Budowanie społeczeństwa wiedzy

HOLDIKOM S.A., ul. Partyzancka 27, 63-400 Ostrów Wielkopolski, tel. (062) 737 49 41 lub 43, fax (062) 735 01 00,
www.ako.holdikom.com.pl, e-mail: [email protected]
NIP: 622 19 52 104 REGON: 250638714 Sąd Rejonowy w Poznaniu KRS 0000013874 Kapitał zakładowy: 71 400 020 PLN (w całości wpłacony)
Budowanie społeczeństwa wiedzy
Artykuł zredagowano w ramach projektu: POKL.08.01.02‐30‐012/11 Sieć Współpracy Aglomeracji
Kalisko – Ostrowskiej współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego
Autor: Joanna Musieł
Sierpień 2012
Projekt Sieć Współpracy Aglomeracji Kalisko – Ostrowskiej jest współfinansowany przez
Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
HOLDIKOM S.A., ul. Partyzancka 27, 63-400 Ostrów Wielkopolski, tel. (062) 737 49 41 lub 43, fax (062) 735 01 00,
www.ako.holdikom.com.pl, e-mail: [email protected]
NIP: 622 19 52 104 REGON: 250638714 Sąd Rejonowy w Poznaniu KRS 0000013874 Kapitał zakładowy: 71 400 020 PLN (w całości wpłacony)
Przedsiębiorcy prowadzący swoją działalność gospodarczą w Polsce funkcjonują
jednocześnie w szeroko rozumianym otoczeniu światowej gospodarki rynkowej. Wszechobecna
konkurencja wymusza na nich działania zmierzające do uzyskania przewagi rynkowej, które
częstokroć ograniczają się jedynie do uzyskania efektów jakościowych czy cenowych. Tylko
niewielka część przedsiębiorców przykłada odpowiednią uwagę do działań mających na celu
wprowadzanie innowacji procesowych i produktowych. A przecież to właśnie innowacje są jednym
z głównych źródeł osiągania przewagi konkurencyjnej przez przedsiębiorstwa. Najprostszym
sposobem wdrożenia innowacji jest współpraca z ośrodkami naukowo - badawczymi. Najbardziej
rozpowszechnioną formą wzajemnej współpracy na płaszczyźnie nauki i gospodarki są parki
naukowo - technologiczne lub parki naukowe. Są to instytucje zarządzane przez specjalistów,
których głównym celem jest promowanie kultury innowacyjnej oraz konkurencyjności instytutów
badawczych czy też firm zrzeszonych w parku. Parki technologiczne zarządzają procesem przepływu
wiedzy
i
technologii
między
uczelniami,
instytucjami
naukowo
-
badawczymi
oraz
przedsiębiorstwami. Ich działalność sprzyja również powstawaniu i rozwojowi firm innowacyjnych.
Oferując im możliwość inkubacji i wsparcie, parki biorą bezpośredni udział w procesach tworzenia
firm typu spin-off. Parki naukowe zasadniczo pełnią funkcje zbliżone do parku technologicznego,
jednak produkcja w nim prowadzona ogranicza się do produkcji tzw. prototypowej.
Praktyka pokazuje, że poza specjalnie do tego utworzonymi Parkami, współpraca na
płaszczyźnie - mały czy średni przedsiębiorca a ośrodek naukowy, jest znikoma. Należy zadać sobie
zatem pytanie, gdzie leży przyczyna niezadawalającego poziomu współpracy nauki i biznesu?
Powodów może być kilka. Pierwszym z nich jest niewątpliwie potrzeba osiągnięcia przez
przedsiębiorców szybkiego zysku. To czego nie można szybko skomercjalizować, leży częstokroć
poza ich zainteresowaniem. Poza tym, podejście do zasobów ludzkich gdzie „ludzie to koszt a nie
długofalowa inwestycja” powoduje, że częstokroć przedsiębiorstwa cierpią na niedobór
odpowiedniego kapitału ludzkiego. Innym aspektem oporu przed rozpoczęciem współpracy z
jednostkami
badawczo
-
rozwojowymi
jest
daleko
posunięta
zachowawczość
polskich
przedsiębiorstw. Podejście przedsiębiorców w wysokorozwiniętych gospodarkach jest takie, że
przedsiębiorcy szukają, opracowują we własnym zakresie lub po prostu kupują gotową technologię
do tego co chcą wyprodukować. Polskie przedsiębiorstwa skupiają się przede wszystkim na
produkcji w perspektywie dostępnych technologii. Pokutuje ogólna zasada kopiowania pomysłów
konkurencyjnych producentów i zamknięcie na bieżące działanie z przekonaniem, że oryginalność
wcale nie musi przynieść podobnej skuteczności. Mentalność polskich przedsiębiorców częstokroć
Projekt Sieć Współpracy Aglomeracji Kalisko – Ostrowskiej jest współfinansowany przez
Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
HOLDIKOM S.A., ul. Partyzancka 27, 63-400 Ostrów Wielkopolski, tel. (062) 737 49 41 lub 43, fax (062) 735 01 00,
www.ako.holdikom.com.pl, e-mail: [email protected]
NIP: 622 19 52 104 REGON: 250638714 Sąd Rejonowy w Poznaniu KRS 0000013874 Kapitał zakładowy: 71 400 020 PLN (w całości wpłacony)
przejawia swój zły obraz w braku zaufania do działań kooperacyjnych. Zdecydowana większość
przedsiębiorców nastawiona jest tylko na własny, indywidualny sukces.
Świat nauki i biznesu kieruje się niestety innymi wartościami i realizuje zupełnie odmienne
cele. Niski poziom zaufania przedsiębiorców tylko tę współpracę z uczelniami i ośrodkami
badawczymi utrudnia. Niestety zatrważający jest także fakt, że dla wielu naukowców liczy się ich
własna kariera naukowa, a efektem badań naukowych prowadzonych na uczelniach najczęściej jest
jedynie interesująca prezentacja na konferencji naukowej. Nic więc dziwnego, że dostępne analizy i
statystyki dotyczące komercjalizacji wyników badań naukowych są niepokojące. Jednym z takich
badań jest badanie wykonane przez Ośrodek Przetwarzania Informacji na zlecenie Ministerstwa
Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Trzy czwarte kierowników projektów badawczych przyznało, że
prezentacja wyników na konferencji naukowej jest dla nich ważnym celem. Ważniejszym nawet niż
publikacje (tut. 59,3 proc.) albo wykorzystanie efektów badań w dydaktyce (tut. 50 proc.), czy
zakończenie badań zgłoszeniem patentowym (tut. 44,4 proc.). Naukowcy słabo radzą sobie z
komercjalizacją badań, czyli wykorzystaniem ich wyników przez przemysł. Z kolei przedsiębiorcy
skarżą się, że potrzeby firm nie leżą w kręgu zainteresowań naukowców, a instytucje naukowe nie są
w stanie realizować badań służących nowoczesnej gospodarce. Różnie rozumiany jest też przez
naukowców i przedsiębiorców sukces badań. Dla naukowców sukcesem jest zweryfikowanie
postawionej hipotezy i rozliczenie projektu. Z kolei dla przedsiębiorców - wdrożenie rozwiązania do
produkcji i pozytywne opinie klientów. Z kolei badania prowadzone przez Ministerstwo Nauki i
Szkolnictwa Wyższego prezentowane w raporcie pt.: „Bariery współpracy przedsiębiorców i
ośrodków naukowych” na pytanie jakie korzyści ze współpracy z ośrodkami naukowo - badawczymi
widzą przedsiębiorcy – wskazują oni , że dla zdecydowanej większości ankietowanych menedżerów,
współpraca z
naukowcami
to
przede wszystkich możliwość wdrożenia nowoczesnych,
innowacyjnych rozwiązań. Drugą, wskazywaną przez respondentów przyczyną był dostęp do
najnowszej wiedzy. Z kolei, wzrost konkurencyjności wskazywany był zaledwie przez 43%
respondentów. Tłumaczyć to można tym, że dla pewnej grupy menedżerów innowacyjność nie jest
wiązana wprost z podnoszeniem konkurencyjności, albo – co bardziej prawdopodobne – że duża
część badań finansowana jest w celu optymalizacji procesów technologicznych i zmniejszania
kosztów, zaś wyższa konkurencyjność jest tylko korzyścią pośrednią.
Jak wskazują powyższe badania przepaść między nauką a gospodarką jest znaczna.
Pomostem między tymi sferami w zamyśle ma być konkurs Ministerstwa Nauki "Top 500
Projekt Sieć Współpracy Aglomeracji Kalisko – Ostrowskiej jest współfinansowany przez
Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
HOLDIKOM S.A., ul. Partyzancka 27, 63-400 Ostrów Wielkopolski, tel. (062) 737 49 41 lub 43, fax (062) 735 01 00,
www.ako.holdikom.com.pl, e-mail: [email protected]
NIP: 622 19 52 104 REGON: 250638714 Sąd Rejonowy w Poznaniu KRS 0000013874 Kapitał zakładowy: 71 400 020 PLN (w całości wpłacony)
Innovators" skierowany do 500 badaczy, którzy za granicą będą się uczyć, jak przekuć pomysły na
konkretny biznes. Program wyjazdów będzie prowadzony do 2015 roku. Obecnie trwa II edycja tego
konkursu. Czterdziestu uczestników I edycji aż dwa miesiące spędziło na Uniwersytecie Stanforda w
Dolinie Krzemowej. Program ma podnieść kwalifikacje najlepszych polskich naukowców w zakresie
ich współpracy ze środowiskiem gospodarczym. Uczestnicy pierwszego etapu programu są
rozproszeni po 20 ośrodkach.
Oprócz wprowadzania rozwiązań globalnych w obrębie kraju, ważne jest także
wprowadzenie działań lokalnych. Aby umożliwić wielkopolskim przedsiębiorstwom skuteczne
wprowadzanie innowacji na rynek i efektywne konkurowanie w otoczeniu międzynarodowym,
władze regionalne działają na rzecz pobudzenia współpracy pomiędzy biznesem a nauką. W
Regionalnej Strategii Innowacji dla Wielkopolski 2010-2020 położono nacisk na taki model
wsparcia sektora nauki, który z jednej strony będzie prowadził do realnego podwyższenia jakości
prowadzonych
badań
naukowych,
poszerzania
obszarów
badawczych
odpowiadających
rzeczywistym potrzebom gospodarki, z drugiej zaś do wytworzenia sprawnych mechanizmów
współpracy z przedsiębiorstwami. Na chwilę obecną realizowany jest projekt systemowy Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki w ramach działania 8.2.1. "Wsparcie współpracy sfery nauki i
przedsiębiorstw w Wielkopolsce". W ramach powyższego programu wspierane są takie działania jak
wsparcie w formie Voucherów dedykowane dla uczestników Klastrów. Powyższe narzędzie ułatwia
przedsiębiorstwu lub grupie przedsiębiorstw klastra współpracę z oferentem wiedzy, na rzecz
realizacji prac badawczo - rozwojowych. Innym realizowanym rozwiązaniem jest system staży dla
absolwentów i doktorantów wielkopolskich ośrodków naukowych. W założeniu swym stanowią
formę wsparcia współpracy między przedsiębiorstwami, a placówkami naukowymi. Z jednej strony
wspierają wzrost innowacyjności przedsiębiorstw poprzez transfer wiedzy i technologii, z drugiej
zwiększają zdolność sektora nauki do tworzenia oferty odpowiadającej na potrzeby biznesu.
Kolejnym realizowanym projektem w Wielkopolsce jest Projekt Studenckie Centrum Innowacji i
Transferu
Technologii
(SCITT),
stworzony
przez
Poznański
Akademicki
Inkubator
Przedsiębiorczości we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego.
Projekt ten stanowi nowy model wspierania innowacyjnej przedsiębiorczości akademickiej, który ma
na celu zagospodarowanie potencjału innowacyjnych pomysłów wielkopolskich studentów i
doktorantów.
Realizowane programy operacyjne mające na celu powiązanie na jednej płaszczyźnie
współpracy środowisk naukowych i biznesowych, cieszą się umiarkowanym powodzeniem.
Projekt Sieć Współpracy Aglomeracji Kalisko – Ostrowskiej jest współfinansowany przez
Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
HOLDIKOM S.A., ul. Partyzancka 27, 63-400 Ostrów Wielkopolski, tel. (062) 737 49 41 lub 43, fax (062) 735 01 00,
www.ako.holdikom.com.pl, e-mail: [email protected]
NIP: 622 19 52 104 REGON: 250638714 Sąd Rejonowy w Poznaniu KRS 0000013874 Kapitał zakładowy: 71 400 020 PLN (w całości wpłacony)
Wskazują one jednak na znaczny potencjał obu środowisk, który nie w pełni jest wykorzystany.
Doświadczenia międzynarodowe wskazują, iż dla krajów, w których współpraca nauki i biznesu
znajduje się w fazie dojrzałości, typowe jest deklarowanie współpracy nauki i biznesu na poziomie
80 procent przez ośrodki naukowe i firmy. Przedsiębiorstwa nie zawsze są w stanie optymalnie
wykorzystać możliwości oferowane im przez ośrodki naukowe. Przedstawiciele środowiska nauki
mają natomiast znaczące trudności w dostarczeniu wyników badań naukowych, które dobrze
odpowiadałyby potrzebom biznesu. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim brak
odpowiedniej komunikacji pomiędzy oboma środowiskami. Cały czas brak jest wystarczającej liczby
organizacji okołobiznesowych, które wspierałyby wymianę informacji o potencjale oraz wzajemnych
potrzebach środowiska naukowego oraz biznesowego. Sytuacja jednak stopniowo ulega poprawie, a
dedykowane temu programy unijne pozwalają na implementację rozwiązań know - how w tym
zakresie.
Joanna Musieł
Projekt Sieć Współpracy Aglomeracji Kalisko – Ostrowskiej jest współfinansowany przez
Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego