Surowce, z których powstaje miód:

Surowce, z których powstaje miód:
Miód produkują pszczoły głównie z nektaru lub spadzi. Zbierają one również pojawiającą się
na młodych kłosach traw, a zwłaszcza żyta, tzw. rosę miodową, wydzielaną w postaci kropli
przez ziarniaki porażone grzybem ( buławinką czerwoną ), powodującym powstawanie
sporyszu (sporysz hoduje się dla przemysłu farmaceutycznego – możliwe pozyskania
czystego miodu ) Czasem jako surowiec miodowy pszczoły wykorzystują także soki z
dojrzałych owoców, zwłaszcza takich jak malina, śliwa oraz soki wypływające z
uszkodzonych części roślin, jak np. ściernisko po skoszonej na zielono kukurydzy.
Skład chemiczny soku roślinnego - surowiec miodowy
- cukry proste i złożone
- sole mineralne
- kwasy organiczne
- enzymy
- witaminy
- hormony roślinne
- znikome ilości związków białkowych
Nektar:
Wyprowadzanie soku przez rośliny odbywa się za pośrednictwem roślinnych gruczołów
wydzielniczych – nektarników.
Nektarniki mogą być:
- kwiatowe – floralne
- pozakwiatowe - ekstrafloralne ( na blaszkach liściowych – bożodrzew, czeremcha, rącznik,
- na przylistkach – wyka, na ogonkach liściowych – czereśnie, na okrywach kwiatostanowych
np. chabry ruskie).
Nektarniki takie i takie posiadają: bawełna, wyka, czereśnia.
Cukry proste przeważają w nektarach roślin o nektarnikach odkrytych np. rzepaku, a cukry
złożone w nektarach roślin o nektarnikach zakrytych.
Skład chemiczny nektaru:
Woda
Cukry – glukoza, fruktoza, sacharoza, (czasami galaktoza, ramnoza, mannoza , które są
trujące dla pszczół – prawdopodobnie nektar lipy srebrzystej i długoogonkowej je zawiera w
zależności od klimatu )
Związki azotowe – w ilościach minimalnych, tylko nektar wrzosu i zagorzałka późnego jest
bogatszy w substancje typu protein
Sole mineralne - sole potasu, sodu, wapnia i inn. (np.nektar cebuli zaw. 30 razy więcej K niż
nektar facelii), ale ogólnie jest ich mało
Kwasy organiczne – m.in. jabłkowy, cytrynowy, winowy, szczawiowy, bursztynowy (dają
kwaskowy posmak np. miodu malinowego )
Barwniki – w nektarze większości roślin jest ich niewiele; np. pszczelnika mołdawskiego
prawie wcale, ale nektar gryki ma ich dużo
Substancje aromatyczne – subtelny zapach motylkowe ; koniczyny, wyka, bobik, fasola,
seradela, esparceta, robinia
słabo aromatyczne rośliny krzyżowe ; rzepak, gorczyca, kapusta, ognicha wyraźny aromat :
lipa, gryka, wrzos,
bardzo silny zapach i ostry smak – rośliny baldaszkowate ;dzięgiel, kolendra, koper, (niektóre
silnie aromatyczne substancje w nektarze prawie znikają wmiodzie dojrzałym np. cebula nakrop daje trudno dający się znieść odór, a dojrzały miód ledwo trąci cebulą)
Substancje lecznicze, a niekiedy trujące (przeważnie alkaloidy i glikozydy) – naparstnica,
bieluń, tojad, ostróżka, ciemiężyca, a nawet gryka i lipa
Surowce miodowe c.d.
Spadź:
Sok pobierany przez mszyce lub czerwce omija żołądek, przechodzi przez specjalną komorę
filtracyjną, w której odbywa się pobieranie białka i związków białkowych ( 5% suchej masy
soku). Sok przechodzi w tym czasie przemiany: jest wzbogacany w kwasy organiczne,
enzymy, w niektórych latach w cukier złożony melecytozę (w zależności od enzymów
przewodu pokarmowego owadów korzystających z soków roślin) i rafinozę.
W Europie Środkowej żyje 800 gatunków mszyc (Aphidina) i ok. 250 czerwców (Coccina) i
miodówek ( Psyllina ), ale tylko ok. 40 gatunków ma znaczenie dla pszczelarstwa.
Żerują na świerku, jodle, modrzewiu, sośnie, kasztanie jadalnym, lipie, leszczynie, klonie,
dębie, buku, wierzbie.
Do spadzi w większym stopniu niż do nektaru przedostają się pyłki kwiatowe, drożdżaki,
zarodniki grzybów, bakterie, sadza, kurz itp. Mikroskopowy osad miodu spadziowego
wskazuje na obecność glonów, zarodników, grzybów, cząstek porostów i pyłków kwiatowych
roślin co wpływa na kolor miodu .
POLSKA NORMA PN-88/A-77626
Typ
Odmiana
Barwa
Przed skrystalizowaniem
Konsystencja
Zapach
słaby,
zbliżony
do
zapachu
kwiatów
rzepaku
akacjowy - NA od bezbarwnej do
od białej do
słaby,
jasnokremowej
słomkowej
zbliżony
do
zapachu
kwiatów
akacji
lipowy - NL
od zielonkawożółtej
od białożółtej do
ciecz gęsta, po
silny,
do jasnobursztynowej złocistożółtej
krystalizacji
podobny
drobnoziarnista, do
mazista,
zapachu
krupkowata
kwiatów
lipy
gryczany - NG ciemnoherbaciana do brązowa
ciecz gęsta, po
b.silny,
brunatnej
krystalizacji
zbliżony
gruboziarnista,
do
niejednolita,
zapachu
dopuszcza się na kwiatów
pow. cienką
gryki
warstwą płynną
wrzosowy czerwono-brunatna
żółtopomarańczowa ciecz gęsta, po
silny,
NW
lub brunatna
skrystalizowaniu podobny
galaretkowata,
do
może być
zapachu
drobnoziarnista kwiatów
wielokwiatowy od jasnokremowej do od jasnożółtej lub
ciecz gęsta, po
silny,
- NK
herbacianej
jasnoszarej do
krystalizacji
podobny
jasno-brązowej
średnioziarnista do
zapachu
wosku
pszczelego
Nektarowo nektarowo
od zielonkawej do
od jasno- do
ciecz gęsta, po
słaby,
spadziowy spadziowy brunatnozielonkawej
ciemnobrunatnej
krystalizacji
lekko
- NS
NS
drobno- lub
korzenny
średnioziarnista
Spadziowy ze spadzi
od
szarobrązowa,
ciecz gęsta,
słaby,
-S
liściastej - SL zielonkawoherbacianej może być z
krystalizacja
lekko
do jasnobrązowej
odcieniem
średnioziarnista korzenny
zielonym do
brązowej
ze spadzi
ciemna, od
ciemnobrązowa z
ciecz gęsta,
lekko
iglastej - SI
szarawozielonkawej
odcieniem szarym krystalizująca
korzenny
do brązowej lub
lub zielonkawym
wolno,
lub
prawie czarnej
krystalizacja
żywiczny
średnioziarnista;
kryształy mogą
tworzyć zlepy
Nektarowy rzepakowyNR
-N
od bezbarwnej do
słomkowej
Smak
Po skrystalizowaniu
biało- lub
szarokremowa
ciecz gęsta,
krystalizująca
szybko, po
krystalizacji
drobnoziarnista,
mazista
ciecz gęsta,
krystalizująca
powoli
Określenie: smak łagodny, ostry oznacza natężenie wyczuwania kwasów zawartych w miodzie
słodki,
mdły, lekko
gorzkawy
Udział
pyłku
przewodniego,%, nie
mniej niż
45
słodki,
lekko mdły,
30
słodki, ostry
z
gorzkawym
posmakiem
20
słodki, ostry
45
mało słodki,
ostry,
gorzkawy
45
słodki, ostry
z
gorzkawym
posmakiem
-
mało słodki,
łagodny
-
łagodny z
posmakiem
cierpkawym
-
łagodny,
mało słodki,
lekko
żywiczny
-
Wyszczególnienie
Typ miodu
N
NS
S
SL
Zawartość wody,%, nie więcej niż
Zawartość cukrów redukujących,%, nie mniej
niż
Zawartość sacharozy łącznie z melecytozą,
SI
20
70
65
60
5
7
10
%, nie więcej niż
Kwasowość ogólna,
1-5
ml 1mol/l r-ru NaOH na 100g miodu
Liczba diastazowa, nie mniej niż
Zawartość 5-hydroksymetylofurfuralu (HMF),
mg/100g miodu, nie więcej niż
Zawartość proliny, mg/100g miodu, nie mniej
niż
Przewodność właściwa 10-4S.cm-1, nie mniej
niż
Zanieczyszczenie mechaniczne, %, nie więcej
niż
8,3
3,0
25
2
6
Zawartość arsenu, mg/kg, nie więcej niż
Zawartość ołowiu, mg/kg, nie więcej niż
Zawartość miedzi, mg/kg, nie więcej niż
Zawartość cynku, mg/kg, nie więcej niż
Zawartość cyny, mg/kg, nie więcej niż
8
9,5
0,1
0,2
0,4
10,0
15,0
20,0
Zawartość wody w miodzie NW – nie więcej niż 23%
Zawartość cukrów redukujących w miodzie NA, NG, i NW – nie mniej niż 67%
Zawartość sacharozy łącznie z melecytozą w miodzie NA – nie więcej niż 11% (od czerwca do
września włącznie)
Miody wielokwiatowe ze znaczną domieszką miodu akacjowego będą kwalifikowane:
- do 1 października jako przemysłowe przy zawartości sacharozy ponad 5%
- od 1 października jako wielokwiatowe przy zawartości sacharozy nie więcej niż 5%
-------------------------------------------------------------------------------Źródła:
1.Pszczelarstwo 8 i 9/2011 art. dra hab.Zb.Lipińskiego
2.Pszczelarz Polski 7/2009 art. prof. dr hab.E. Weryszko-Chmielewsk