenną, która ukształtowana jest
w głównej mierze przez warunki przyrodnicze i historyczne. Pozytywny wizerunek miasta
budują nie tylko elementy współczesne (tj.: dobrze prosperujące podmioty gospodarcze,
inwestycje w infrastrukturę techniczną czy obiekty małej architektury), ale również elementy
historyczne – w szczególności zachowane zabytkowe układy przestrzenne śródmieścia i wielu
innych zabytków na terenie miasta, jak również całej Gminy Świebodzin.
Struktura przestrzenna Świebodzina pozwala na wyodrębnienie terenów, które
charakteryzują się odmiennym przeznaczeniem oraz sposobem użytkowania, m.in. są to
tereny:
 zabudowy mieszkaniowej,
 zabudowy mieszkaniowo-usługowej,
 usług,
 działalności gospodarczej,
 ogrody działkowe,
 zieleni urządzonej,
 komunikacyjne (w tym komunikacji kolejowej, drogi),
 lasów,
 otwarte oraz zieleni nieurządzonej,
 z dominującym udziałem użytków rolnych (w tym kompleksy bardzo dobrej oraz
dobrej przydatności rolniczej).
Struktura terenów funkcjonalnych określona w Studium Uwarunkowań i Kierunków
Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Świebodzin wskazuje na największy
udział w przestrzeni Świebodzina terenów zabudowy mieszkaniowej, terenów usług,
komunikacyjnych, działalności gospodarczej oraz z dominującym udziałem użytków rolnych.
Wśród zabudowań dominującą rolę pełnią zabudowania jednorodzinne, a także tereny
Strona 9 z 108
produkcyjno-magazynowo-składowe.
Obiekty sfery administracyjnej, kulturowej, oświaty i zdrowia są przede wszystkim
umiejscowione na terenie miasta, rozmieszczone wzdłuż głównych ulic.
Pod względem funkcjonalnym w układzie drogowym wyróżniamy drogi służące
połączeniom ponadlokalnym, czyli jako połączenia nie tylko dla mieszkańców miasta czy
gminy. Zapewnia to sieć dróg krajowych (droga nr 92 i 3 (E65)), wojewódzkich: nr 276
(Świebodzin-Skąpe-Szklarska Radnicka-Krosno Odrzańskie), oraz nr 303 (ŚwiebodzinBabimost-Powodowo), a także sieć dróg powiatowych i lokalnych. Przez miasto przebiega
również linia kolejowa nr 3, która prowadzi ruch pociągów osobowych i towarowych ze
stacją „Świebodzin”.
Teren Gminy charakteryzuje się dużym udziałem powierzchni terenów zielonych.
Znajduje się tu 10 parków o wartości zabytkowej, wśród których najcenniejsze są: miejski
park im. F. Chopina w Świebodzinie, park klasztorny w Gościkowie oraz park krajobrazowy
w Lubinicku i w Chociulach. Dodatkowo w granicach administracyjnych miasta Świebodzin
wyróżniamy:
 park Łęgowski (2,6688 ha),
 park Dworcowy (0,9066 ha),
 skwer – Plac Wolności (0,3763 ha),
 skwer przy ulicy Wałowej (0,2971 ha).
Ponadto obszar Gminy - zgodnie w wymogami prawnymi - został objęty obszarowymi
formami ochrony przyrody (rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, obszary
NATURA 2000, pomniki przyrody, użytki ekologiczne) w celu zachowania wartości
krajobrazowych. Zarówno gmina, jak i miasto Świebodzin leżą w całości w dorzeczu rzeki
Odry, na wododziale pomiędzy rzeką Odrą i Wartą. Układ hydrologiczny gminy tworzą rzeki:
Paklica i Struga Świebodzińska.
Strukturę przestrzenną miasta uzupełnia cmentarz komunalny znajdujący się przy
ulicy Łęgowskiej 6.
Strona 10 z 108
II.1.4 Infrastruktura
II.1.4.1 Układ drogowy i komunikacyjny
Jednym z podstawowych czynników wpływających na funkcjonowanie i rozwój
społeczny miasta i gminy Świebodzin jest system transportowy. W układzie drogowym
wyróżniamy drogi, które charakteryzują się funkcjami ponadlokalnymi, służące nie tylko
lokalnej społeczności, ale zapewniające połączenie głównej trasy z Niemiec i Skandynawii na
południe Europy.
Układ drogowy miasta i gminy Świebodzin tworzy sieć dróg publicznych o łącznej
długości 297 km, w skład których wchodzi:
 50 km dróg krajowych,
 23 km dróg wojewódzkich,
 95 km dróg powiatowych,
 129 km dróg gminnych (w tym 17 km na terenie miasta).
Podstawowy układ powiązań drogowych to:
 drogi krajowe:
 A2 - Świecko-Nowy Tomyśl-Poznań-Konin-Warszawa-Siedlce-Terespol (węzeł
drogowy z trasą S3 (E65) w Jordanowie),
 nr 3 (E65) - Świnoujście-Szczecin-Gorzów Wielkopoleski-Zielona Góra-LubinLegnica-Bolków-Jelenia Góra-Jakuszyce,
 nr 92 – Rzepin-Świebodzin-Pniewy-Poznań-Września-Konin-Kutno-Łowicz-BłonieKałuszyn1.
 drogi wojewódzkie:
 nr 276 – Świebodzin-Skąpe-Szklarska Radnicka- Krosno Odrzańskie,
 nr 303 – Świebodzin-Babimost-Powodowo.
 drogi powiatowe:
 nr 1202F – Wityń-Ojerzyce-Raków-Buków,
 nr 1205F – Pomorsko-Brzezie-Pałck-Niekarzyn-Kępsko,
 nr 1209F – Rosin-Raków-Szczaniec,
 nr 1217F – Jordanowo- Wilenko- Szczaniec,
 nr 1218F – Jordanowo- Glińsk,
1
Zarząd Dróg Wojewódzkich w Zielonej Górze, www.zdw.zgora.pl
Strona 11 z 108
 nr 1219F – Lubrza-Rusinów-Glińsk,
 nr 1220F – Jordanowo- Lubrza,
 nr 1221F – Jordanowo- Staropole- Sieniawa,
 nr 1222F – Skąpe-Darnawa-Rosin,
 nr 1228F – Świebodzi- Ołobok-Rokietnica,
 nr 1229F – Skąpe-Łąkie-Chociule- Rudgrzowice,
 nr 1230F – Rudgrzowice- Lubnicko,
 nr 1231F – Wilkowo- Borów- Obłock,
 nr 1232F – Radoszyn- Rudgerzowice,
 nr 1242F – Pieski- Zarzyń- Lubrza- Świebodzin,
 nr 1243F – Wilkowo- Ługów,
 nr 1245F – Mostki- Tyczyno- Wilkowo,
 drogi gminne:
 nr 006101F – Rusinów – Rzeczyca,
 nr 006102F – Łuków – Rusinów,
 nr 006103 – Nowy Dworek – Zacisze,
 nr 006104 – Lubinicko do drogi krajowej nr 3,
 nr 005711F – Wolimierzyce – Jeziory,
 nr 006105F – Jordanowo – Zakole,
 nr 006106F – Gliński – Zakole,
 nr 006107F – do drogi gminnej nr 006105F – Szumiąca,
 nr 006108F – Glińsk do drogi krajowej nr 3,
 nr 4804F – do drogi krajowej nr 3 – Rudgerzowice – Darnawa,
 nr 5705F – Jeziory – Kiełcze – Smardzewo,
 nr 5714F – Świebodzin – Ojerzyce,
 nr 006109F – do drogi krajowej nr 2 do Lubinicka,
 nr 006110F – Lubinicko do drogi gminnej nr 005714F (Świebodzin – Ojerzyce),
 nr 005712F – Ojerzyce – Myszęcin,
 nr 003516F – Gościkowo – Szumiąca – do drogi krajowej nr 3 (Nietoperek),
 nr 006111F – Rzeczyca – Grodziszcze – do drogi krajowej nr 2,
 nr 006112F – Kupienino do drogim krajowej nr 2,
 nr 006113F – Rozłogi – Świebodzin,
Strona 12 z 108
 nr 006114F – Świebodzin – Grodziszcze – Glińsk,
 nr 006115F – Borów – Rozłogi – Świebodzin,
 nr 003009F – Wilkowo do drogi krajowej nr 1242F,
 nr 003501F – droga krajowa nr 3 (Kaława) – Nowy Dworek,
 nr 006116F – do drogi krajowej nr 3 do Chociuli,
 nr 006117F – Kiełcze – Chociule,
 nr 006118F – Osogóra – Jeziory – Raków,
 nr 005514F – Buków – Kępsko,
 nr 005709F – Kiełcze – Przegubiel – Raków,
 nr 006119F – Rudgerzowice – Osogóra – Raków,
 nr 005516F – Rosin – Podlesie – Buków,
 nr 006120F – Podlesie do drogi krajowej nr 3,
 nr 004805F – Kalsk – Niekarzyn,
 nr 004806F – Kije – Niekarzyn,
 nr 006121F – Gościkowo do granicy Gminy,
 nr 003005F – Tyczyno – Ołobok,
 nr 006122F – Borów do drogi gminnej nr 003005F Tyczyno – Ołobok,
 nr 006123F – Lubogóra – Niedźwiady,
 nr 003007F – Wilkowo – Nowa Wioska,
 nr 003008F – do drogi gminnej nr 003005F - Ługów,
 nr 006124F – Wilkowo – Chociule,
 nr 103601F – Bramkowa,
 nr 103612F – Kościuszki,
 nr 103602F – Cegielna,
 nr 103613F – Krasińskiego,
 nr 103603F – Dworska,
 nr 103614F – Kręta,
 nr 103604F – Garbarska,
 nr 103615F – Krótka,
 nr 103605F – Głowackiego,
 nr 103616F – Kozia,
 nr 103606F – Grzybowa,
 nr 103617F – Łąkowa,
 nr 10360709F – Górna,
 nr 103618F - Małomłyńska
 nr 103608F – Jeziorowa,
 nr 103619F – Mała,
 nr 103609F – Kamienna,
 nr 103620F – Małomłyńska,
 nr 103610F – Kilińskiego,
 nr 103621F – Marynarska,
 nr 103611F – Kopernika,
 nr 103622F – Mickiewicza,
Strona 13 z 108
 nr 103623F – Moniuszki,
 nr 103637F – Słowackiego,
 nr 103624F – 3 Maja,
 nr 103638F – Słoneczna,
 nr 103625F – Nowa,
 nr 103639F – Strzelecka,
 nr 103626F – Ogrodowa,
 nr 103640F – Średnia,
 nr 103627F – Okrężna,
 nr 103641F – Studencka,
 nr 103628F – Osiedlowa,
 nr 103642F – Topolowa,
 nr 103629F – Partyzancka,
 nr 103643F – Ułańska,
 nr 103630F – Paderewskiego,
 nr 103644F – Walki Młodych,
 nr 103631F – Polna,
 nr 103645F – Wiejska,
 nr 103632F – Poprzeczna,
 nr 103646F – Wodociągowa,
 nr 103633F – Północna,
 nr 103647F – Zielona,
 nr 103634F – Pułaskiego,
 nr 103648F – Za Groblą,
 nr 103635F – Rynkowa,
 nr 103649F – Związkowa,
 nr 103636F – Skrajna,
 nr 103650F – Żaków,
 nr 103651F – droga od ulicy Świerczewskiego do budynku nr 4 Oś. Widok,
 nr 103652F - droga od ulicy Świerczewskiego do budynku nr 19 Oś. Widok,
 nr 103653F – droga od ul. Świerczewskiego do budynku nr 22 Oś. Widok III,
 nr 103654F – Podgórna, od ulicy Świerczewskiego do skrzyżowania z ul. Boczną,
 nr 103655F – ulica bez nazwy od skrzyżowania ul. Podgórnej i Bocznej do drogi
gminnej nr 103653F na Osiedlu Widok,
 nr 103656F – Boczna, od skrzyżowania ul. Podgórnej do ul. Osiedle Żaków,
 nr 103657F – ul. Osiedle Żaków od ul. Stromej do ul. Żaków,
 nr 103658F – ulica bez nazwy od ulicy Sulechowskiej do posesji na dz. Nr 341/57,
 nr 103659F – ul. Dożynkowa,
 nr 103660F – ulica bez nazwy (mająca przebieg na dz. Nr 177/8, 185/2, 185/3, 213/1,
214/17, 214/19, 216, 453/49, 453/51)
 nr 103661F – Gronowa
Zgodnie z informacjami Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w lipcu
2013 roku został oddany do użytku 5 km odcinek S3 obwodnicy Świebodzin. Łączy on węzeł
Świebodzin Północ i Świebodzin Południe z wcześniej oddanymi do użytku fragmentami
drogi S3:
-
od węzła Jordanowo do węzła Świebodzin Północ (5 km) – oddany 27 maja;
-
od węzła Świebodzin Południe do węzła Sulechów (20 km) – oddany 18 czerwca.
Strona 14 z 108
Wszystkie odcinki umożliwiają bezpośredni dostęp drogą S3 od strony Zielonej Góry
do autostrady A2. Cechą charakterystyczną tego odcinka jest prawie kilometrowa estakada,
czyli wiadukt umożliwiający bezkolizyjny przejazd drogą S3 nad drogami gminnymi
i krajowymi oraz ulicą Poznańską w Świebodzinie, rzeką Struga Świebodzińska i linią
kolejową. Obiekt został idealnie wkomponowany w otoczenie z możliwością podziwiania
krajobrazów przez podróżnych2.
Drogi: gminne, powiatowe, wojewódzkie i krajowe łączą razem funkcje obsługi ruchu
wewnątrz obszaru, jak i ruchu zewnętrznego. Powiązane jest to z całym zagospodarowaniem
znajdującym się przy drogach. Sieć dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych jest
dobrze rozwinięta i dobrze udostępnia zagospodarowanie gminy. Natomiast drogi gminne
posiadają klasy dróg lokalnych lub dojazdowych. Podstawowym problemem jest
niedostateczne wyposażenie tych dróg w nawierzchnie twarde oraz zbyt małe szerokości
jezdni i pasów drogowych, co utrudnia budowę jednocześnie jezdni i chodników.
Przez teren gminy przebiegają dwie linie kolejowe:
 nr 3 – Warszawa Zachodnia-Frankfurt nad Odrą, jest ona fragmentem linii
międzynarodowej E 20, dwutorowa, zelektryfikowana,
 nr 375 – Międzyrzecz – Kunowice, jednotorowa, niezelektryfikowana, o znaczeniu
lokalnym, potocznie nazywana „Ciuchcią”.
Linia nr 3 prowadzi ruch pociągów towarowych i osobowych ze stacją „Świebodzin”,
natomiast linia nr 375 nie jest obecnie eksploatowana na terenie gminy.
Głównym węzłem komunikacji autobusowej jest dworzec w Świebodzinie, zapewnia
on - zgodnie z zapotrzebowaniem – zadowalające warunki obsługi. Port lotniczy znajduje się
o odległości 25 km od miasta Świebodzin, w miejscowości Babimost.
II.1.4.2 Infrastruktura techniczna
II.1.4.2.1 Wodociągi i kanalizacja
Całkowita długość sieci wodociągowej na terenie gminy Świebodzin wynosi 91,4 km,
z czego 40,6 km znajduje się na terenie miasta, a pozostała część na obszarach wiejskich.
Z końcem roku 2011 z sieci wodociągowej korzystało łącznie 21778 osób, co stanowiło
98,38% wszystkich mieszkańców Świebodzina. Ilość wody dostarczonej do gospodarstw
domowych w roku 2011 osiągnęła wartość 647,8 dam3. Miasto i Gmina Świebodzin
2
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, www.gddkia.gov.pl
Strona 15 z 108
zaopatrywane jest w wodę w systemie opartym na 12 komunalnych ujęciach wód
podziemnych wraz ze stacjami uzdatniania wody. Pobór wód podziemnych dla potrzeb
wodociągu miasta odbywa się z ujęcia wody zlokalizowanego w Świebodzinie na działkach
nr 20/2 i 53/10 II obręb geodezyjny. Odbywa się to za pomocą 11 studni wierconych
o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnym ujęcia Qe= 450 m3/h, pracujących przemiennie
w ilości: Qmax= 400 m3/g Qśrd= 6000 m3/d.
Podstawowe elementy układu wodociągowego Świebodzina zapewniają odbiorcom
dostawę odpowiedniej ilości wody o odpowiedniej jakości. Pojemność zbiorników
wyrównawczych to 1000 m3 i 4200 m3.
Tabela 1. Wodociągi i kanalizacja w Świebodzinie w roku 2011
Wodociągi
Długość czynnej sieci rozdzielczej [km]
40,6
Ludność korzystająca z sieci wodociągowej [osoba]
21778
Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania [szt.]
1406
Woda dostarczona gospodarstwom domowym [dam3]
647,8
Korzystający z instalacji w % ogółu ludności miasta
98,37%
Kanalizacja
Długość czynnej sieci kanalizacyjne [km]
32,2
Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej [osoba]
21096
Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania [szt.]
1301
Ścieki odprowadzone [dam3]
916
Korzystający z instalacji w % ogółu ludności miasta
95,29%
Źródło: Główny Urząd Statystyczny
W roku 2011 długość czynnej sieci kanalizacyjnej wynosiła 32,2 km, a korzystało
z niej 21096 mieszkańców, co stanowiło 95,29% ogólnej liczby osób zamieszkałych
w Świebodzinie. Ścieki z całego miasta, jak i gminy odprowadzane są do zlewni ściekowej z
mechaniczno-biologiczną oczyszczalnią
w Świebodzinie. Zlewnia
ta ustanowiona i
zatwierdzona została w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych przez
Ministerstwo Środowiska i Wojewodę Lubuskiego.
Miasto posiada uporządkowany system odprowadzania i oczyszczania ścieków
Strona 16 z 108
sanitarnych, który funkcjonuje w systemie grawitacyjno-tłocznym. Miejska oczyszczalnia
posiada przepustowość rzędu 8000m3/śrd (Qmax= 1400 m3/dobę). W związku z tym nie
występują
niedobory
w infrastrukturze.
Przyjęte
rozwiązania
technologiczne
sieci
kanalizacyjnej i oczyszczania ścieków umożliwiają obsługę całej gminy. Odbiornikiem
oczyszczonych ścieków jest Struga Świebodzińska i Jezioro Lubinieckie.
II.1.4.2.2 Energetyka i ciepłownictwo
Miasto jest zasilane w energię elektryczną za pomocą układu podstawowego i
układem rezerwowym siecią linii elektroenergetycznych napowietrznych oraz kablowym o
napięciu roboczym 15 kV. Główne linie prowadzone są z dwóch stacji elektroenergetycznych
110/15 kV zlokalizowanych w Świebodzinie, zasilanych przez linie systemu dystrybucyjnego
o napięciu 110 kV. W każdej miejscowości zlokalizowane są sieci transformatorowe typu
słupowego lub wieżowego, zasilane z linii napowietrznych.
Liczba odbiorców energii elektrycznej w roku 2011 wynosiła 8189 sztuk, natomiast
zużycie energii elektrycznej na niskim napięciu wynosiła 13968 MWh. Zasilanie miasta
i gminy w energię elektryczną przy obecnych potrzebach jest wystarczające, a stan techniczny
sieci można uznać za dobry.
Tabela 2. Podstawowe dane dotyczące sieci elektrycznej i gazowej na terenie miasta
Świebodzin w roku 2011
Sieć elektryczna
Odbiorcy energii elektrycznej na niskim napięciu [szt.]
8189
Zużycie energii elektrycznej na niskim napięci [MWh]
13968
Sieć gazowa
Ludność korzystająca z sieci gazowej [osoba]
20848
Długość czynnej sieci ogółem [m]
40745
Odbiorcy gazu [gosp.dom.]
7693
Odbiorcy gazu ogrzewający mieszkanie gazem [gosp.dom.]
2494
Czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych [szt.]
1123
3
Zużycie gazu [tys. m ]
5714,8
Zarówno na obszarze miasta, jak i gminy znajduje się sieć gazowa wysokiego
ciśnienia (6MPa) (OPG GAZ-SYSTEM S.A. Oddział we Wrocławiu). Natomiast źródłem
Strona 17 z 108
gazu zaazotowanego w Świebodzinie jest gazociąg niskiego ciśnienia relacji GrodziskRakowienice-Sulechów-Świebodzin o średnicy Ø150mm. Łączna długość czynnej sieci
gazowej na terenie miasta wynosi 40745 m, w tym 13609 m sieci przesyłowej i 47547 m
sieci rozdzielczej. Na koniec 2011 roku z sieci gazowej korzystało 20848 mieszkańców, co
stanowiło 94,17% ogólnej liczby ludności Świebodzina. Zużycie gazu w tym samym roku
wynosiło 5714,8 tys.m3.
II.1.4.2.3 Gospodarka odpadami
Z dniem 1 lipca 2012 roku w życie weszła znowelizowana ustawa o utrzymaniu
czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996 roku, która zrewolucjonizowała
dotychczasowy system gospodarowania odpadami komunalnymi. Nowe zapisy ustawy mają
na celu dostosowanie gospodarki odpadami komunalnymi do wymogów Unii Europejskiej.
Najważniejszym celem wprowadzania zmian było zwiększenie rozmiarów recyklingu
i odzysku
odpadów
biodegradowalnych
selektywnie
kierowanych
zebranych
do
oraz
składowania.
zmniejszenie
Zgodnie
z
masy
ustawą
odpadów
obowiązek
gospodarowania odpadami komunalnymi od 1 lipca 2013 roku należy do zadań własnych
Gminy Świebodzin.
Zgodnie z art. 3c. ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia
13.09.1996 roku gminy mają obowiązek ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji przekazywanej do składowania:
 do 16 lipca 2020 roku – do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania (do 16 lipca
2013 roku procent ten wynosił nie więcej niż 50%).
Również na podstawie przyjętej ustawy gminy są zobowiązane osiągnąć do końca 2020 roku:
 poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji
odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co
najmniej 50% wagowo;
 poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami
innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co
najmniej 70% wagowo.
W związku z przyjęciem nowej ustawy i zorganizowania systemu gospodarowania
odpadami Rada Miejska w Świebodzinie uchwaliła:
•
Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Świebodzin,
•
Uchwałę
w sprawie
wyboru
metody
opłaty
Strona 18 z 108
za
gospodarowanie
odpadami
komunalnymi oraz ustalenia stawki takiej opłaty,
•
Uchwałę w sprawie określenia terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za
gospodarowanie odpadami komunalnymi przez właścicieli nieruchomości na terenie
Gminy Świebodzin,
•
Uchwałę w sprawie określenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług
w zakresie
odbierania
odpadów
komunalnych
od
właścicieli
nieruchomości
i zagospodarowania tych odpadów,
•
Uchwałę
w sprawie
określenia
wzoru
deklaracji
o
wysokości
opłaty
za
gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości.
W ramach przyjętych przez Radę Miejską uchwał, nowym systemem gospodarowania
odpadami komunalnymi w Gminie Świebodzin objęci zostaną wyłącznie właściciele
nieruchomości zamieszkałych. Właściciele ci nie będą już zobowiązani do podpisywania
indywidualnych umów na odbiór odpadów. Będzie to należało to zadań Gminy, która w ich
imieniu w zamian za uiszczanie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
w procedurze przetargowej dokona wyboru przedsiębiorcy, który odbierze i zagospodaruje
odpady komunalne. Właściciele nieruchomości niezamieszkałych, na których powstają
odpady, tj.: sklepy, przedsiębiorstwa czy punkty gastronomiczne są w dalszym ciągu
zobowiązane do indywidualnego podpisywania umów na wywóz odpadów komunalnych
z dowolnie wybraną przez siebie firmą wpisaną do Rejestru Działalności Regulowanej
prowadzonego przez Burmistrza Świebodzina.
Zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, to na właścicielu
nieruchomości ciąży obowiązek wyposażenia nieruchomości w pojemnik do gromadzenia
odpadów. Każdy właściciel zobowiązany jest zaopatrzyć się w pojemnik na odpady,
o pojemności dostosowanej do liczby osób, które z niego korzystają oraz częstotliwości jego
opróżniania zgodnie z uchwalonym przez Radę Miejską Regulaminem utrzymania czystości
i porządku na terenie Gminy Świebodzin. Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi
stanowić będzie iloczyn liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość oraz
odpowiedniej stawki opłaty.
Na terenie Gminy Świebodzin obowiązywać będzie selektywna zbiórka odpadów
w systemie dwupojemnikowym z podziałem na odpady tzw. „suche” oraz tzw. „mokre”.
Miasto i Gmina Świebodzin posiadają uregulowana gospodarkę odpadami
realizowaną na podstawie opracowywanych planów gospodarki odpadami na kolejne lata.
Sposobem na unieszkodliwianie odpadów jest ich składowanie. Na terenie Gminy nie
funkcjonuje wysypisko śmieci, a jedynie Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych
Strona 19 z 108
w Jeziorach. Zgodnie z wynikiem przetargu odpady wywozi firma TEW Gospodarowanie
Odpadami Sp. z o.o., która zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami może wywozić odpady
do regionalnych instalacji.
Również na terenie gminy funkcjonuje system zbiórki selektywnej odpadów u źródła.
System ten obejmuje zestaw pojemników przeznaczonych na poszczególne odpady, które
nadają się do odzysku i recyklingu.
Tabela 3. Zbiorcze zestawienie odpadów na terenie miasta i Gminy Świebodzin w latach
2008-2011
Zmieszane odpady zebrane w ciągu roku ogółem (t)
2008
2009
2010
2011
Świebodzin - miasto
9303,23
9787,22
9977,6
9372,67
Świebodzin - gmina
11939,19
14023,72
13210,79
11907,87
Odpady pochodzące z gospodarstw domowych (t)
5911,88
6977,19
7646,96
6131,31
Świebodzin - gmina
8427,36
10649,71
9738,59
8025,06
Odpady z gospodarstw domowych przypadające na jednego mieszkańca (kg)
272,4
321,6
344,1
276,9
Świebodzin - gmina
283,4
358,6
319,1
263
W analizowanym okresie ilość odpadów na terenie miasta utrzymywała się na
podobnym, wysokim poziomie, podczas gdy ilość na terenie całej Gminy Świebodzin
zmniejszała się, w 2011 roku w stosunku do roku 2009 o 15%. Najwięcej odpadów w mieście
zostało wyprodukowanych w 2010 roku, natomiast w kolejnym roku ilość ta zmniejszyła się
o 6,1%, w zestawieniu odpadów przypadających na jednego mieszkańca spadek ten był na
poziomie ok. 20%.
II.1.4.2.4 Telekomunikacja
Obszar całego miasta Świebodzin oraz gminy objęty jest telefonią przewodową, dzięki
czemu potrzeby mieszkańców w zakresie łączności są spełnione w 100%. Wszystkie
miejscowości podłączone są do sieci telefonicznej, jednak stopień stelefonizowania obszaru
zależy od odległości obiektów od centrali, ale również od uwarunkowań ekonomicznych
mieszkańców. Usługi telekomunikacyjne zapewnione są również poprzez system telefonii
Strona 20 z 108
bezprzewodowej wszystkich operatorów sieci komórkowych: Plus, Orange, T-Mobile, Play.
Na terenie gminy istnieje również możliwość korzystania z sieci przywoławczej, która dzięki
wykorzystaniu nadajników radiowych obejmuje swoim zasięgiem obszar całego kraju.
Istnieją również systemy radiotelefonicznej łączności niepublicznej.
Na obszarze miasta i gminy zapewniony jest też ogólny dostęp do Internetu, który
dociera niemal do każdego miejsca w gminie.
Od 2012 roku w mieście funkcjonuje lokalna telewizja - HTŚ Świebodzin, której
program na żywo wraz z powtórkami mogą oglądać wszyscy abonenci telewizji kablowej
Vectra. Dostęp do tej telewizji ma ponad połowa mieszkańców miasta, jednak jest on
nieograniczony poprzez możliwość oglądania wszystkich audycji za pomocą strony
internetowej: www.swiebodzin.tv.
II.1.4.2.5 Mieszkalnictwo
Według Głównego Urzędu Statystycznego w 2010 roku baza mieszkaniowa na terenie
miasta Świebodzin liczyła 8140 mieszkań. W analizowanym okresie liczba mieszkań
nieustannie wzrastała. W porównaniu z 2007 rokiem liczba mieszkań wzrosła o 288 (3,6%),
izb o 1134 jednostki, natomiast całkowita powierzchnia użytkowa mieszkań wzrosła o 25481
m2 (o 5,4%).
Strona 21 z 108
Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe wg form własności w latach 2007-2010
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
2010
Ogółem
Mieszkania
7852
8006
8103
8140
Izby
27430
27961
28380
28564
Powierzchnia użytkowa mieszkań [m2] 473595
484711
494749
499076
Zasoby gminy
Mieszkania
743
-
-
-
Izby
2199
-
-
-
Powierzchnia użytkowa mieszkań [m2]
32614
-
-
-
Zasoby spółdzielni mieszkaniowych
Mieszkania
2215
-
-
-
Izby
7583
-
-
-
111201
-
-
-
Zasoby zakładów pracy
Mieszkania
62
-
-
-
Izby
228
-
-
-
3678
-
-
-
Zasoby osób fizycznych
Mieszkania
4658
-
-
-
Izby
16923
-
-
-
Powierzchnia użytkowa mieszkań [m2] 317490
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Zasoby Skarbu Państwa
Mieszkania
Izby
2
Powierzchnia użytkowa mieszkań [m ]
Zasoby Towarzystw Budownictwa Społecznego
Mieszkania
164
-
-
-
Izby
470
-
-
-
8162
-
-
-
Strona 22 z 108
W roku 2007 największa liczba mieszkań, bo aż 59,3% należała do osób fizycznych,
natomiast na drugim miejscu znajdowała się własność należąca do spółdzielni
mieszkaniowych, ich udział w strukturze wynosił 28,2%. Ogólna liczba mieszkań, izb
i powierzchnia użytkowa mieszkań wykazywała tendencję rosnącą. Na terenie Gminy
Świebodzin wg stanu na koniec roku 2012 znajdowano 3212 budynków, w tym 1798 na
terenie miasta.
Według danych z Urzędu Miejskiego w Świebodzinie na terenie miasta znajdują się
1823 budynki mieszkalne, z czego 1340 budynków zostało wybudowanych przed 1989
rokiem, co stanowi 73,4% ogólnej liczby budynków.
Tabela 5. Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne w latach 2007-2010
na terenie miasta Świebodzin
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
2010
wodociąg
7784
7938
8035
8072
ustęp spłukiwany
7455
7609
7706
7743
łazienka
7203
7357
7454
7491
centralne ogrzewanie
6469
6624
6722
6759
gaz sieciowy
7253
7400
7494
7519
W roku 2010 około 99,16% mieszkań zaopatrywanych było w wodę bieżącą, 92,03%
wyposażonych w łazienkę oraz 92,37% w gaz sieciowy. Blisko 83,03% mieszkań posiadało
centralne ogrzewanie.
Świebodzińska Spółdzielnia Mieszkaniowa swoim zasięgiem obejmuje trzy osiedla:
Centrum, Widok i Łużyckie oraz zasoby znajdujące się w różnych częściach miasta,
nazywane „zasobami rozproszonymi”.
II.1.5 Obiekty i granice ochrony konserwatorskiej
Zarówno miasto, jak i Gmina Świebodzin posiada strukturę przestrzenną, która jest
ukształtowana przez warunki przyrodnicze oraz historyczne. Miasto zostało zlokalizowane
w dolinie rzeki Ołobok, dopływie Odry i dzięki temu znalazło się w środku naturalnego
obszaru krajobrazowego, z naturalną granicą w postaci jeziora Paklicko. Jest jednym
z najstarszych miast na terenie Ziemi Lubuskiej, ukształtowane w głównej mierze dzięki
atrakcyjnemu położeniu. Świebodzin znajdował się na ważnym szlaku komunikacyjnym,
Strona 23 z 108
w związku z tym z biegiem czasu rozrastał się i rozwijał gospodarczo. Po II wojnie światowej
większość gospodarki miasta przestała istnieć. W niepamięć odeszły tradycyjne browary, czy
przemysł odzieżowy. Z roku na rok zmieniał się charakter miasta, w dalszym ciągu jednak
rosną walory turystyczne miasta.
Miasto nie ucierpiało na skutek działań II wojny światowej, dzięki czemu posiada
wysokiej jakości kompozycji i estetyki zabytki, szczególnie urbanistyczne. Do najbardziej
charakterystycznych kompozycji na terenie gminy Świebodzin należą: kościół, klasztor
i zabudowania podworskie w Gościkowie oraz układ urbanistyczny obszaru miasta
średniowiecznego z zamkiem i parkiem miejskim w Świebodzinie. Geometryczny plan miasta
pochodzi z XIII wieku, został rozwinięty w wieku XV-XVIII i XIX-XX, z prostokątnym
rynkiem.
Pozytywny wizerunek miasta kształtowany jest zarówno poprzez elementy
współczesne, jak również historyczne, a w szczególności zachowane zabytki w dobrym
stanie. W ostatnim czasie pozytywny wizerunek Świebodzina nie tylko w Polsce, jak i na
świecie kształtowany jest przez największy na świecie pomnik Chrystusa Króla. Pomnik
usytuowany jest na kopcu o wysokości 16 m, postać ma 33 m wysokości oraz ramiona
rozpiętości 25 m. Jest jedną z bardziej istotnych atrakcji turystycznych w regionie.
W Świebodzinie znajdują się zabytki, które zostały wpisane do rejestru zabytków
województwa lubuskiego:
 Kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła wraz z wystrojem
wnętrza, późnogotycki z XV wieku, przebudowany w 1541 roku. Posiada bardzo
cenne wyposażenie, tj.: późnogotycki tryptyk św. Anny w ołtarzu głównym
i Ukrzyżowanie oraz rokokowy ołtarz Najświętszej Marii Panny. Charakterystyczne
dla tego kościoła jest to, że jest on szerszy niż dłuższy; zasługuje on na uwagę również
ze względu na jego historyczne otoczenie, cmentarz przykościelny i plebanię;
 Kościół parafialny p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski: wystrój
i wyposażenie;
 Dom konstrukcji szkieletowej (prawdopodobnie nie istnieje), ul. 1 Maja 3;
 Kamienice, ul. 1 Maja ob.4 (d. 1), 5 (d. 21), 6 (d. 2), 12 (d. 5), 9 (d. 17), 12 (d.5), 13
(d. 13), 15 (d. 12), 17 (d.11), 22 (d. 10);
 Budynek, ul. 30 Stycznia 9 (d. Obr. Stalingradu 25/26), 10 (d. 9);
 Budynek ul. Chopina 1 (d. 4);
Strona 24 z 108
 Zespół kamienic, ul. Głogowska 1 (d. 28), 2 (d. 3), 4 (d. 1),8 (d. 2), 9 (d. 26), 11 (d.
25), 13 (d. 21), 15 (d. 20), 17 (d. 19), 19 (d. 18), 25 (d. 15);
 Budynek mieszkalny, ul. Głogowska 10 (d. 4);
 Kamienica, ul. Głogowska 12 (d. 5);
 Budynek mieszkalny, ul. Głogowska 14 (d. 6);
 Budynek, ul. Głogowska 3 (d. 27), 7, 14 (d. 6);
 Kamienice, ul. Kilińskiego 2 (d.1), 4 (d.3), 7 (d.15), 1 (d.18);
 Kamienica, ul. Kościelna 9 (d. 6), 7 (d. 7), 1 (d.12);
 Budynek, ul. Świerczewskiego 2 (d. Łagowska 1);
 Kamienica, ul. Świerczewskiego 2, 4 (d. Łagowska 1,2);
 Budynek, ul. Świerczewskiego 4 (d. Łagowska 2);
 Zespół architektoniczny, park Chopina (kościół, budynki eklektyczne - nr 2,3,4 - sąd,
szkoła podstawowa nr 2 (dawne progimnasium), liceum (dawna szkoła dla dziewcząt);
 Budynek, Park Chopina ob. 3 (d. 4);
 Mury i baszty obronne, ul. Parkowa, Kilińskiego, Okrężna, Szpitalna;
 Kamienice, ul. Piłsudskiego (d.22 Lipca) 2 (d. 1), 4 (d. 2), 5 (d. 37), 6 (d.3), 8 (d. 4), 9
(d. 35), 12 (d. 6), 14 (d. 7), 15 (d. 32), 16 (d. 8), 17 (d. 31), 18 (d. 9), 28 (d. 11), 30 (d.
12), 45 (d. 20), 47 (d. 19), budynek poczty - pl. Wolności 5;
 Budynek, ul. Piłsudskiego 10 (d. 5), 12 (d. 6), 15 (d. 32), 16 (d. 8), 16 (d. 8), 17 (d.
31), 2 (d. 1), 30 (d. 12), 31 (d. 25), 4 (d. 2), 45 (d. 20), 5 (d. 37), 6 (d. 3), 8 (d. 4);
 Budynek, Pl. Wolności 1 (budynek remizy), (d. 22 lipca 40);
 Zespół architektoniczno-urbanistyczny, Pl. Browarniany (bud nr 2a-c, 3, 4);
 Budynek, Pl. Browarniany 20 (prawdopodobnie 2a-c), 3 (1a), 4 (1b);
 Ratusz, Pl. Jana Pawła II (d. Obrońców Pokoju) 1;
 Budynek, Pl. Jana Pawła II 3, (d. Obrońców Pokoju) 20 (d. 24), 21 (d. 25), 22 (d. 26 i
27), 23 (d. 28), 5 (d. 7), 8 (d. 11), 9 (d. 12);
 Kamienice, Pl. Jana Pawła II (d. Obrońców Pokoju) ob.5 (d. 7), 6 (d. 9), 7 (d. 10), 8
(d. 11), 9 (d. 12), 12 (d. 13), 20 (d. 24), 21 (d. 25), 22 (d. 26 i 27), 23 (d. 28), 12 (d.
13), 22 (d. 26), 7 (d. 10);
 Budynek, ul. Studencka 2 (d. 7), 4 (d. 6), 5 (d. 3), 6 (d. 5), 8 (d. 4), 2 (d. 7), 4 (d. 6), 5
(d.3), 6 (d. 5), 7 (d. 3a), 8 (d. 4);
 Dawna szkoła parafialna z XVI wieku, ul. Szpitalna 1;
 Kamienica, ul. Szpitalna 5;
Strona 25 z 108
 Budynek, ul. Świerczewskiego 6 (d. 4), 7 (d. 83), 8 (d. 5), 9 (d. 82);
 Budynek (w rejestrze tylko część podziemna – piwnice), ul. Wałowa (d. Obr. Stal.
16);
 Dom (w rejestrze tylko część podziemna – piwnice), ul. Wałowa (d. Obr. Stal. 17);
 Budynek, ul. Wałowa 10 (d. Obr. Stal. 7), 11(d. Obr. Stal. 43), 12 (d. Obr. Stal. 8), 20
(d. Obr. Stal. 15), 24 (d. Obr. Stal. 18), 28 (d. Obr. Stal. 21), 52 (d. Obr. Stal. 38), 54
(d. Obr. Stal. 39), 56 (d. Obr. Stal. 40), 7 (d. Obr. Stal. 44), 8 (d. Obr. Stal. 6);
 Baszta, ul. Wałowa;
 Kamienice, ul. Wałowa (d. Obr. Stalingradu) ob.8 (d. 6), 10 (7),12 (8), 28 (21),13
(42), 11 (43), 7 (44), 52 (38), 54 (39), 56 (40), 9 (43a), 20 (15), 24 (18);
 Kamienica, ul. Wiejska 1 (d. 1);
 Dom, ul. Wiejska 2 ab (d. Kościelna 13);
 Poczta, Pl. Wolności 5;
 Zamek joannitów, ul. Zamkowa 1;
 Kamienice, ul. Żymierskiego (d. Dzierżyńskiego) 4 (d. 4), 9 (d. 49), 13 (d. 47), 15 (d.
44), 17 (d. 43), 24 (d. 20), d. 6- prawdopodobnie nie istnieje (w rejestrze tylko część
podziemna – piwnice);
 Dom, ul. Żymierskiego 10 (d. Dzierżyńskiego 8), 11, (d. Dzierżyńskiego 48), 13 (d.
Dzierżyńskiego 47), 15 (d. Dzierżyńskiego 44), 24 (d. Dzierżyńskiego 20), 25,26, 22
Lipca 5,6,29,33, Świerczewskiego 28, 3 (d. Dzierżyńskiego 52), 6, (d. Dzierżyńskiego
6), 14 (d. Dzierżyńskiego 10), 9 (d. Dzierżyńskiego 49), 7 (d. Dzierżyńskiego 50), 12
(d. Dzierżyńskiego 9)3.
W Świebodzinie znajdują się również liczne stanowiska archeologiczne (w miejscowościach:
Borów, Chociule, Glińsk, Grodziszcze, Gościkowo, Jeziory, Jordanowo, Kępsko, Kupienino,
Lubinicko,
Ługów,
Nowy
Dworek,
Osogóra,
Podlesie,
Raków,
Rosin,
Rozłogi,
Rudgerzowice, Rusinów, Rzeczyca, Wilkowo, Wityń).
Ponadto w Świebodzinie znajdują się:
 cmentarz żydowski - nieczynny,
 kapliczkę św. Jana Nepomucena, pochodzącą z XVIII wieku o typowo barokowej
formie.
3
„Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Świebodzin” za
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, aktualizacja 2011 r.
Strona 26 z 108
II.1.6 System oraz uwarunkowania przyrodnicze miasta
II.1.6.1 Struktura gruntów
Analizując strukturę gruntów wykazuje na rolniczy charakter Gminy Świebodzin.
Grunty orne zajmują najwięcej ogólnej powierzchni gminy – 53,6%. Na lasy przypada 28,6%
powierzchni, natomiast na łąki trwałe 4,17%. Tereny mieszkalne rozciągają się na ok. 0,85%
obszaru, z kolei tereny przemysłowe zajmują 0,33% powierzchni gminy. Ponad 3,7% obszaru
zajmują tereny komunikacyjne (tj. drogi i tereny kolejowe).
Tabela 6. Struktura gruntów w mieście i Gminie Świebodzin (stan na 2010 rok)
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Powierzchnia
Powierzchnia
Ogółem
Powierzchnia
[ha] – miasto
[ha] – obszar
[ha]
[%]
Grunty orne
Sady o gruncie ornym
Sady na łąkach
Sady na pastwiskach
Łąki trwale
Pastwiska trwałe
Grunty rolna zabudowane
Gr. rolne zab. na łąkach
Gr. rolna zab. na pastwisku
Grunty pod stawami
Gr. pod stawami na gr. ornych
Gr. pod stawami na łąkach
Rowy na gruncie ornym
Rowy na łąkach
Rowy na pastwiskach
Rowy
RAZEM
412,25
9,89
0,00
0,00
87,15
17,94
16,27
0,07
0,00
0,00
0,00
0,00
0,35
0,09
0,08
3,38
547,47
wiejski
11707,87
338,72
0,16
0,20
856,02
187,60
325,80
2,71
8,33
0,28
0,20
0,66
0,69
9,37
0,90
39,90
13479,42
12120,12
348,61
0,16
0,20
943,16
205,54
342,07
2,78
8,33
0,28
0,20
0,66
1,04
9,46
0,98
43,28
14026,88
53,60
1,54
0,0007
0,0009
4,17
0,91
1,51
0,01
0,04
0,0012
0,0009
0,0029
0,0046
0,04
0,004
0,19
62,04
Lasy
30,10
6432,19
6462,30
28,58
Grunty leśne
Gr. zadrzewione i zakrzewione
2,86
15,09
17,95
0,08
zadrzewione i
Gr. zadrzewione i zakrzewione
na gruntach ornych
0,62
24,11
24,72
0,11
Gr. zadrzew. i zakrzew. na łąkach
Gr. zadrzew. i zakrzew. na
pastwiskach
RAZEM
0,00
16,11
16,11
0,07
0,00
7,03
7,03
0,03
33,57
6494,54
6528,11
28,87
Tereny mieszkaniowe
Tereny przemysłowe
142,36
59,70
49,39
15,49
191,75
75,19
0,85
0,33
Rodzaj
Użytki rolne
18
19
20
21
zakrzewione
22
23
24
25
Grunty
Wyszczególnienie
Strona 27 z 108
26
27
zabudowane i
zurbanizowane
28
34
35
36
37
38
63,08
16,77
17,33
5,76
80,42
22,53
0,36
0,10
19,78
33,59
53,37
0,24
2,87
98,21
26,70
429,46
12,23
655,23
71,73
860,76
15,10
753,44
98,42
1290,22
0,07
3,33
0,44
5,71
Gr. pod wodami pow. płynącymi
25,57
496,81
522,38
2,31
Gr. pod wodami pow. stojącymi
RAZEM
0,53
26,10
29,27
526,08
29,80
552,18
0,13
2,44
13,85
0,08
1050,54
194,84
4,40
21560,04
208,69
4,48
22610,57
0,92
0,02
100,00
Tereny rekreacyjnowypoczynkowe
Użytki kopalne
Drogi
Tereny kolejowe
RAZEM
29
30
31
32
33
Inne tereny zabudowane
Zurbanizowane tereny niezab.
Grunty pod
wodami
Nieużytki
Tereny różne
RAZEM
RAZEM MIASTO I OBSZAR WIEJSKI
22610,5741
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Zmiana studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Świebodzin”
Na terenie miasta Świebodzin można było zaobserwować duży udział użytków rolnych w
całkowitej powierzchni miasta, wśród których dominującą rolę pełniły grunty orne. Grunty
zabudowane i zurbanizowane stanowiły prawie 41% powierzchni. Na obszarze wiejskim
zaobserwowano stosunkowo duży udział gruntów leśnych, zadrzewionych i zakrzewionych,
które stanowiły ponad 30% całkowitej powierzchni obszaru wiejskiego. Tylko niecałe 4%
stanowiły tereny zabudowane. Ponadto na obszarze wiejskim możemy zaobserwować
stosunkowo duży udział gruntów leśnych.
Znaczna część gminy została przekształcona w wyniku postępującej urbanizacji,
w wyniku działalności człowieka. Na tereny te składają się przede wszystkim tereny
zabudowy mieszkaniowej, zagrodowej oraz szeroko rozumianej zabudowy usługowej i
przemysłowej. Pomimo tego nadal ponad 90% obszaru gminy to tereny otwarte, wolne od
zabudowy i przekształceń (składają się one z użytków rolnych, gruntów leśnych i gruntów
pod wodami).
Strona 28 z 108
Wykres 1. Struktura gruntów rolnych w Gminie Świebodzin
II.1.6.2 Zasoby wodne
Miasto i Gmina Świebodzin w całości położone są w dorzeczu rzeki Odry, na
wododziale pomiędzy rzekami: Odrą i Wartą, terenie Pojezierza Lubuskiego. Podstawowy
układ hydrologiczny tworzą: rzeka Paklica (lewy dopływ Obry) oraz Struga Świebodzińska.
Układ ten uzupełniają: Borowianka (lewy dopływ rzeki Ołobok), Jabłonna (prawy dopływ
Odry), Lisica, Słomka i Świebodka. Miasto Świebodzin położone jest na rynnie
polodowcowej odwadnianej przez rzekę Struga Lubinicka. Na terenie gminy znajduje się 13
jezior, z których największe to jezioro Paklicko Wielkie o powierzchni 196 ha i maksymalnej
głębokości 22,2 m, położone na rynnie polodowcowej Niesulicko-Jordanowskiej.
Strona 29 z 108
Tabela 7. Jeziora na terenie Gminy Świebodzin
Jezioro
Powierzchnia [ha]
Paklicko Wielkie
196
Wilkowskie
130,5
Księżno
7,1
Lubinickie
79,4
Zamecko
17
Grodziszcze
2
Trzcinno
5
Lubich
12
Tymień
6,3
Klasztorne
1,9
Białe
2,6
Radno
3,2
Kociołek
4,3
Razem jeziora
467,3
Źródło: Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla Gminy
Świebodzin na lata 2004-2011
W bezpośrednim sąsiedztwie gminy znajduje się Jezioro Niesłysz (Niesulickie),
o powierzchni 496,6 ha i maksymalnej głębokości 34,7 m. Położone jest na wododziale
między Odrą i Wartą i zasilana głównie przez wody podziemne. Należy do jednych
z najbardziej atrakcyjnych jezior dzięki swojej powierzchni, urozmaiconej linii brzegowej,
czystej plaży i wodzie dobrej jakości. Dla mieszkańców Świebodzina duże znaczenie
wypoczynkowe ma również Jezioro Wilkowskie. Jest ono położone w niewielkiej odległości
od miasta.
W Gminie Świebodzin występują dwa poziomy wodonośne. Są to: poziom
trzeciorzędowy i poziom czwartorzędowy. Pierwszy z nich charakteryzuje się małym
rozpoznaniem hydrologicznym, a jego kolektorem są piaszczyste przebarwienia w iłach.
W granicach gminy nie jest eksploatowany. Z kolei wodonośny poziom czwartorzędowy
Strona 30 z 108
związany jest z rynnami jezior oraz rozległymi obszarami zbudowanymi z przepuszczalnych
osadów plejstoceńskich. Jest on podstawowym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę pitną
oraz do celów gospodarczych.
Na terenie gminy występuje zbiornik wód podziemnych: Główny Zbiornik Wód
Podziemnych Nr 144 – Wielkopolska Dolina Kopalna. Charakteryzuje się częściową lub
całkowitą izolacją od powierzchni małymi otworami, słabo przepuszczalnymi przeważnie
iłami lub glinami. Należy do obszarów wymagających wysokiej ochrony.
Do wód gruntowych zaliczono poziomy wodonośne o swobodnym zwierciadle wody.
Występują w piaskach rzecznych, lokalnie w namułach i torfach, a zwierciadło ich jest
zazwyczaj swobodne. Natomiast tereny wysoczyzny zbudowane z przepuszczalnych piasków
i słabo przepuszczalnych glin charakteryzują się zróżnicowanym charakterem zwierciadła
wód.
II.1.6.3 Powierzchnia ziemi i gleby
Na terenie Gminy Świebodzin można wyróżnić trzy subregiony, które różnią się
budową geologiczną i rzeźbą:
 wysoczyznę morenową: spiętrzona – występuje we wschodniej części gminy, obszar
łagodnych pagórków wzniesionych do ok. 130-140 m n.p.m. oraz falista zajmująca
duży obszar w środkowej części gminy, osiąga wzniesienia w okolicach 110-120 m
n.p.m. Morena zbudowana jest z glin piaszczystych, zwięzłych i pylastych,
 równinę sandrową: zajmuje południowo-zachodnią cześć gminy, położona na
Równinie Torzymskiej, zbudowaną z piasków i żwirów położonych na wysokości 80110 m n.p.m.
 rynny subglacjalne to obszary roztopowe lądolodu, który pozostawił po sobie liczne
jeziora i torfowiska, na terenie gminy występuje Rynna Jordanowsko-Niesulicka,
Świebodzińsko-Podłogórska oraz Wilkowsko-Przetocznicka.
Stan gleb w Gminie Świebodzin z każdym rokiem ulega pogorszeniu, ponieważ
ulegają one degradacji poprzez wpływające na ich stan: rolnictwo, przemysł, transport oraz
budownictwo. Obszar gminy ukształtowany został przede wszystkim przez zlodowacenie
bałtyckie, a dokładniej jego falę poznańską. W związku z jego działalnością na terenie tym
dominuje krajobraz pagórkowaty i sandrowy, tylko miejscami równinny. Charakterystyczne
dla terenu gminy jest wcześniej omawiane ukształtowanie terenu połączone z siecią lasów,
które są wiatrochronne w okolicach dróg oraz z punktowymi zadrzewieniami wśród pól
uprawnych. Charakterystyczne jest też występowanie licznych jezior.
Strona 31 z 108
Gleby Gminy Świebodzin powstały z osadów polodowcowych i holoceńskich.
Obszary o uboższych glebach, najczęściej wytworzonych z piasków lub na terenach
o znacznych spadkach, porastają lasy, gleby żyźniejsze wykorzystywane są w większości jako
grunty rolne.
Przy powierzchni gminy zajmującej ponad 22610 ha najwięcej zajmują użytki rolne,
czyli ponad 14026 ha, stanowi to 62% ogólnej powierzchni gminy. Można ją zaliczyć do
obszarów rolniczych. Ponad 2/3 powierzchni gminy zajmują gleby średnie, dominują użytki
na glebach o klasie bonitacyjnej IVa. Stanowią one największy odsetek powierzchni ogólnej
gruntów ornych na terenie gminy – 25,4%. Można ją zlokalizować w pasie rynny
świebodzińsko-podłogórskiej. Zdecydowanie najgorsze gleby znajdują się na obszarze
sandrowym, które są zbudowane z różnoziarnistych piasków.
Tabela 8. Struktura bonitacyjna gruntów rolnych w Gminie Świebodzin
Struktura bonitacyjna gruntów [%]
I
II
III a
III b
IV a
IV b
V
VI
VI Z
0,0
0,2
12,1
14,1
25,4
16,3
22,8
8,9
0,2
Analizując cały obszar gminy można go podzielić na obszar z glebami naturalnymi
oraz kulturoziemnymi. Także poszczególne obszary polodowcowe charakteryzują się inną
przydatnością gruntów rolniczych. Na obszarze strefy morenowej występują gleby
z przewagą gleb dobrych i bardzo dobrych dla rolnictwa, strefa równiny sandrowej to gleby
średnio i mało przydatne, natomiast strefa rynien to obszar z przewagą użytków zielonych
i gleb mało przydatnych lub nieprzydatnych dla rolnictwa. Przydatność rolnicza gruntów
ornych zależny w przeważającej części od właściwości skał macierzystych, agroklimatu,
rzeźby terenu, stosunków wodnych, zawartości próchnicy, odczyni i biologicznej aktywności
środowiska.
Strona 32 z 108
pszenny bardzo dobry
żytni bardzo słaby
pszenny wadliwy
żytni dobry
żytni słaby
żytni bardzo dobry
pszenny dobry
Zbożowo-pastewny mocny
Zbożowo-pastewny słaby
Tabela 9. Udział kompleksów przydatności rolniczej na gruntach ornych w Gminie
Świebodzin
Kompleks [%]
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0,0
11,0
2,2
34,0
25,0
19,0
7,0
1,4
0,4
Na terenie Gminy Świebodzin największy udział przypada na kompleks 4– żytni
dobry oraz 5– żytni slaby. Najmniejszy udział stanowią trzy kompleksy łącznie: 3 – pszenny
wadliwy, 8 zbożowo-pastewny mocny i 9 – zbożowo-pastewny slaby. Strefę zabudowaną
miasta wyłączono z oceny pod względem rolniczej przydatności ze względu na niski udział
gruntów rolnych.
II.1.6.4 Przyroda
Gmina Świebodzin charakteryzuje się dużą lesistością, która stanowi 28,5% jej terenu.
Lasy znajdujące się na terenie gminy podlegają pod Nadleśnictwo Świebodzin (w części
północno-zachodniej – 75,2% powierzchni gminy), Nadleśnictwo Babimost (część
południowo-wschodnia – 22,6%) oraz Nadleśnictwo Sulechów (część południowa – 2,2%).
Największe kompleksy leśne znajdują się w północnej części gminy, w okolicy Jeziora
Paklicko Wielkie, zachodniej części - znajdujących się w miejscowości Borów oraz na
wschód od miejscowości Rudgerzowice. Najliczniejszym i najważniejszym gospodarczo
gatunkiem na terenie gminy jest sosna, która zajmuje blisko 85% powierzchni leśnej. Na
siedliskach borowych wytworzyły się przeważnie drzewostany jednogatunkowe, często
bezpodszytowe, a na żyźniejszych wielogatunkowe, w większości z dobrze rozwiniętą
warstwą podszytów. Drzewostany sosnowe zajmują siedliska żyźniejszych borów świeżych
i mieszanych świeżych. Sosna tworzy drzewostany lite, a na siedliskach żyźniejszych często
Strona 33 z 108
mieszane z udziałem dębu, brzozy, miejscami świerku, akacji i buku. Ponadto nad jeziorem
Niesłysz zaobserwowano torfowisko wysokie z wieloma rzadkimi gatunkami flory i fauny.
W ramach kryteriów przyrodniczo-leśnych obszar gminy leży w III Krainie
Wielkopolsko-Pomorskiej i nosi nazwę Obniżenie Obrzańskie, mezoregionu ziemi Lubuskiej.
Na jej terenie występuje wiele cennych roślin, m.in.:
 widłak jałowcowaty, żurawina błotna, bagno zwyczajne, modrzewnica zwyczajna - na
terenie torfowiska nad jeziorem Niesłysz;
 bobrek trójlistkowy, wełnianka pochwowata - nad jeziorem Księżno i na terenie
torfowiska nad jeziorem Niesłysz;
 widłak goździsty (szczególnie na południe jeziora), Jezierza morska - jezioro Paklicko
Wielkie;
 dziewięćsił bezłodygowy - kilkadziesiąt osobników w borze sosnowym na pn. od
Rzeczycy (stanowisko to objęte jest ochroną prawną jako pomnik przyrody);
 kłóć wiechowata - w pasie roślinności wynurzonej nad jeziorem Księżno;
 storczyk plamisty w lasach nad jeziorem Paklicko i Niesłysz.
Natomiast świat zwierząt nie jest jeszcze dokładnie rozpoznany z wyjątkiem ptaków. Na
terenie gminy występuje ponad 150 gatunków, z czego większość to lęgowe. Dodatkowo
zaobserwowano gatunki objęte ochroną, a wśród nich ptaki wymienione w Załączniku
I Dyrektywy Rady Natura 2000 ”Dolina Leniwej Obry” (bąk, bocian biały, kania czarna,
kania ruda, bielik, błotniak stawowy, derkacz, żuraw, zimorodek, dzięcioł czarny, dzięcioł
średni, jarzębatka, gąsiorek, ortolan), ssaki oraz płazy z Załącznika 2 Dyrektywy Rady
92/43/EWG (wydra, mopek, nocek łydkowłosy, kumak nizinny, traszka grzebieniasta).
Obszary, które zostały objęte ochroną na terenie gminy Świebodzin:
 Rezerwat Przyrody „Dębowy Ostrów” (1,8446 ha) - został utworzony w 1970 r.
w drodze Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, zachowany ze
względów naukowych i dydaktycznych fragment lasu dębowego o naturalnym
charakterze. Rezerwat otoczony jest ze wszystkich stron łąkami przeznaczonymi do
zalesień. Stanowi go fragment naturalnego lasu mieszanego o charakterze dąbrowy
wielogatunkowej. Podszyt tworzy leszczyna, trzmielina, kruszyna. W runie występują:
konwalia majowa, szczawik zajęczy, poziomka, przylaszczka, kostrzewa, turzyce.
Gleba brunatna, piasek gliniasty, świeży, głęboki.
 Użytki ekologiczne:
•
Jezioro Księżno (18,91 ha), wpisane do rejestru na podstawie uchwały Rady
Strona 34 z 108
Miejskiej w Świebodzinie z dnia 23 maja 1994 r. w ramach ochrony jeziora
wraz z przyległymi terenami, znajdujące się w miejscowości Borów,
•
Klipa (1,34 ha), wpisane do rejestru na podstawie uchwały Rady Miejskiej
w Świebodzinie z dnia 26 czerwca 2009 r., w ramach ochrony zbiornika
wodnego oraz otaczającej go szaty roślinnej porastającej ruiny starego
gospodarstwa,
będących
miejscem
występowania
rzadkich
gatunków,
szczególnie ptaków i roślin, oraz miejscem odpoczynku żerowania
i rozmnażania dla płazów.
 Obszary chronionego krajobrazu:
•
„13-Rynna Paklicy i Ołoboku” obszar o powierzchni 20.505,30 ha położony
w gminach: Czerwieńsk 641 ha, Świebodzin 5.445,30 ha, Lubrza 5.520 ha,
Międzyrzecz 4.842 ha, Skąpe 4.057 ha;
•
„17-Rynny Obrzycko-Obrzańskie” obszar o powierzchni 23.375 ha położony
w gminach: Babimost 2.169 ha, Bojadła 4.695 ha, Świebodzin 446 ha,
Kargowa 4.242 ha, Kolsko 2.889 ha, Międzyrzecz 500 ha, Nowa Sól 831 ha,
Sulechów 1.561 ha, Szczaniec 2.355 ha, Trzciel 925 ha, Trzebiechów 1.403 ha,
Zbąszynek 1.359 ha.
 Pomniki przyrody:
•
Dąb szypułkowy – obwód: 420 m, wysokość 20 m, rożnie w miejscowości
Rzeczyca;
•
Miłorząb dwuklapowy – obwód: 150 cm, wysokość 15 m, rożnie
w Świebodzinie;
•
Skupienie drzew – dąb szypułkowy – 6 sztuk – obwód od 350 do 585 cm,
wysokość od 17 do 22m, rosną w pobliżu kościoła w Jordanowie.
Wyżej wymienione pomniki przyrody znajdują się w aktualnym wykazie Regionalnej
Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim. Przed zmianami w podziale
administracyjnym, w momencie gdy Gmina Świebodzin należała do województwa
zielonogórskiego, wymieniano 7 pomników przyrody. W nowym rejestrze zostały one
pominięte, jednak w wielu zestawieniach – ze względów na wartości – pomniki te w dalszym
ciągu występują. Są to:
 Bór sosnowy – Dziewięćsił bezłodygowy;
 Bluszcz pospolity – pojedyncze pnącze;
 Dąb szypułkowy w Wilkowie;
Strona 35 z 108
 Lipa drobnolistna w Chociulach.
Na terenach gminy Świebodzin znajdują się również obszary należące do sieci Natura
2000:
 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOO) NATURA 2000 „Dolina Leniwej Obry”.
Położony we wschodniej części gminy, ma charakter rozległej, zatorfionej doliny
wolno płynącej rzeki. Zmeliorowana w XIX wieku, a następnie zagospodarowana
rolniczo. Ukształtowanie terenu jest zróżnicowane, co jest charakterystyczne dla
krajobrazu polodowcowego. Stanowi obszar rozległych, podmokłych terenów i lasów
z cennymi starodrzewiami liściastymi z kilkoma drzewami o wymiarach
pomnikowych. Jako jedyne w Polsce zachowało się tam stanowisko kaldesii
dziewięciornikowatej. Na terenie tego obszaru występuje ponad 20 gatunków roślin
zagrożonych i chronionych w Polsce. Obszar ma duże znaczenie dla ochrony ptaków;
 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOO) NATURA 2000 „Nietoperek”. Położony
w północno-zachodniej
części
gminy.
Obejmuje
sieć
starych,
podziemnych
fortyfikacji, które są najważniejszym zimowiskiem nietoperzy w Środkowej Europie
oraz ich tereny żerowiskowe. Zimuje tam ok. 12 gatunków nietoperzy, a wśród nich
najliczniej występuje: nocek rudy, nocek duży, gacek wielkouchy.
II.1.6.5 Powietrze atmosferyczne
W Gminie Świebodzin, podobnie jak w całym województwie lubuskim największym
źródłem emisji zanieczyszczeń są emisje wynikające z działalności człowieka. Obejmuje to
emisje
z
zakładów
przemysłowych,
energetycznych,
komunalnych
oraz
emisje
komunikacyjną. Procesy naturalne zachodzące w przyrodzie mają niewielki wpływ na
wielkość zanieczyszczeń. Najbardziej narażonym na wielkość zanieczyszczeń jest samo
miasto Świebodzin. Stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, życia, jak również dla
środowiska. Zgodnie z danymi Bank Danych Lokalnych z 2005 roku województwo lubuskie
znajduje się na 14 miejscu w ilości emisji zanieczyszczeń pyłowych (t/km2), 14 miejsce
w wielkości emisji dwutlenku siarki (t/km2) oraz 14 miejsce w emisji tlenku azotu (t/km2).
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze o stanie
i ochronie środowiska z 2011 roku emisja zanieczyszczeń ogółem powiatu świebodzińskiego
stanowi 2,2% w stosunku do całego województwa lubuskiego (w tym ponad 89% pochodzi ze
spalania paliw), natomiast stosunek całego podregionu zielonogórski do województwa 66,7%.
Zanieczyszczenia gazowe stanowią 1,31% łącznych zanieczyszczeń gazowych województwa
(w tym ok. 52,9% zanieczyszczeń to dwutlenek siarki). Głównym, stwierdzonym przez
Strona 36 z 108
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze w 2010 roku problemem na
terenie całego województwa jest wysokie stężenie pyłu zawieszonego PM10 oraz
benzo(a)pirenu (Raport o stanie środowiska w województwie lubuskim 2009-2010).
Gmina Świebodzin nie jest szczególnie zagrożona emisją tych zanieczyszczeń.
Największe zanieczyszczenia do atmosfery emitują takie zakłady jak: Seco/Warwick
ThermAL S.A. (wcześniejsze LZT ELTERMA), Lubuskie Fabryki Mebli S. A., Lubuskie
Zakłady Drobiarskie ELDROB. Jednak ze względu na istniejące normy, z roku na roku, ilość
emitowanych zanieczyszczeń jest ograniczana.
Zgodnie z przeprowadzonymi badaniami wykazano, że Miasto i Gmina Świebodzin
leżą w strefie klasy A, czyli poziom stężenia zanieczyszczeń zawartych w powietrzu nie
przekracza wartości dopuszczalnych, podobnie jak cała strefa zielonogórsko-świebodzińska.
Miasto Świebodzin (pomimo wyłączenia z ruchu pojazdów samego centrum) ze
względu na zwartą zabudowę i wąskie ulice jest narażone na nadmierna zanieczyszczenie
spowodowane ruchem pojazdów. Dotyczy to głównie ulic : Wałowa, 30-Stycznia, Okrężna,
J.Piłsudskiego, Poznańska, Kawaleryjska i Gen. Sikorskiego. Stężenie spalin zwiększone jest
dodatkowo przez pojazdy zatrzymujące się na skrzyżowaniach ze świetlną regulacją ruchu.
Na stopień zanieczyszczenia wpływa również obecność dróg krajowych: nr 92 i nr 3 oraz
dróg wojewódzkich: 276 i 303. Stanowią one ważny szlak komunikacyjny i tranzytowy, łączą
Polskę z Niemcami oraz Polskę północno-zachodnią z Polską południowo-zachodnią.
W sektorze komunalno-bytowym głównym źródłem zanieczyszczeń są spalane
odpady w domowych piecach, które nie wytwarzają wystarczająco wysokiej temperatury do
całkowitego spalenia odpadów takich jak: tekstylia, guma i tworzywa sztuczne. W związku
z tym do atmosfery przedostają się szkodliwe substancje.
II.1.6.6 Hałas
Przez miasto Świebodzin przebiegają zarówno drogi krajowe, jak i wojewódzkie, co
skutkuje dużym udziałem hałasu komunikacyjnego. Jego największą przyczyną jest
wspomniany ruch drogowy oraz również ruch kolejowy. Najbardziej uciążliwe są drogi
krajowe nr: 92 i 3 oraz wojewódzkie nr: 276 oraz 303. Na ograniczenie hałasu wpływ ma
ustawienie ekranów dźwiękoszczelnych oraz nowa nawierzchnia, jak również wiadukt na
nowej trasie S3, który przebiega na ponad kilometrowym odcinku nad głównymi drogami.
Najbardziej narażeni na nadmierny hałas są mieszkańcy wsi: Wilkowo, Wityń, Lubinicko,
Gościkowo, Chociule, Jordanowo i Rosin, którzy posiadają swoje posesje przy drogach
międzynarodowych, gdzie droga ma zazwyczaj charakter ulicowy, co zwiększa oddziaływanie
Strona 37 z 108
hałasu na mieszkańców tych miejscowości. Natomiast transport kolejowy odbywa się linią
kolejową nr 3 (E20), która jest częścią Paneuropejskiego Korytarza Transportowego Zachód –
Wschód łączącą Berlin z Moskwą oraz linią nr 375 na trasie Międzyrzecz-Toporów. Linie te
są szczególnie uciążliwe dla mieszkańców znajdujących się w ich bezpośrednim sąsiedztwie.
Ostatnie pomiary hałasu komunikacyjnego były przeprowadzone w latach 1999-2000
przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska i wykazały, iż największymi źródłami
uciążliwości
środowiskowych
na
obszarze
Gminy
Świebodzin
jest
komunikacja
samochodowa. Wyniki pomiarów wykazały przekroczenie wartości progowych w dzień, jak
i w nocy, a główną ich przyczyną był ruch samochodów ciężarowych. W związku z tym
opracowano: „Program ochrony przed hałasem dla dwóch odcinków dróg województwa
lubuskiego”, w którym wzięto pod uwagę drogę nr 2 na odcinku miasta Świebodzin
(obwodnica). W związku z zabudową znajdującą się w odległości od kilku do kilkunastu
metrów od omawianej drogi nie jest możliwa budowa ekranów akustycznych, a proponowane
w ramach Programu rozwiązanie wiąże się ograniczeniem prędkości w ruchu na omawianym
odcinku w wariancie podstawowym (do 40 km/h zarówno w dzień, jak i w nocy) oraz
wymianie nawierzchni drogowej na cichą (wariant rozszerzony).
Hałas przemysłowy ma charakter lokalny i występuje w bezpośrednim sąsiedztwie
z zakładami produkcyjnymi. W mieście Świebodzin wiele zakładów usytuowanych jest
w pobliżu zabudowy mieszkaniowej, co powoduje negatywne oddziaływanie na klimat
akustyczny tych terenów.
Hałas komunalny powodowany jest przez indywidualną działalność ludzi wewnątrz
lokali, jak i poza nimi. Powodowany jest w głównej mierze przez dźwięk pracujących
silników samochodowych (m.in. dojazd do posesji, wywożenie śmieci, dostawa towarów do
sklepów) oraz głośną muzykę. Powoduje to uciążliwy hałas wewnątrz budynków
spowodowany lokalizacją lokali usługowych (puby, bary, dyskoteki), a także wadliwym
działaniem instalacji.
II.1.6.7 Fale elektromagnetyczne
Źródłem promieniowania elektromagnetycznego są przede wszystkim stacje radiowe,
telewizyjne, telefonii komórkowej, medyczne urządzenia diagnostyczne i terapeutyczne,
urządzenia przemysłowe i gospodarstwa domowego oraz systemy przesyłowe energii
elektrycznej.
Na obszarze miasta Świebodzin za emitowanie fal elektromagnetycznych odpowiadają
w szczególności stacje bazowe sieci komórkowych, a są to m.in.:
Strona 38 z 108
 T-Mobile, ul Matejki 6A, strunobetonowy maszt;
 T-Mobile, ul. Gen. Świerczewskiego 76, komin zakładu ELTERMA,
 Orange, ul. J. Piłsudskiego 41, Dom Kultury,
 Orange, ul. Gen. Świerczewskiego 76, komin zakładu ELTERMA,
 Plus, Pl. Jana Pawła II 1, ratusz,
 Plus, ul. Gen. Świerczewskiego 78, maszt własny koło dealera VW-KIM,
 Play, os. Łużyckie 39, komin kotłowni,
 Play, Park Chopina 4,
 Play, ul. Gen. Świerczewskiego 76, komin firmy ELTERMA.
Pozostałe stacje na terenie Gminy Świebodzin znajdują się w takich miejscowościach jak:
Rosin, Gościkowo i Chociule.
Zagadnienie ochrony zdrowia ludzi i środowiska przed wpływem działania pól
elektromagnetycznych są regulowane przepisami: bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa
budowlanego, prawa ochrony środowiska, zagospodarowania przestrzennego i przepisami
sanitarnymi.
Przeprowadzone badania dotyczące wpływu fal elektromagnetycznych na zdrowie
ludzi nie stwierdziły przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych.
II.1.6.8 Energia odnawialna
Sposób
pozyskiwania
energii
odnawialnej
następuje poprzez wykorzystanie
niekonwencjonalnych źródeł, takich jak: energia słoneczna, wiatr, wody, biomasa, energia
geotermalna. Głównymi źródłami energii odnawialnej w Polsce są: biomasa, wiatr oraz
hydroenergetyka. W przyszłości energia ta będzie miała większe znaczenie w krajowej
produkcji energii. W Gminie Świebodzin największe znaczenie ma energia słońca, biomasy
i z odpadów komunalnych.
Przez teren gminy przechodzi strefa korzystnych warunków wiatrowych. Wiatry
przeważają z kierunków zachodnich, południowo-zachodnich i północno-zachodnich.
Uwarunkowanie te umożliwiły budowę „ferm wiatrowych” w okolicy miejscowości: Glińsk
i Rzeczyca. Obecnie powstały 3 wiatraki, ponadto wydano pozwolenie na budowę kolejnych.
Teren ten po przeprowadzeniu wstępnych badań został zabezpieczony pod lokalizację takiej
inwestycji. Jednak ze względów przyrodniczo-kulturalnych oraz naturalnych uwarunkowań
przyrodniczych należy zmarginalizować możliwość pozyskania energii z wiatru. Jeśli chodzi
o potencjał energii słonecznej to jest on jednakowy na terenie całego województwa. Średnie
Strona 39 z 108
usłonecznienie wynosi ok. 600 godzin/rok, natomiast nasłonecznienie ok. 900 kWh/m/rok.
Wykorzystanie energii wodnej na terenie gminy jest praktycznie niemożliwe.
Ze względów ekonomicznych, podobnie jak na terenie całego kraju, największe
możliwości pozyskiwania energii upatruje się w rozwoju systemów przetwarzających energię
biomasy. Do celów energetycznych może być wykorzystywana energia takich roślin jak
wierzba czy malwa pensylwańska oraz biogaz powstający w wyniku fermentacji odpadów
z produkcji zwierzęcej, ścieków komunalnych lub odpadów komunalnych. Zgodnie
z wykazem Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 16
kwietnia 2013 roku na terenie Gminy Świebodzin opiniuje się pozytywnie, możliwość
powstania:
 „Biogazowni – Niedźwiady” Sp. z o. o., budowa biogazowni o mocy 600 KW el;
 „Biogazowni – Niedźwiady” Sp. z o. o., budowa biogazowni o mocy 1000kW na
działkach 23/1, 24/1 obręb Lubogóra.
II.1.7 Charakterystyka przestrzeni publicznej miasta
Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przestrzeń
publiczna to obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców,
poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na
jego położenie oraz cechy. Jej forma i kształt ma bezpośredni wpływ na jakoś życia lokalnej
społeczności i są elementem wizerunku miasta, a to z kolei składa się na konkurencyjność
miasta.
Stan przestrzeni publicznej miasta można określić jako dobry. Jednak część dróg
zamiejskich nie posiada wydzielonych chodników dla pieszych, stanowi to poważne
zagrożenie dla mieszkańców. Dodatkowo istnieje problem z miejscami parkingowymi
w centrum miasta. Wyróżnić można też ścieżki rowerowe które przebiegają m.in.: wzdłuż
zachodniego odcinka ulicy Gen. Świerczewskiego, wzdłuż drogi do Wilkowa oraz ze
Świebodzina do Lubogóry, a także ścieżka Świebodzin-Chociule. Na pozostałych trasach ruch
rowerowy odbywa się po drogach na zasadach ogólnych o ruchu drogowym. Dodatkowo
przez Gminę Świebodzin przebiegają szlaki rowerowe.
Zagospodarowane tereny zielone występujące na terenie miasta to park im.
F. Chopina, park Łęgowski oraz park Dworcowy, a także „skwer” Plac Wolności oraz przy ul.
Wałowej. Spełniają one swoją funkcje rekreacyjną i estetyczna. Przyczynia się do tego
również położenie miasta ukształtowane poprzez czynniki historyczne i przyrodnicze.
Strona 40 z 108
II.1.8 Analiza zasobów rekreacyjno-turystycznych i możliwości rozwoju turystyki
Położenie Miasta i Gminy Świebodzin w dolinie rzeki Odry, na wododziale pomiędzy
rzekami: Odrą i Wartą, terenie Pojezierza Lubuskiego, duża powierzchnia lasów, znaczna
ilość jezior, a także dogodne połączenie komunikacyjne stwarzają sprzyjające warunki do
wypoczynku, turystyki i rekreacji. Dogodnemu połączeniu komunikacyjnemu sprzyja fakt
położenia Gminy Świebodzin na skrzyżowaniu głównych szlaków komunikacyjnych wschódzachód oraz północ-południe. Do Świebodzina można w dogodny sposób dojechać z różnych
miejsc w Polsce m.in. z Zielonej Góry czy Szczecina.
Zarówno na terenie miasta, jak i gminy znaleźć można wiele zabytków
architektonicznych, tj.: zespoły urbanistyczne, liczne kamienice, kościoły, zamek,
pozostałości murów obronnych. Szczególnie rozpoznawalnym znakiem regionu, od 2010
roku, znanym zarówno w kraju, jak i na świecie jest figura Jezusa Chrystusa Króla
Wszechświata. Miasto to należy do najlepiej zachowanych w całym regionie, a rozplanowanie
śródmieścia oddaje stan ze średniowiecza. Przestrzeń miejską wypełniają budynki o stylowej,
bogatej w kształty i detale architekturze. Przetrwały również ważne obiekty użyteczności
publicznej,
w których
od wielu
stuleci
koncentrowało
się życie duchowe oraz
administracyjno-gospodarcze. Świadectwo dawnych czasów oddają: zamek, fara i
pozostałości murów obronnych z basztami. W wielowiekowej historii Świebodzin był
miastem polskim, należał do Śląska, był pod panowaniem czeskim, a także przez stulecia
władali nim Brandenburczycy. Miasto było znane na całym świecie, ponieważ słynęło z
produkcji dobrej jakości sukna i piwa. Historia miasta została zaprezentowana w muzeum
regionalnym. Świebodzin posiada bardzo dobrą bazę hotelarską, krytą pływalnię z
kompleksem rekreacyjnym oraz halę sportową.
Najcenniejszym zabytkiem Świebodzina, jaki i całej ziemi świebodzińskiej jest
kościół parafialny p.w. Św. Michała Archanioła. Pierwsza wzmianka o tym kościele
(początkowo kościół p.w. Św. Piotra i Pawła) pochodzi z 1311 roku i pierwotnie był to
niewielki obiekt drewniany. W wieku XV został zastąpiony budowlą murowaną
we wczesnogotyckiej, trójnawowej formie, która przerwała do pożaru w 1541 roku. Podczas
odbudowy, którą przeprowadzili Georg Jakub Curtio i Tomasz Heintzio powiększono kościół
o czwartą nawę od północy i rząd kaplic z emporą od południa. Następnie w wieku XIX
przeprowadzono gruntowne prace remontowo-renowacyjne, podczas których dostawiono
arkadową kruchtę i przekształcono szczyt korpusu, umieszczając na jego osi wielki maswerk
flankowany dwiema strzelistymi wieżyczkami. Ściany przeprute są szerokimi, rozglifionymi,
ostrołukowymi oknami o charakterystycznych dla gotyku maswerkowych podziałach.
Strona 41 z 108
Obecnie kościół utrzymany jest w dobrym stanie.
Rycina 2. Kościół parafialny p.w. Św. Michała Archanioła
Źródło: zasoby Gminy Świebodzin
Autor: Piotr Węcławski
Drugim dominującym zabytkiem architektury, utrzymanym w dobrym stanie jest
kościół p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski. Ten neogotycki kościół został
zbudowany na przełomie XIX i XX w. jako kościół ewangelicki w miejscu wcześniejszego
zboru. Po II wojnie światowej kościół został przejęty przez katolików. Natomiast
wyposażenie kościoła utrzymane jest w stylu neogotyckim.
Rycina 3. Kościół p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
Strona 42 z 108
Wśród wartościowych zabytków miasta należy wymienić przede wszystkim
pozostałości dawnego zamku oraz ratusz. Pierwsze wzmianki o ratuszu w dokumentach rady
miejskiej pochodzą z 1397 roku. Przez wiele lat mieściło się w nim wiele różnych instytucji.
Wzniesiono go prawdopodobnie w XIV wieku jako drewniany budynek, z którego po
wybuchu pożaru z 1541 roku pozostały jedynie metalowe drzwi. Budynek szybko
odbudowano. Ratusz zupełnie zmienił swój wizerunek w połowie XIX wieku. Rozebrano
wtedy jatki i wieżę strażniczą, pozostawiono tylko wieżę zegarową, a na elewacji pojawiły się
boniowania. Obiekt nabrał wtedy cech neorenesansowych. Obecnie w gmachu budynku, na
parterze mieści się Muzeum Regionalne.
Rycina 4. Ratusz
Początki świebodzińskiego zamku sięgają pierwszej połowy XIV wieku. Pierwsza
wzmianka pojawia się w 1329 roku i był on własnością księcia żagańskiego Henryka IV. Na
krótko, w wieku XV stał się własnością joannitów i został przebudowany i rozbudowany. Po
zniszczeniach wojny trzydziestoletniej, ostatni komendant z rodu Knobelsdorffów – Caspar
Sigismund ponownie przebudował warownię. W XVIII wieku, po przekazaniu zamku wraz
z przynależnymi dobrami cysterkom trzebnickim, obiekt utracił charakter obronny, stając się
centrum administracyjnym cysterskich latyfundiów. XIX wiek przyniósł kolejne zmiany
właścicieli, funkcji i formy. Po II wojnie światowej w obiekcie działał ośrodek Caritas. Za
czasów funkcjonowania państwowego ośrodka rehabilitacyjnego, mieścił się tu oddział
Strona 43 z 108
szpitalny, mieszkania dla personelu i kaplica szpitalna4.
Rycina 5. Zamek
www.pl.wikipedia.org
Symbolem, znakiem szczególnym od 2010 roku jest największy na świecie pomnik
Chrystusa Króla. Całkowita wysokość pomnika wynosi 36 metrów, z czego 33 m przypada na
figurę Jezusa, a 3 m na wieńczącą pomnik pozłacaną koronę. Głównym pomysłodawcą
budowy pomnika był proboszcz parafii Sanktuarium Miłosierdzia Bożego, ks. prałat
Sylwester Zawadzki. Pomnik zbudowany jest przy ul. Sulechowskiej.
Ze względu na swoją bogata historię w mieście Świebodzin można spotkać wiele
innych zabytków, które obecnie pełnią różne funkcje dla rozwoju miasta. Są to przede
wszystkim pozostałości dawnych murów miejskich, zabytkowe kamienice, dawna szkoła
parafialna i wiele innych. Ponadto miejscem godnym uwagi jest Sanktuarium Miłosierdzia
Bożego.
W mieście, oprócz licznych zabytków znajdują się także nowoczesne elementy, takie
jak Ławeczka Niemena, a także obiekty rekreacyjne i sportowe, które podwyższają
atrakcyjność terenu i przyciągają turystów. Obiekty sportowe na terenie miasta Świebodzin
należą do Ośrodka Sportu i Rekreacji, na który składają się: hala sportowa, stadion (stadion
lekkoatletyczny, boisko do gry w piłkę, boisko asfaltowe, korty tenisowe, boisko do mini-gier
oraz Skate-Park) i basen (cztery baseny, 45 metrowa zjeżdżalnia i wanna z hydromasażem).
Główna siedziba Ośrodka znajduje się przy ul. Gen. Sikorskiego 25.
4
Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków, http://www.lwkz.pl
Strona 44 z 108
Rycina 6. Basen Miejski "ŚWIEWODA"
Według Głównego Urzędu Statystycznego w mieście Świebodzin w roku 2012
funkcjonowało 105 podmiotów gospodarczych, które prowadziły działalność związaną
z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (podmioty gospodarcze sekcji I). Bazę
noclegową zapewniają obiekty hotelowe.
Tabela 10. Informacje dotyczące bazy noclegowej w mieście Świebodzin
Wyszczególnienie
2009
2010
2011
2012
Udzielone noclegi
8827
10409
9725
7285
Turyści korzystający z noclegów
[osoba]
Miejsca noclegowe [msc]
4714
6588
6402
4877
238
304
227
227
Turystyczne obiekty noclegowe [ob.]
3
4
3
3
Hotele [ob.]
3
3
2
2
Poza tym zakwaterowanie można znaleźć w innych obiektach noclegowych.
Działalność gospodarczą w dziale gastronomicznym na terenie miasta Świebodzin prowadzą
liczne restauracje, kawiarnie oraz inne różnorodne punkty usługowe, które funkcjonują przez
cały rok. Liczba ta jest wystarczająca, biorąc pod uwagę wielkość miasta.
Z przedstawionych danych wynika, że w roku 2012 w porównaniu z 2009 nastąpił
niewielki spadek liczby miejsc noclegowych, o 5%. Jednak w porównaniu z rokiem 2010
spadek ten kształtuje się na poziomie 25%. Spadek nastąpił także w liczbie udzielonych
Strona 45 z 108
noclegów - w porównaniu z 2010 rokiem o 30%.
Tabela 11. Informacje dotyczące bazy noclegowej w Gminie Świebodzin
Wyszczególnienie
2009
2010
2011
2012
Udzielone noclegi
8984
10453
9961
7396
Turyści korzystający z noclegów
[osoba]
Miejsca noclegowe [msc]
4871
6632
6638
4988
315
381
304
304
Turystyczne obiekty noclegowe [ob.]
5
6
5
5
Hotele [ob.]
4
4
3
3
Tendencję spadkową w liczbie udzielanych noclegów, jak i liczbie miejsc
noclegowych obserwujemy również na terenie całej Gminy Świebodzin.
Na terenie Gminy Świebodzin swój przebieg ma zielony szlak turystyczny o długości
ok. 60 km możliwy do przebycia zarówno pieszo, jak i rowerem. Pozwala on na poznanie
najważniejszych i najpiękniejszych zakątków Ziemi Świebodzińskiej. Zielony szlak prowadzi
z Gościkowa przez: Sieniawę, Łagówek, Łagów, Żelechów, Mostki, wokół jeziora Niesłysz,
jeziora Wilkowskiego do Świebodzina. Trasa wiedzie przez lasy, które obfitują w zwierzynę
łowną i posiadają bogate runo leśne, jak również wokół jeziora Niesłysz - największego
jeziora na Pojezierzu Łagowskim, otoczonego sosnowymi, dębowymi i bukowymi lasami,
znajdującego się w strefie chronionego krajobrazu, na skraju Puszczy Rzepińskiej. Ważnym
szlakiem jest także ścieżka rowerowa Świebodzin-Chociule (3,5 km).
Kolejnym szlakiem jest brukowana ścieżka pieszo-rowerowa Świebodzin-Rozłogi Wilkowo-Świebodzin o długości ok 10 km. Ułatwia turystom dojazd do ośrodków
turystycznych, plaż oraz lasów zlokalizowanych wokół jeziora Wilkowskiego.
Mniejszymi trasami przebiegającymi przez Gminę Świebodzin są: ścieżka rowerowa
Lubrza-Staropole-Boryszyn-Gościkowo-Jordanowo-Lubrza (33,8 km), ścieżka z Jordanowa
Jordanowo - obok rezerwatu Dębowy Ostrów - Lubrza (przejazd drogą polną oraz brukiem
wśród kompleksów leśnych - ok. 7 km), ścieżka przyrodnicza prowadząca wschodnim
brzegiem jeziora Niesłysz, przez Grodzisko do leśniczówki Tyczyno (ok. 6 km) oraz
Lubrzański Szlak Kajakowy, który przebiega od Lubrzy do Gościkowa (ok. 15 km).
Strona 46 z 108
II.1.9 Identyfikacja problemów w sferze zagospodarowania przestrzennego
Główne problemy w sferze zagospodarowania przestrzennego miasta Świebodzin
wymagające interwencji to:
 hałas spowodowany przebiegiem głównych tras komunikacyjnych północ-południe
i wschód-zachód,
 ograniczenia możliwości pozyskania energii z alternatywnych źródeł , w
szczególności wiatru, ze względów przyrodniczo-kulturowych oraz naturalnych
uwarunkowań przyrodniczych,
 zmniejszający się potencjał turystyczny Gminy w związku ze spadkiem liczby miejsc
noclegowych oraz obniżenie się liczby osób korzystających z noclegów, co może
świadczyć o niezadowalającej jakości usług turystycznych,
 średni stan zabudowy historycznej miasta,
 brak oznakowanych ścieżek rowerowych, oddzielonych od ruchu kołowego na terenie
gminy,
 niedostateczne wyposażenie części ciągów komunikacyjnych w nawierzchnie twarde,
zbyt małe szerokości jezdni oraz brak wydzielonych chodników przy części dróg,
 utrudnione parkowanie w centrum miasta.
 duży odsetek budynków wybudowanych przed 1989 rokiem.
II.2 Strefa gospodarcza
II.2.1 Struktura i trendy podstawowych branż gospodarki na terenie miasta
Gospodarka jest działalnością, która decyduje o poziomie rozwoju danego kraju, życia
jego mieszkańców, natomiast o jej sile i potencjalne świadczy struktura podmiotów
gospodarczych występujących na omawianym terytorium, ich dynamika i skuteczność
rozwoju.
Analizując dane
z
Banku Danych
Lokalnych, które przedstawiają
liczbę
zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na terenie miasta Świebodzin w latach 20092012, można zauważyć niewielki trend wzrostowy ogólnej liczby podmiotów z wahaniami
szczególnie widocznymi w roku 2010 i 2011, w których najpierw wystąpił znaczny wzrost
zarejestrowanych działalności, a po roku ich spadek. W podziale na poszczególne sekcje
najbardziej widoczne wahania wystąpiły w sekcji C (przetwórstwo przemysłowe) oraz G
(handel hurtowy i detaliczny), a także sekcji H i I.
Strona 47 z 108
W roku 2012 na terenie miasta Świebodzin zarejestrowanych było 2860 podmiotów
gospodarczych. Porównując rok 2012 z 2009 to liczba podmiotów wzrosła zaledwie o 0,11%,
natomiast z rokiem 2011 wzrost ten wyniósł 2,33%. Miedzy rokiem 2009 a 2010 nastąpił
wzrost w wysokości 2,8%, a między 2010 a 2011 spadek o 4,8%.
Liczba podmiotów sekcji B (górnictwo i wydobywanie), E (dostawy wody) oraz O
(administracja publiczna i obrona narodowa) na przestrzeni trzech lat była na stałym
poziomie. Największą tendencję wzrostową w roku 2012 w porównaniu z 2009 wykazały
podmioty takich sekcji: Q (opieka zdrowotna i pomoc społeczna) – 38,5% z liczby 153
podmiotów do poziomu 212, P (edukacja) o 18,7%, a także J (informacja i komunikacja) –
o 14,9%.
Największy udział w budowaniu świebodzińskiego rynku pracy należy do podmiotów
gospodarczych sekcji G (handel hurtowy i detaliczny) i wynosi 23,3% oraz sekcji L – 16,2%
(działalność związana z obsługą rynku nieruchomości). W pierwszym przypadku pomimo
znaczącego udziału w rynku porównując rok 2012 do 2009 nastąpił spadek liczby
zarejestrowanych podmiotów o 6,2%. Natomiast w przypadku sekcji L liczba ta pozostaje na
podobnym poziomie, w granicy 463 podmiotów.
Tabela 12. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w mieście Świebodzin
w latach 2009-2012
Podmioty wpisane do rejestru Regon wg sekcji PKD 2007
2009
2010
2011
2012
Ogółem
2857
2940
2795
2860
Sekcja A – Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
42
39
38
39
Sekcja B – Górnictwo i wydobywanie
2
2
2
2
Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe
268
285
275
269
Sekcja D – Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię
elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do
układów klimatyzacyjnych
1
2
2
1
Sekcja E – Dostawy wody; gospodarowanie ściekami i
odpadami oraz działalność związana z rekultywacją
5
4
4
4
Sekcja F – Budownictwo
250
258
249
266
Sekcja G – Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów
samochodowych, włączając motocykle
711
730
660
667
Sekcja H – Transport i gospodarka magazynowa
177
182
159
163
Sekcja I – Działalność związana z zakwaterowaniem i
usługami gastronomicznymi
119
127
113
105
Sekcja J – Informacja i komunikacja
47
52
52
54
Strona 48 z 108
Sekcja K – Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
78
84
77
74
Sekcja L – Działalność związana z obsługą rynku
nieruchomości
Sekcja M – Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
462
463
461
463
174
173
163
172
Sekcja N – Działalność w zakresie usług administrowania i
działalność wspierająca
69
62
53
54
Sekcja O – Administracja publiczna i obrona narodowa,
obowiązkowe zabezpieczenia społeczne
12
12
12
12
Sekcja P – Edukacja
75
73
68
89
Sekcja Q – Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
153
172
194
212
Sekcja R – Działalność związana z kulturą, rozrywką i
rekreacją
Sekcja S i T – Podstawowa działalność usługowa oraz
Gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące
usługi na własne potrzeby
36
38
34
35
176
182
179
179
0
0
0
0
Sekcja U – Organizacje i zespoły eksterytorialne
Wykres 2. Udział procentowy poszczególnych sekcji gospodarki w Świebodzinie
w 2012 roku
Źródło: Opracowanie własne na postawie danych Głównego Urzędu Statystycznego
Strona 49 z 108
Do dobrze rozwiniętych sekcji należą również sekcja C – 9,4% (przetwórstwo
przemysłowe), F – 9,3% (budownictwo), M – 6,01% (działalność profesjonalna, techniczna
i naukowa), Q – 7,4% (opieka zdrowotna i pomoc społeczna) oraz S i T – 6,3% (podstawowa
działalność usługowa oraz Gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi
na własne potrzeby).
II.2.2 Liczba podmiotów gospodarczych z podziałem na sektory
Wśród
przedsiębiorców
zarejestrowanych
na
terytorium
miasta
Świebodzin
dominującą grupę stanowiły (wg stanu na 2012 roku) podmioty sektora prywatnego. Struktura
liczby podmiotów sektora prywatnego wynosiła 96,3%, natomiast sektora publicznego
zaledwie 3,7%.
Liczba podmiotów sektora prywatnego z roku 2010 w porównaniu z 2009 nie uległa
zmianie i utrzymała się na poziomie 2754 jednostek. Jednak znaczące różnice odnotowano
w roku 2010 i 2011, najpierw wystąpił gwałtowny wzrost, a następnie spadek. Największe
zmiany można zauważyć w dziale sektora prywatnego osób fizycznych, które prowadzą
działalność gospodarczą. Liczba jednostek sektora publicznego w 2009 roku wynosiła 103
jednostki. Do roku 2012 odnotowano niewielki (2,9%) wzrost w tym dziale do poziomu 106
jednostek.
W analizowanym okresie największy wzrost ogólnej liczby podmiotów gospodarki
narodowej odnotowano w 2010 roku, ponieważ w porównaniu z rokiem 2009 liczba ta
wzrosła o 2,94%. W kolejnym roku odnotowano największy spadek (o 5,04%).
Tabela 13. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg
sektorów własnościowych w latach 2009 – 2012
Wyszczególnienie
2009
2010
2011
2012
Podmioty gospodarki narodowej ogółem [jed.gosp]
2857
2940
2795
2860
Sektor publiczny
Sektor publiczny – ogółem
[jed.gosp]
103
105
103
106
Sektor publiczny – państwowe i
[jed.gosp]
44
45
37
44
samorządowe jednostki prawa
budżetowego
Sektor publiczny – spółki handlowe
Sektor publiczny – państwowe i
samorządowe jednostki prawa
budżetowego, gospodarstwa pomocnicze
[jed.gosp]
[jed.gosp]
Sektor prywatny
Strona 50 z 108
5
1
5
0
5
0
5
0
Sektor prywatny – ogółem
Sektor prywatny – osoby fizyczne
prowadzące działalność gospodarczą
[jed.gosp]
[jed.gosp]
2754
1878
2835
1939
2692
1782
2754
1819
Sektor prywatny – spółki handlowe
Sektor prywatny – spółki handlowe z
udziałem kapitału zagranicznego
[jed.gosp]
[jed.gosp]
156
50
160
50
167
52
174
55
Sektor prywatny – spółdzielnie
Sektor prywatny – fundacje
Sektor prywatny – stowarzyszenia i
organizacje społeczne
[jed.gosp]
[jed.gosp]
[jed.gosp]
8
2
51
8
2
53
8
3
53
7
3
57
Z analizy na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych wynika, że najwięcej
podmiotów zarejestrowanych było w pozostałych działalnościach, na które składają się usługi
– 79,7%, następnie w przemyśle i budownictwie – 19%, a najmniej w rolnictwie, leśnictwie,
łowiectwie i rybactwie – 1,3%.
Tabela 14. Podmioty wg PKD i rodzajów działalności zarejestrowane
w Świebodzinie w latach 2009-2012
Wyszczególnienie
2009
2010
2011
[jed.gosp.]
2857
2940
2795
Ogółem
[jed.gosp.]
42
39
38
Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i
rybactwo
[jed.gosp.]
526
551
532
Przemysł i budownictwo
[jed.gosp.]
2289
2350
2225
Pozostałe działalności
2012
2860
39
542
2279
Według analizy wskaźnikowej danych z GUS w 2012 roku na 100 osób w wieku
produkcyjnym 13 to osoby prowadzące działalność gospodarczą.
II.2.3 Główni pracodawcy i zatrudnienie
W analizowanym okresie (lata 2008-2011) według danych z Banku Danych Lokalnych
można zaobserwować nieznaczne wahania w liczbie osób zatrudnionych. W roku 2011 liczba
ta wynosiła 8618 i w porównaniu z rokiem 2008 wzrosła o 2,9%. Największy przyrost
wystąpił w liczbie zatrudnionych wśród mężczyzn (3,6%), natomiast wśród kobiet wzrost ten
nastąpił o 2,2%. Biorąc pod uwagę cały analizowany okres, zauważa się większy poziom
zatrudnienia wśród kobiet niż wśród mężczyzn, jednak różnica ta jest nieznaczna, największa
wystąpiła w 2009 roku i wynosiła: kobiety – 52,8%, mężczyźni – 47,2%.
Strona 51 z 108
Największy wzrost zatrudnienia nastąpił w latach 2009-2010 (o 5,7%), natomiast
wyraźny spadek w latach 2008-2009 (o 2,5%).
Tabela 15. Wielkość zatrudnienia w mieście Świebodzin w latach 2008-2011
Wyszczególnienie
2008
2009
2010
2011
8378
8171
8639
8618
Ogółem
4231
4313
4446
4323
Kobiety
4147
3858
4193
4295
Mężczyźni
Zdecydowana
większość
zatrudnionych
jest
w sektorze
prywatnym.
Strefa
gospodarcza Świebodzina jest różnorodna. Dogodne położenie na skrzyżowaniu ważnych
szlaków turystycznych, o bogatej historii i tradycji z wieloma zabytkami i miejscami
wypoczynkowymi sprzyja jej rozwojowi.
Na potencjał przemysłowy Gminy składają się: przemysł elektrotechniczny,
maszynowy, odzieżowy, meblarski oraz spożywczy, ale przede wszystkim duże możliwości
rozwoju ma przemysł rolno-spożywczy. Natomiast przemysł elektrotechniczny warunkowany
jest dzięki posiadanej bazie produkcyjnej oraz dzięki wykwalifikowanej kadrze pracowników.
Reprezentowany jest przez kilkanaście małych i średnich przedsiębiorstw.
Do największych firm, które zajmują wysoką pozycję i mają największe znaczenie dla
zapewnienia miejsc pracy na terenie Miasta i Gminy Świebodzin są:

Spilker Polska Sp. z o. o. ul. Wojska Polskiego 2 w Świebodzinie- zajmuje się
produkcją części dla przemysłu poligraficznego,

Seco/Warwick ThermAL S.A., ul. Gen. Świerczewskiego 76 w Świebodzinie -
globalny dostawca wyposażenia przemysłowego i nowoczesnych technologii do obróbki
cieplnej metali, swoje wyroby sprzedaje na całym świecie,

REMIX S.A. ul. Poznańska 36 w Świebodzinie - produkująca wysokiej jakości
urządzenia do obróbki cieplnej metali i pieców topialnych,

Zakład Elektrotechniki Motoryzacyjnej Józef Szymański ul. Poznańska 29
w Świebodzinie - produkcja wiązek przewodów, podzespołów elektronicznych oraz okien
autobusowych własnej konstrukcji,

Lubuska Fabryka Mebli S.A. ul. Wojska Polskiego 2 w Świebodzinie – zajmuje się
produkcją mebli tapicerowanych,

KEIPER Polska Sp. z o.o. ul. Gen. Świerczewskiego 78 w Świebodzinie – zajmuje się
produkcją struktur siedzeń do samochodów osobowych, szyn prowadząco-mocujących do
Strona 52 z 108
siedzeń oraz kompletnych siedzeń do samochodów ciężarowych,

Parys S.A. ul. Łąki Zamkowe 12 w Świebodzinie – znany w Europie producent koszul
męskich oraz bluzek damskich,

Sprick Rowery Sp. z o.o. ul. Świerczewskiego 76 w Świebodzinie - produkuje
i sprzedaje rowery oraz części zamienne do rowerów, oferuje rowery górskie, rowery
szosowe, kolarzówki i liczne akcesoria dla rowerzystów,

Lubuskie Zakłady Drobiarskie „Eldrob” S.A. ul. Poznańska 56 w Świebodzinie –
zajmują się produkcją mięsa i wędlin z drobiu,

PPH „Postęp” S.A. ul. Strzelecka 1 w Świebodzinie - produkcja odzieży wysokiej
klasy, wyrobów przemysłu elektrotechnicznego, ponadto świadczy usługi zdrowotne
i rehabilitacyjne,

KICO Polska Sp. z o.o. ul. Łużycka 50 w Świebodzinie – producent części
motoryzacyjnych,

MEBLE HOLDING AGROMAX S.A. ul. Gen. Świerczewskiego 43 w Świebodzinie -
produkcja mebli biurowych,

PPUH OKNO NOWE S.j. ul. Związkowa 5 w Świebodzinie - produkcja i montaż
okien plastikowych,

ZPUH MERCORD Sp. z o.o. ul. Kozia 3 w Świebodzinie – producent odzieży
roboczej i ochronnej,

Dalkia Poznań S.A., ul. Gen. Świerczewskiego 76,

Zakład Wodociągów, Kanalizacji oraz Usług Komunalnych Sp. z o.o. ul. Młyńska 37
w Świebodzinie.
Ponadto na terenie Gminy Świebodzin znajduje się wiele innych zakładów, w których
mieszkańcy gminy znajdują zatrudnienie. Wśród nich wyróżniamy m.in.: Przedsiębiorstwo
Usługowo Wdrożeniowe EKO – BUD Tadeusz Żugaj w Grodziszcze, AMP Sp. z o.o.
w Chociulach, Zakład Produkcji Elementów Gipsowych PROFILGIPS w Rzeczycy czy
Drogowe Centrum Produkcyjno Handlowe BIG Sp. z o.o. w Ługowie.
II.2.4 Analiza możliwości budżetowych Gminy Świebodzin
Odpowiednio
statutowych
opracowany
w zakresie
jej
budżet
kompetencji.
w gminie
W latach
umożliwia
2009-2012
realizowanie
zadań
dochody
Gminy
charakteryzowały się tendencja wzrostową, pomijając niewielki spadek pomiędzy rokiem
2011 a 2012 w wielkości 3,5%. W roku 2012 przyrost dochodów wynosił 13,2%
Strona 53 z 108
w porównaniu z rokiem 2009. Z kolei wydatki gminy od 2010 roku malały, o 7,9% do roku
2012.
Tabela 16. Sytuacja finansowa w Gminie Świebodzin w latach 2009-2012
Wyszczególnienie
2009
2010
Dochody ogółem
66506668,78
70116489
Wydatki ogółem
73990794,63 81388311,8 78698343,4 74963156,6
Deficyt
-7484125,85
-11271823
2011
2012
77998881,1 75266910,3
-699462,35
-
303753,75
Nadwyżka
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego
W analizowanym okresie, sytuacja finansowa Gminy Świebodzin charakteryzowała
się przewagą wydatków nad dochodami, czego efektem był ujemny wynik finansowy (w roku
2009, 2010, 2011), niemniej w 2012 r. uzyskano dodatni wynik finansowy w wysokości
303753,75 zł.
W uchwale Nr XXVII/337/2012 Rady Miejskiej w Świebodzinie z dnia 27 grudnia
2012 roku przewidziano dochody w roku 2013 roku w wysokości 89834432 zł, w wydatki
86924825 zł. Natomiast zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej w Świebodzinie z dnia 27 czerwca
2013 roku w sprawie zmiany uchwały budżetowej Gminy Świebodzin na 2013 rok
przewidziano dochody wysokości 94663103 zł, a wydatki na poziomie 93562876 zł.
Założono również powstanie nadwyżki budżetowej w kwocie 1100224 zł, którą przeznacza
się na spłatę wcześniej zaciągniętych kredytów i pożyczek.
Zgodnie z analizą Wieloletniej Prognozy Finansowej wartości wskaźników do roku
2021 nie przekroczą dopuszczalnych poziomów, o których mowa w art. 169 i 170 ustawy
z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249 poz. 2104), tj.: 60% dla
wskaźnika łącznego długu do dochodów oraz 15% dla wskaźnika obsługi długu.
II.2.5 Identyfikacja problemów w sferze gospodarczej
W sferze gospodarczej zostały zidentyfikowane następujące problemy:
-
stosunkowo małe tempo wzrostu liczby podmiotów gospodarczych,
-
wzrost stopy bezrobocia rejestrowanego,
-
spadek poziomu przedsiębiorczości w porównaniu z latami wcześniejszymi,
Strona 54 z 108
-
mała aktywność obywatelska mieszkańców,
-
słaba baza przetwórstwa rolno-spożywczego,
-
rozproszenie produkcji
II.3 Strefa społeczna
II.3.1 Struktura społeczna i demograficzna
II.3.1.1 Demografia
Od roku 2010 zarówno w mieście, Gminie Świebodzin, jaki i całym województwie
lubuskim obserwuje się spadek liczby ludności. Porównując rok 2010 z rokiem 2008
następuje wzrost tej liczby o 2,3% (o ok. 501 osób). W poprzednich latach, czyli od 2001 roku
następuje systematyczny spadek, średnio o ok. 55 osób (spadek ten można zaobserwować na
wykresie 3). Wyjątkiem jest rok 2006, w którym widać niewielki wzrost ogólnej liczby
ludności. Miasto Świebodzin zamieszkuje 22109 osób (stan na koniec 2012 roku), z czego
większość stanowią kobiety (52,5%). Udział kobiet i mężczyzn w ogólnej liczbie ludności na
przestrzeni ostatnich lat pozostawała na tym samym poziomie.
Tabela 17. Ludność w mieście Świebodzin w latach 2007-2012
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
2010
2011
21708
21677
21714
22178
22138
Ogółem
11424
11418
11453
11600
11573
Kobiety
10284
10259
10261
10578
10565
Mężczyźni
Strona 55 z 108
2012
22109
11603
10506
Wykres 3. Ogólna liczba ludności miasta Świebodzin w latach 2001-2012
W 2009 roku w Świebodzinie ludność w wieku produkcyjnym stanowiła 65,8% ogółu
ludności, jednak do 2012 procent ten zmalał do 64% na rzecz wieku poprodukcyjnego (wzrost
liczby ludności w wieku poprodukcyjnym o ponad 21%). Zmalała również liczba ludności
wieku przedprodukcyjnego (o 3,7%). Sytuacja taka jest charakterystyczna dla polskiego
społeczeństwa i stanowi zjawisko niepokojące świadczące o starzeniu się społeczeństwa.
Cecha ta jest charakterystyczna dla społeczeństwa żyjącego w rozwijającej się gospodarce.
W obecnym czasie jednak proces starzenia się społeczeństwa nie przynosi negatywnych
skutków, ale w przyszłości może spowodować zbyt duże obciążenie demograficzne
i zatrzymanie rozwoju gospodarczego.
Tabela 18. Liczba ludności w Świebodzinie wg ekonomicznych grup wieku i płci w latach
2009-2012 (faktyczne miejsce zamieszkania)
Wyszczególnienie
2009
2010
2011
2012
Ogółem
%
Ogółem
%
Ogółem
%
Ogółem
%
Ogółem
21714 100,00
22178
100,00
22138 100,00 22109
100,00
Kobiety
11453
52,74
11600
52,30
11573
52,28
11603
52,48
Mężczyźni
10261
47,26
10578
47,70
10565
47,72
10506
47,52
Wiek przedprodukcyjny
Ogółem
4250
100,00
4139
100,00
4120
100,00
4091
100,00
Kobiety
2104
49,51
2068
49,96
2059
49,98
2068
50,55
Mężczyźni
2146
50,49
2071
50,04
2061
50,02
2023
49,45
Wiek produkcyjny
Strona 56 z 108
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
14284
7044
7240
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
3180
2305
875
100,00
49,31
50,69
14623
100,00
14419
7050
48,21
6913
7573
51,79
7506
Wiek poprodukcyjny
100,00
3416
100,00
3599
72,48
2482
72,66
2601
27,52
934
27,34
998
100,00
47,94
52,06
14158
6778
7380
100,00
47,87
52,13
100,00
72,27
27,73
3860
2757
1103
100,00
71,42
28,58
Zmiana liczby ludności miasta spowodowana jest ruchem naturalnym i migracyjnymi.
Dane dotyczące natężenia tego zjawiska w Świebodzinie w latach 2005-2012 przedstawiono
w tabeli poniżej.
Tabela 19. Ruch naturalny wg płci w Świebodzinie w latach 2005-2012
Wyszczególnienie
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Przyrost naturalny
Ogółem
41
58
36
67
64
15
49
Kobiety
35
41
55
25
31
8
24
Mężczyźni
6
17
-19
42
33
7
25
Urodzenia żywe
Ogółem
250
230
242
271
276
220
241
Kobiety
127
124
135
125
123
107
122
Mężczyźni
123
106
107
146
153
113
119
Zgony ogółem
Ogółem
209
172
206
204
212
205
192
Kobiety
92
83
80
100
92
99
98
Mężczyźni
117
89
126
104
120
106
94
2012
42
38
4
235
129
106
193
91
102
Z tabeli 20 wynika, że spadek liczby ludności spowodowany jest przez utrzymujące
się ujemne saldo migracji, a także przyrostem naturalnym na niskim poziomie.
W prezentowanym okresie największy przyrost naturalny wystąpił w 2008 roku i wynosił 67,
natomiast najniższy w roku 2010 (15), co wskazuje na spadek rzędu 77,6%. Ujemne saldo
migracji utrzymuje się już od 1995 roku (wg Bank Danych Lokalnych).
Strona 57 z 108
Tabela 20. Migracje w Świebodzinie w latach 2005-2012
Wyszczególnienie
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Zameldowania ogółem
Ogółem
202
326
292
303
267
238
Wymeldowania ogółem
Ogółem
317
345
391
364
320
318
Saldo migracji
Ogółem
-115
-19
-99
-61
-53
-80
2011
2012
195
240
284
303
-89
-63
Współczynnik feminizacji w mieście Świebodzin wynosił 110, oznacza to, że na każde
100 mężczyzn przypada 110 kobiet. Współczynnik utrzymuje się na tym poziomie od trzech
lat. Spada natomiast liczba zawieranych małżeństw (na 1000 ludności) z poziomu 7,9 w 2008
roku do poziomu 4,2 w roku 2012.
Tabela 21. Podstawowe wskaźniki demograficzne w latach 2008-2012
Wyszczególnienie
2008
2009
2010
2011
2057
2060
2104
1308
Gęstość zaludnienie [osoba na km2]
111
112
110
110
Kobiety na 100 mężczyzn [osoba]
7,9
7,1
6
5,1
Małżeństwa na 1000 ludności
12,5
12,7
9,9
10,9
Urodzenia żywe na 1000 ludności
9,4
9,8
9,2
8,7
Zgony na 1000 ludności
3,1
3
0,7
2,2
Przyrost naturalny na 1000 ludności
51,1
52
51,7
53,5
Ludność w wieku nieprodukcyjnym
na 100 osób w wieku produkcyjnym
[osoba[
2012
1306
110
4,2
10,6
8,7
1,9
56,2
Ludność w wieku poprodukcyjnym
na 100 osób w wieku
przedprodukcyjnym [osoba]
71,5
74,8
82,5
87,4
94,4
Ludność w wieku poprodukcyjnym
na 100 osób w wieku produkcyjnym
[osoba]
21,3
22,3
23,4
25
27,3
II.3.1.2 Rynek pracy
O sytuacji społeczno-gospodarczej oraz o warunkach życia ekonomicznego
niewątpliwie decyduje stopa bezrobocia rejestrowanego. Długotrwały, wysoki stopień
bezrobocia może wypływać w decydujący sposób na rozwój patologii społecznej, która
Strona 58 z 108
rozpowszechnia się w miarę jak wydłuża się okres pozostawania ludzi bez pracy. Proces ten
charakteryzuje się izolacją społeczna, brakiem zaufania do ludzi, a także samego siebie,
niskimi dochodami, stresem panującym w rodzinie, a przez to następuje pogorszenie zdrowia
fizycznego i psychicznego co dodatkowo znacznie utrudnia znalezienie pracy.
Pomimo wzrostu stopy bezrobocia w powiecie świebodzińskim z poziomu 8,8% do
poziomu 12,1% jest ono niższe niż na terenie województwa lubuskiego oraz kraju, jest także
najniższe w porównaniu z innymi powiatami na terenie tego województwa. Udział bezrobocia
zarejestrowanego w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w ostatnich latach jest wyższy
wśród kobiet. W 2012 roku wynosił 8,6%, podczas gdy wśród mężczyzn był na poziomie
7,7%. Także w Gminie Świebodzin udział ten był niższy niż w powiecie, województwie czy
kraju i w ostatnim roku wynosił 8,1%.
Tabela 22. Stopa bezrobocia rejestrowanego oraz udział bezrobotnych zarejestrowanych
w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (w %) w latach 2009-2012
Wyszczególnienie
2009
2010
2011
2012
Stopa bezrobocia rejestrowanego (w %)
Kraj
12,1
12,4
12,5
13,4
Województwo lubuskie
16,2
15,5
15,4
15,8
Powiat świebodziński
10,5
8,8
9,9
12,1
Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku
produkcyjnym (w %)
Kraj
7,7
7,9
8
8,7
Województwo lubuskie
9,2
8,8
8,8
9,1
Powiat świebodziński
6,6
5,7
6,4
8,1
Gmina Świebodzin
6,7
5,4
6,3
8,1
W celu zapobiegania pogłębianiu się stopy bezrobocia należy wspierać działania
gospodarcze oraz działania związane z kształtowaniem aktywnych postaw wśród
społeczeństwa. W tym celu uchwałą Zarządu Powiatu Świebodzińskiego z dnia 11 stycznia
2010 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Świebodzinie zostało utworzone Centrum
Aktywizacji Zawodowej. Realizuje ono zadania w zakresie usług rynku pracy oraz
instrumentów
rynku
pracy
skierowane
do
bezrobotnych
Strona 59 z 108
i
poszukujących
pracy
zarejestrowanych w Urzędzie Pracy, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie standardami
usług rynku pracy. Centrum Aktywizacji Zawodowej oferuje pomoc z znalezieniu pracy
w ramach:
- pośrednictwa pracy,
- instrumentów rynku pracy,
- poradnictwa zawodowego,
- klubu pracy,
- szkoleń grupowych oraz indywidualnych.
Istnieją one w celu pomocy osobom, które pozostają w trudnej sytuacji na rynku pracy
oraz wymagają wsparcia w zakresie integracji zawodowej i społecznej, a także w celu
uzyskania informacji będących pomocnymi w realizacji własnych ścieżek kariery zawodowej.
II.3.1.3 Bezpieczeństwo
Na terenie powiatu świebodzińskiego najwięcej stwierdzonych przestępstw ma
charakter kryminalny. Zgodnie z danymi na koniec 2012 roku przestępstwa kryminalne
stanowiły ponad 67% ogólnej liczby przestępstw, natomiast przestępstwa gospodarcze
stanowiły 11,8% wszystkich przestępstw. Analizując cały badany okres można zauważyć
nieznaczny wzrost ogólnej liczby przestępstw - na poziomie 1,7%. Jednak porównując rok
2010 i 2011 można zauważyć znaczny wzrost – 3,6%, natomiast w kolejnym roku następuje
spadek tej liczby o 3,2%. Gdy w analizowanym okresie liczba przestępstw kryminalnych
wzrosła o 19,3% to liczna przestępstw gospodarczych spadła o 15,6%.
Tabela 23. Liczba przestępstw na terenie powiatu świebodzińskiego w latach 2009-2012
Liczba przestępstw
2009
2010
2011
2012
1939
1968
2038
1972
Liczba ogółem
1113
1152
1242
1328
Przestępstwa kryminalne
275
280
313
232
Przestępstwa gospodarcza
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Powiatowej Policji w
Świebodzinie
W aspekcie wykrywalności przestępstw w powiecie świebodzińskim zdecydowanie
większa
wykrywalność
występuje
w przypadku
przestępstw
gospodarczych
i w analizowanym okresie utrzymuje się na podobnym poziomie - ponad 95%. Natomiast
wykrywalność przestępstw kryminalnych utrzymuje się w granicach ok. 62%.
Strona 60 z 108
Tabela 24. Wykrywalność przestępstw na terenie powiatu świebodzińskiego
w latach 2009-2012
Wykrywalność
Kategorie przestępstw
2009
2010
2011
2012
76,8% 77,0% 76,3% 73,8%
Przestępstwa ogółem
62,3% 62,3% 62,8% 62,2%
Przestępstwa kryminalne
94,2% 95,4% 95,2% 95,3%
Przestępstwa gospodarcza
Świebodzinie
Również wykrywalność wypadków utrzymuje się na wysokim, ponad 95% poziomie.
Pomiędzy rokiem 2010 a rokiem 2011 nastąpił znaczny wzrost liczby wypadków ogółem o 47,8%, jednak już w następnym roku sytuacja uległa poprawie, a liczba wypadków na
terenie powiatu świebodzińskiego zmalała o 38,2% do poziomu 21 wypadków w 2012 roku.
Tabela 25. Liczba wypadków drogowych na terenie powiatu świebodzińskiego
w latach 2009-2012
Wypadki drogowe
2009
2010
2011
2012
20
23
34
21
Wypadki ogółem
19
22
33
20
w tym wykryte
95,0% 95,7% 97,1% 95,2%
Wykrywalność
Świebodzinie
II.3.1.4 Ochrona zdrowia
Zadania z zakresu ochrony zdrowia w mieście i Gminie Świebodzin świadczone są
zarówno przez publiczne, jak i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej. Świebodzin posiada
12 ambulatoryjnych placówek ochrony zdrowotnej. W mieście znajdują się również wszystkie
apteki (w 2012 roku było łącznie 10 placówek), dodatkowo wyszczególniono 18 magistrów
farmacji. W badanym okresie zarówno liczba placówek opieki zdrowotnej, jaki i aptek
zasadniczo nie zmieniała się. Nastąpił wzrost liczby placówek miedzy rokiem 2010 a 2011
o 2 obiekty.
Strona 61 z 108
Tabela 26. Dane dotyczące ochrony zdrowia
Wyszczególnienie Jednostka 2008
2009
2010
2011
2012
Placówki opieki zdrowotnej
placówki ogółem
[ob.]
10
10
10
12
12
praktyki
lekarskie
[osoba]
8
8
9
10
10
10
10
10
[osoba]
16
17
17
18
18
Apteki ogólnodostępne
Apteki
mgr farmacji
W Świebodzinie
[ob.]
funkcjonują
9
również
10
specjalistyczne
gabinety
lekarskie:
ginekologiczne, stomatologiczne oraz okulistyczne.
II.3.1.5 Pomoc społeczna
Działalność Ośrodka Pomocy Społecznej w Świebodzinie ma na celu pomoc
mieszkańcom w przezwyciężeniu trudnej sytuacji panującej w rodzinie, gdy nie są w stanie
samodzielnie poradzić sobie z zaistniałą sytuacją przy wykorzystaniu własnych środków,
możliwości i uprawnień. Tak więc Ośrodek realizuje zadania z zakresu pomocy społecznej
oraz jest samodzielną jednostką organizacyjną podporządkowaną Burmistrzowi Świebodzina.
Pomoc społeczną udziela się osobom i rodzinom, na zasadach określonych w ustawie
z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64 poz. 593 ze zm.). Prawo do
świadczeń społecznych przysługuje osobom samotnie gospodarującym, których dochód nie
przekracza kwoty 477 zł na osobę; w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza
kwoty 351 zł, a także rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium
dochodowego na osobę w rodzinie.
Ośrodek Pomocy Społecznej udziela również schronienia, posiłku i niezbędnych ubrań
ludziom, którzy tego potrzebują. Pomoc w postaci posiłku udzielana jest również dzieciom
i młodzieży w okresie nauki w szkole. Oferowana jest również pomoc w formie pracy
socjalnej, poradnictwa specjalistycznego – prawnego, pedagogicznego, psychologicznego.
Strona 62 z 108
Tabela 27. Dane na temat pomocy społecznej na terenie Gminy Świebodzin
w latach 2008-2011
2008
2009
2010
2011
Gospodarstwa korzystające ze środowiskowej pomocy społecznej [gosp. dom.]
590
708
723
664
Osoby w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy
społecznej [osoba]
1721
1434
4214
2501
1881
1811
Rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne na dzieci [rodzina]
1208
1061
Kwota zasiłków rodzinnych [tys. zł]
3776
3845
Kwota zasiłków pielęgnacyjnych [tys. zł]
2776
3029
1685
902
3395
3156
W 2010 r. spadła liczba osób w gospodarstwach domowych korzystających z pomocy
społecznej w porównaniu z rokiem 2009 o 2,1%, natomiast w 2011 r. w porównaniu z rokiem
2009 o ponad 10%. W 2011 roku liczba tych osób była na poziomie 1685 osób. Spadła
również liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne o 37,1% w analizowanym okresie oraz
kwota tych zasiłków o ponad 20%. Kwota zasiłków pielęgnacyjnych wzrosła w porównaniu z
2008 rokiem o 26,2%.
Tabela 28. Powody przyznania pomocy społecznej w Gminie Świebodzin
w latach 2009-2012
2009
2010
2011
2012
Powód trudnej sytuacji życiowej
Ubóstwo
Sieroctwo
Bezdomność
Potrzeba ochrony macierzyństwa
w tym:
- wielodzietność
Bezrobocie
Niepełnosprawność
Długotrwała lub ciężka choroba
liczba liczba liczba liczba
rodzin rodzin rodzin rodzin
597
0
39
80
624
0
46
81
621
0
48
77
685
3
58
95
21
344
281
238
23
365
279
228
17
378
269
234
18
446
280
257
Strona 63 z 108
Bezradność w sprawach opiek wychowawczych i prowadzenia
gospodarstwa domowego - ogółem
w tym:
- rodziny niepełne
- rodziny wielodzietne
Przemoc w rodzinie
Potrzeba ochrony ofiar handlu
ludźmi
Alkoholizm
Narkomania
Trudności w przystosowaniu do
życia po zwolnieniu z zakładu
karnego
Brak umiejętności
w przystosowaniu do życia
młodzieży opuszczającej placówki
opiekuńczo-wychowawcze
Trudności w integracji osób, które
otrzymały status uchodźcy lub
ochronę uzupełniającą
192
196
169
176
108
72
1
111
71
1
106
51
0
109
53
1
0
0
1
0
65
22
67
28
68
21
67
16
15
20
20
22
0
0
0
0
0
1
0
0
2
3
3
2
Zdarzenie losowe
0
0
0
0
Sytuacja kryzysowa
0
0
0
0
Klęska żywiołowa lub ekologiczna
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Ośrodka Pomocy Społecznej
w Świebodzinie
Najliczniejszą grupę, która uzyskała pomoc w roku 2012 z Ośrodka Pomocy
Społecznej w Świebodzinie stanowią osoby z rodzin obciążonych ubóstwem (29,9%), osoby
bezrobotne (19,5%), niepełnosprawne (12,2%) oraz obciążone długotrwałymi bądź ciężkimi
chorobami (11,2%). Z analizowanego okresu wynika, że wzrasta liczba rodzin objętych
pomocą społeczną z różnych, trudnych powodów życiowych. Największy przyrost w latach
2009-2012 nastąpił wśród osób bezdomnych i wynosi 48,7% oraz wśród bezrobotnych –
29,7%. Spadek liczby osób w analizowanym okresie nastąpił wśród rodzin będących
w trudnej sytuacji życiowej z powodu narkomanii (spadek o ponad 27%) oraz bezradności
z powodów opiek wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego (o 8,3%),
a w szczególności wśród rodzin wielodzietnych (ok. 26%). Ogólna liczba objętych pomocą
społeczną z powodu trudnej sytuacji życiowej wzrosła o 211 rodzin.
W ramach pomocy społecznej istnieją również placówki zapewniające środowiskową
opiekę półstacjonarną, które zapewniają całodzienny pobyt, posiłki, podstawowe świadczenia
opiekuńcze, rekreacyjno-kulturalne, edukacyjne i rehabilitacyjne. Są to:
Strona 64 z 108
-
Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób upośledzonych intelektualnie,
-
Świetlica Środowiskowa dla dzieci z rodzin z dysfunkcjami,
-
Dzienny Dom Pomocy Społecznej dla starszych osób samotnych o niskich dochodach.
Tabela 29. Wydatki Gminy Świebodzin na zadania z zakresu pomocy społecznej
w latach 2008-2011
Rok budżetowy
2009
2010
2011
2012
Wydatki w Dziale 852 13236735,1 13949189,2 13979293,1 14461776,1
Pomoc społeczna
Z analizowanych danych wynika, że z roku na rok wzrasta kwota wydatków
budżetowych Gminy Świebodzin na działania w zakresie pomocy społecznej. W 2012 roku
w porównaniu z rokiem 2009 wzrost ten nastąpił o ponad 9% i wynosił 14461776,10 zł.
Wydatki te stanowiły ok. 19,3% całkowitych wydatków z budżetu gminy.
II.3.1.6 Oświata i wychowanie
Zarówno wychowanie, jak i wykształcenie odgrywają ogromną rolę w życiu dzieci
i ich rodziców. Liczba placówek oświatowych oraz dostępność do nich wpływa na
atrakcyjność miasta, gdyż jest to jeden z kluczowych etapów życia każdego człowieka.
Dostępność do nich wpływa na rozwój miasta pod względem uzyskania wykształconej kadry
pracowniczej, a także jest celem ruchu migracyjnego młodych ludzi.
Wychowanie i edukacja przedszkolna odbywa się w 8 przedszkolach (stan na koniec
2012 roku). Przedszkola te posiadają filie w miejscowościach na terenie gminy, jak również
grupy żłobkowe. Ich głównym zadaniem są działania wychowawczo-dydaktycznoopiekuńcze, a nad rozwojem dzieci czuwa wykwalifikowana i kompetentna kadra
pedagogiczna. Liczba dzieci w przedszkolach w badanym okresie nieustannie wzrasta, do
liczby 882 dzieci w 2012 roku.
Nauka na poziomie podstawowym odbywa się w 7 szkołach podstawowych na terenie
gminy, w tym 5 znajduje się na terenie miasta Świebodzin. Miedzy rokiem 2009 a 2011
liczba uczniów w szkołach podstawowych zmniejszyła się o prawie 6%, zmniejszyła się
również liczba samych szkół.
Na terenie miasta Świebodzin funkcjonują ponadto 4 gimnazja, 2 licea
ogólnokształcące, 1 szkoła policealna dla dorosłych oraz zasadnicza szkoła zawodowa,
a także 1 technikum. W większości przypadków zmniejszyła się liczba placówek
Strona 65 z 108
oświatowych w liczbie 1 obiekt. Nieustannie jednak zmniejsza się liczba osób
uczęszczających do poszczególnych szkół, wyjątek stanowi szkoła przysposabiająca do pracy
zawodowej, w której liczba osób nieznacznie, ale się zwiększa.
Tabela 30. Placówki oświatowe w mieście i Gminie Świebodzin w latach 2009-2012
Wyszczególnienie
2009
2010
2011 2012
przedszkola [ob.]
7
7
7
8
dzieci [osoba]
775
793
831
882
szkoły podstawowe [ob.] - miasto
szkoły podstawowe [ob.] - gmina
uczniowie [osoba] - miasto
uczniowie [osoba] - gmina
6
8
1662
1866
6
8
1620
1818
5
7
1604
1755
5
6
-
gimnazja [ob.]
uczniowie [osoba]
5
1304
5
1246
4
1163
4
1108
liceum ogólnokształcące [ob.]
uczniowie [osoba]
2
641
2
618
2
584
2
531
licea profilowane dla młodzieży [ob.]
uczniowie [osoba]
1
108
1
29
0
0
0
0
szkoły policealne dla dorosłych [ob.]
uczniowie [osoba]
1
42
4
170
3
156
1
96
szkoły przysposabiające do pracy zawodowej [ob.]
uczniowie [osoba]
zasadnicze szkoły zawodowe specjalne [ob.]
uczniowie [osoba]
zasadnicze szkoły zawodowe bez specjalnych [ob.]
uczniowie [osoba]
1
22
1
66
1
411
1
16
1
44
1
382
1
23
1
41
1
389
1
27
1
48
1
-
technika dla młodzieży [ob.]
2
2
2
1
uczniowie [osoby]
683
726
796
704
Z poniższej analizy wynika, że w Świebodzinie więcej kobiet posiada wykształcenie
wyższe, policealne, ogólnokształcące i podstawowe ukończone.
Strona 66 z 108
Tabela 31. Poziom wykształcenia mieszkańców Świebodzina wg NSP w 2002 roku
Rodzaj wykształcenia
Jednostka
Kobiety
Mężczyźni
Wyższe
[osoba]
1050
870
Policealne
[osoba]
618
206
średnie ogólnokształcące
[osoba]
1244
547
średnie zawodowe
[osoba]
2261
2377
zasadnicze zawodowe
[osoba]
1625
2463
podstawowe ukończone
[osoba]
2640
2006
podstawowe nieukończone i bez wykształcenia
[osoba]
313
171
Jeśli chodzi o wykształcenie średnie zawodowe oraz zasadnicze zawodowe to
w większej części jest ono reprezentowane przez mężczyzn. Z drugiej strony więcej jest
kobiet bez wykształcenia – 313 kobiet, podczas gdy tylko 171 mężczyzn wykształcenia nie
posiada.
W 2002 roku przeprowadzono Narodowy Spis Powszechny, dzięki któremu określono
strukturę wykształcenia mieszkańców Świebodzina. Prezentuje się ona następująco:
Wykres 4. Struktura wykształcenia mieszkańców Świebodzina wg NSP w 2002 roku
Z powyższej struktury wynika, że przeważająca część społeczeństwa w Świebodzinie
posiada niskie wykształcenie. Największy odsetek stanowią osoby z wykształceniem:
podstawowym, średnim zawodowym oraz zasadniczym zawodowym. Przewaga ludzi
z niskim wykształceniem wpływa niekorzystnie na gospodarczy rozwój miasta. Osobom tym
Strona 67 z 108
trudniej znaleźć pracę, a przez to zwiększa się udział bezrobotnych zarejestrowanych
w ogólnej liczbie ludności w wieku produkcyjnym.
II.3.1.7 Kultura
Ważną rolę w kulturalnym życiu miasta i gminy odgrywa Świebodziński Dom
Kultury, który powstał w roku 1977. Jego działalność polega na organizowaniu różnego
rodzaju imprez oraz prowadzeniu sekcji zainteresowań. Sekcjami działającymi w ramach
Domu Kultury są m.in.: Uniwersytet Trzeciego Wieku, Klub Seniora, Grupy plastyczne, Teatr
ruchu, Świebodzińska Orkiestra Dęta, Grupy wokalne, Klub Krótkofalowców SP3PLD,
Kabaret Bakalarek, Sekcja „Na zdrówko Seniorze”, Sekcja Fotograficzna, Miłośnicy Piosenki
Turystycznej.
W Gminie Świebodzin działa 1 biblioteka – Miejska Biblioteka Publiczna z 3 filiami:
Filią Biblioteczna nr 1 w pawilonie Świebodzińskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na os.
Łużyckim oraz filie w Jordanowie i w Rzeczycy, o łącznej ilości woluminów 87416 sztuk.
W 2012 roku w mieście zarejestrowano 4310 czytelników, natomiast na terenie całej gminy
4628 czytelników. W analizowanym okresie spada liczba czytelników oraz wypożyczeń
księgozbioru na zewnątrz.
Tabela 32. Dane o placówkach bibliotecznych w Świebodzinie w latach 2009-2012
Wyszczególnienie
Jednostki
2009
2010
2011
2012
2
2
2
2
biblioteki i filie
[ob.]
72118
73435
73594
72682
Księgozbiór
[wol.]
wypożyczenie księgozbioru na
112741 102132 99359
90723
[wol.]
zewnątrz
czytelnicy zrejestrowani
w ciągu roku
[osoba]
4365
4433
4357
4310
księgozbiór bibliotek na 1000
ludności
[wol.]
3321,3
3311,2
3324,3
3287,4
czytelnicy bibliotek
publicznych na 1000 ludności
[osoba]
201
199
197
195
wypożyczenia księgozbioru na
25,8
23
22,8
21
[wol.]
1 czytelnika
W Świebodzinie funkcjonuje Muzeum Regionalne, którego siedzibą jest renesansowogotycki ratusz. Muzeum powstało w 1971 roku z inicjatywy miejscowego Towarzystwa
Strona 68 z 108
Przyjaciół Ziemi Świebodzińskiej. W muzeum tym prezentowane są dwie wystawy stałe na
temat historii miasta i regionu oraz przyrody Ziemi Lubuskiej. Dodatkowo w muzeum
każdego roku organizowanych jest od 6 do 12 wystaw czasowych, które są połączone z
różnego typu imprezami. Najcenniejsze kolekcje stanowią rzeźby gotyckie i manierystyczne,
kolekcje
kartografii
Dolnego
Śląska,
zbiory
numizmatyczne,
lokalne
malarstwo
przedwojenne, regionalne zbiory przyrodnicze i archeologiczne oraz twórczość artystyczna
miejscowego środowiska plastycznego. W 2012 roku muzeum zostało odwiedzone przez
8073 zwiedzających.
II.3.1.8 Organizacja pozarządowe
Organizacje pozarządowe, a przede wszystkim ich działalność znacząco wpływa na
rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Za ich sprawą następuje integracja lokalnej
społeczności oraz jej aktywizacja w różnych dziedzinach życia. Na terenie Gminy
Świebodzin działają organizacje, które funkcjonują w różnych dziedzinach życia
społecznego:
- kultura fizyczna i sport,
- ochrona i promocja zdrowia,
- kultura,
- tradycje narodowe,
- działalność na rzecz osób ubogich,
- przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym,
- ekologia i ochrona zwierząt.
Działania, które są podejmowane przez organizacje pozarządowe przyczyniają się do
rozwiązywania lokalnych problemów, ponieważ organizacje działające aktywnie pomagają
samorządowi miejskiemu wykonywać wiele zadań publicznych. W ramach zacieśniania
współpracy pomiędzy organami miasta a organizacjami pozarządowymi powstają „Programy
współpracy Gminy Świebodzin z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami
prowadzącymi działalność pożytku publicznego”. Ich głównym celem jest kształtowanie
demokratycznego ładu społecznego w środowisku lokalnym poprzez budowanie partnerstwa
pomiędzy wspomnianymi instytucjami. Współpraca gminy z tego typu organizacjami opiera
się na zasadach pomocniczości, suwerenności, partnerstwa, efektywności, uczciwej
konkurencji i jawności. Wspiera i promuje również ich działalność. W 2013 roku wspierane
są przede wszystkim:
 utrzymywanie i rozpowszechnianie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz
Strona 69 z 108
rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej,
 ochrona i promocja zdrowia,
 działalność na rzecz osób niepełnosprawnych,
 wypoczynek dzieci i młodzieży,
 kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego,
 działalność w sferze kultury fizycznej,
 ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego,
 porządek i bezpieczeństwo publiczne,
 ratownictwo i ochrona ludności,
 pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju
i zagranicą,
 działalność na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy
miedzy społeczeństwami,
 przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym,
 działalność na rzecz osób ubogich.
Również przedmiotem współpracy Gminy Świebodzin i organizacji pozarządowych
jest wspólne wykonywanie zadań publicznych użytecznych społecznie, w celu zaspokajania
istotnych potrzeb społecznych.
Tabela 33. Wykaz dotacji przyznawanych z budżetu gminy na realizację zadań
organizacji pozarządowych na terenie Świebodzina w latach 2010-2013
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Organizacja
2010
2011
KULTURA FIZYCZNA I SPORT
Świebodzińskie Stowarzyszenie Modelarzy
3 000
1 500
Lotniczych
UKS "Siódemka"
20 000
17 500
UKS "Orlik"
17 000
13 500
7 000
Towarzystwo Sportowe "ZEW"
55 000
40 000
UKS "Lider"
35 000
29 500
UKS "Gambit"
6 000
6 000
KS "Jofrakuda"
10 000
9 000
Polskie
Centrum
Szachowe
6 000
3 000
Niepełnosprawnych "Idea"
MKS "Pogoń"
198 000
152 000
Klub Piłkarski "Santos"
10 100
12 500
Parafialny Zespół "Caritas"
6 700
5 000
Lubuskie Stowarzyszenie Cyklistów
4 000
0
Strona 70 z 108
2012
2013
1 500
1 500
17 000
14 000
40 000
29 000
3 500
9 000
3 000
17 000
I – 6 500,
II – 14 000
40 000
17 000
3 500
8 000
3 500
138 000
24 000
4 000
0
105 000
30 000
0
0
13.
14.
Aktywni 2010
Stowarzyszenie Miłośników Aktywnego i
Zdrowego Stylu Życia "Totis Viribus"
15.
Stowarzyszenie rodzin świebodzińskich
0
0
"ARS Familia"
Klub Sportów Walki "Profight"
0
0
OCHRONA I PROMOCJA ZDROWIA
Polski Związek Niewidomych
10 000
5 000
10 000
Świebodzińskie Stowarzyszenie Pomocy
2 500
2 000
Dzieciom Niepełnosprawnym
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Polskie Stowarzyszenie Diabetyków
Klub Abstynentów "Świeboda"
Polski Związek Głuchych
0
0
1 500
1 000
1 500
KULTURA
Regionalne Towarzystwo Kultury
1 500
Stowarzyszenie Śpiewacze "Adoramus"
6 800
Parafia
Rzymsko-Katolicka
p.w.
0
Miłosierdzia Bożego
Stowarzyszenie Nasza Wieś Tradycja1 900
Przyszłość
Stowarzyszenie Pamięci Czesława Niemena
9 800
Stowarzyszenie LGD - działaj z nami
0
Klub Kultury Filmowej
0
Aktywni 2010
0
TRADYCJE NARODOWE
Związek Sybiraków
1 500
Polski Związek Emerytów, Rencistów i
1 000
Inwalidów
Związek Kombatantów RP i byłych
1 500
Więźniów Politycznych
2 000
0
4 000
7 000
6 000
4 000
13 000
0
1 500
0
2 000
6 000
6 000
2 500
3 000
1 000
0
0
1 500
0
0
1 000
0
0
0
5 000
0
1 000
0
6 000
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
8 000
1 500
0
1 000
0
1 500
0
1 000
1 000
1 000
Świebodziński Związek Kresowian
2 000
0
1 000
1 500
DZIAŁALNOŚĆ NA RZECZ OSÓB UBOGICH
Fundacja "Klub Otwartych Drzwi"
0
6 500
7 000
0
Fundacja "Otwartych serc"
0
0
0
7 000
PRZECIWDZIAŁANIE UZALEŻNIENIOM I PATOLOGIĄ SPOŁECZNYM
Stowarzyszenie
Pomocy
Osobom
0
0
2 000
20 000
Uzależnionym "Przełom"
4 000
EKOLOGIA I OCHRONA ZWIERZĄT
Stowarzyszenie Pomocy dla zwierząt "Azyl
0
0
na Koziej"
0
2 000
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Urzędu Miejskiego w Świebodzinie
W analizowanym okresie ogólna suma przyznanych dotacji z budżetu gminy na
realizację zadań przez organizacje pozarządowe spadła o ok. 23,2%.
Strona 71 z 108
II.3.1.9 Określenie grup społecznych wymagających wsparcia
Jedną z bardziej istotnych płaszczyzn rewitalizacji jest podjęcie działań w ramach
rozwiązania problemów społecznych występujących zarówno na terenie miasta, jak i całej
gminy Świebodzin. Do najważniejszych problemów zaliczamy: stosunkowo wysoki poziom
bezrobocia,
przestępczość,
alkoholizm,
ubóstwo,
bezdomność,
brak
równowagi
demograficznej oraz wysoki odsetek budynków mieszkalnych wybudowanych przed rokiem
1989. Rewitalizacja obszaru problemowego powinna przyczynić się do tworzenia nowych
miejsc pracy, stwarzania poczucia identyfikacji z miejscem zamieszkania, zmniejszenia grup
społecznych wymagających wsparcia, a w związku z tym przeciwdziałanie wykluczeniu
społecznemu oraz cyfrowemu.
Warto zwrócić uwagę na pozytywne zmiany w gminie mające związek ze
zwiększeniem liczby placówek opieki zdrowotnej czy spadkiem liczby rodzin objętych
problemem społecznym jakim jest narkomania - z 21 rodzin w 2011 roku do 16 w roku
następnym. Niepokojącym jest natomiast wzrost ogólnej stopy bezrobocia rejestrowanego w
całym powiecie świebodzińskim z 9,9% do 12,1%, a także wzrost przestępczości
kryminalnej, jak również wzrost ubóstwa.
II.3.1.10 Problemy społeczne na terenie gminy
Główne problemy w sferze społecznej Gminy Świebodzin to:
•
starzenie się społeczeństwa,
•
ujemne saldo migracji,
•
wzrost stopy bezrobocia rejestrowanego,
•
wzrost przestępczości kryminalnej,
•
wzrost kwoty zasiłków pielęgnacyjnych,
•
niski poziom wykształcenia,
•
wzrost ubóstwa,
•
malejąca liczba uczniów w szkołach.
Strona 72 z 108
III.
CHARAKTERYSTYKA
OBECNEJ
SYTUACJI
NA
OBSZARZE
WYMAGAJĄCYM REWITALIZACJI
III.1 Strefa zagospodarowania przestrzennego
Obszar rewitalizowany obejmuje centralą część miasta wraz z rynkiem, jest on ważny
nie tylko z punktu widzenia osób tam mieszkających, ale także dla wszystkich mieszkańców
Gminy Świebodzin. Poza funkcją mieszkaniową pełni również inne: znajdują się tutaj
budynki administracji publicznej, oświaty, kultury, służby zdrowia oraz tereny rekreacyjne.
Ma także znaczenie jako obszar budujący wspólną regionalną tożsamość mieszkańców z
uwagi na historyczny charakter centrum miasta.
Rewitalizowany obszar ma także znaczenie ze względu komunikacyjnego. Przez
południową część przebiega linia kolejowa, a w południowo – wschodniej części
zlokalizowany jest dworzec kolejowy i autobusowy.
Główne funkcje obszaru:
 mieszkaniowa;
 usługowa;
 handlowa;
 administracyjna;
 publiczna;
 kulturalna;
Na obszarze rewitalizowanym zlokalizowane są ważne dla mieszkańców Gminy Świebodzin
budynki:
Tabela 34. Ważne budynki zlokalizowane na obszarze rewitalizowanym
 Ośrodek Pomocy Społecznej
 Urząd Miejski
Publiczne
 Powiatowy Urząd Pracy
 Publiczne Przedszkole Nr 1
Oświatowe
 PSP Nr 2
 PSP Nr 7
 Publiczne Gimnazjum Nr 1
Strona 73 z 108
 Publiczne Gimnazjum Nr 3
 Zespół Szkół
Ogólnokształcących
 Powiatowy Zespół Szkół
Technicznych i
Zawodowych
 Specjalny Ośrodek SzkolnoWychowawczy im. Lecha
Wierusza
 NZOZ Nowy Szpital
 Przychodnia Centrum
Medycznego Auris
Opieki zdrowotnej
 Lubuski Ośrodek
Rehabilitacyjno –
Ortopedyczny
 Świebodzińskie
Miejskie zakłady
Towarzystwo Budownictwa
Społecznego
 Ośrodek Sportu i Rekreacji
 Miejska Hala Sportowa
Sportowe
 Stadion Miejski
 Biblioteka Publiczna
Kulturalne
 Świebodziński Dom Kultury
 Muzeum Regionalne
 Parafia Najświętszej Maryi
Panny Królowej Polski
 Parafia św. Michała
Kościoły
Archanioła
 Zbór Kościoła Adwentystów
Dnia Siódmego
Komenda policji
Straż pożarna
Strona 74 z 108
Obszar jest ważny także z punktu widzenia dziedziny gospodarki, jaką jest turystyka.
Zlokalizowane zostały tutaj najważniejsze zabytki, wpisane do Rejestru Zabytków
Województwa Lubuskiego, m. in.:

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła wraz z wystrojem
wnętrza;

Kościół parafialny p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski;

Dom konstrukcji szkieletowej, ul. 1 Maja 3;

Kamienice, ul. 1 Maja ob.4 (d. 1), 5 (d. 21), 6 (d. 2), 12 (d. 5), 9 (d. 17), 12 (d.5),
13 (d. 13), 15 (d. 12), 17 (d.11), 22 (d. 10);

Budynek, ul. 30 Stycznia 9 (d. Obr. Stalingradu 25/26), 10 (d. 9);

Budynek ul. Chopina 1 (d. 4);

Zespół architektoniczny, park Chopina;

Zamek joannitów, ul. Zamkowa 1;
Dokonując analizy wskaźnikowej, jako podstawy delimitacji obszaru dysfunkcyjnego,
zbadano między innymi wskaźnik liczby budynków mieszkalnych wybudowanych przed
1989 rokiem w stosunku do ogólnej liczby budynków mieszkalnych na obszarze. Wartość
tego wskaźnika dla obszaru jest wyższa niż średnia dla województwa lubuskiego i wynosi
94,71, co oznacza, że ten wskaźnik kwalifikuje obszar do rewitalizacji.
Wykres 5. Liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby
budynków
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Świebodzinie
Strona 75 z 108
III.2 Strefa gospodarcza
W strefie gospodarczej zbadano wskaźnik: liczba zarejestrowanych podmiotów
gospodarki na 100 mieszkańców. Na obszarze rewitalizowanym zostało ich zarejestrowanych
667. Przeliczenie wskaźnika pokazało, że jest to o ponad 18% mniej niż średnio w
województwie lubuskim.
Wykres 6. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki na 100 osób
W obrębie obszaru zdegradowanego zlokalizowane są ważne z punktu widzenia
rozwoju gospodarczego przedsiębiorstwa, takie jak:
 Seco/Warwick ThermAL S.A., ul. Gen. Świerczewskiego 76
 KEIPER Polska Sp. z o.o. ul. Gen. Świerczewskiego 78,
 Parys S.A. ul. Łąki Zamkowe 12
 Sprick Rowery Sp. z o.o. ul. Świerczewskiego 76
 KICO Polska Sp. z o.o. ul. Łużycka 50
 MEBLE HOLDING AGROMAX S.A. ul. Gen. Świerczewskiego 43
 ZPUH MERCORD Sp. z o.o. ul. Kozia 3

Dalkia Poznań S.A., ul. Gen. Świerczewskiego 76,
III.3 Strefa społeczna
Z uwagi na główną funkcję obszaru, jaką jest mieszkalnictwo, obszar ten
Strona 76 z 108
zamieszkiwany jest przez znaczny procent obywateli Świebodzina. 7735 osób mieszkających
na obszarze stanowi ponad 36 % wszystkich mieszkańców miasta. Największym problemem
zaobserwowanym w przypadku strefy społecznej jest duża liczba przestępstw. Jest ich o
ponad 30% więcej niż wynosi średnia dla województwa.
Wykres 7. Liczba przestępstw na 1 tys. ludności
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Policji w Świebodzienie
W strefie społecznej ważnymi aspektami poza liczbą przestępstw jest także liczba
długotrwale bezrobotnych oraz osób korzystających z pomocy społecznej. W tym przypadku
wartość wskaźników jest niższa niż wartość referencyjna dla Województwa Lubuskiego. W
związku z tym, można wnioskować, że sytuacja (w przypadku tych dwóch kryteriach)
przedstawia się lepiej niż średnio w województwie lubuskim. W przeliczeniu na liczbę
mieszkańców w wieku produkcyjnym długotrwale bezrobotnych jest o ponad 50% mniej niż
wynosi średnia.
Strona 77 z 108
Wykres 8. Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Świebodzinie
Również w przypadku osób korzystających z pomocy społecznej wartość wskaźnika
dla obszaru zdegradowanego jest niższa niż wynosi jego wartość referencyjna dla
województwa. Nie odbiega jednak od niej w znaczący sposób, co pokazuje, że sytuacja nie
jest najlepsza i duże grono mieszkańców korzysta z takiej formy wsparcia. Na 7735 osób aż
697 otrzymuje pomoc z Ośrodka Pomocy Społecznej.
Wykres 9. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Ośrodka pomocy Społecznej w Świebodzinie
Strona 78 z 108
IV.
NAWIĄZANIE DO DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH DOTYCZĄCYCH
ROZWOJU PRZESTRZENNO-SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO REGIONU
IV.1 Lubuskie Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013
Głównym celem Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007 –
2013 jest stworzenie warunków wzrostu konkurencyjności województwa poprzez
wykorzystanie regionalnego potencjału endogenicznego oraz przeciwdziałanie marginalizacji
zagrożonych obszarów, w tym obszarów wiejskich, przy racjonalnym gospodarowaniu
zasobami i dążeniu do zapewnienia większej spójności województwa. Cel ten realizowany
będzie poprzez sześć celów odpowiadających merytorycznym priorytetom programu:
1. Rozwój infrastruktury wzmacniającej konkurencyjność regionu.
2. Stymulowanie wzrostu inwestycji w przedsiębiorstwach i wzmocnienie potencjału
innowacyjnego.
3. Ochrona i zarządzanie zasobami środowiska przyrodniczego.
4. Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej.
5. Rozwój i modernizacja infrastruktury turystycznej i kulturowej.
6. Pomoc techniczna.
Osiągnięcie tak ujętych celów jest warunkowane harmonizacją działań podejmowanych
równocześnie w trzech wymiarach:
 strukturalnym – oddziaływanie na cechy strukturalne gospodarki,
 przestrzennym – oddziaływanie na zagospodarowanie przestrzeni kraju,
 regionalnym – oddziaływanie na rozwój i konkurencyjność regionów.
W świetle obowiązujących dokumentów narodowych oraz mając na uwadze
regionalizację działań oczekiwaną przez samorządy, wyzwania rozwojowe województwa
lubuskiego, zapewniające realizacje założonych celów przedstawiają się następująco:
WYZWANIE I: Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu.
WYZWANIE II: Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zwiększenie
potencjału innowacyjnego nauki oraz informatyzacja społeczeństwa.
WYZWANIE III: Rozwój przedsiębiorczości, oraz działania mające na celu podniesienie
poziomu technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki współpracy z nauką.
WYZWANIE
IV:
Efektywne,
prorozwojowe
wykorzystanie
zasobów
środowiska
przyrodniczego i kulturowego.
Zadania związane z rewitalizacją i mieszkalnictwem są realizowane w ramach
Priorytetu
IV „Rozwój i
modernizacja infrastruktury społecznej”, Działanie 4.3
Strona 79 z 108
„Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich i wiejskich”. Również projekty
rewitalizacyjne na obszarach zdegradowanych, związane z kompleksowym uzbrojeniem
terenów przeznaczonych pod inwestycje, ujętych w Lokalnych Programach Rewitalizacji
mogą być realizowane w ramach Działania 1.2 „Tworzenie obszarów aktywności
gospodarczej i promocja gospodarcza”.
Priorytety zaprezentowane w Lubuskim Regionalnym Programie Operacyjnym
odpowiadają zarówno wyzwaniom, jak i celom postawionym w zaktualizowanej Strategii
Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku oraz są zgodne
z zakresem interwencji Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Wsparcie
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego stanowi ogromną szansę dla rozwoju
województwa lubuskiego. Realizacja LRPO ma na celu przyczynić się do wzrostu
konkurencyjności regionu w kraju i w Europie.
Działania planowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta
Świebodzin na lata 2013-2020 wpisują się w cele Lubuskiego Regionalnego Programu
Operacyjnego na lata 2007-2013. Inwestycje rewitalizacyjne są głównym założeniem
Wyzwania IV, czyli Efektywnego, prorozwojowego wykorzystania zasobów środowiska
przyrodniczego i kulturowego., wiążą się również w Wyzwaniem I i III.
IV.2 Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym
do 2020 roku
Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku
stanowi ważny instrument w procesie pozyskiwania zewnętrznych środków, kierowanych do
regionu w ramach programów wspierania jego rozwoju. Ten regionalny dokument
strategiczny odgrywa istotną rolę przy ubieganiu się o środki z programów pomocowych.
W budowie strategii kluczowe znaczenie miała wizja, ponieważ jest ona wyrazem chęci
i dążeń mieszkańców regionu i jego władz samorządowych. Wizja określa pożądane kierunki
rozwoju regionu, pozwalając na dokonanie oceny jego cech oraz na tym tle na sformułowanie
celów rozwoju.
Wizja przyszłości województwa, przy uwzględnieniu uwarunkowań wewnętrznego
i zewnętrznego rozwoju, stanowi tło dla wyboru celów strategicznych, a poprzez nie także
promowanych działań. Celami tymi są:
1. Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu,
2. Podniesienie
poziomu
wykształcenia
społeczeństwa,
innowacyjnego nauki oraz informatyzacji społeczeństwa,
Strona 80 z 108
zwiększenie
potencjału
3. Rozwój przedsiębiorczości oraz działania mające na celu podniesienie poziomu
technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki współpracy z nauką,
4. Efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego
i kulturowego.
W ramach działań związanych z rewitalizacją obszarów zdegradowanych istotny jest
cel pierwszy dążący do zapewnianie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności
regionu. Osiągniecie tego celu zakłada się m.in. przez wspomaganie procesów rewitalizacji
miast i obszarów wiejskich oraz wspieranie działań na rzecz zwiększania tożsamości
regionalnej. Działania, które składają się na realizacje ww. priorytetu to:
 modernizacja
infrastruktury
transportowej
oraz
zwiększenie
dostępności
komunikacyjnej regionu,
 udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury technicznej i komunalnej poprawiającej
warunki życia oraz podnosząca atrakcyjność inwestycyjną obszarów aktywności
gospodarczej,
 udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury społecznej – w szczególności w sferach
edukacji, opieki zdrowotnej, kultury i pomocy społecznej,
 usprawnienie systemy transportu publicznego z wykorzystaniem partnerstwa
publiczno-prywatnego,
 wspomaganie procesów rewitalizacji miast i obszarów wiejskich,
 podejmowanie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich,
 uzyskanie
trwałych
efektów
płynących
ze
współpracy
transgranicznej
i międzyregionalnej,

wspieranie działań na rzecz zwiększania tożsamości regionalnej.
Inwestycje zaplanowane do realizacji w ramach procesu rewitalizacji są zgodne z celem 1:
Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu Aktualizacji
Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku.
IV.3 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Świebodzińskiego
Głównym celem Strategii Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Świebodzińskiego jest
realizacja misji, która brzmi: „Nadrzędnym celem rozwoju powiatu jest osiągnięcie wysokiej
jakości życia mieszkańców, porównywalnej do jakości życia w przodujących krajach Unii
Europejskiej. Rozwój powiatu odbywać się będzie w warunkach zrównoważonego i trwałego
rozwoju sfery gospodarczej, społecznej i przestrzenno-środowiskowej”. W związku
Strona 81 z 108
z realizacją celów wyróżniono obszary działania: gospodarka, zasobu ludzkie, infrastruktura
techniczna i informacyjna, infrastruktura. Ponadto sformułowano następujące cele
strategiczne oraz cele pośrednie:
Cel strategiczny I: Poprawa konkurencyjności i wzrost atrakcyjności powiatu:
 Tworzenie warunków do równoważenia rozwoju powiatu,
 Rozwój transportu i centrów logistycznych na terenie powiatu,
 Aktywizacja obszarów wiejskich poprzez rozwój wielofunkcyjny oraz wzrost
produktywności rolnictwa,
 Rozwój funkcji turystycznej i zdrowotno-rehabilitacyjnej,
 Rozwój Świebodzina jako ośrodka ponadlokalnego,
 Rozwój Zbąszynka jako ośrodka lokalnego,
 Aktywna promocja powiatu.
Cel strategiczny II: Tworzenie warunków do wszechstronnego rozwoju zasobów ludzkich:
 Rozwój społeczeństwa uczącego się,
 Wspomaganie rozwoju demokracji lokalnej,
 Wzmacnianie tożsamości lokalnej w warunkach integracji europejskiej,
Cel strategiczny III: Poprawa dostępności społeczeństwa do dóbr, usług i informacji:
 Stworzenie dostępnego, zintegrowanego systemu komunikacyjnego powiatu,
 Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej powiatu,
 Kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego,
 Stworzenie warunków do rozwoju społeczeństwa informacyjnego,
 Poprawa sprawności i skuteczności działania administracji powiatu.
Cel strategiczny IV: Poprawa jakości życia w powiecie:
 Ochrona walorów środowiska naturalnego,
 Stworzenie systemu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zdrowotnego,
 Zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego,
 Stworzenie spójnego systemu realizacji zadań polityki socjalnej,
 Upowszechnienie zdrowego stylu życia.
Założenia Strategii Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Świebodzińskiego są spójne z celami
Programu Rewitalizacji. W trakcie tworzenia poszczególnych projektów, jakie zostały
przygotowane w celu poprawy jakości życia mieszkańców na obszarze zdegradowanym,
uwzględniono wszystkie cztery cele strategiczne Strategii.
Strona 82 z 108
IV.4 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Świebodzin
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Świebodzin jest podstawowym
dokumentem planistycznym służącym określeniu polityki społeczno-gospodarczej Gminy.
Celem jej opracowania była konieczność określenia długofalowych działań, które
w określonym czasie, przestrzeni i sytuacji społeczno-politycznej, przy uwzględnieniu
zasobów i środków własnych oraz dodatkowych środków możliwych do uruchomienia,
powinny przynieść oczekiwane efekty. Przyjęto, że omawiana Strategia przyczyni się do
wzrostu konkurencyjności Gminy, a w dalszej perspektywie do wzmocnienia jej strategicznej
pozycji w skali województwa, a nawet kraju.
W Strategii uwzględniono wyzwania, przed którymi stanie Gmina w najbliższej
perspektywie czasowej w kategoriach:
 ekorozwój,
 wiedza,
 konkurencyjność,
 rosnące znaczenie kapitału ludzkiego i wartości niematerialnych w gospodarce,
 innowacyjność,
 komunikacja,
 zmniejszenie znaczenia systemów scentralizowanych,
 wzrost znaczenia działalności usługowo-handlowej.
Wizja rozwoju Miasta i Gminy do 2015 roku wiąże się ze zrównoważonym rozwojem
gospodarczym i nową jakością życia i pracy poprzez ukształtowanie Gminy jako obszaru
atrakcyjnego dla mieszkańców gminy, jak i dla osób odwiedzających gminę, firm
działających na jej terenie oraz przyszłych inwestorów. Natomiast misją jest: „tworzenie
i wykorzystywanie przewagi konkurencyjnej w celu uzyskania i utrwalenia wysokiej jakości
życia, z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju społecznego, gospodarczego
i przestrzennego oraz poszanowaniem wartości przyrodniczych”.
Nadrzędnym zadaniem strategicznym jest realizacja misji będącej syntetycznym
zapisem wizji rozwoju gminy. Jako głównym cel uznano osiągniecie wysokiej jakości życia
mieszkańców dzięki wykorzystaniu wszelkich szans i uwarunkowań rozwojowych, a przede
wszystkim wykorzystanie położenia na transeuropejskim szlaku komunikacyjnym. Będzie on
realizowany poprzez następujące cele strategiczne:
Cel strategiczny I: Ochrona środowiska i wysoka jakość przestrzeni
 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej,
Strona 83 z 108
 Poprawa dostępności komunikacyjnej i telekomunikacyjnej,
 Zachowanie, ochrona i odtworzenie walorów środowiska naturalnego,
 Kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego,
 Zachowanie wartości środowiska przyrodniczego i kulturowego.
Cel strategiczny II: Wysoka jakość życia społeczeństwa:
 Budowanie społeczeństwa uczącego się,
 Tworzenie warunków dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego,
 Kreowanie zdrowego stylu życia,
 Zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom Gminy,
 Stworzenie spójnego systemu realizacji zadań polityki socjalnej w Gminie,
 Stworzenie
mieszkańcom
Gminy
warunków
do
zaspokojenia
potrzeb
mieszkaniowych.
Cel strategiczny III: Konkurencyjna i zróżnicowana gospodarka
 Tworzenie warunków do zrównoważenia rozwoju gospodarki,
 Aktywizacja obszarów wiejskich w kierunku wzrostu efektywności rolnictwa oraz
rozwoju wielofunkcyjnego,
 Rozwój funkcji turystyczno-rekreacyjnej i zdrowotno-rehabilitacyjnej,
 Rozwój Świebodzina jako ośrodka subregionalnego.
Cel strategiczny IV: Sprawnie i efektywnie zarządzana gmina:
 Rozwijanie systemu promocji,
 Usprawnienie zarządzania Gminą.
Cele strategiczne Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Świebodzin a w
pierwszej kolejności I i III realizowane są przez inwestycje Programu Rewitalizacji tj.:
Rewitalizacja historycznego układu komunikacyjnego – urbanistycznego śródmieścia oraz
Przebudowa ul. Walki Młodych i al. 700 – lecia.
IV.5 Zmiana Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Miasta i Gminy Świebodzin
„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i
Gminy Świebodzin”, przyjęto Uchwałą Rady Miejskiej w Świebodzinie Nr XXXI/372/01 z
dnia 29 maja 2001 roku. Aktualny dokument jest jego zmianą, która została przyjęta Uchwałą
nr XXXVI/505/2013 Rady Miejskiej w Świebodzinie z dnia 30 września 2013 roku.
Obowiązujące studium określa przede wszystkim generalne kierunki zmian w strukturze
przestrzennej gminy w zakresie przeznaczenia terenów oraz rozwiązań komunikacyjnych,
Strona 84 z 108
przez co stanowi dokument zbyt ogólny jak na aktualne wymogi prawne. Stanowi dobre
warsztatowo przełożenie regionalnej polityki przestrzennej na warunki lokalne, pomijając
jednak część wskaźnikową, która warunkuje późniejszą jakość kształtowanej przestrzeni oraz
warunki zamieszkiwania i inwestowania na obszarze gminy. W Studium w celach rozwoju
wymienia się:
 uzyskanie nowoczesnej struktury przestrzennej miasta i gminy z wykształconym,
nowoczesnym centrum i sprawnym układem obsługi komunikacyjnej i technicznej,
 pełne wykorzystanie transeuropejskich powiązań komunikacyjnych miasta dla jego
rozwoju, a zwłaszcza dla wykreowania nowych terenów produkcyjno-usługowych.
 pełne wykorzystanie powiązań komunikacyjnych miasta dla poprawy jego powiązania
z układem osadniczym całej gminy.
Głównymi uwarunkowaniami sprzyjającymi rozwojowi gminy są:
 korzystne położenie gminy pod względem komunikacyjnym – w korytarzu
transeuropejskim, na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych,
 budowa autostrady A2 i drogi ekspresowej S3, posiadających węzły w gminie i jej
sąsiedztwie,
 dogodne połączenia drogowe Świebodzina z innymi miastami województwa
i terenami sąsiednimi,
 dobrze rozwinięta struktura podmiotów gospodarczych z wieloma firmami
o tradycjach sięgających XIX w.,
 rozwój sektora usług związanych z funkcją obsługującą powiat,
 rozbudowana infrastruktura wodno-kanalizacyjna predysponująca do wprowadzenia
nowych funkcji bez strat i istotnych zagrożeń dla środowiska;
 przyrodnicza i kulturowa atrakcyjność terenu, w szczególności:
 położenie gminy w obszarze o szczególnych walorach przyrodniczo - krajobrazowych,
sprzyjające rozwojowi turystyki, sportu i rekreacji (w szczególności Nowy Dworek,
Borów);
 występowanie obiektów zabytkowych, w tym założeń pałacowo - parkowych,
sprzyjających rozwojowi turystyki w tym założenia poklasztornego w Gościkowie.
Program Rewitalizacji zakłada poprawę sytuacji na obszarze zdegradowanym, która pomoże
w realizacji celów Studium, w szczególności w uzyskaniu nowoczesnej struktury
przestrzennej miasta i gminy z wykształconym, nowoczesnym centrum i sprawnym układem
obsługi komunikacyjnej i technicznej.
Strona 85 z 108
V.
ZAŁOŻENIA DLA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI MIASTA
ŚWIEBODZIN NA LATA 2013-2020
V.1 Okres programowania
Okres realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Świebodzin obejmuje
lata 2013 -2020. Z uwagi na złożoność procesu rewitalizacji, który zakłada powiązane ze sobą
działania w różnych sferach okres jego realizacji musi być dostosowany zarówno do
planowanych działań jak i możliwości ich sfinansowania. Długość okresu nie powinna być
krótsza niż kilka lat, ponieważ niemożliwa jest znacząca zmiana społeczno – gospodarcza w
krótszym czasie. Po pierwsze potrzebne jest znalezienie źródła finansowania zaplanowanych
projektów, często przekraczających środki jakimi dysponuje budżet gminy. Po drugie samo
przeprowadzenie inwestycji nie jest możliwe w krótszym okresie. Ostatecznie zmiany na
obszarze, nawet po zakończeniu realizacji działań inwestycyjnych, nie będą widoczne
natychmiastowo. W celu poprawy jakości życia mieszkańców potrzebny jest odpowiedni czas
między działaniami a widocznymi efektami. Również z uwagi na rozpoczynający się nowy
okres programowania funduszy europejskich przypadający na lata 2014 – 2020, zdecydowano
się na ustalenie granicznej daty wdrażania Lokalnego Programu Rewitalizacji właśnie na jego
końcowy rok. Fundusze jakie są przeznaczone dla Polski dają wiele możliwości
finansowania, chociażby częściowo, ważnych inwestycji. Również projekty, które zostały
zaplanowane, aby poprawić sytuację na obszarze zdegradowanym najprawdopodobniej będą
mogły zostać dofinansowane.
V.2 Postęp w realizacji programu oraz stan prac nad planowymi inwestycjami
W ramach procesu rewitalizacji na ternie Miasta Świebodzin były już prowadzone
działania o charakterze rewitalizacyjnym. Poza przygotowaniami do realizacji inwestycji,
które będą prowadzone w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji wykonano już jeden z
ważniejszych projektów, który jest spójny z zaplanowanymi działaniami na lata 2013- 2020.
Realizowany od 2007 roku zintegrowany projekt pn.: „Rewitalizacja historycznego układu
komunikacyjno- urbanistycznego śródmieścia Świebodzina etap I” podzielony został na
dziewięć przedsięwzięć.
Strona 86 z 108
Tabela 34 Harmonogram zrealizowanych inwestycji
Inwestycja
2007
2008
2009
2010
Modernizacja Placu Jana Pawła II oraz
ulic Górnej, Głowackiego i Wiejskiej.
Parking na samochody osobowe przy
ulicy Kawaleryjskiej- Sikorskiego w
Świebodzinie
Przebudowa drogi dojazdowej z
ukształtowaniem terenu przy budynku
Sądu Rejonowego w Świebodzinie
Odwodnienie podwórka, tzw. zaplecza
w kwartale ulic: Wałowa, Głogowska,
Piłsudskiego i Średnia wraz z budową
kanału odpływowego do kolektora ø
600 mm kanalizacji deszczowej przy
ulicy Wałowej w Świebodzinie
Budowa sieci telekomunikacyjnej,
przyłączy teletechnicznych i
elektroenergetycznej dla potrzeb
monitoringu wizyjnego miasta
Świebodzin
Modernizacja ul. Okrężnej, Rynkowej,
30-go Stycznia, Kilińskiego z
zapleczem
Parking na samochody osobowe przy
ul. Zamkowej w Świebodzinie
Ulica 30-go Stycznia- przebudowa
drogi nad fosą
Przebudowa drogi wewnętrznej na
zapleczu ul. 30-go Stycznia
Strona 87 z 108
2011
V.3 Opis działań i ich główne kierunki
W wyniku procesu rewitalizacji zakłada się poprawę jakości życia mieszkańców
Świebodzina. Wszystkie planowane projekty skupiają się wokół problemu jakim jest
degradacja obszaru w sferach: gospodarczej, społecznej i przestrzennej. W ramach taktyki
działań wyznaczone zostały trzy poszczególne etapy. W pierwszym zostały określone
problemy na obszarze zdegradowanym. Drugim jest zahamowanie pogłębiania się złej
sytuacji. W dalszej kolejności przyjmuje się, że należy wyprowadzić obszar problemowy z
sytuacji kryzysowej. Z uwagi na chęć szybkiego działania wyznaczone zostały 4 główne
kierunki, na których należy się skupić. Szczególnie ważne jest podniesienie atrakcyjności
terenu zarówno dla mieszkańców jaki i dla potencjalnych odwiedzających Świebodzin.
Kolejne działania zostaną ukierunkowane na zwiększenie dostępu do kultury w mieście.
Ważnym celem jest poprawa jakości przestrzeni publicznej miasta poprzez lepsze jej
zagospodarowanie, a co za tym idzie ułatwienie korzystania z niej. Za równie ważne w
procesie rewitalizacji zostało uznane podniesienie jakości kształcenia dzieci, szczególnie w
okresie przedszkolnym. Główne kierunki zakładane w ramach Lokalnego Programu
Rewitalizacji to:
 podniesienie atrakcyjności obszaru dla mieszkańców i turystów,
 zwiększenie dostępu do kultury,
 lepsze zagospodarowanie przestrzeni publicznej,
 podniesienie jakości kształcenia.
Strona 88 z 108
V.4 Zasięg terytorialny rewitalizowanych obszarów
Rycina 7. Mapa obszaru rewitalizowanego
Obszar rewitalizowany znajduje się w centrum Świebodzina oraz w jego zachodniej i
południowo-zachodniej części. Ulicami granicznymi obszaru są: Kozia, Spokojna, Jana III
Sobieskiego, Zacisze, Świerczewskiego, Moniuszki, Polna, Żymierskiego, Małomłyńska,
Łąki Zamkowe, 3 Maja, Mała, Przy Torze, dalej granica obszaru biegnie wzdłuż linii
kolejowej.
V.5 Kryteria wyboru obszarów rewitalizowanych
Zgodnie z Wytycznymi do tworzenia Lokalnych Programów Rewitalizacji dla
Województwa Lubuskiego na lata 2007-2013 jako obszary zdegradowane kwalifikują się
obszary: popegeerowskie, poprzemysłowe, powojskowe lub takie, które spełniają
przynajmniej 3 kryteria Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie
programowania działań dotyczących mieszkalnictwa:
a) wysoki poziom ubóstwa,
Strona 89 z 108
b) wysoki poziom długotrwałego bezrobocia,
c) wysoki poziom przestępczości i naruszeń prawa,
d) niski poziom aktywności gospodarczej,
e) porównywalnie niższy poziom wartości zasobu mieszkaniowego.
Obszary popegeerowskie zlokalizowane są w 17 miejscowościach na terenie Gminy
Świebodzin tj.: Borów, Chociule, Glińsk, Grodziszcze, Jeziory, Jordanowo, Kupienino,
Lubinicko, Lubogóra, Ługów, Raków, Rosin, Rusinów, Rzeczyca, Wilkowo, Witosław oraz
Wityń. Dla części miejscowości, w których funkcjonowały pegeery zostały uchwalone Plany
Odnowy Miejscowości, których celem jest wzmocnienie działań prowadzących do odnowy
wsi. Działania naprawcze na obszarach wiejskich realizowane są zasadniczo w ramach
Planów Odnowy Miejscowości. Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Świebodzin na lata
2013-2020 obejmuje obszar znajdujący się w granicach administracyjnych miasta, który
wytyczony został
na
podstawie analizy wskaźnikowej.
Z uwagi
na złożoność,
czasochłonność, a przede wszystkim kosztowność procesu rewitalizacji zasadnym jest
skupienie się na określonym obszarze i intensyfikacja działań w granicach danego obszaru.
Spowoduje to szybkie i widoczne efekty rewitalizacji, a poprzez efekt synergii pozytywnie
wpłynie na sąsiednie obszary. Zaplanowany proces rewitalizacji w postaci skoncentrowania
uporządkowanych działań na określonym obszarze, zainicjuje rewitalizację w szerszej skali.
Naturalną konsekwencją będzie ożywianie sąsiednich obszarów.
Jeśli zaistnieje potrzeba podjęcia działań naprawczych na innych, niż wskazany w niniejszym
dokumencie, obszarach, niezwłocznie zbadana zostanie sytuacja na takich obszarach. W
przypadku ich zakwalifikowania się jako obszarów zdegradowanych zostaną zaplanowane
nowe działania, których celem będzie wyprowadzenie obszarów zdegradowanych ze stanów
kryzysowych.
Obszar rewitalizowany został wyznaczony na podstawie analizy wskaźnikowej
przeprowadzonej dla Miasta Świebodzin. Wykazała ona, że wartości analizowanych na tym
obszarze wskaźników wskazują na gorszą sytuację społeczno- gospodarczą w porównaniu ze
średnią wartością tych wskaźników dla województwa lubuskiego. Z uwagi na chęć poprawy
sytuacji na terenie zdecydowano się na zaplanowanie kompleksowych działań mających na
celu polepszenie życia mieszkańców i podniesienie jego atrakcyjności.
Strona 90 z 108
Metodologia obliczania wskaźników.
Analiza wskaźnikowa jest metodą, która pozwala na wyznaczenie obszarów
zdegradowanych, które następnie mogą być ujęte w Lokalnych Programach Rewitalizacji.
Głównym jej celem jest zbadanie sytuacji jaka występuje na obszarze, a w przypadku
zdiagnozowania
występowania
problemów
opracowanie
programu
pozwalającego
zaplanować działania mające na celu poprawę takiego stanu rzeczy. W celu otrzymania
wartości wskaźników zbierane są dane z obszaru np. ilość osób bezrobotnych, liczba
przestępstw itp. a następnie przelicza się
je według wytycznych
(metodologia
przeprowadzenia analizy dla obszaru w Świebodzinie została podana poniżej). Obszar może
zostać wpisany do Lokalnego Programu Rewitalizacji kiedy uzyskane wartości wskaźników
zostaną porównane z wartościami wskaźników dla Województwa Lubuskiego. W zależności
od konkretnego wskaźnika, wartość musi być albo wyższa albo niższa niż wskazana dla
województwa, aby spełnić kryterium uznania za obszar zdegradowany. Szczegółowa lista
wszystkich wskaźników oraz metodologia ich obliczania znajduje się w Wytycznych do
tworzenia Lokalnych Programów Rewitalizacji dla Województwa Lubuskiego na lata 20072013. Dla obszaru zlokalizowanego na terenie Miasta Świebodzin została przeprowadzona
analiza 5 wskaźników. Potrzebne informacje pochodzą z różnych jednostek, które
zaangażowały się w tworzenie Lokalnego Programu Rewitalizacji. Do nich należą:
Do nich należą:

Urząd Miejski w Świebodzinie

Powiatowy Urząd Pracy w Świebodzinie

Ośrodek Pomocy Społecznej w Świebodzinie

Komenda Policji w Świebodzinie
Tabela 35 Wskaźniki wykorzystane w analizie obszaru
Kryterium
Wskaźnik
Definicja
Ilość
1
Niski wskaźnik
Liczba
prowadzenia
zarejestrowanych
aktywności
podmiotów
gospodarczej.
gospodarki 100 osób.
Strona 91 z 108
zarejestrowanych
podmiotów
gospodarczych w
przeliczeniu na 100
mieszkańców
Ilość budynków
Porównywalnie niski
2
poziom wartości
zasobu
mieszkaniowego.
Wysoki poziom
3
przestępczości i
wykroczeń
Liczba budynków
wybudowanych
przed 1989 rokiem
do ogólnej liczby
budynków
Liczba przestępstw
na 1 tys. ludności
mieszkalnych
powstałych przed
rokiem 1989 w
relacji do ogólnej
liczby budynków
mieszkalnych
Ilość przestępstw
stwierdzonych
ogółem
Osoby, które zgodnie
z ustawą z 12 marca
2004 r. o pomocy
Liczba osób
4
Wysoki poziom
korzystających z
ubóstwa i
zasiłków pomocy
wykluczenia
społecznej na 1 tys.
ludności
społecznej (Dz. U.Nr
64, poz. 593, z późn.
zm. są uprawnione
do ubiegania się o
przyznanie
świadczenia
pieniężnego z
pomocy społecznej
Stopę bezrobocie
Wysoka stopa
5
długotrwałego
bezrobocia
Udział długotrwale
bezrobotnych wśród
osób w wieku
produkcyjnym
długotrwałego
rozumie się, jako
stosunek liczby osób
bezrobotnych
powyżej 12 miesięcy
do liczby osób w
wieku produkcyjnym
Strona 92 z 108
(kobiety w wieku 1859, mężczyźni 18-64)
Źródło: Wytyczne do tworzenia Lokalnych Programów Rewitalizacji dla Województwa
Lubuskiego na lata 2007-2013
Wskaźnik 1 – Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych.
Tabela 36 Metodologia obliczania wskaźnika 1
Liczba
zarejestrowanych
podmiotów
Liczba mieszkańców
Wskaźnik 1
A
B
A*100/B
667
7735
8,62
gospodarki na 100
osób
Obszar
zdegradowany
Wartość referencyjna
dla Województwa
10,5
Lubuskiego
Wartość dla
obszarów objętych
Poniżej wartości referencyjnej – spełnione
wsparciem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miejskiego w Świebodzienie
Strona 93 z 108
Liczba budynków
wybudowanych
przed rokiem 1989
do ogólnej liczby
Ogólna liczba
budynków
Wskaźnik 2
budynków
Obszar
zdegradowany
A
B
A*100/B
609
643
94,71
dla Województwa
88,1
Lubuskiego
Wartość dla
obszarów objętych
Powyżej wartości referencyjnej – spełnione
wsparciem
Liczba przestępstw
na 1 tys. ludności
Obszar
zdegradowany
Wskaźnik 3
A
B
A*1000/B
405
7735
52,36
dla Województwa
38,4
Lubuskiego
Wartość dla
obszarów objętych
Powyżej wartości referencyjnej – spełnione
wsparciem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Policji w Świebodzinie
Strona 94 z 108
Liczba osób
korzystających z
zasiłków pomocy
Wskaźnik 4
A
B
A*1000/B
697
7735
90,11
społecznej na 1 tys.
ludności
Obszar
zdegradowany
dla Województwa
104
Lubuskiego
Wartość dla
obszarów objętych
Powyżej wartości referencyjnej – niespełnione
wsparciem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej w
Świebodzinie
Udział długotrwale
bezrobotnych wśród
Liczba osób w wieku
osób w wieku
produkcyjnym
wskaźnik 5
produkcyjnym
Obszar
zdegradowany
A
B
A*100/B
118
4858
2,43
dla Województwa
4,7
Lubuskiego
Wartość dla
obszarów objętych
Powyżej wartości referencyjnej – niespełnione
wsparciem
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy
Strona 95 z 108
VI.
PROJEKTY REALIZOWANE W RAMACH LOKLANEGO PROGRAMU
REWITALIZACJI MIASTA ŚWIEBODZIN NA LATA 2013-2020
W celu poprawy sytuacji na obszarze zdegradowanym w ramach Lokalnego Programu
Rewitalizacji dla Miasta Świebodzin na lata 2013-2020 zaplanowane zostały inwestycje,
które w znaczący sposób mają wpłynąć na poprawę jakości życia mieszkańców. Stanowią one
odpowiedź na problemy jakie zostały zidentyfikowane na obszarze zdegradowanym. Z uwagi
na potencjał miasta, działania mają przede wszystkim podnieść atrakcyjność turystyczną
Świebodzina, co pozwoli na rozwój gospodarczy miasta. Ważnym elementem w planowanych
inwestycjach jest także poprawa jakości edukacji oraz zwiększenie oferty kulturalnej
Świebodzińskiego Domu Kultury.
Wszystkie prace inwestycyjne zaplanowane do realizacji w ramach niniejszego dokumentu
będą realizowane z zachowaniem wszelkich zasad ochrony środowiska, ze szczególnym
uwzględnieniem ochrony terenów atrakcyjnych krajobrazowo oraz ochrony systemów
przyrodniczych występujących na danym obszarze. Należy zatem tak za zaplanować prace
inwestycyjne, aby nie przypadały w okresie lęgowym ptaków oraz aby zakres prac zawierał
rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
ewentualnych negatywnych oddziaływań na cele ochrony w/w obszaru chronionego
krajobrazu, a także chronione gatunki roślin, zwierząt i grzybów.
Tabela 40. Inwestycje planowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji dla
Miasta Świebodzin na lata 2013-2020
Wykaz projektów
Projekt 1
Przebudowa ul. Walki Młodych i Al.700 - lecia oraz budowa sieci dróg i miejsc
postojowych w kwartale ulic: Kawaleryjska-30 Stycznia-Wałowa w Świebodzinie
Przedmiotowy projekt obejmuje budowę nowych dróg wraz z miejscami postojowymi,
chodnikami, odwodnieniem i oświetleniem oraz przebudowę istniejącej drogi publicznej nr
103644 F o nazwie ul. Walki Młodych z nowymi chodnikami, odwodnieniem i oświetleniem,
oraz przebudowę Alei 700-lecia. Przebieg projektowanych dróg został zdefiniowany w
miejscowym projekcie przestrzennego zagospodarowania terenu. Projektowany zespół ulic
ma charakter dróg dojazdowych (klasa D) i służyć będzie w części jako dojazdy do
istniejących budynków, garaży i projektowanych miejsc postojowych. Najważniejszym
zadaniem nowo projektowanych dróg i miejsc postojowych jest odciążenie ruchu na
jednokierunkowych ulicach: Wałowej i 30 Stycznia i zwiększenie ilości miejsc postojowych
Strona 96 z 108
w centrum miasta Świebodzina.
Wartość inwestycji: 2 820 123,68 zł;
Projekt 2
Rewitalizacja historycznego układu komunikacyjno- urbanistycznego śródmieścia
Świebodzina- etap II.
Projekt zakłada zagospodarowanie Parku Miejskiego Dolina Strugi Świebodzińskiej.
Zaplanowano kompleksową przebudowę terenu, w szczególności:
 budowę przepustów, rowów melioracyjnych,
 oświetlenie terenu,
 budowę amfiteatru,
 budowę ciągów komunikacyjnych oraz ich oznakowanie,
 wymianę nawierzchni ścieżek,

budowę szaletu publicznego wraz z przyłączami wod-kan,

montaż elementów małej architektury,

budowę mostu pieszego,
 budowę siłowni plenerowej oraz placu zabaw,
 nasadzenia zieleni.
Wartość inwestycji: 20 000 000 zł
Projekt 3
Rozbudowa budynku Świebodzińskiego Domu Kultury.
Projekt obejmuje rozbudowę istniejącego budynku Świebodzińskiego Domu Kultury,
położonego na ul. Piłsudskiego 39/41, projektowana rozbudowa budynku obejmuje:
rozbudowę części frontowej wejściowej, w wyniku której powstanie reprezentacyjny hol
główny wejściowy wraz z komunikacją pionową (schody stałe i winda osobowa dla osób
niepełnosprawnych); rozbudowa wzdłuż głównego korpusu budynku o pomieszczenie
użytkowe; częściowe wyburzenie i zamurowanie (m.in. istniejącego wiatrołapu wejścia
głównego); remont holu na parterze, remont korytarza na piętrze, remont elewacji
istniejącego korpusu budynku.
Projekt 4
Budowa polskoniemieckiego przedszkola publicznego.
W ramach inwestycji planowana jest
budowa nowego przedszkola dla ok. 175 dzieci,
Strona 97 z 108
składającego się z min. 7 grup wiekowych, do 25 dzieci. W budynku znajdować się będą:
 pomieszczenia dla grup przedszkolnych z zapleczem, w tym: sala zabaw, sala
leżakownia, sanitariaty, magazynek;
 zaplecze administracyjne dla ok. 14 osób personelu pedagogicznego oraz ok. 14 osób
administracji i obsługi, tj.: pokój nauczycielski, biuro dyrektora, pokój intendenta,
szatnie personelu, sanitariaty, pomieszczenie dla konserwatora;
 pomieszczenia
pomocniczo - socjalne,
w tym: kotłownia, pralnia, suszarnia,
magazynki;
 kuchnia z zapleczem, w tym: zmywaki, magazyn produktów spożywczych, magazyn
środków czystości;
 sala stołówki;
 obszerny hall z wydzielonymi wewnątrz przestrzeniami boksów szatniowych dla
poszczególnych grup oraz poczekalnia dla rodziców;
 sala wielofunkcyjna służąca organizowaniu imprez okolicznościowych dla dzieci,
występów dzieci, spotkań z rodzicami oraz pełniąca funkcję sali gimnastycznej.
Wartość inwestycji: 4 000 000zł.
Projekt 5
Zagospodarowanie części działki nr 444/44 przy ul. Gen. Sikorskiego 26 w Świebodzinie.
Przedmiotem inwestycji jest budowa miejsc parkingowych dla samochodów osobowych z
drogami wewnętrznymi oraz z odwodnieniem. W ramach projektu przewiduje się powstanie:
 instalacji odwodnienia terenu,
 nawierzchni utwardzonej – jezdni, kostka gr.8 cm – 448m2,
 nawierzchni utwardzonej – chodnika, kostka gr. 6 cm – 53 m2,
 oświetlenia
oraz remont podestów przy wejściach do budynków.
Wartość inwestycji: 258 300 zł
Projekt 6
Budowa parkingu dla samochodów osobowych wraz z oświetleniem i odwodnieniem na
działce nr 247 przy ul. Wałowej w Świebodzinie
Aktualnie opracowywany jest projektu techniczny ww. inwestycji; zakres prac: roboty
ziemne (wykonanie koryta), instalacje odwodnienia terenu, nawierzchnia dróg i parkingów,
liczba miejsc postojowych: 20-22.
Wartość inwestycji: 409 221 zł
Strona 98 z 108
Projekt 7
Zagospodarowanie terenu kwartału ulic: Średnia, Wałowa, 30- go Stycznia, Plac Wolności
w Świebodzinie
Aktualnie opracowywany jest projektu techniczny ww. inwestycji; cel to podniesienie
walorów estetycznych i funkcjonalnych kwartału ulic, uporządkowanie terenów zielonych,
zmiana
nawierzchni
ciągów
komunikacyjnych
i
placów,
przebudowa
budynków
gospodarczych i wybudowanie osłon dla pojemników na odpady, wybudowanie ogrodzeń,
montaż nowych ławek i lamp.
Projekt 8
Zagospodarowanie terenu kwartału ulic: Wałowa, Średnia, Piłsudskiego, Głogowska w
Świebodzinie
Projekt zakłada przede wszystkim podniesienie walorów estetycznych i funkcjonalnych
terenu. W ramach inwestycji zaplanowano: uporządkowanie terenów zielonych, zmianę
nawierzchni
ciągów
komunikacyjnych
oraz
placów,
przebudowanie
budynków
gospodarczych i wybudowanie osłon dla pojemników na odpady, wybudowanie ogrodzeń
oraz postawienie nowych ławek i lamp.
VII.
WSKAŹNIKI
PRODUKTU
REALIZOWANYCH
W
I
REZULTATU
RAMACH
DLA
PROJEKTÓW
LOKALNEGO
PROGRAMU
REWITALIZACJI MIASTA ŚWIEBODZIN NA LATA 2013-2020
Kod
wskaźnika
Tabela 41. Wskaźniki produktu
Wartość
Nazwa wskaźnika
Wartość
wskaźnika wskaźnika
Jednostka
miary
bazowa
docelowa
0
1
szt.
P.61.1.1
Liczba zrewitalizowanych obszarów
P.61.1.2
Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów
0
461,3
ha
D.P.4.3.12
Liczba budynków poddanych rewitalizacji
0
1
sztuk
0
5
sztuk
Liczba wybudowanych
D.P.4.3.9
/wyremontowanych/zmodernizowanych/
przebudowanych placów, alejek, ścieżek, tras,
Strona 99 z 108
szlaków turystycznych na terenie
rewitalizowanym
D.P.4.3.14
Liczba obiektów przystosowanych dla potrzeb
osób niepełnosprawnych
0
2
sztuk
0
2
sztuk
Liczba
D.P.4.3.17
zbudowanych/przebudowanych/doposażonych
obiektów
Kod
wskaźnika
D.R.4.3.1
D.R.4.3.5
Tabela 42. Wskaźniki rezultatu
Wartość
Nazwa wskaźnika
Liczba osób objętych procesami
rewitalizacyjnymi
Liczba osób korzystających ze
zrewitalizowanych obiektów
Wartość
wskaźnika wskaźnika
Jednostka
miary
bazowa
docelowa
0
7735
osoba
0
22109
osoba
0
5
sztuk
Liczba nowych przedsiębiorstw
R.61.1.1
zlokalizowanych na zrewitalizowanych
obszarach
Strona 100 z 108
VIII.
POTRZEBY I CELE REWITALIZACJI
Potrzeby i cele do osiągnięcia w ramach procesu rewitalizacji zostały podzielone wg
stref: przestrzennej, gospodarczej oraz społecznej. Nie została dokonana hierarchizacja ich
z uwagi na zdiagnozowanie trudnej sytuacji we wszystkich trzech strefach.
Potrzeby i cele do osiągnięcia w strefie przestrzennej:
 Remont i modernizacja budynków;
 Modernizacja i zagospodarowanie przestrzeni publicznej;
 Poprawa jakości dróg .
Potrzeby i cele do osiągnięcia w sferze gospodarczej:
 Wzrost przedsiębiorczości;
 Wykorzystanie potencjału turystycznego miasta;
 Podniesienie jakości zaniedbanych dotąd miejsc, szczególnie historycznych;
Potrzeby i cele do osiągnięcia w sferze społecznej:
 Zmniejszenie przestępczości;
 Poprawa jakości życia mieszkańców;
 Zapobieganie zjawisku wykluczenia społecznego;
 Zwiększenie oferty kulturalnej dla mieszkańców;
 Zwiększenie poziomu kształcenia, szczególnie dla najmłodszych;
IX.
PLAN FINANSOWY INWESTYCJI REALIZOWANYCH W RAMACH
LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI MIASTA ŚWIEBODZIN
Tabela 43. Plan finansowy inwestycji realizowanych w ramach LPR
Inwestycje
2013
2014
2015
2016
2017
Przebudowa ul. Walki
Młodych i Al.700
2 820 123,68 zł
Rewitalizacja
20 000 000 zł
historycznego układu
Przebudowa
Świebodzińskiego
3 645 000 zł
Domu Kultury
Budowa polskoniemieckiego
4 000 000 zł
przedszkola
Strona 101 z 108
2018
Zagospodarowanie
części działki nr
258 300 zł
444/44
Budowa parkingu
409 221 zł
Zagospodarowanie
terenu kwartału ulic:
Średnia, Wałowa, 30go Stycznia, Plac
1 190 000
zł
Wolności w
Świebodzinie
Zagospodarowanie
terenu kwartału ulic:
Wałowa, Średnia,
Piłsudskiego,
1 300 000
zł
Głogowska w
Świebodzinie
X.
SYSTEM WDRAŻANIA LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI
Na skuteczną realizację Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Świebodzin
zasadniczy wpływ będzie wywierał sposób jego wdrażania. Początkowym etapem wdrożenia
Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Świebodzin na lata 2013-2020 będzie przyjęcie
wspomnianego Programu uchwałą Rady Miejskiej w Świebodzinie, także ewentualne zmiany
i aktualizacje przedmiotowego dokumentu wymagają stosowych uchwał.
Ważnym elementem świadczącym o skuteczności założeń Programu jest struktura
organizacyjna, która składa się z: jednostki odpowiedzialnej za koordynację wdrażania
Programu,
jednostki
odpowiedzialnej
za
realizację
Programu
oraz
z
jednostki
odpowiedzialnej za realizację zadań inwestycyjnych. Odpowiedzialny za jego wdrażanie oraz
realizację będzie powołany przez Burmistrza Miasta Zespół ds. Rewitalizacji. W jego skład
wejdą pracownicy Urzędu Miejskiego, a także przedstawiciele partnerów społecznych
i gospodarczych. Pełniąc rolę koordynatora przeprowadzania zaplanowanych inwestycji,
Zespół dodatkowo będzie oceniał efektywność rewitalizacji, badał aktualną sytuację
w mieście i decydował o ewentualnych zmianach czy aktualizacjach Programu. W oparciu
o obowiązujące przepisy prawa, koordynacją pracy Zespołu ds. Rewitalizacji zajmował się
Strona 102 z 108
będzie Burmistrz Miasta Świebodzin.
W związku z wieloaspektowym charakterem Lokalnego Programu Rewitalizacji
ważnym elementem będzie zaangażowanie jak największej liczby partnerów społecznych,
którzy będą reprezentować różne sfery życia w mieście oraz cechować się znajomością
zagadnień związanych z lokalnymi problemami społecznymi i doświadczeniem w ich
rozwiązywaniu. Uczestnikami procesu rewitalizacji będą m.in.: organizacje pozarządowe,
podmioty gospodarcze, mieszkańcy miasta Świebodzin, Powiatowa Komenda Policji,
kościoły i związki wyznaniowe, pozostałe jednostki samorządowe, itd.
Za wykonanie zadań inwestycyjnych ujętych w Programie będą odpowiednie
Wydziały Urzędu: Finansowo-Budżetowy, Budownictwa i Zamówień Publicznych, Oświaty,
Kultury i Sportu, Organizacji i Nadzoru, Geodezji, Rolnictwa i Ochrony Środowiska oraz
Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. Do ich obowiązków będzie należało zlecenie
i nadzór nad wykonywaniem dokumentacji projektowej, studium wykonalności i wniosków
aplikacyjnych, zapewnienie nadzoru inwestorskiego, współpraca z samorządem miejskim
i wojewódzkim, przygotowywanie i przeprowadzanie przetargów, zapewnianie właściwej
promocji oraz prowadzenie dokumentacji projektów w sposób umożliwiający kontrolę.
XI.
SPOSOBY
MONITOROWANIA
REALIZACJI
PROGRAMU,
OCENY
I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
Monitoring postępów we wdrażaniu niniejszego dokumentu jest prowadzony w celu
zapewnienia prawidłowej realizacji Programu. Polega on na systematycznym zbieraniu
i analizowaniu danych, zarówno jakościowych, jak i ilościowych, ale również służy
wczesnemu wykrywaniu i informowaniu o ewentualnych niezgodnościach. Monitoring
można podzielić na rzeczowy (informowanie o postępach podczas wdrażania, zapewnienie
realizacji celów strategicznych na poziomie Programu) i finansowy (gromadzenie informacji
na temat finansowych aspektów realizacji Programu).
Projekty realizowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji zostaną poddane
kontroli, na zasadach kontroli jednolitej. Odpowiedzialny za monitorowanie projektów będzie
Zespół ds. Rewitalizacji, natomiast nadzór nad corocznym monitoringiem będzie sprawował
Burmistrz Miasta Świebodzin oraz Rada Miejska. Posiadają oni kluczowe znaczenie
w stymulowaniu realizacji Programu w związku z oceną przebiegu realizacji zadań zawartych
w Programie oraz ewentualną interwencją w przypadku stwierdzenia opóźnień lub
Strona 103 z 108
nieuzasadnionej rezygnacji z realizacji zadania. Z kolei Zespół ma prawo powołać podzespoły
monitorujące, którym deleguje część swoich kompetencji.
Dodatkowo każdy projekt zostanie wyposażony w „kartę oceny realizacji”, która
zawierać będzie m.in. zestawienie odpowiednich wskaźników ilościowych i jakościowych
właściwych danemu projektowi.
Ważnym
elementem
prowadzącym
do
pozyskania
jak
największej
rzeszy
zwolenników Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Świebodzin na lata 2013-2020 jest
komunikacja społeczna – proces tworzenia, przekształcania i przekazywania informacji
pomiędzy poszczególnymi jednostkami, grupami i organizacjami społecznymi. Jej celem jest
kształtowanie, modyfikacja czy zmiana wiedzy, postaw i zachowań zgodnie ze wspólnymi
interesami. Sposoby komunikacji społecznej można podzielić na:
 sposoby komunikacji bezpośredniej:
 konferencje, seminaria, wykłady, warsztaty, prezentacje (propagujące informacje na
temat Programu oraz o możliwościach wykorzystania środków finansowych w ramach
LRPO na lata 2007-2013),
 rozmowy telefoniczne,
 kontakt e-mailowy.
 sposoby komunikacji pośredniej:
 publikacje, broszury informacyjne, ulotki, reklamy, plakaty, materiały audio-wizualne,
 wywiady w mediach, kontakty z dziennikarzami prasy, radia, telewizji,
 informacja na stronie internetowej – tekst Lokalnego Programu Rewitalizacji będzie
zamieszczony na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego
Świebodzina.
W związku z realizacją projektów inwestycyjnych Lokalnego Programu Rewitalizacji
Miasta Świebodzin na lata 2013-2020 szczególne znaczenie będzie miała współpraca ze
środkami masowego przekazu. W celu pozyskania jak największej rzeszy partnerów dla
realizacji Programu będzie wykorzystana odpowiednia kampania informacyjna, promująca
przeprowadzane inwestycje. Planuje się również zwiększyć uczestnictwo organizacji
pozarządowych w budowaniu aktywnych postaw obywatelskich, które mogę przyczynić się
do pogłębienia identyfikacji mieszkańców z miastem.
Strona 104 z 108
XII.
STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁOWANIA NA ŚRODOWISKO
Wytyczne do tworzenia Lokalnych Programów Rewitalizacji dla Województwa Lubuskiego
na lata 2007-2013 wskazują, że w przypadku programów rewitalizacji może zajść
konieczność poddania ich Strategicznej Ocenie Oddziaływania na Środowisko. Organami
decydującymi o odstąpieniu od konieczności przeprowadzenia Strategicznej Oceny
Oddziaływania na Środowisko zgodnie z art. 48 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o
udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227),
są: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska oraz Państwowy Wojewódzki Inspektor
Sanitarny. Zgodnie z Wytycznymi projekt Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta
Świebodzin na lata 2013-2020 został skonsultowany z Regionalnym Dyrektorem Ochrony
Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim, który pismem z dnia 26 listopada 2013 r., znak:
WOOŚ-1.411.138.2013.DT odstąpił od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko dla projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta Świebodzin na lata
2013-2020. Stanowisko RDOŚ podzielił Lubuski Państwowy Wojewódzki Inspektor
Sanitarny w Gorzowie Wielkopolskim w piśmie z dnia 18 grudnia2013 r., znak NSNZ.9022.7.57.2013.BP, wyrażając zgodę na odstąpienie od przeprowadzania strategicznej
oceny oddziaływania na środowisko dla lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta
Świebodzina na lata 2013-2020.
XIII.
PODSUMOWANIE
Najważniejsze w procesie rewitalizacji jest kompleksowe podejście do problemu.
Zarówno zbadanie sytuacji, określenie najważniejszych problemów oraz zaplanowanie
działań ma ogromne znaczenie w osiągnięciu celu, którym jest wyprowadzenie obszaru ze
stanu kryzysowego. Działania jakie potrzebne są do naprawienia niekorzystnej sytuacji
angażują wiele podmiotów, zarówno władze gminy jak i mieszkańców, przedsiębiorców oraz
organizacje pozarządowe. Lokalny Program Rewitalizacji dla Miasta Świebodzin na lata
2013-2020 zawiera działania zaplanowane przez samorząd, jednakże mają one stanowić
podstawę procesu rewitalizacji, a nie ograniczać go tylko i wyłącznie do przedstawionych w
dokumencie inwestycji. Trudnym jest zaplanowanie działań wszystkich podmiotów
znajdujących się w Świebodzinie dlatego niniejszy dokument stwarza podstawę procesu
rewitalizacji, pokazując najważniejsze problemy i nakreślając kierunek działania w celu
poprawy
sytuacji
na
Strona 105 z 108
obszarze
zdegradowanym.
Spis tabel
Tabela 1. Wodociągi i kanalizacja w Świebodzinie w roku 2011 ............................................ 16
Tabela 2. Podstawowe dane dotyczące sieci elektrycznej i gazowej na terenie miasta
Świebodzin w roku 2011 .......................................................................................................... 17
Tabela 3. Zbiorcze zestawienie odpadów na terenie miasta i Gminy Świebodzin w latach
2008-2011 ................................................................................................................................. 20
Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe wg form własności w latach 2007-2010 .............................. 22
Tabela 5. Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno-sanitarne w latach 2007-2010 na
terenie miasta Świebodzin ........................................................................................................ 23
Tabela 6. Struktura gruntów w mieście i Gminie Świebodzin (stan na 2010 rok) ................... 27
Tabela 7. Jeziora na terenie Gminy Świebodzin ...................................................................... 30
Tabela 8. Struktura bonitacyjna gruntów rolnych w Gminie Świebodzin ............................... 32
Tabela 9. Udział kompleksów przydatności rolniczej na gruntach ornych w Gminie
Świebodzin ............................................................................................................................... 33
Tabela 10. Informacje dotyczące bazy noclegowej w mieście Świebodzin ............................. 45
Tabela 11. Informacje dotyczące bazy noclegowej w Gminie Świebodzin ............................. 46
Tabela 12. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w mieście Świebodzin
w latach 2009-2012 .................................................................................................................. 48
Tabela 13. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sektorów
własnościowych w latach 2009 – 2012 .................................................................................... 50
Tabela 14. Podmioty wg PKD i rodzajów działalności zarejestrowane w Świebodzinie
w latach 2009-2012 .................................................................................................................. 51
Tabela 15. Wielkość zatrudnienia w mieście Świebodzin w latach 2008-2011 ....................... 52
Tabela 16. Sytuacja finansowa w Gminie Świebodzin w latach 2009-2012............................ 54
Tabela 17. Ludność w mieście Świebodzin w latach 2007-2012 ............................................. 55
Tabela 18. Liczba ludności w Świebodzinie wg ekonomicznych grup wieku i płci w latach
2009-2012 (faktyczne miejsce zamieszkania).......................................................................... 56
Tabela 19. Ruch naturalny wg płci w Świebodzinie w latach 2005-2012 ............................... 57
Tabela 20. Migracje w Świebodzinie w latach 2005-2012 ...................................................... 58
Tabela 21. Podstawowe wskaźniki demograficzne w latach 2008-2012 ................................. 58
Tabela 22. Stopa bezrobocia rejestrowanego oraz udział bezrobotnych zarejestrowanych
w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (w %) w latach 2009-2012 .................................. 59
Tabela 23. Liczba przestępstw na terenie powiatu świebodzińskiego w latach 2009-2012..... 60
Tabela 24. Wykrywalność przestępstw na terenie powiatu świebodzińskiego ........................ 61
Strona 106 z 108
w latach 2009-2012 .................................................................................................................. 61
Tabela 25. Liczba wypadków drogowych na terenie powiatu świebodzińskiego .................... 61
w latach 2009-2012 .................................................................................................................. 61
Tabela 26. Dane dotyczące ochrony zdrowia ........................................................................... 62
Tabela 27. Dane na temat pomocy społecznej na terenie Gminy Świebodzin ......................... 63
w latach 2008-2011 .................................................................................................................. 63
Tabela 28. Powody przyznania pomocy społecznej w Gminie Świebodzin ............................ 63
w latach 2009-2012 .................................................................................................................. 63
Tabela 29. Wydatki Gminy Świebodzin na zadania z zakresu pomocy społecznej w latach
2008-2011 ................................................................................................................................. 65
Tabela 30. Placówki oświatowe w mieście i Gminie Świebodzin w latach 2009-2012 .......... 66
Tabela 31. Poziom wykształcenia mieszkańców Świebodzina wg NSP w 2002 roku ............. 67
Tabela 32. Dane o placówkach bibliotecznych w Świebodzinie w latach 2009-2012 ............. 68
Tabela 33. Wykaz dotacji przyznawanych z budżetu gminy na realizację zadań organizacji
pozarządowych na terenie Świebodzina w latach 2010-2013 .................................................. 70
Tabela 34. Ważne budynki zlokalizowane na obszarze rewitalizowanym ............................... 73
Tabela 34 Harmonogram zrealizowanych inwestycji .............................................................. 87
Tabela 35 Wskaźniki wykorzystane w analizie obszaru .......................................................... 91
Tabela 36 Metodologia obliczania wskaźnika 1....................................................................... 93
Tabela 40. Inwestycje planowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji dla Miasta
Świebodzin 2013-2020 ............................................................................................................. 96
Tabela 41. Wskaźniki produktu ................................................................................................ 99
Tabela 42. Wskaźniki rezultatu .............................................................................................. 100
Tabela 43. Plan finansowy inwestycji realizowanych w ramach LPR ................................... 101
Spis wykresów
Wykres 1. Struktura gruntów rolnych w Gminie Świebodzin.................................................. 29
Wykres 2. Udział procentowy poszczególnych sekcji gospodarki w Świebodzinie ................ 49
w 2012 roku .............................................................................................................................. 49
Wykres 3. Ogólna liczba ludności miasta Świebodzin w latach 2001-2012 ............................ 56
Strona 107 z 108
Wykres 4. Struktura wykształcenia mieszkańców Świebodzina wg NSP w 2002 roku .......... 67
Wykres 5. Liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków
75
Wykres 6. Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarki na 100 osób .............................. 76
Wykres 7. Liczba przestępstw na 1 tys. ludności ..................................................................... 77
Wykres 8. Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym ................. 78
Wykres 9. Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności ..... 78
Spis rycin
Rycina 1: Położenie geograficzne Świebodzina ........................................................................ 7
Rycina 3. Kościół p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski ....................................... 42
Rycina 4. Ratusz ....................................................................................................................... 43
Rycina 5. Zamek....................................................................................................................... 44
Rycina 7. Mapa obszaru rewitalizowanego .............................................................................. 89
Strona 108 z 108

lokalny program rewitalizacji dla miasta świebodzin na lata 2013-2020

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wielka przeproWadzka - Gazeta-lokalna | Świebodzin | Sulechów

Wykaz umów ZWKiUK zawartych w 2015 r., których spółka była

str. 3 Złamał nóżkę swojej 3

WEEKEND W zbąszynku - Gazeta-lokalna | Świebodzin | Sulechów

Orkiestra zagrała u nas - Gazeta

SKUP ZBÓŻ - Gazeta-lokalna | Świebodzin | Sulechów | Dwutygodnik

lokalna - Gazeta-lokalna | Świebodzin | Sulechów | Dwutygodnik

Szaleniec na świebodzińskich ulicach - Gazeta

BEZP Ł ATNYDWUTYGODNIK Ś WIEBODZIN

najpięKniejSZe ZaGrOdy na ŚWięTO pLOnóW - Gazeta