Spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

http://grzbiet.pl/ksiazki/dzieci-stasi
Przykładowy rozdział książki: Dzieci Stasi
Spis treści
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Posłuszeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Dygresja: represje wsłużbie pokoju -aparat ............. ............. . 29
Przebudzenie ............. ............. ............. . ............ 37
Dygresja: społeczeństwo zamknięte - pracownicy pełnoetatowi. ............ 62
Rezygnacja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Dygresja: dyscyplina - nadzorowani nadzorcy ............. ............. 84
Zdradzeni ............. ............. ............. ............. ... 91
Dygresja: ponadpneciętne - zarobki i przywileje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Prawda ............. ............. ............. ............. .... 129
Dygresja: wojownicy zimnej wojny - męski sojusz............. .......... 145
Wątpliwości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
Dygresja: koledzy między sobą - dzielnice mieszkaniowe STASI ............ 168
Opór ............. ............. ............. ............. ...... 111
Funkcjonowanie ............. ............. ............. .......... 193
Dygresja: nic nie jest prywatne - miłość i związki partnerskie wMfS ....... 206
Poszukiwania ............. ............. ............. ............ 211
Wyp1eranJe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Dygresja: chłodny umysł i czyste ręce- autowizerunek czekistów .......... 252
ZWiewaJmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
tycie ............. ............. ............. ............. ..... 211
Podziękowania ............. ............. ............. ........... 291
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
http://grzbiet.pl/ksiazki/dzieci-stasi
Przykładowy rozdział książki: Dzieci Stasi
Walther Joachim, Sichenmgsbereich Literatur. Schriftsteller und Staatssicher­
heit in der DDR. Berlin 1996.
Walther Joachim, Utopia - oder Nahschuss ins Hinterhaupt. MDR-Radio­
-Feature 2009.
Wanitschke Matthias, Methoden und Menschenbild des Ministeriums fiir
Staatssicherheit der DDR (Dissertation). Koln, Weimar, Wien 2001.
Wilczek Bemd (wydawca), Berlin- Hauptstadt der DDR 1~1989. ZUrich
i Baden-Baden 1995.
Wilkening Christina, Staat im Staate. Auslciinfte ehemaliger Stasi-Mitarbeiter.
Weimar 1990.
Wolf Markus, Spionagechef im Kałten Krieg. Erinnerungen. Diisseldoń
i Miinchen 1997.
Wolle Stefan, Die heile Welt der Dilctatur. Alltag und Herrschaft in der DDR
1971-1989. Bonn und Berlin 1998.
Wolle Stefan, Der Traum von der Revolte. Die DDR 1968. Berlin 2008.
Wolle Stefan, Grundwissen DDR. Berlin 2009.
Worst Anne, Heisses Herz- Kilhler Verstand? Ein Leben im Dienste der Stasi.
W: Bemd Wilczek (wydawca), Berlin - Hauptstadt der DDR 1~1989.
Utopie und Realitat, ZUrich und Baden-Baden 1995, s. 113-135.
Cytaty bez podanego źródła pochodzą z akt rozmówców oraz ich rodzi­
ców i znajdują się w archiwum BStU. Wszystkie cytaty z tych akt, które
dotyczą innych osób, zostały podane anonimowo.
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
http://grzbiet.pl/ksiazki/dzieci-stasi
Przykładowy rozdział książki: Dzieci Stasi
ARD (Arbeitsgemeinschaft der i:iffentlich-rechtlichen Rundfunkanstalten
der Bundesrepublik Deutschland) - Związek Niemieckich Nadaw­
ców Publiczno-Prawnych.
BND (Bundesnachrichtendienst)- Federalna Służba Wywiadowcza.
BStU (Bundesbeauftragte fur die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes
der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik) - Felnornocnik
Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa
NRD.
BUB (Berufsunteroffizier-Bewerber)- kandydat na zawodowego podoficera.
CDU (Christlich-Demokratische Union) - Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna.
Oberschule) - Rozszerzona Szkoła Średnia.
(Erweiterte
EOS
FDJ (Freie Deutsche Jugend) -Wolna Młodzież Niemiecka.
GUST (Grenziibergansgsstelle)- przejśde graniczne.
HA (Hauptabteilung) - Wydział Główny.
Ha KuSch (Hauptabteilung Kader und Schulung) - Wydział Główny Kadr
i Szkoleń.
HO (Handelsorganisation) - organizacja handlowa.
HWG (haufig wechselnde Geschlechstpartner)- (osoba) często zmieniająca
seksualnych partnerów.
IG Metall (Industriegewerkschaft Metall) - Związek Zawodowy Pracowni­
ków Przemysłu.
IM (Inoffizieler Mitarbeiter) -tajny współpracownik Ministerstwa Bezpie­
czeństwa Państwowego.
299
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
http://grzbiet.pl/ksiazki/dzieci-stasi
Przykładowy rozdział książki: Dzieci Stasi
KBWE - Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
KC - Komitet Centralny (partii komunistycznej).
KGB -Komitet Bezpieczeństwa Państwowego przy Radzie Ministrów ZSRR.
KW (konspirative Wohnung)- mieszkanie konspiracyjne.
KZ (Konzentrationslager) - obóz koncentracyjny.
Mdi (Ministerium des Innem) - Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.
MfS (Ministerium fiir Staatssicherheit) - Ministerstwo Bezpieczeństwa
Państwowego.
ML {Marksismus-Leninismus) - marksizm-leninizm.
MP {Maschinenpistole)- pistolet maszynowy.
NDR (Norddeutscher Rundfunk) - Rozgłośnia Północnoniemiecka.
NRD - Niemiecka Republika Demokratyczna.
NSW (nicht sozialistisches Wirtschaftsgebiet) - niesocjalistyczny obszar
gospodarczy.
NVA {Nationale Volksarmee)- Narodowa Armia Ludowa.
OibE {Offizier im besonderen Einsatz) - oficer do zadań specjalnych.
OSL- Oberstleutnant.
OV (operative Vorgang)- postępowanie operacyjne.
PA {Personalausweis)- dowód osobisty.
PID (politisch-ideologische Diversion) - dywersja polityczno-ideologiczna.
PKW {Personenkraftwagen)- samochód osobowy.
PM 12 (vorlaufiger Perosnalausweis)- tymczasowy dowód osobisty.
RAF (Rote Armee Fraktion) - Frakcja Czerwonej Armii.
RIAS (Rundfunk im amerikanischen Sektor) - Rozgłośnia w sektorze
amerykańskim.
RWE (Rheinisch-Westfiilische Elektrizitatswerke)- Reńsko-Westfalski Pro­
ducent Energii Elektrycznej.
SED (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands) - Socjalistyczna Partia
Jedności Niemiec.
SFB (Sender Freies Berlin)- Rozgłośnia Wolny Berlin.
SPD {Sozialdemokratische Partei Deutschlands) - Socjaldemokratyczna
Partia Niemiec.
STASI, zob. MfS.
SU (Sowjetunion) - Związek Radziecki.
300
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
http://grzbiet.pl/ksiazki/dzieci-stasi
Przykładowy rozdział książki: Dzieci Stasi
Taz - Die Tageszeitung.
UHA (Untersuchungshaftanstalt) -areszt śledczy.
U-Mitarbeiter (Unbekannte Mitarbeiter) - ,.nie znani pracownicy", funkcjonariusze zajmujący się nadzorem innych pracowników Mf5.
VdN (Veńolgte des Naziregimes)- prześladowani przez reżim nazistowski.
VdN (Velfolgter des Naziregimes) - Prześladowany przez reżim nazistowski.
VEB (Volkseigener Betrieb)- przedsiębiorstwo państwowe.
Vopo (Volkspolizist)- członek Volkspolizei ("policji ludowej").
ZDF (Zweites Deutsches Femsehen) - drugi program niemieckiej telewizji
publicznej.
ZIG (Zentrale Informationsgruppe) - Centralna Grupa Informacyjna Mf5.
ZKG (Zentrale Koordinierungsgruppe Bekampfung von Flucht und iiber­
siedlung) - Centralna Grupa Koordynacyjna do walki z Ucieczkami
i Przesiedleniami.
ZOV (Zentraler operativer Vorgang)- centralne postępowanie operacyjne.
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
http://grzbiet.pl/ksiazki/dzieci-stasi
Przykładowy rozdział książki: Dzieci Stasi
W swoim pokoju zdejmuje z okien zasłony z tiulu, na ścianach zawie­
sza obrazy namalowane przez siebie i czarne sieci rybackie. Na regałach
z książkami stoją figurki z drutu i znalezione rzeczy, stare butelki po pi­
wie służą jako świeczniki, z sufitu zwisa zabawka w postaci rycerza na
szubienicy - kawałek rock'n rolla w biedermeierze Karlshorstu, zacięcie
zwalczany przez ojca.
jednak te niewielkie, potajemnie wywalczone swobody nie mogły roz­
jaśnić ponurego życia Martina. "Czułem się jak w gorsecie - wspomina.
- Patrząc z perspektywy, dziwię się, że się wtedy nie powiesiłem. Wów­
czas chyba myślałem tak: nie zrobię mu tej przysługi. Niewielki płomyk
przekory prawdopodobnie nadal był we mnie".
Kiedy latem wraca z obozu letniego i wchodzi do swojego pokoju,
nie może uwierzyć w to, co widzi: ojciec wykorzystał jego nieobecność,
aby posprzątać. I był w tym dokładny. Zniknęły figurki, obrazy, sieci,
butelki, brakowało nawet dwóch jego magnetofonów. Martin wie, że
nie ma żadnej nadziei na odzyskanie tych przedmiotów. Ze łzami
w oczach zbiega na dół i krzyczy do matki: Jak mogłaś na to pozwo­
lić?". Ona kręci głową, także i jej oczy błyszczą nagle wilgotne. "Dla­
czego wreszcie się nie rozwiedziesz? Z nim można się już tylko roz­
stać!".
Dopiero wiele lat później - kiedy NRD przeszło już do historii, tak
samo jak małżeństwo rodziców - matka i syn będą mogli porozmawiać
o tamtym czasie, ona poprosi go o wybaczenie za to, że wtedy milczała.
Dorosły Martin rozumie ją. "Ona tego tak nie powiedziała, ale myślę, iż
sama nie była w stanie obronić się przed moim ojcem. Wobec niej także
zawsze zachowywał się w sposób autorytarny; gdy prowadziła samo­
chód, łapał za kierownicę i wszystko zawsze wiedział lepiej. Być może nie
chciała się z nim rozstać, ponieważ w takiej sytuacji miałby problemy
w pracy".
Rzeczywiście, STASI zawsze miała na oku rodzinne stosunki swoich
pełnoetatowych pracowników, w końcu towarzysze ci mieli możliwie
bezproblemowo funkcjonować. "Rozwody już choćby z tego powodu
nie były mile widziane, że naruszały stabilność pracowników- przede
wszystkim psychiczną, ale także i tę praktyczną. Ostatecznie prowa54
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl
http://grzbiet.pl/ksiazki/dzieci-stasi
Przykładowy rozdział książki: Dzieci Stasi
dzenia domu nie da się chyba pogodzić z sześćdziesięciogodzinnym
tygodniem pracy i ciągłą gotowością". jak mówi historyk jens Gieseke.
Również nauczyciele Martina zauważają, że nie jest już on owym wzo­
rowym członkiem FDJ, jakim był wcześniej. Wiosną 1979 roku Martin
chce założyć szkolny radiowęzeł i w tym celu zbiera podpisy na prze­
rwach. Tak po prostu, bez wcześniejszego uzgodnienia z dyrekcją i FDJ
-niesłychane! "To będzie miało konsekwencje", zagroził dyrektor. Włas­
na inicjatywajest tu zbędna. "Zwłaszcza ty. z takim ojcem, powinieneś to
wiedzieć!". Wpis do dziennika, list do rodziców, rada pedagogiczna obra­
duje i informuje kierownictwo partyjne -to, co zaczęło się jako niewinny
pomysł piętnastolatka, staje się nagle aferą.
jednak mimo to chłopak nie daje przemówić sobie do rozumu. Raz
wyszedł nawet z klasy w trakcie lekcji wychowania obywatelskiego,
a podczas zajęć z przysposobienia obronnego kilkakrotnie już odmawiał
wzięcia broni do ręki. To jest nowy przedmiot. Od 1978 roku jest obo­
wiązkowy we wszystkich dziewiątych i dziesiątych klasach. Chłopcy
szkoleni są tam w walce wręcz i uczą się obchodzenia z bronią palną
oraz granatami. U dziewcząt główny punkt ciężkości położony jest na
szkolenie sanitarne, ale także i one są zaznajamiane z różnymi rodzaja­
mi broni.
Martin nienawidzi tych gier wojennych. Właśnie przeczytał biografię
Gandhiego, którego konsekwentna rezygnacja z przemocy zrobiła na nim
ogromne wrażenie. Coraz częściej zadaje sobie pytanie, dlaczego w NRD
tak wiele mówi się o pokoju, kiedy przy każdej okazji uroczyście paraduje
wojsko. Na jarmarku bożonarodzeniowym na Alexanderplatz widział na­
wet czołgi na karuzeli dla dzieci - obok koników i wozów strażackich. Coś
tutaj się nie zgadza, jak uważa, nawet jeżeli swoich wątpliwości nie po­
trafi jeszcze ująć w słowa.
Latem 1980 roku na jego świadectwie końcowym znajduje się owo
druzgocące zdanie: "Martin nie potrafi wypełniać norm socjalistycznego
współżycia". Major Kramer jest wściekły: mało tego, że jego syn jest leni­
wy i niezdyscyplinowany, to jeszcze do tego musiał zawieść pod wzglę­
aem społecznym! Zaraz następnego dnia zjawia się w gabinecie dyrektora
-
55
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Księgarnia historyczna Grzbiet.pl