Projekt budowlany termomodernizacja budynku mieszkalnego
Transkrypt
Projekt budowlany termomodernizacja budynku mieszkalnego
USŁUGI PROJEKTOWO-BUDOWLANE Lucyna Maria Szymańska 07-410 Ostrołęka ul. Gen. Prądzyńskiego 1 m.19 NIP: 758-112-64-78 REGON 550739015 tel. (029) 764-44-88 kom. 602 702 324 EGZ. WYKONAWCY PROJEKT BUDOWLANY TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO PRZY UL. SUCHARSKIEGO 4 W OSTROŁĘCE INWESTOR NAZWA I ADRES BUDOWY Spółdzielnia Mieszkaniowa „CENTRUM” 07 – 410 Ostrołęka, ul. Sikorskiego 45 07-410 Ostrołęka ul. Sucharskiego 4 NAZWA OPRACOWANIA PROJEKT BUDOWLANY BRANśA BUDOWLANA inŜ. ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os ZESPÓŁ PROJEKTOWY Lucyna Szymańska upr. bud. nr 515/85/Os Ostrołęka, kwiecień 2009 r. 1 ZAWARTOŚĆ PROJEKTU 1. Opis techniczny.............................................................................. str. 3 1. Dane ogólne ................................................................................................................ str. 3 2. Ocena stanu technicznego budynku........................................................................... str. 4 3. Obliczenie warstwy izolacyjnej...................................................................................... str. 5 4. Zakres i rodzaj planowanych prac .............................................................................. str. 7 5. Opis technologii wykonania robót ………………………............................................... str. 7 6. Bezpieczeństwo uŜytkowania ...................................................................................... str. 14 2. Część graficzna .......................................................................... str. 16 1. Plan sytuacyjny…………….......................................................................... rys. nr 1........... str. 16 2. Elewacja wejściowa - kolorystyka ............................................................... rys. nr 2 .......... str. 17 3. Elewacja frontowa – kolorystyka ................................................................. rys. nr 3 .......... str. 18 4. Elewacje szczytowe – kolorystyka .............................................................. rys. nr 4 .......... str. 19 5. Przekrój przez ścianę zewnętrzną ……………………………..……………… rys. nr 5 …..… str. 20 6. Układ warstw systemu docieplenia ............................................................. rys. nr 6 .......... str. 21 7. Szczegół - Układ płyt styropianu i łączników na ścianie .............................. rys. nr 7 ......... str. 22 8. Szczegół - Układ płyt styropianu przy naroŜniku budynku .......................... rys. nr 8 .......... str. 23 9. Szczegół - Sposób przyklejania siatki na ścianie bez otworów ………........ rys. nr 9 .......... str. 24 10. Szczegół - Sposób przyklejania siatki na ścianie z otworami .................... rys. nr 10 ......... str. 25 11. Szczegół docieplenia naroŜnika budynku ................................................. rys. nr 11 .......... str. 26 12. Szczegół docieplenia ościeŜa okiennego ................................................. rys. nr 12 .......... str. 27 13. Szczegół ocieplenia strefy cokołowej ........................................................ rys. nr 13 .......... str. 28 14. Szczegół mocowania rury spustowej ........................................................ rys. nr 14 .......... str. 29 15. Szczegół ocieplenia ściany attykowej ………………………………..……… rys. nr 15 ......... str. 30 16. Szczegół wzmocnienia krawędzi otworu wentylacyjnego…………..……… rys. nr 16.......... str. 31 17. Wiatrołap – rzut więźby dachowej ……………............................................ rys. nr 17 ......... str. 32 18. Wiatrołap –rzut dachu …………….............................................................. rys. nr 18 ......... str. 33 19. Wiatrołap - przekrój I-I ………………..………………………...……….……… rys. nr 19 ....... str. 34 20. Wiatrołap - przekrój II-II ………………………………………….....……..…… rys. nr 20 ........ str. 35 3. Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia …….. str. 36 4. Uprawnienia projektowe i oświadczenie projektanta ................. str. 51 (załączone do egzemplarza archiwalnego) 2 OPIS TECHNICZNY Część opisowa 1. Inwestor: Spółdzielnia Mieszkaniowa „CENTRUM” Ostrołęka, ul. Sikorskiego 45 Adres Inwestycji: Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 BranŜa: budowlana Etap: Projekt budowlano- wykonawczy Data opracowania: marzec 2009 rok DANE OGÓLNE 1.1. PRZEDMIOT OPRACOWANIA Przedmiotem opracowania jest „Projekt termomodernizacji budynku mieszkalnego wielorodzinnego przy ul. Sucharskiego 4 w Ostrołęce” Remont budynku obejmuje: docieplenie ścian zewnętrznych, remont wiatrołapów przy wejściach na klatkę schodową wraz z wymianą drzwi zewnętrznych, wymianę stolarki okiennej na klatkach schodowych, remont loggi. 1.2. 1.3. PODSTAWA OPRACOWANIA • Umowa z Inwestorem • Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75 poz. 690, zm. Dz. U. z 2003 r. nr 33, poz. 270 i późniejszymi zmianami) • Projekt techniczno-architektoniczny budynku mieszkalnego wielorodzinnego opracowany przez Centralny Ośrodek Studialno-Projektowy Budownictwa Mieszkaniowego „INWESTPROJEKT” w Warszawie, ul. Marymoncka 32B. • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251) • Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649). • PN-91/B-02025 • PN – EN – ISO 6946 • Świadectwo ITB nr 530/94 . Metoda „lekka-mokra” • Instrukcja ITB nr 334/96. Ocieplanie ścian zewnętrznych budynków metodą „lekką” • Instrukcja ITB nr 334/2002. Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętrznych budynków • Obowiązujące przepisy Prawa budowlanego oraz wymagania w zakresie SANEPID, BHP i p.poŜ. • Literatura – wydania producentów materiałów • Ustalenia z Inwestorem PROGRAM UśYTKOWY Zakresem powyŜszego opracowania objęto roboty polegające na dociepleniu ścian zewnętrznych, remoncie wiatrołapów przy wejściach na klatkę schodową wraz z wymianą drzwi zewnętrznych, wymianie stolarki okiennej na klatkach schodowych, remoncie loggi, remoncie opasek wokół budynku. Planowane roboty remontowe wielorodzinnego budynku mieszkalnego mają na celu likwidację wad technologicznych typu przemarzanie oraz przecieki ścian i stolarki zewnętrznej, dostosowanie obiektu do obowiązujących przepisów dotyczących izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych (co jednocześnie zmniejszy zuŜycie energii cieplnej 3 potrzebnej do uŜytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem), oraz poprawę stanu technicznego i estetyki obiektu. Planowane roboty budowlane nie naruszają istniejącego układu konstrukcyjnego budynku. Wprowadza się jedynie zmiany w wyglądzie elewacji, w zakresie grubości ścian, elementów wykończeniowych i kolorystyki. 1.4. CHARAKTERYSTYKA BUDYNKU 1.4.1. Dane techniczne budynku Budynek zrealizowano jako wielkopłytowy o układzie skrzyniowym w systemie OWT-67. Układ ścian krzyŜowy. Stropodach wentylowany. Budynek mieszkalny wielorodzinny, podpiwniczony. • wymiary budynku 46,26 x 9,94÷10,55 m • wysokość części nadziemnej - 15,52 m • ilość kondygnacji – 5 • ilość klatek schodowych – 3 • ilość mieszkań – 30 • powierzchnia zabudowy - 541,39 m² • powierzchnia uŜytkowa mieszkań– 1 870,00 m² 3 • kubatura – 8 237,0 m 1.4.2. Konstrukcja budynku • • • • • • 1.4.3. Wykończenie zewnętrzne • • • • • 1.5. Ławy fundamentowe – Ŝelbetowe wylewane na mokro. Ściany piwnic prefabrykowane Konstrukcja ścian nośnych: konstrukcyjne gr. 14 cm z betonu B-20; zewnętrzne osłonowe – prefabrykowane , trójwarstwowe (płyta Ŝelbetonowa zbrojona obwodowo 14 cm, beton B-20 + styropian 5 cm + warstwa fakturowa 5 cm); zewnętrzne podłuŜne – prefabrykowane , trójwarstwowe (płyta Ŝelbetowa 7 cm, beton B-20 + styropian 5 cm + warstwa fakturowa 5 cm); Stropy – z wielkopłytowych elementów „S” Dach – prefabrykowane płyty panwiowe ułoŜone ze spadkiem na zewnątrz budynku Filarki międzyokienne – prefabrykowane z materiałów drewnopodobnych izolowanych styropianem i wełną mineralną półtwardą Izolacje wodoochronne – poziome i pionowe Cokół – tynk cementowo-wapienny (lastryko płukane) Ściany – z gotową fakturą kruszynową Pokrycie dachu – papa Rynny i rury spustowe – z blachy ocynkowanej Pas podrynnowy, fartuchy i podokienniki – blacha ocynkowana CHARAKTERYSTYKA EKOLOGICZNA BUDYNKU Planowany remont budynku nie wywiera negatywnego wpływu na środowisko przyrodnicze, zdrowie ludzi i sąsiednie obiekty. Obiekt wyposaŜony jest w niezbędne przyłącza infrastruktury technicznej. Ciepło do budynku dostarczane jest z kotłowni zdalaczynnej, co nie stwarza negatywnego wpływu na środowisko. Odprowadzenie ścieków z budynku do kanalizacji miejskiej, wody opadowe odprowadzane do miejskiej sieci deszczowej. Śmieci gromadzone są w zamkniętych pojemnikach i okresowo wywoŜone na wysypisko śmieci. 2. OCENA STANU TECHNICZNEGO BUDYNKU Budynek został wybudowany osiemdziesiątych, zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami techniczno-budowlanymi i oszczędnościowymi. Przyjęte rozwiązania techniczne powodują, iŜ przegrody budowlane nie spełniają aktualnej normy oporu cieplnego i współczynnika przenikania ciepła PN – EN – ISO 6946 Kondycja techniczna budynków dobra. Stan techniczny elementów konstrukcyjnych budynku nie budzi zastrzeŜeń, nie zaobserwowano rys, pęknięć i ugięcia tych elementów. Ściany zewnętrzne istniejącego budynku nie spełniają wymaganej izolacyjności cieplnej, co powoduje straty ciepła. Występują wady technologiczne typu przemarzanie ścian oraz przecieki wody deszczowej. Powoduje to pogorszenie warunków uŜytkowo-estetycznych w lokalach 4 mieszkalnych [zawilgocenia i pleśnie, zwiększone zapotrzebowanie na energię cieplną niezbędną do ogrzania budynku]. Obróbki blacharskie i system odwodnienia budynku z blachy ocynkowanej – widoczne zuŜycie wiekiem, ślady korozji. Opaska wokół budynku – miejscowo pozapadana, widoczne zuŜycie wiekiem. Stwierdzam, Ŝe stan techniczny konstrukcji budynku nie budzi zastrzeŜeń. Istnieje jednak konieczność przeprowadzenia termomodernizacji budynku (docieplenie ścian zewnętrznych), przebudowy wiatrołapów przy wejściach na klatki schodowe wraz z wymianą drzwi zewnętrznych, wymiany stolarki okiennej na klatkach schodowych, remontu loggi, systemu odwodnienia budynku oraz wykonania innych robót remontowych mających na celu poprawę stanu technicznego i estetyki obiektu. 3. OBLICZENIE WARSTWY IZOLACYJNEJ Oceny aktualnego stanu obiektu pod względem termicznym dokonano przez porównanie współczynników przenikania ciepła U przegród zewnętrznych zgodnie z zaleceniami, zawartymi w Załączniku do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690). Budynek wybudowano w latach osiemdziesiątych, zaprojektowano i wykonano pod względem termicznym w oparciu o wówczas obowiązujące normy cieplne. W tabeli poniŜszej przedstawiono porównawcze współczynniki przenikania ciepła U dla wykonanych przegród (ściany zewnętrzne) w przedmiotowym budynku w stosunku do obowiązujących przepisów. Zestawienie porównawcze L.p. 1 2 Współczynnik U Wg Załącznika do Wg obliczeń Rozporządzenia sprawdzających MI Rodzaj przegrody Ściana zewnętrzna szczytowa – płyta Ŝelbetowa 14 cm + styropian 5 cm + faktura zewnętrzna 5 cm Ściana zewnętrzna podłuŜna - płyta Ŝelbetowa 7 cm + styropian 5 cm + faktura zewnętrzna 5 cm 0,30 0,78 0,30 0,81 *) obliczenia zawarte w dalszej części projektu. Biorąc pod uwagę powyŜsze porównanie współczynników przenikania ciepła moŜna stwierdzić, iŜ wg obowiązujących wymagań zawartych w załączniku do rozporządzenia Ministra Infrastruktury ściany nie spełniają wymagań współczynniki przenikania ciepła U. Współczynniki przenikania ciepła „U” przegród zewnętrznych przed wykonaniem termomodernizacji Uproszczony sposób obliczania współczynnika przenikania ciepła U = W/(m²·K). U= 1 RT Gdzie : U – współczynnik przenikania ciepła [W/m²·K] RT – całkowity opór cieplny [m²·K] RT = Rsi + R + Rse Rsi - opór przejmowania ciepła na wewnętrznej powierzchni [m²·K/W] R - opór cieplny kaŜdej warstwy [m²٠K/W] Rse - opór przejmowania ciepła na zewnętrznej powierzchni [m²·K/W] R= d λ D – grubość warstwy materiału w komponencie [m] λ - obliczeniowy współczynnik przewodzenia ciepła materiału [W/m·K] 5 Ściana zewnętrzna szczytowa Grubość warstwy d [m] Wsp. przewodzenia ciepła λ [W/m٠K] 0,14 0,05 0,05 1,80 0,05 1,70 Płyta Ŝelbetowa 14 cm Styropian 5 cm Faktura zewnętrzna 5 cm - Rsi + Rse = 0,13+0,04=0,17 U= 0,17 + 0 ,14 1,80 1 + 0 , 05 0 , 05 05 + 10,,70 = 0,78W/ m²· K Ściana zewnętrzna podłuŜna - Grubość warstwy d [m] Wsp. przewodzenia ciepła λ [W/m٠K] 0,07 0,05 0,05 1,80 0,05 1,70 Płyta Ŝelbetowa 7 cm Styropian 5 cm Faktura zewnętrzna 5 cm Rsi + Rse = 0,13+0,04=0,17 U= 0,17 + 0 , 06 1,80 1 + 0 , 05 0 , 05 05 + 01,,70 = 0,81W/ m²· K Współczynniki przenikania ciepła „U” przegród zewnętrznych po wykonaniu termomodernizacji Ściana zewnętrzna szczytowa - Grubość warstwy d [m] Wsp. przewodzenia ciepła λ [W/m٠K] 0,14 0,05 0,05 0,10 1,80 0,05 1,70 0,04 Płyta Ŝelbetowa 14 cm Styropian 5 cm Faktura zewnętrzna Styropian 10 cm Rsi + Rse = 0,13+0,04=0,17 U= 1 0,17 + 0 ,14 1,80 + 0 , 05 0 , 05 05 + 10,,70 + 00,,10 04 = 0,27 W/ m²· K < 0,30 W/ m²· K Warunek cieplny został spełniony 6 Ściana zewnętrzna podłuŜna - Grubość warstwy d [m] Wsp. przewodzenia ciepła λ [W/m٠K] 0,07 0,05 0,05 0,10 1,80 0,05 1,70 0,04 Płyta Ŝelbetowa 7 cm Styropian 5 cm Faktura zewnętrzna 5 cm Styropian 10 cm Rsi + Rse = 0,13+0,04=0,17 U= 1 0,17 + + 0 , 06 1,80 0 , 05 0 , 05 05 + 10,,70 + 0 ,10 0 , 04 = 0,27 W/ m²· K < 0,30 W/ m²· K Warunek cieplny został spełniony 4. ZAKRES I RODZAJ PLANOWANYCH PRAC roboty budowlane • wykonanie ocieplenia ścian zewnętrznych za pomocą metody „lekkiej-mokrej” np. w systemie Bolix, Kraisel, Atlas Stoper. Jako materiał izolujący zastosowano styropian przyklejony do ścian zewnętrznych (na ścianach - gr. 10 cm, na ekranach - gr. 17 cm ) i zabezpieczony cienkowarstwowym tynkiem mineralnym pomalowanym farbą silikonową. • wymiana stolarki okiennej na klatkach schodowych, z zastosowaniem trzykomorowych profili PVC, szklenie zestawami Uk=1,1 W/m²·K oraz wymianę stolarki drzwiowej w ścianie pomiędzy wiatrołapem a klatką schodową z zastosowaniem profili aluminiowych „zimnych” • wymiana obróbek blacharskich (pasy nadrynnowe, podrynnowe, obróbka gzymsów, murków ogniowych) oraz systemu odwodnienia budynku (rynny i rury spustowe) z blachy ocynkowanej gr. 0,55 mm • wymiana parapetów z blachy powlekanej poliestrem, gr. 0,55 mm • remont wiatrołapów przy wejściach na klatki schodowe do budynku • remont loggi • wykonanie opaski odwadniającej wokół budynku z betonu B-15, ze spadkiem 2 % od budynku. • inne roboty wynikające z technologii robot roboty instalacyjne elektryczne • przebudowa zwodów instalacji odgromowej • remont oświetlenia w wiatrołapach • inne roboty wynikające z technologii robót 5. OPIS TECHNOLOGII WYKONANIA ROBÓT 5.1. DOCIEPLENIE ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH 5.1.1. FUNDAMENTY I ŚCIANY Elementy budowlane - bez zmian. 5.1.2. ROBOTY ROZBIÓRKOWE 1. Rozebrać parapety zewnętrzne pod oknami, zdemontować ćwierćwałki. 2. Zdemontować rynny , rury spustowe, uchwyty rynien i rur spustowych, inne obróbki blacharskie w miarę potrzeb. 7 3. Zdemontować istniejącą pionową instalację odgromową zamontowaną na uchwytach na ścianach 4. Rozebranie istniejąc wiatrołapy. 5. Skuć szlichtę na loggiach, zdemontować płyty osłonowe loggii 6. Rozebrać spękane opaski betonowe wokół budynku 7. Zdemontować stolarkę okienną na klatkach schodowych i drzwiowi wejściowe do budynku. 5.1.3. DOCIEPLENIE ŚCIAN 5.1.3.1. System docieplenia Budynek ociepla się metodą „lekką – mokrą”, opisaną w instrukcji ITB nr 334/2002 „Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętrznych budynków”. Metoda ta polega na przymocowaniu do ścian od strony zewnętrznej warstwowego układu elewacyjnego, w którym warstwę izolacyjną stanowią płyty ze styropianu, a warstwę elewacyjną – cienkowarstwowa mineralna wyprawa tynkarska pomalowana farbą silikonową wykonana na podkładzie zbrojonym tkaniną szklaną. 5.1.3.2. Warunki atmosferyczne w trakcie prowadzenia prac • Podczas prowadzenia prac temperatura zewnętrzna powietrza, podłoŜa i wbudowywanego materiału nie moŜe być niŜsza niŜ +5°C • Niedopuszczalne jest przyklejenie tkaniny zbrojącej i wykonywanie wyprawy elewacyjnej, jeŜeli zapowiadany jest spadek temperatury poniŜej 0°C w przeci ągu 24 godzin, nawet jeŜeli temperatura podczas prac jest wyŜsza niŜ +5°C • Niedopuszczalne jest prowadzenie prac w czasie opadów atmosferycznych, podczas silnego wiatru oraz przy duŜym nasłonecznieniu elewacji, bez specjalnych osłon ograniczających wpływ czynników atmosferycznych • Wykonywanie warstwy zbrojącej i wyprawy przy temperaturze nie wyŜszej niŜ +25°C • Niezwiązane materiały (masę przed działaniem deszczu klejącą w tynkarskiej warstwie powinno zbrojącej, tynki) być prowadzone naleŜy chronić • Tynki barwione naleŜy wykonywać wtedy, kiedy w trakcie prowadzenia prac i schnięcia tynków temperatura jest wyŜsza niŜ +5°C, a wilgotno ść względna powietrza nie przekracza 80%. • Ocieplana ściana musi być sucha i mieć ustabilizowane warunki wilgotnościowe. 5.1.3.3. Charakterystyka materiałów MATERIAŁY PODSTAWOWE • Zaprawa klejąca Sucha mieszanka klejowo-szpachlowa , mineralna z dodatkiem składników ulepszających właściwości uŜytkowe, o duŜej elastyczności i przyczepności do betonu min. 0,6 MPa i styropianu min. 0,1 MPa. Stosowana dwukrotnie : (1) do mocowania płyt styropianowych do powierzchni ścian . ZuŜycie zaprawy 4-5 kg/m² ; (2) razem z siatką zbrojeniową stanowi warstwę zabezpieczającą styropian przed zniszczeniem mechanicznym. • Płyty styropianowe Płyty styropianowe EPS 70-040 (FS 15), gr. 10 cm i 17 cm oraz EPS 100-038 (FS 20), gr. 2 cm wg PN-EN 13163, o wymiarach nie większych niŜ 600 x 1200 mm, o zwartej strukturze i krawędziach bez wyszczerbień i wyłamań, cięte z bloku po okresie sezonowania nie krótszym niŜ 8 tygodni • Tkanina szklana (siatka szklana) Zaimpregnowana fabrycznie środkiem uodporniającym na działanie alkaliów tkanina szklana o wymiarach oczek 3÷5, 3÷6 mm i splocie uniemoŜliwiającym przesuwanie włókien, gramatura 2 min. 145 g/m • Podkładowa masa tynkarska o przyczepności do podłoŜa min. 0,5 MPa Chroni i wzmacnia podłoŜe, zwiększa przyczepność, redukuje powstawanie plam na powierzchni tynku szlachetnego. Gotowy do uŜycia środek gruntujący pod tynki, wodorozcieńczalny, odporny na działanie czynników atmosferycznych. Ogranicza i wyrównuje chłonność podłoŜa. Ułatwia wykonywanie wypraw tynkarskich i zwiększa ich przyczepność do podłoŜa. 8 • Tynk mineralny gr. 2 mm Sucha mieszanka tynkarska mineralna z dodatkiem polimerów, do wykonywania szlachetnych tynków cienkowarstwowych zacieranych białych lub barwnych. Po stwardnieniu wodoi mrozoodporna, o duŜej paroprzepuszczalności, przyczepności i odporności na czynniki atmosferyczne. MATERIAŁY DODATKOWE • Preparat gruntujący wzmacniający podłoŜe Środek gruntujący produkowany na bazie Ŝywicy akrylowej. Ogranicza i wyrównuje chłonność podłoŜy, stabilizuje i wzmacnia podłoŜe, zwiększa przyczepność. Średnie zuŜycie 0,2 kg/m². • Farba silikonowa Gotowa do uŜycia farba, produkowana na bazie emulsji Ŝywicy silikonowej i kombinacji spoiw akrylowych z dodatkiem mineralnych wypełniaczy i pigmentów, dostępna w wielu barwach. Odporna na czynniki zanieczyszczenia środowiska i ultrafiolet. Charakteryzuje się duŜą paroprzepuszczalnością i wytrzymałością mechaniczną, odporna na mikro-organizmy, mało podatna na zabrudzenia. Jest wyrobem ekologicznym. • Zaprawa wyrównująca – do wyrównania i naprawy podłoŜa mineralnego. MATERIAŁY UZUPEŁNIAJĄCE • Dyble (kołki) plastykowe do mocowania styropianu – działają na zasadzie kołków rozporowych. Łączniki do mechanicznego mocowania styropianu – wspomagają mocowanie płyt zaprawa klejową. • Listwa cokołowa aluminiowa – profil cokołowy stanowiący osłonę dolnej krawędzi materiału termoizolacyjnego. Wykonana z perforowanej blachy aluminiowej gr. 1 mm, odpornej na korozję, o profilu zetowym lub ceowym. • Kołki rozporowe – z tworzywa sztucznego z wkrętem metalowym do mocowania mechanicznego listwy cokołowej. • Kątowniki (naroŜniki) z blachy aluminiowej perforowanej z siatką – do wzmacniania naroŜy pionowych, naroŜy przy ościeŜach okiennych i drzwiowych • Pianka poliuretanowa – do uzupełnienia szczelin pomiędzy płytami styropianowymi • Silikon – do uszczelniania styków podokienników z ościeŜnic. 5.1.3.4. Średnie zakładane zuŜycie materiałów • Zaprawa klejąca do klejenia płyt metodą płaszczyznową 4÷5 kg/m², metodą pasmowo- punktową 4÷5 kg/m² i do wykonania warstwy zbrojącej - zuŜycie zaprawy ok. 10 kg/m² • Płyty styropianowe – 1,02÷1,05 m²/m² • Łączniki mechaniczne do mocowania płyt styropianowych 4÷8 szt/m² • Tkanina szklana - 1,1÷1,2 m²/m² • Podkładowa masa tynkarska 0,25÷0,30 kg/m² • Tynk mineralny 2,5÷3,0 kg/m² • Kołki do profili cokołowych – 3 szt/m² • Farba silikonowa 0,125÷0,35 dm³/m² 5.1.3.5. Wykonanie docieplenia Prace naleŜy prowadzić pod nadzorem osoby posiadającej kwalifikacje zawodowe potwierdzone posiadaniem uprawnień budowlanych. Przygotowanie podłoŜa PodłoŜe musi być stabilne, o dostatecznej nośności, wolne od kurzu, pyłu, olejów, mchu i wyraźnie łuszczących się powłok malarskich czy teŜ wypraw. Przy nierównościach podłoŜa większych niŜ +/-1 cm, podłoŜe naleŜy wyrównać zaprawą. Kruche i odpadające tynki naleŜy usunąć. Zamurować otwory okienne po zlikwidowanych oknach na poddaszu nieuŜytkowym. Powierzchnię ściany naleŜy oczyścić mechanicznie np. drucianymi szczotkami, a następnie zmyć wodą. 9 PodłoŜe zagruntować preparatem wzmacniającym podłoŜe. Obróbki blacharskie, rynny i rury spustowe zdemontować. MontaŜ profili cokołowych Przed rozpoczęciem robót ocieplających naleŜy wyznaczyć wysokość cokołu i zaznaczyć ją linią poziomą Listwa cokołowa powinna być montowana na wysokości min. 40 cm od poziomu terenu. Profile cokołowe mocować mechanicznie stosując 3 kołki na 1 mb. Pomiędzy poszczególnymi odcinkami profili pozostawić odstęp ok. 3 mm. Pierwszy kołek umieścić w otworze wzdłuŜnym z jednej strony profilu, a następnie dokładnie wypoziomować profil i przymocować kolejnymi kołkami. Nierówności podłoŜa skorygować specjalnymi podkładkami. W naroŜach ścian profile przyciąć pod kątem lub zastosować specjalne profile naroŜne. Nad przykręconym profilem cokołu na odpowiedniej szerokości pasie masy klejącej, przykleić 30 cm szerokości pas tkaniny szklanej zachodzący na profil cokołowy. Przyklejenie płyt styropianowych Przygotować masę klejącą zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Klejenie płyt wykonać metodą punktowo-krawędziową. Na płytę nałoŜyć wałek (w odległości ok. 3 cm od krawędzi płyty o szer. 3÷4 cm) z zaprawy klejącej wzdłuŜ krawędzi płyty i 6-8 szt. placków o średnicy 12-10 cm równomiernie rozmieszczonych na powierzchni płyty. Zaprawę ( w postaci wałka i placków) nanieść na płytę tak grubo, aby zapewnić przyczepność do podłoŜa. Po nałoŜeniu masy klejącej, płytę bezzwłocznie przyłoŜyć do ściany w przewidzianym dla niej miejscu i docisnąć, aŜ do uzyskania równej płaszczyzny z sąsiednimi płytami. W przypadku stosowania płyt z frezowanymi obrzeŜami, zwracać uwagę, aby przyklejanie kolejnej płyty do podłoŜa nie powodowało odrywania płyt sąsiednich. Płyty przyklejać mijankowo, szczelnie dosuwając do poprzednio przyklejonych. Nadmiar wyciśniętej masy klejącej usunąć, aby na obrzeŜach nie pozostały Ŝadne jej resztki. Płyty izolacji termicznej muszą być przyklejone do podłoŜa na co najmniej 40% swej powierzchni. W naroŜach ścian płyty przyklejać przemiennie, aby się zazębiały. Płyty izolacyjne rozmieścić w taki sposób, aby ich styki nie znajdowały się na przedłuŜeniu krawędzi otworów okiennych i drzwiowych. W miejscu dylatacji konstrukcyjnych płyty układać tak, aby pozostawić odpowiednie szczeliny. Jeśli do obróbki szczelin nie będą zastosowane specjalne profile klejone do powierzchni płyt przed ułoŜeniem płyt styropianowych, wzdłuŜ dylatacji zastosować biegnące pionowo listwy cokołowe. W razie potrzeby, na płytach zaznaczyć przebieg przewodów, które mogłyby zostać uszkodzone przy mechanicznym mocowaniu systemu. Przed przystąpieniem do robót ocieplających ościeŜy okiennych, drzwiowych i filarków międzyokiennych zdemontować obróbki blacharskie, podokienniki zewnętrzne, zdemontować ćwierćwałki oraz dokonać planowanej wymiany stolarki okiennej i drzwiowej. Całą powierzchnię dokładnie oczyścić. Powierzchnię ościeŜy ocieplić pasami styropianu (EPS 100-038) o przeciętnej grubości 2 cm. Styropian ocieplający ościeŜa powinien dokładnie przylegać do płyt styropianowych ocieplających ściany. Dolne ościeŜe okienne ocieplić zachowując pochylenie wynikające z typu podokiennika, a następnie zamontować podokienniki zewnętrzne dostosowane do grubości izolacji ściany. Podokienniki powinny wystawać poza lico docieplonej ściany nie mniej niŜ 4 cm. Mocowanie podokienników do ściany wykonać przed ułoŜeniem na ścianie płyt izolacyjnych. Podokienniki na bokach powinny być wprowadzone pod styropian, który w tym miejscu naleŜy odpowiednio podciąć. Styki podokiennika z płytami izolacyjnymi uszczelnić masą lub taśmą uszczelniającą. Puste miejsca pod podokiennikami, w miarę moŜliwości technicznych, wypełnić pianką poliuretanową. Miejsca dochodzenia płyt izolacyjnych do ościeŜnicy uszczelnić stosując specjalny profil przyościeŜnicowy połączony pasem tkaniny zbrojącej, względnie taśmę lub masę uszczelniającą. Docieplając fragmenty ścian przy płytach (daszkach) płyty styropianowe przyklejać do ścian tak, aby dochodziły do płyt od dołu i od góry. Styropian w styku sfazować lub wyciąć w nim bruzdę, którą po przyklejeniu siatki wypełnić silikonem. Wyrównanie powierzchni płyt Nie wcześniej niŜ po 3 dniach od przyklejenia płyt styropianowych, ewentualne nierówności ułoŜenia płyt wyrównać, a szpary pomiędzy płytami szersze niŜ 2 mm wypełnić paskami styropianu lub specjalna pianka poliuretanową. Powierzchnie styropianu wyrównać poprzez przetarcie papierem ściernym nałoŜonym na pacę tynkarską. Płyty dokładnie oczyścić z powstałego pyłu. Mocowanie mechaniczne płyt styropianowych Mocowanie mechaniczne płyt naleŜy wykonać nie wcześniej, niŜ po 3 dniach od przyklejenia płyt styropianowych. 10 W zaleŜności od potrzeb, stosować łączniki rozpręŜne z wbijanym lub wkręcanym trzpieniem. Średnica talerzyka dociskowego 6 cm. Długość łączników dobrać z uwzględnieniem grubości płyt styropianowych, warstwy kleju, ewentualnie starego tynku i wymaganej głębokości osadzenia w ścianie (przeciętnie ok. 4 cm w ścianie z elementów pełnych oraz 9 cm w ścianie z elementów drąŜonych). Zastosować 4-10 łączników na 1 m² ściany, w zaleŜności od strefy ściany (obszar przynaroŜnikowy, część środkowa), wysokości budynku, nośności łącznika, grubości płyt izolacyjnych. Zasięg obszarów przynaroŜnikowych w których występuje zwiększona siła ssania wiatru, przyjąć jako 1/8 mniejszego wymiaru rzutu budynku (a), lecz nie mniej niŜ 1 m i nie więcej niŜ 2 m. W praktyce przyjmować: r=1,0 m gdy a< 8 m, r=1,5 m gdy 8m<a<12 m oraz r=2,0 m gdy a>12 m. Odstęp łączników od pionowej krawędzi ściany przyjąć jak równy co najmniej 5 cm w przypadku ściany betonowej monolitycznej oraz co najmniej 10 cm w przypadku ściany murowanej. Łączniki montować w otworach wierconych o odpowiedniej głębokości , nieco większej od głębokości osadzenia. Przed osadzeniem łącznika kaŜdy otwór oczyścić z urobku. Główki łączników dokładnie zlicować z płaszczyzną styropianu. W tym celu wykonać w płytach szerokim wiertłem zbierającym odpowiednie gniazda ok. 4 mm głębokości. Główki łączników mechanicznych umieszczone w odpowiednich gniazdach zaszpachlować masą klejącą. Wzmocnienie krawędzi i naroŜy otworów Do zabezpieczenia naroŜy wypukłych przy zbiegu ścian budynku, a takŜe przy drzwiach wejściowych i balkonowych oraz otworach okiennych zastosować profile naroŜne. Po obu stronach wzmacnianej krawędzi, na szerokości ok. 5 cm nanieść warstwę zaprawy klejącej, a następnie wcisnąć w nią profil naroŜny, dbając o zachowanie pionu lub poziomu. Wydobywająca się z otworów profilu zaprawę natychmiast zaszpachlować. Zamiast profili naroŜnych moŜna zastosować pasy tkaniny szklanej lub profile naroŜne połączone z pasem tkaniny szklanej. Pasy tkaniny szklanej o szerokości co najmniej 25 cm zgiąć w kształt kątownika i przykleić do styropianu zaprawą klejącą. Przy naroŜach otworów okiennych i drzwiowych, na styropianie nakleić pod kątem 45° kawałki tkaniny szklanej o wymiarach 20x35 cm. Przy docieplaniu duŜych powierzchni, odpowiednie kawałki tkaniny szklanej nakleić w naroŜnikach wewnętrznych w miejscu styku ościeŜy pionowych z nadproŜem. Wykonywanie warstwy zbrojącej Do wykonywania warstwy zbrojącej moŜna przystąpić nie wcześniej niŜ po 3 dniach od przyklejenia styropianu. Masę klejącą nanosić na powierzchnie płyt styropianowych pasmami o szerokości tkaniny zbrojącej. Następnie masę przeczesać kielnią zębatą 10x10 mm. W tak przygotowaną warstwę, przy uŜyciu kielni wygładzającej wciskać natychmiast tkaninę szklaną i równo zaszpachlować, stosując w niezbędnych przypadkach dodatkową porcję masy klejącej. Tkanina powinna być równomiernie napięta, nie wykazywać sfałdowań i być całkowicie zatopiona w masie klejącej. Warstwa zbrojona pojedyńczą tkaniną powinna mieć grubość 3,5 mm. Sąsiednie pasy tkaniny układać na zakład min. 10 cm. W miejscach zakładów tkaniny silniej ściągać masę klejącą, aby nie wystąpiły zgrubienia. Szerokość tkaniny przy otworach dobierać w taki sposób, aby było moŜliwe oklejenie ościeŜy okiennych i drzwiowych na całej ich głębokości, chyba Ŝe zastosowano specjalne profile przyościeŜnicowe z pasem tkaniny. Pas tkaniny przyklejony na jednej ścianie wywinąć na ścianę sąsiednią na odcinek o 5-10 cm szerszy od grubości płyt styropianowych. Przewinięcia na naroŜe nie są konieczne w przypadku zastosowania do wzmocnienia krawędzi profili naroŜnych z dodatkową siatką. W części parterowej budynku, a przynajmniej do wysokości 3 m od poziomu terenu, zastosować jako zbrojenie płyt styropianowych dodatkową warstwę siatki. Po wyschnięciu warstwy zbrojącej, tkaninę zbrojącą wystającą poza obrys profilu cokołowego obciąć równo z jego dolną krawędzią. NałoŜenie podkładu tynkarskiego Przy normalnych warunkach pogodowych, po 2-3 dniach, na suchą warstwę zbrojącą nanieść za pomocą szczotki lub wałka z jagnięcej skóry jedna warstwę podkładu tynkarskiego. W przypadku zastosowania tynku akrylowego kolorowego, wybrać podkład tynkarski w odcieniu kolorystycznym dostosowanym do koloru tynku. Wykonanie tynku zewnętrznego Po wyschnięciu podkładu tynkarskiego tj. po 2-3 dniach, przystąpić do nakładania tynku mineralnego lub tynku akrylowego. 11 W celu wyrównania barwy tynków akrylowych zaleca się, aby w trakcie nanoszenia nie dopuszczać do całkowitego opróŜnienia pojemnika z masa tynkarską, lecz uzupełniać opróŜniony do połowy pojemnik świeŜą masą z nowego kubła i starannie wymieszać obie części. W celu uzyskania jednolitej barwy kolorowych tynków mineralnych, zaleca się mieszać w jednym pojemniku zawartość 2÷3 worków zawierających sucha masę tynkarską. NaleŜy wykorzystywać całe worki, gdyŜ podczas transportu mogło nastąpić rozdzielenie składników. Prace tynkarskie na jednej wyodrębnionej powierzchni elewacji prowadzić w sposób ciągły, aby uniknąć nierówności struktury i barwy tynku. Przy zbyt duŜych powierzchniach, nie moŜliwych do wykonania w sposób ciągły, naleŜy wprowadzić architektoniczny podział na mniejsze fragmenty. Przygotowany tynk nakładać warstwą o grubości wynikającej z uziarnienia przy pomocy pacy ze stali nierdzewnej. Po dokładnym ściągnięciu nadmiaru tynku jego powierzchnie zacierać pionowo, poziomo lub koliście przy uŜyciu pacy z tworzywa sztucznego. NaleŜy zwracać uwagę na zachowanie stałego kąta zacierania. Malowanie tynku farbami silikonowymi Po wyschnięciu tynku mineralnego, co w sprzyjających warunkach atmosferycznych ma miejsce po 7 dniach od jego ułoŜenia, moŜna przystąpić do malowania tynku farbami silkonowymi. Tynk zagruntować farbą rozcieńczoną z wodą w stosunku 1:2 (1 część wody i 2 części farby), a następnie malujemy warstwę wykańczającą. Przed przystąpieniem do malowania farbę w pojemniku dokładnie wymieszać. Aby uniknąć róŜnic w odcieniu barw naleŜy na jedną powierzchnię nakładać farbę z tej samej szarŜy produkcyjnej. Przygotowaną farbę nanosić wałkiem, szczotką lub pędzlem. Pomiędzy pojedyńczymi powłokami przestrzegać czasu schnięcia, który w sprzyjających warunkach atmosferycznych wynosi ok. 12 godz. W temperaturze < 20° C i względnej wilgotności powietrza powyŜej 65% czas schnięcia farby moŜe ulec wydłuŜeniu do 2-4 dni. Opadające mgły przy niedoschniętej powłoce mogą spowodować zacieki i przebarwienia. Prace malarskie na jednej powierzchni prowadzić w sposób ciągły, kaŜda nowa porcja farby musi łączyć się z jeszcze świeŜą farbą naniesioną poprzednio. Nie prowadzić prac podczas silnego wiatru i przy bezpośrednim nasłonecznieniu elewacji, bez specjalnych osłon ograniczających wpływ czynników atmosferycznych. Stosowanie mas uszczelniających Do wykonywania uszczelnień przy uŜyciu mas uszczelniających, zasadniczo stosować elastyczną masę silikonową np. BUDOSIL o neutralnym sposobie utwardzania. W przypadku, gdy uszczelnienie ma być pokryte powłoką malarską lub tynkiem, zastosować plastyczną elastyczną masę akrylową AKRYL. Masy tej nie wolno stosować w miejscach naraŜonych na ciągłe zawilgocenie. Masy uszczelniające układane w szczelinach ulegających zmianom szerokości, mogą trwale przylegać tylko do dwóch płaszczyzn. W celu spłycenia uszczelnianej spoiny i zapewnienia nie przylegania masy do dna szczeliny zastosować wkładkę w postaci profilu polietylenowego lub poliuretanowego, a jeŜeli nie ma na to miejsca – paska folii polietylenowej. Głębokość ułoŜenia masy dostosować do szerokości spoiny. Niektóre powierzchnie mogą wymagać zagruntowania. Zaleca się przeprowadzić próbę przyczepności. Przy stosowaniu masy silikonowej, do gruntowania uŜyć firmowego środka gruntującego. Przy stosowaniu masy akrylowej, do gruntowania uŜyć roztworu otrzymanego przez rozpuszczenie masy akrylowej w wodzie, w stosunku 1:2. W przypadku uszczelnień przy ościeŜach okiennych z tworzywa sztucznego, przed wykonaniem uszczelnienia, taśma ochraniająca profil musi być usunięta. Postępowanie w przypadku konieczności przerwania prac W przypadku konieczności przerwania prac po ułoŜeniu płyt styropianowych, przy okresie przerwy dłuŜszym niŜ 2 tygodnie, styki płyt izolacyjnych ze ścianą budynku starannie zabezpieczyć przed moŜliwością wnikania wody opadowej, tymczasowo wykonywanym obróbkami. Przed wznowieniem prac sprawdzić jakość styropianu. Płyty poŜółkłe i o pylącej powierzchni przeszlifować papierem ściernym, a następnie starannie oczyścić z pyłu i zanieczyszczeń. Ewentualne uszkodzenia spowodowane np. przez ptaki, naprawić poprzez wycięcie uszkodzonego fragmentu płyty izolacyjnej i wstawienie dokładnie dopasowanego nowego kawałka 5.2. REMONT COKOŁÓW. Powierzchnie cokołów oczyścić mechanicznie (szczotkami drucianymi), uzupełnić ubytki tynku, zagruntować środkiem wzmacniającym podłoŜe. Wykonać warstwę zbrojącą z zaprawy zbrojącej i zatopić siatkę z włókna szklanego, powierzchnie wyrównać i pomalować elewacyjną farbą fasadową (zgodnie z kolorystyką). 12 5.3. WYMIANA STOLARKI OKIENNEJ I DRZWIOWEJ • Zaprojektowano wymianę okien na klatkach schodowych na okna z trzykomorowych profili PVC 2 (kolor biały), szklone szklone szybą zespoloną 4 /16/4T z argonem U=1,1 W/m ⋅ K. Stolarkę okienną wyposaŜyć w odpowiednio wyprofilowane uszczelki zapewniające infiltrację powietrza 3 a=0,5-1,0 m /(mhdaPa2/3). • Zaprojektowano wymianę drzwi wejściowych do budynku na drzwi z profili aluminiowych „zimnych” (kolor brązowy), dwuskrzydłowe, wypełnienie -dołem panel, górą - szklone szybą bezpieczną, wyposaŜone w zamek, samozamykacz i pochwyty , 5.4. WYKONANIE OBRÓBEK BLACHARSKICH I MODERNIZACJA ZWODÓW INSTALACJI ODROMOWEJ. Po zakończeniu prac dociepleniowych ścian budynku oraz wykonaniu tynku cienkowarstwowego i pomalowaniu ścian naleŜy powtórnie wykonać obróbki blacharskie z blachy ocynkowanej gr. 0,55 mm (podokienniki z blachy powlekanej), dostosowując ich szerokość do nowej grubości ścian. Powinny one wystawać poza lico ocieplanych ścian co najmniej 4,0 cm i muszą zabezpieczać elewację przed przeciekami wody deszczowej. Obróbki naleŜy mocować w trakcie przyklejania styropianu w dokładnie dopasowanych wycięciach styropianu. Ceowniki mocujące instalację odgromową przedłuŜyć o ok. 10 cm tak, aby zwody były odsunięte od ocieplanej ściany i nie powodowały jej uszkodzenia. 5.6. WIATROŁAPY Przewidziano remont wiatrołapów przy wejściach na klatkę schodową wraz z wymianą drzwi wejściowych do budynku, z profili aluminiowych. Wiatrołapy realizowane metodą tradycyjną, z bloczków z betonu komórkowego. Więźba dachowa drewniana, pokrycie z blachy powlekanej trapezowej, obróbki blacharskie z blachy powlekanej, system orynnowania z PVC, drzwi stalowe z odzysku. Wymiary dostosować do istniejącego budynku i istniejących płyt podestowych. Nawierzchnię schodów wejściowych do budynku oraz podest naprawić, wymienić wycieraczkę do obuwia, ułoŜyć płytki o fakturze antypoślizgowej, mrozoodporne, 4-5 klasa ścieralności typu GRES na elastycznej, mrozoodpornej zaprawie klejowej. 5.7. REMONT LOGGII Zerwać szlichtę cementową, zdemontować obróbki blacharskie. Zdemontować osłony loggii z płyt azbestowo-cementowych – prowadzić prace i postępować z wytwarzanymi odpadami niebezpiecznymi zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251) oraz rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego uŜytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649). Wykonać obróbki blacharskie z blachy ocynkowanej oraz posadzki z zaprawy cementowej M12 o średniej grubości 5 cm zatarte na gładko, po uprzednim wykonaniu izolacji z papy termozgrzewalnej. Pomalować (po dokonaniu przeróbki w miejscu mocowania ze ścianą) balustrady dwukrotnie farbą olejną po uprzednim przygotowaniu powierzchni. Zamontować osłony loggii z płyt z polimetakrylanu metylu (PMMA), wytłaczane, gr. 4 mm (np. Akrylon Tuplex). Oczyścić mechanicznie (szczotkami drucianymi), powierzchnię płyt loggii, uzupełnić ubytki tynku, zagruntować środkiem wzmacniającym podłoŜe. Wykonać warstwę zbrojącą z zaprawy zbrojącej i zatopić siatkę z włókna szklanego, powierzchnie wyrównać i pomalować elewacyjną farbą fasadową (zgodnie z kolorystyką). 5.8. OPASKI WOKÓŁ BUDYNKU • Wykonać opaskę odwadniającą wokół budynku z betonu B-15 ze spadkiem od budynku 2 %. Zasady ogólne przy pracach rozbiórkowych i wyburzeniowych Przed przystąpieniem do robót rozbiórkowych naleŜy wykonać bezwzględnie wszystkie niezbędne zabezpieczenia, jak oznakowanie i ogrodzenie terenu robót, zgromadzenie potrzebnych narzędzi i sprzętu, oraz wykonać urządzenia do usuwania z budynku materiałów z rozbiórki. Pracownicy zatrudnieni przy robotach rozbiórkowych powinni być zaznajomieni z zakresem prac do wykonania. Przy prowadzeniu prac rozbiórkowych naleŜy przestrzegać wszystkich obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy i bezwzględnie stosować wszystkie przewidziane przy tych robotach urządzenia zabezpieczające i ochronne. Pracownicy powinni być zaopatrzeni w odzieŜ roboczą oraz hełmy, okulary i rękawice ochronne oraz komplet potrzebnych narzędzi. Przy rozbiórce gruz i drobne materiały naleŜy usuwać przez zsypy. Niedopuszczalne jest zrzucanie ich na niŜsze stropy. Roboty rozbiórkowe prowadzić ręcznie. Rozbiórkę naleŜy wykonywać w następującej kolejności: • rozbiórka urządzeń i instalacji 13 • rozbiórka okien i drzwi • rozbiórka rur spustowych, rynien, obróbek blacharskich • rozbiórka opasek wokół budynku, wiatrołapu Przy robotach rozbiórkowych naleŜy dąŜyć do odzyskania w maksymalnym stopniu materiałów i elementów nadających się do ponownego wbudowania. Rozbiórka urządzeń i instalacji Do rozbiórki urządzeń i instalacji elektrycznej, telefonicznej, c.o., wodociągowej, kanalizacyjnej itp. moŜna przystąpić dopiero po stwierdzeniu, Ŝe wszystkie te instalacje zostały odłączone od sieci przez pracowników właściwej instytucji oraz Ŝe dokonano wpisu do dziennika budowy. DemontaŜ instalacji powinni wykonywać pracownicy odpowiednich specjalności. Rozbieranie instalacji elektrycznych rozpoczyna się od demontaŜu oprawek, wyłączników itp. urządzeń instalacji elektrycznej, a następnie zdejmuje się przewody. Rozbiórka okien i drzwi Przed przystąpieniem do demontaŜu okien i drzwi naleŜy ustalić, które z nich nadają się do dalszego wykorzystania. NaleŜy teŜ sprawdzić, czy wskutek osiadania lub uszkodzenia nadproŜa ościeŜnice nie spełniają funkcji podpory ściany. W takim przypadku wyjmuje się je dopiero przy rozbiórce ściany, lub po wzmocnieniu nadproŜa. Okna i drzwi w dobrym stanie naleŜy przed demontaŜem zabezpieczyć. Urządzenia zabezpieczające i ochronne Wszystkie niebezpieczne miejsca, jak przejścia i pomosty powinny być zabezpieczone barierami, a pomosty krawęŜnikami obrzeŜnymi. RównieŜ znajdujące się w pobliŜu prowadzonych robót rozbiórkowych urządzenia uŜyteczności publicznej, budowle, latarnie, słupy z przewodami i drzewa powinny być zabezpieczone. Ubrania ochronne i narzędzia Robotnicy powinni mieć odzieŜ roboczą, hełmy ochronne, okulary i rękawice, a narzędzia powinny być utrzymane w dobrym stanie. Przed rozpoczęciem robót robotnicy powinni być pouczeni o sposobie prowadzenia robót i przepisach bezpieczeństwa pracy. Bezpieczeństwo publiczne Wszystkie przejścia dla pieszych i przejazdy w zasięgu robót powinny być zabezpieczone, a w momencie zagroŜenia wartownicy powinni kierować ruch na drogi okręŜne. 6. BEZPIECZEŃSTWO UśYTKOWANIA 1. Wejścia główne do budynku są ochronione wiatrołapami. Daszek wiatrołapu powinien mieć konstrukcję umoŜliwiającą przeniesienie ewentualnych obciąŜeń, jakie w prawdopodobnym zakresie moŜe spowodować upadek okładzin elewacyjnych, skrzydeł okiennych lub szyb, śnieg. 2. Tablice informacyjne, reklamy i podobne urządzenia oraz dekoracje powinny być tak usytuowane, wykonane i zamocowane, aby nie stanowiły zagroŜenia bezpieczeństwa dla uŜytkowników budynku i osób trzecich. 3. Obudowy urządzeń technicznych nie mogą być wysunięte poza płaszczyznę ściany zewnętrznej budynku o więcej niŜ 0,5 m – przy zachowaniu uŜytkowej szerokości chodnika oraz zapewnieniu bezpieczeństwa ruchu dla osób z dysfunkcją narządu wzroku. 4. Oświetlenie i reklamy świetlne nie powinny być uciąŜliwe dla uŜytkowników budynku oraz powodować olśnienia przechodniów i uŜytkowników jezdni. 5. Wpusty kanalizacyjne oraz aŜurowe osłony wycieraczek powinny mieć odstępy między prętami lub średnice otworów nie większe niŜ 20 mm. 6. Umieszczenie odbojów, skrobaczek, wycieraczek do obuwia lub podobnych urządzeń wystających ponad poziom płaszczyzny dojścia w szerokości drzwi wejściowych do budynku jest zabronione. 7. Skrzydła drzwiowe, wykonane z przezroczystych tafli, powinny być oznakowane w sposób widoczny i wykonane z materiału zapewniającego bezpieczeństwo uŜytkowników w przypadku stłuczenia. 8. Okna budynku mają skrzydła otwierane do wewnątrz. 9. W budynku temperatura na powierzchni elementów centralnego ogrzewania, zabezpieczonych o przed dotknięciem uŜytkowników, nie moŜe przekraczać 90 C 10. Nawierzchnia dojść, schodów i pochylni zewnętrznych i wewnętrznych, ciągów komunikacyjnych w budynku oraz podłóg w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, powinna być wykonana z materiałów nie powodujących niebezpieczeństwa poślizgu. 14 11. W budynku uŜyteczności publicznej powierzchnie spoczników schodów i pochylni powinny mieć wykończenie wyróŜniające je odcieniem, barwą bądź fakturą, co najmniej w pasie 30 cm od krawędzi rozpoczynającej i kończącej bieg schodów lub pochylni. UWAGI: • Wykonanie i odbiór elementów na podstawie aprobat technicznych ITB, atestów higienicznych, wymogów p.poŜ, warunków technicznych stosowania i Polskich Norm, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót. • W trakcie realizacji projektu naleŜy stosować materiały i wyroby posiadające obowiązujące świadectwa dopuszczenia do stosowania w budownictwie lub jeśli są przedmiotem Norm Państwowych, zaświadczenie producenta potwierdzające ich zgodność z postanowieniami odpowiednich norm. • Wszelkie materiały powinny być stosowane zgodnie z instrukcjami producenta i dokumentacją projektową opracowaną dla określonego zadania. • Wszelkie roboty budowlane winny być prowadzone zgodnie z niniejszym projektem budowlanym oraz projektem wykonawczym i specyfikacją techniczna wykonania i odbioru robót sporządzonymi na potrzeby przedmiotowej inwestycji. • Wszelkie roboty budowlane winny być prowadzone zgodnie ze sztuka budowlaną i polskimi normami. Sporządził: ElŜbieta Mierzejewska Lucyna Szymańska 15 Plan sytuacyjny do wglądu w biurze SM CENTRUM 16 17 18 19 PRZEKRÓJ PRZEZ ŚCIANĘ ZEWNĘTRZNĄ – SZCZYTOWĄ U = 0,27 W/m²·K . tynk cementowo-wapienny 1,5 cm płyta Ŝelbetowa – 14,0 cm styropian 5,0 cm faktura zewnętrzna 5,0 cm styropian 10,0 cm tynk cienkowarstwowy 10 24 PRZEKRÓJ PRZEZ SCIANĘ ZEWNĘTRZNĄ – PODŁUśNĄ U = 0,27 W/m²·K tynk cementowo-wapienny 1,5 cm płyta Ŝelbetowa 7,0 cm styropian 5,0 cm faktura zewnętrzna 5,0 cm styropian 10,0 cm tynk cienkowarstwowy 10 17 Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 Tytuł rysunku: PRZEKRÓJ PRZEZ ŚCIANĘ ZEWNĘTRZNĄ BranŜa Projekt budowlany Zespół Projektowy: skala rys. nr 5 kwiecień 2009 r. ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os 20 UKŁAD WARSTW SYSTEMU DOCIEPLENIA 1 - ściana docieplana, 2 – zaprawa klejowa 3 - warstwa styropianu, 4 – siatka zbrojąca z włókna szklanego zatopiona w zaprawie klejowej, 5 – zaprawa klejowa , 6 – podkład tynkarski, 7 – cienkowarstwowy tynk mineralny pomalowany farbą silikonową Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 Tytuł rysunku: UKŁAD WARSTW SYSTEMU DOCIEPLENIA BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os skala rys. nr 6 kwiecień 2009 r. 21 r = 1,5 m n = 6 szt./m² ² - część środkowa ściany n = 8 szt./m² ² - część naroŜna ściany Odstęp od krawędzi ściany ak min. 5 cm - ściana betonowa ak min. 10 cm - ściana murowana UKŁAD PŁYT STYROPIANU I ROZMIESZCZENIE ŁĄCZNIKÓW NA ŚCIANIE Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 Tytuł rysunku: UKŁAD PŁYT STYROPIANU I ŁĄCZNIKÓW BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os skala rys. nr 7 kwiecień 2009 r. 22 UKŁAD PŁYT STYROPIANU PRZY NAROśNIKU BUDYNKU 1 – ściana istniejąca, 2- płyty styropianu Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 Tytuł rysunku: UKŁAD PŁYT STYROPIANU PRZY NAROśNIKU BUDYNKU BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os skala rys. nr 8 kwiecień 2009 r. 23 2 1 3 4 SPOSÓB PRZYKLEJANIA SIATKI Z WŁÓKNA SZKLANEGO NA ŚCIANIE BEZ OTWORÓW 1 - siatka z włókna szklanego, 2 –połączenie sąsiednich pasów siatki, 3- masa klejąca, 4 – płyty styropianowe Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 skala Tytuł rysunku: SPOSÓB PRZYKLEJENIA SIATKI NA ŚCIANIE BEZ OTWORÓW BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os rys. nr 9 kwiecień 2009 r. 24 2 3 1 SPOSÓB PRZYKLEJENIA SIATKI Z WŁÓKNA SZKLANEGO PRZY OTWORACH OKIENNYCH I DRZWIOWYCH 1 –siatka z włókna szklanego, 2 – kawałki siatki wzmacniające naroŜa otworów, 3 – siatka, którą naleŜy wywinąć na ościeŜa Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 skala Tytuł rysunku: SPOSÓB PRZYKLEJENIA SIATKI NA ŚCIANIE PRZY OTWORACH OKIENNYCH I DRZWIOWYCH BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os rys. nr 10 kwiecień 2009 r. 25 SZCZEGÓŁ OCIEPLENIA NAROśNIKA BUDYNKU a) PRZEKRÓJ PRZEZ NAROśNIK BUDYNKU b) WIDOK AKSONOMETRYCZNY NAROśNIKA Z WARSTWAMI UKŁADU OCIEPLENIOWEGO 1 – ściana istniejąca, 2 –płyty styropianowe, 3 –masa klejąca, 4 –siatka z włókna szklanego, 5 – wyprawa elewacyjna, 6 – kątownik aluminiowy Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 Tytuł rysunku: SZCZEGÓŁ OCIEPLENIA NAROśNIKA BUDYNKU BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os skala rys. nr 11 kwiecień 2009 r. 26 27 STROP NAD PIWNICĄ LEGENDA: 1 – zaprawa klejowa 2 – płyta termoizolacyjna 3 – zaprawa klejąco – szpachlowa 4 – siatka z włókna szklanego x 2 5 – środek gruntujący 6 – tynk cienkowarstwowy 7 – dodatkowa płyta izolacyjna 8 – pas siatki przyklejony do ściany 9 - profil z kapinosem Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 Tytuł rysunku: SZCZEGÓŁ OCIEPLENIA STREFY COKOŁOWEJ BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os skala rys. nr 13 kwiecień 2009 r. 28 1 7 2 6 3 5 4 SZCZEGÓŁ MOCOWANIA RURY SPUSTOWEJ 1 - masa klejąca, 2 – płyty styropianowe grub. 10 cm zbrojone siatką z włókna szklanego, 3- warstwa masy klejącej, 4- tynk cienkowarstwowy, 5 – otwór do mocowania jarzma rury spustowej, 6- masa trwale plastyczna, 7- jarzmo rury spustowej (połówka) Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 Tytuł rysunku: SZCZEGÓŁ MOCOWANIA RURY SPUSTOWEJ BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os skala rys. nr 14 kwiecień 2009 r. 29 SZCZEGÓŁ OCIEPLENIA ŚCIANY ATTYKOWEJ 1- masa klejąca, 2- płyta styropianowa gr. 10 cm, 3- warstwa zbrojona, 4- wyprawa tynkarska, 5- siatka z włókna szklanego, 6- papa , 7- obróbka blacharska, 8- kratka wentylacyjna , 9- klocek drewniany osadzony w wycięciu styropianu, 10- dwie warstwy siatki z włókna szklanego wył. na lepiszczu, 11- wentylacja stropodachu rurą PVC Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 Tytuł rysunku: SZCZEGÓŁ OCIEPLENIA ŚCIANY ATTYKOWEJ BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os skala rys. nr 15 kwiecień 2009 r. 30 SZCZEGÓŁ WZMOCNIENIA KRAWĘDZI OTWORU WENTYLACYJNEGO STROPODACHU 1 – rurka wentylacyjna PCV fi 100 mm dł. 40 cm zablok. kratką wentylacyjną, 2- tynk cienkowarstwowy, 3 - warstwa zbrojona siatką szklaną, 4 – płyta termoizolacyjna Nazwa inwestycji: TERMOMODERNIZACJA BUDYNKU MIESZKALNEGO WIELORODZINNEGO Adres budowy: 07-410 Ostrołęka, ul. Sucharskiego 4 skala Tytuł rysunku: SZCZEGÓŁ WZMOCNIENIA KRAWĘDZI OTWORU WENTYLACYJNEGO STROPODACHU BranŜa Projekt budowlany Zespół ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Projektowy: Lucyna Szymańska upr. bud. 515/85/Os rys. nr 16 kwiecień 2009 r. 31 32 33 34 35 INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA Nazwa obiektu budowlanego: Termomodernizacja budynku wielorodzinnego Adres obiektu budowlanego: 07-410 Ostrołęka ul. Sucharskiego 4 Inwestor: Spółdzielnia Mieszkaniowa „CENTRUM” Adres inwestora: 07-411 Ostrołęka ul. Sikorskiego 45 inŜ. ElŜbieta Mierzejewska upr. bud. 35/94/Os, 44/94/Os Sporządził: Lucyna Szymańska upr. bud. nr 515/85/Os KWIECIEŃ 2009 R. 36 CZĘŚĆ OPISOWA 1.1. Dane ogólne Inwestor: Spółdzielnia Mieszkaniowa CENTRUM 07-410 Ostrołęka, ul. Sikorskiego 45 Adres Inwestycji: 07-410 Ostrołęka ul. Sucharskiego 4 BranŜa: budowlana Etap: Projekt budowlany wykonawczy Data opracowania: kwiecień 2009 rok 1.2. Przedmiot opracowania Opracowanie dokumentacji termomodernizacji budynku wielorodzinnego przy ul. Sucharskiego 4 w Ostrołęce 1.3. Podstawa opracowania • pomiary inwentaryzacyjne • wymogi dotyczące BHP w zakresie uŜytkowania maszyn przez pracowników w czasie pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z dnia 30.10. 2002 r.) • obowiązujące PN i przepisy budowlane • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. z dnia 10 lipca 2003 r.) 1.4. Zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego W zakres robót remontu budynku wchodzą: a) roboty rozbiórkowe – wykucie ościeŜnic drzwiowych i okiennych, miejscowa rozbiórka pokrycia dachowego, rozbiórka obróbek blacharskich i systemu odwodnienia budynku, rozbiórka podokienników, opasek, rozbiórka wiatrołapu, demontaŜ płyt osłonowych loggii b) ustawianie i rozbiórka rusztowań zewnętrznych niezbędnych do wykonania termomodernizacji budynku c) roboty ciesielskie – wykonanie konstrukcji daszków wiatrołapów, wykonanie i rozebranie deskowań przy budowie wiatrołapu i opaski przy budynku, d) roboty betonowe – wykonanie wieńca w ścianie wiatrołapu i opaski wokół budynku, wykonanie ławy fundamentowej pod murek skrzynki gazowej. e) roboty murarskie – budowa wiatrołapu, murowanie ścianek pod skrzynkę gazową f) montaŜ stolarki okiennej i drzwiowej g) roboty tynkarskie – tynkowanie ścian, uzupełnienie ubytków w tynku, docieplenie ścian i wykonanie tynku cienkowarstwowego h) roboty dekarskie i blacharskie – wymiana systemu odwodnienia budynku i obróbek blacharskich, wykonanie pokrycia daszków wiatrołapów, uzupełnienie pokrycia dachu papą związane z wymianą obróbek blacharskich. i) roboty malarskie – malowanie farbami antykorozyjnymi krat i balustrad, malowanie emulsyjne akrylowe ścian, malowanie olejne stolarki okiennej i lamperii, malowanie drobnych elementów wykończenia budynku j) roboty posadzkarskie i okładzinowe – okładziny schodów zewnętrznych płytkami, okładziny ścian płytkami, montaŜ płyt z polimetakrylanu metylu (PMMA) osłaniających loggie 1.5. Wykaz istniejących obiektów budowlanych Na działce znajdują się istniejące obiekty budowlane: a) budynek mieszkalny wielorodzinny z elementami architektury 1.6. Wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagroŜenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi – nie dotyczy 37 1.7. Wskazanie dotyczące przewidywanych zagroŜeń występujących podczas realizacji robot budowlanych, określające skalę i rodzaje zagroŜeń oraz miejsce ich wystąpienia a) Wykonywanie wykopów o ścianach pionowych bez rozparcia o głębokości większej niŜ 1,5 m oraz wykopów o bezpiecznym nachyleniu ścian o głębokości większej niŜ 3,0 m – nie dotyczy b) roboty murarskie, betonowe i tynkarskie, przy których wykonaniu występuje ryzyko upadku z wysokości ponad 5 m – roboty zewnętrzne wykonywane przy termomodernizacji budynku dotyczy c) rozbiórki obiektów budowlanych o wysokości powyŜej 8 m - roboty rozbiórkowe pokrycia dachowego oraz systemu odwodnienia i obróbek blacharskich towarzyszące robotom termomodernizacyjnym - dotyczy d) roboty wykonywane na terenie czynnych zakładów przemysłowych – nie dotyczy e) montaŜ, demontaŜ i konserwacja rusztowań przy budynkach wysokich i wysokościowych – budynek średniowysoki - nie dotyczy f) roboty wykonywane przy uŜyciu dźwigów lub śmigłowców – nie dotyczy g) prowadzenie robót na obiektach mostowych metodą nasuwania konstrukcji na podpory – nie dotyczy h) montaŜ elementów konstrukcyjnych obiektów mostowych – nie dotyczy i) betonowanie wysokich elementów konstrukcyjnych mostów, takich jak przyczółki, filary i pylony – nie dotyczy j) fundamentowanie podpór mostowych i innych obiektów na palach – nie dotyczy k) roboty wykonywane pod lub w pobliŜu przewodów linii elektroenergetycznych, w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niŜ: - 3,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 1 kV – nie dotyczy - 5,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 1 kV, lecz nie przekraczającej 15 kV – nie dotyczy - 10,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 15 kV, lecz nie przekraczającej 30 kV – nie dotyczy - 15,0 m dla linii o napięciu znamionowym powyŜej 30 kV, lecz nie przekraczającej 110 kV – nie dotyczy l) roboty budowlane prowadzone w portach i przystaniach podczas ruchu statków – nie dotyczy m) roboty budowlane prowadzone przy budowlach piętrzących wodę, przy wysokości piętrzenia powyŜej 1 m – nie dotyczy n) roboty wykonywane w pobliŜu linii kolejowych – nie dotyczy Roboty budowlane, przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagraŜających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi: o a) roboty prowadzone w temperaturze poniŜej –10 C – nie dotyczy b) roboty polegające na usuwaniu i naprawie wyrobów budowlanych zawierających azbest – demontaŜ płyt azbestowo-cementowych na loggiach - dotyczy Roboty budowlane stwarzające zagroŜenie promieniowaniem jonizującym – nie dotyczy Roboty budowlane prowadzone w pobliŜu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych – nie dotyczy a) roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niŜ 15 m – dla linii o napięciu znamionowym 110 kV – nie dotyczy Roboty budowlane stwarzające ryzyko utonięcia pracowników – nie dotyczy Roboty budowlane prowadzone w studniach, pod ziemią i tunelach – nie dotyczy Roboty budowlane wykonywane przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych – roboty przy budowie, remoncie i rozbiórce torowisk – nie dotyczy Roboty budowlane wymagające uŜycia materiałów wybuchowych – nie dotyczy Roboty budowlane prowadzone przy montaŜu i demontaŜu cięŜkich elementów prefabrykowanych – roboty, których masa przekracza 1,0 t – nie dotyczy 38 1.8. Wskazanie sposobu prowadzenia instruktaŜu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych – wg zasad BHP 1.9. Wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagroŜenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie, w tym zapewniających bezpieczną i sprawną komunikację, umoŜliwiająca szybką ewakuację na wypadek poŜaru, awarii i innych zagroŜeń. Na czas trwania budowy naleŜy umieścić tablice informacyjne o istniejącym zagroŜeniu przy wykonywanych robotach remontowych, a szczególności przy wykonywanych robotach ziemnych oraz pracach na wysokości. Na placu budowy naleŜy utrzymywać porządek i przestrzegać zasad BHP. Realizowane roboty remontowe nie spowodują utrudnień w ewakuacji na wypadek poŜaru, awarii i innych zagroŜeń. Sporządził: Lucyna Szymańska ElŜbieta Mierzejewska 39 WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH ROZBIÓRKOWYCH Roboty rozbiórkowe naleŜą do niebezpiecznych, dlatego teren, na którym się odbywają naleŜy ogrodzić i oznakować tablicami ostrzegawczymi. Powinny być wykonywane na podstawie dokumentacji projektowej. Prowadzone są ręcznie, przez obalanie i wyburzanie oraz przez demontaŜ. Najczęściej występujące zagroŜenia to: • podraŜnienia błon śluzowych • uszkodzenia głowy • upadek z wysokości • uszkodzenia rąk i nóg Przed rozpoczęciem robót naleŜy odłączyć od rozbieranego obiektu sieć wodociągową, gazową, cieplną, elektryczną, kanalizacyjną i inną. Pracownicy powinni być zapoznani z programem rozbiórki i poinstruowani o bezpiecznym sposobie jej wykonywania. Prace te powinny być prowadzone w taki sposób, aby usuwanie jednego elementu nie wywoływało nieprzewidzianego spadania lub zawalenia się innego. W miejscu wykonywania robót rozbiórkowych oprócz programu robót i zarządzenia lub pozwolenia na ich prowadzenie powinien znajdować się dziennik robót. Zawiera on: oznaczenie nieruchomości, kiedy i przez kogo zostało wydane pozwolenie lub wydany nakaz na dokonanie rozbiórki, protokolarne stwierdzenie czy ściany, stropy i inne konstrukcyjne części obiektu, na których w czasie trwania robót będą musieli stawać lub przebywać pracownicy posiadają dostateczna wytrzymałość, opis środków zabezpieczających przeznaczonych do uŜycia w czasie trwania robót, datę załoŜenia i usunięcia urządzeń pomocniczych przeznaczonych dla zapewnienia zdrowia i Ŝycia ludzi oraz wszelkie inne okoliczności mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo Ŝycia lub zdrowia zatrudnionych. Roboty rozbiórkowe naleŜy przerwać podczas wiatru o szybkości większej niŜ 10 m/sek. W czasie rozbiórki zabronione jest przebywanie ludzi na niŜej połoŜonych kondygnacjach. Przy usuwaniu gruzu z rozbieranego obiektu naleŜy stosować zsuwnice pochyłe lub rynny zsypowe, które powinny mieć zabezpieczenie przed spadaniem lub wypadaniem gruzu. Nie wolno gromadzić gruzu na stropach, balkonach, klatkach schodowych i innych konstrukcyjnych częściach obiektu, a takŜe obalać ścian lub innych części obiektu przez podkopywanie i podcinanie. Podczas wykonywania robót rozbiórkowych konieczne jest stosowanie środków ochrony indywidualnej • • • • W razie niemoŜności uniknięcia w czasie trwania robót większych ilości pyłu, pracowników naleŜy zaopatrzyć w okulary ochronne. W czasie trwania robót wszyscy pracownicy powinni stale pracować w hełmach Przy obalaniu ścian naleŜy pracować w rękawicach ochronnych W przypadku rozbijania kilofami części konstrukcji skrajnych, pracownicy muszą bezwzględnie być zabezpieczeni szelkami bezpieczeństwa, amortyzatorem bezpieczeństwa i linami umocowanymi do mocnej części konstrukcji DemontaŜ płyt osłonowych zawierających azbest DemontaŜ płyt azbestowo-cementowych, naleŜy zlecić wykonawcom posiadającym zezwolenie na prowadzenie tego typu działalności, wydane przez starostę, właściwego ze względu na siedziby firmy lub miejsce zamieszkania właściciela, posiadającym odpowiednie wyposaŜenie techniczne do prowadzenia takich prac oraz zatrudniających pracowników przeszkolonych w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu materiałów zawierających azbest oraz przestrzegania procedur dotyczących bezpiecznego postępowania. Przekazywanie odpadów niebezpiecznych zawierających azbest naleŜy dokonywać odbiorcom odpadów niebezpiecznych, które mają stosowne zezwolenia właściwych organów administracji na transport odpadów, ich unieszkodliwianie poprzez składowanie oraz posiadania na to aktualnych umów. Prace mające na celu usuwanie wyrobów zawierających azbest w obiektach budowlanych naleŜy zgłosić właściwemu terenowemu organowi nadzoru budowlanego oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 40 Podczas wykonywania prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest naleŜy: • izolować od otoczenia obszar prac • odgrodzić teren prac z zachowaniem bezpiecznej odległości od traktów komunikacyjnych dla osób pieszych nie mniejszej niŜ 1 m przy zastosowaniu osłon • umieścić tablice ostrzegawcze o treści: „Uwaga! ZagroŜenie azbestem”, „Osobom nieupowaŜnionym wstęp wzbroniony”. • stosować odpowiednie środki techniczne celem zmniejszenia emisji włókien azbestu. Prace związane z usuwaniem azbestu lub wyrobów zawierających azbest muszą być prowadzone w taki sposób, aby wyeliminować uwalnianie azbestu lub co najmniej zminimalizować pylenie do dopuszczalnych wartości stęŜeń w powietrzu regulowanych przepisami szczególnymi. W tym celu naleŜy: • • • nawilŜać wodą odpady zawierające azbest przed ich usuwaniem lub demontaŜem i utrzymywać w stanie wilgotnym przez cały czas pracy. w miarę moŜliwości dokonywać demontaŜu całych wyrobów bez ich uszkadzania rozdzielać materiały stale związane z podłoŜe stosując wyłącznie narzędzia ręczne lub wolnoobrotowe wyposaŜone w miejscowe instalacje odciągające powietrze. Wykonawca prac związanych z usuwaniem odpadów zawierających azbest z obiektów i urządzeń budowlanych zobowiązany jest do składowania wszystkich zdemontowanych wyrobów oraz ich części w opakowaniach, w miejscu zabezpieczonym przed dostępem osób niepowołanych. Materiały te powinny być opakowane w folię o grubości nie mniejszej od 0,2 mm i oznakowane. Po zakończeniu prac miejsce składowania naleŜy oczyścić z ewentualnych pozostałości azbestu. Przygotowanie wyrobów i odpadów zawierających azbest do przewiezienia na miejsce składowania naleŜy wykonać w sposób eliminujący emisje włókien azbestowych do powietrza poprzez: • szczelne opakowanie w folię polietylenową o grubości nie mniejszej niŜ 0,2 mm wyrobów i odpadów 3 o gęstości objętościowej równej lub większej niŜ 1000 kg/m • umieszczenie w workach z folii polietylenowej o grubości nie mniejszej niŜ 0,2 mm wyrobów 3 i odpadów o gęstości objętościowej mniejszej niŜ 1000 kg/m a następnie umieszczenie worków w opakowaniu zbiorczym z folii lub przez zestalenie tych wyrobów przy uŜyciu cementu i po utwardzeniu szczelne opakowanie w folię polietylenową. • utrzymywanie w czasie pakowania wyrobów i odpadów zawierających azbest w stanie wilgotnym. Stanowiska pracy , na których występuje naraŜenie na wdychanie pyłu azbestu naleŜy tak organizować, aby pracownik nie musiał wykonywać czynności wymagających duŜego wysiłku fizycznego oraz nie był naraŜony na działanie innych czynników o działaniu rakotwórczym lub o prawdopodobnym działaniu rakotwórczym. Pracowników naraŜonych na działanie pyłu azbestu naleŜy zabezpieczyć w odzieŜ i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej właściwe do poziomu naraŜenia oraz zapobiegające odpowiednio stykaniu się ciała z pyłami azbestu i ich wdychaniu. OdzieŜ uŜywana przez pracowników zatrudnionych w warunkach naraŜenia na działanie pyłu azbestu powinna być wykonana z materiału uniemoŜliwiającego przenikanie włókien azbestu oraz umoŜliwiającego łatwe czyszczenie. Rękawy w nadgarstkach i nogawki spodni w kostkach powinny szczelnie przylegać do ciała. Po zakończeniu pracy w warunkach naraŜenia na działanie pyłu azbestu odzieŜ i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej naleŜy: 1) oczyścić z pyłu azbestu wysoko skutecznymi urządzeniami filtracyjno-wentylacyjnymi lub na mokro w sposób uniemoŜliwiający uwalnianie się pyłu do środowiska pracy i (lub) do środowiska naturalnego, 2) przechowywać wyłącznie w wyznaczonym miejscu - w taki sposób, aby wykluczyć kontakt z własną odzieŜą pracowników. OdzieŜ i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej stosowane przy usuwaniu odpadów zawierających azbest, nie mogą być uŜywane poza miejscem pracy. OdzieŜ zanieczyszczona pyłem azbestu przeznaczona do prania powinna być zapakowana i oznakowana. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 41 Sprzęt ochrony układu oddechowego moŜe być stosowany jedynie jako rozwiązanie uzupełniające lub awaryjne; nie moŜe on zastępować technicznych środków ograniczających naraŜenie pracowników na działanie pyłu azbestu. NaleŜy stosować sprzęt ochrony układu oddechowego jednorazowego uŜytku, wymieniany po kaŜdej zmianie roboczej lub gdy opory oddychania nadmiernie wzrosną. Niedopuszczalne jest zdejmowanie sprzętu ochrony układu oddechowego w strefie zanieczyszczonej pyłem azbestu. Wszelkich zmian elementów filtrujących naleŜy dokonywać po wyjściu z tej strefy. Pracownikom stosującym sprzęt ochrony układu oddechowego naleŜy zapewnić przerwy w pracy na odpoczynek - w miejscach, w których nie występuje naraŜenie na działanie pyłu azbestu. W miejscach wykonywania prac, w których występuje naraŜenie na działanie pyłu azbestu, niedopuszczalne jest spoŜywanie posiłków, picie napojów, palenie tytoniu, przechowywanie rzeczy osobistych oraz przebywanie bez wyraźnej potrzeby. Po zakończeniu prac związanych z zabezpieczaniem wyrobów albo usuwaniem wyrobów i (lub) innych materiałów zawierających azbest naleŜy uprzątnąć teren wykonywania prac z odpadów zawierających azbest oraz oczyścić z pyłu azbestu w sposób uniemoŜliwiający ich emisję do środowiska. Sprzątanie powinno być wykonywane z maksymalną starannością, z wykorzystaniem podciśnieniowego sprzętu odkurzającego zaopatrzonego w wysoko skuteczne filtry lub metodą czyszczenia na mokro. Niedopuszczalne jest ręczne zamiatanie na sucho albo czyszczenie pomieszczeń oraz środków i narzędzi pracy przy uŜyciu spręŜonego powietrza. Stanowiska pracy, drogi komunikacyjne oraz maszyny i urządzenia powinny być czyszczone pod koniec kaŜdej zmiany roboczej. Pył azbestu gromadzony w elementach filtracyjnych naleŜy regularnie usuwać z zachowaniem niezbędnych środków ostroŜności. Filtry włókninowe naleŜy wymieniać po wzroście oporów do wartości określonych w instrukcji uŜytkowania. ZuŜyte filtry naleŜy usuwać, pakując je do szczelnych worków i postępując z nimi tak, jak z innymi odpadami zawierającymi azbest. Regenerowanie filtrów jest niedopuszczalne. WYTYCZNE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY RUSZTOWANIACH MontaŜ rusztowań powinien być wykonywany przez pracowników przeszkolonych w tym zakresie i którzy mają na to zezwolenie lekarza. Musi być przeprowadzony zgodnie z dokumentacją danego rodzaju rusztowania i pod nadzorem osób upowaŜnionych do kierowania robotami budowlanomontaŜowymi. Rusztowanie powinno być dopuszczone do uŜytkowania dopiero po jego sprawdzeniu i odbiorze przez nadzór techniczny oraz potwierdzeniu jego przydatności do określonych robót zapisem w dzienniku budowy dokonanym przez kierownika budowy. Nośność podłoŜa gruntowego na miejscu ustawiania rusztowania powinna być nie mniejsza niŜ 0,1 Mpa. Rozstawy stojaków nie powinny być większe niŜ: a) w kierunku równoległym do ściany, tj. podłuŜnie: - dla rusztowań drewnianych – 2,50 m, - dla rusztowań z rur stalowych 2,0 m b) w kierunku prostopadłym do ściany, tj. poprzecznie: - dla rusztowań drewnianych 1,50 m, - dla rusztowań z rur stalowych – 1,35 m StęŜenia rusztowań przyściennych o wysokości ponad 10 m naleŜy mocować do stojaków i rozmieszczać na całej długości rusztowania w sposób zapewniający nieprzesuwalność węzłów. W pionie naleŜy je umieszczać w odstępach nie większych niŜ 6 m. Konstrukcje rusztowania naleŜy kotwić do ściany. Siła w cięgnie kotwiącym nie moŜe być większa niŜ 2,5 kN, a odległość miedzy zakotwieniami nie powinna być większa niŜ 5 m. Kotwy (haki) naleŜy wbijać w kołki drewniane osadzone uprzednio w ścianie na głębokość co najmniej 20 cm. KaŜde rusztowanie przyścienne powinno mieć wydzielone miejsce do komunikacji pionowej pracowników pracujących na rusztowaniu. Odległość miedzy sąsiednimi pionami komunikacyjnymi dla pracowników nie powinna być większa niŜ 40 m. Konstrukcja wysięgników transportowych powinna zapewniać przenoszenie obciąŜenia pionowego pięciokrotnie wyŜszego niŜ obciąŜenie dopuszczalne i obciąŜenie poziome od naciągu liny. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 42 Do transportu materiałów o masie większej niŜ 150 kg powinna być wykonana wieŜa wyciągowa jako konstrukcja samodzielna przylegająca do konstrukcji rusztowania. Rusztowania usytuowanego bezpośrednio przy drogach (ulicach) powinny mieć daszki ochronne o nachylone w kierunku rusztowania pod katem nie mniejszym niŜ 40 do poziomu. Miejsca placu budowy, gdzie prowadzony jest montaŜ lub demontaŜ rusztowań oraz gdzie wykonuje się roboty na rusztowaniach, naleŜy oznaczać za pomocą tablic ostrzegawczych umieszczonych na widocznych miejscach. Na rusztowaniach i wieŜach wyciągowych powinny być wywieszone tablice informacyjne o dopuszczalnym obciąŜeniu pomostów rusztowania i pomostu wyciągowego. • • • • • • • • • • Robotnicy zatrudnieni przy montaŜu i demontaŜu rusztowań powinni mieć załoŜone pasy ochronne, które w czasie pracy muszą być przymocowane do stałych części budowli. Nie wolno montować ani rozbierać rusztowań o zmroku bez sztucznego oświetlenia zapewniającego dobrą widoczność, w czasie gęstej mgły lub ulewnego deszczu, podczas burzy i silnego wiatru o prędkości przekraczającej 10 m/s. Do budowy rusztowań nie wolno uŜywać drewna niekorowanego lub desek zrzynkowych. PodłuŜnice rusztowań stojakowych powinny być umocowane do stojaków i mogą być sztukowane tylko na stojakach. Nie mogą one pracować jako wsporniki. Deski pomostowe muszą opierać się na co najmniej 3 leŜniach, a sztukowanie ich dozwolone jest tylko na leŜniach. Drabiny rusztowań drabinowych naleŜy tak ustawiać, aby obie nogi spoczywały na wspólnej podkładce z grubej deski. Przy rusztowaniach wiszących zabrania się umocowywać wysuwnice jedynie za pomocą zaklinowania. Łączenie dwóch rusztowań wiszących za pomocą tzw. mostka i uŜywania drabin lub kozłów na tych rusztowaniach jest zabronione. Rusztowanie musi być zabezpieczone przed wahaniami. W rusztowaniach rurowych nie wolno zaklinowywać połączeń węzłowych prze wkładanie kawałków stali czy drewna między rurę a jarzmo łącznika. Rusztowania mogą być oddawane do uŜytku po przejęciu protokólarnym stwierdzającym zgodność montaŜu z projektem i warunkami technicznymi. Przyjmując rusztowanie sprawdza się w szczególności pionowość stojaków i poziomość ułoŜenia podłuŜnic i bieŜni, poprawność przymocowania do ściany budynku, prawidłowość załoŜenia złączy i dokręcenia śrub, załoŜenia i uziemienia piorunochronów oraz sprawdza się, czy w pobliŜu rusztowania nie występują niezaizolowane przewody elektryczne. Przy stosowaniu wieŜ wyciągowych kaŜdy podnośnik powinien być zaopatrzony w napis określający największe dopuszczalne obciąŜenie oraz stwierdzający dopuszczalność lub zakaz przewozu pracowników. Co dwa tygodnie powinien odbywać się przegląd wieŜ będących w uŜyciu. Stan rusztowań powinien być sprawdzany okresowo, zaleŜnie od ich rodzaju, obciąŜenia i intensywności uŜytkowania. Ponadto naleŜy dokonać starannych oględzin stanu rusztowań po dłuŜszej przerwie w robotach, po kaŜdej burzy, wichurze ulewie lub śnieŜycy. Rusztowania wiszące i na wysuwniach naleŜy kontrolować codziennie przed rozpoczęciem robót. Nie wolno pozostawiać na rusztowaniach materiałów lub narzędzi na noc, na dni świąteczne lub na czas dłuŜszych przerw w robotach. Śnieg z rusztowań powinno się usuwać nawet wtedy, gdy nie uŜywa się ich, a to ze względu na dodatkowe obciąŜenie, gnicie drewna, rdzewienie gwoździ i elementów stalowych. Zabrania się zrzucania elementów rusztowań przy rozbiórce. Na wszystkich rusztowaniach powinny być wywieszone tablice z podanym dopuszczalnym obciąŜeniem pomostu. Rusztowanie powinno być konserwowane. W czasie eksploatacji rusztowania powinny poddawane następującym przeglądom: a) codziennie – przez brygadzistę uŜytkującego rusztowanie, b) co 10 dni – przez konserwatora rusztowania lub pracownika inŜynieryjno-technicznego, c) doraźnie – przez komisję z udziałem inspektora nadzoru, majstra budowlanego (kierownika budowy) i brygadzistę uŜytkującego rusztowanie. Przeglądy doraźne naleŜy przeprowadzać po silnych wiatrach, burzach, długotrwałych opadach atmosferycznych i przed dopuszczeniem do wykonywania robót na rusztowaniach. Wyniki przeglądu powinny być wpisane do dziennika budowy. Materiały potrzebne do wykonywania robót nie mogą być gromadzone na pomoście roboczym w ilości przekraczającej dopuszczalne 2 obciąŜenie uŜytkowe zmniejszone o 80 daN/m . Pomosty robocze naleŜy systematycznie oczyszczać z odpadów materiałów budowlanych. W okresie zimy pomosty naleŜy oczyszczać ze śniegu i lodu niezwłocznie po ich wystąpieniu. PodłoŜe na którym ustawiane jest rusztowanie, powinno być utrzymane w stanie umoŜliwiającym natychmiastowe odprowadzenie wód opadowych. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 43 WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH CIESIELSKICH Występujące najczęściej zagroŜenia to: • upadki z wysokości (tu notowane są równieŜ przypadki wypadania pracowników przez nie zabezpieczone otwory podczas wyrzucania długich elementów drewnianych) • okaleczania ostrymi narzędziami i przedmiotami oraz niesprawnymi elektronarzędziami i maszynami, w szczególności pilarkami tarczowymi i łańcuchowymi • naraŜenie na pył drewna, w tym pył drewna twardego o działaniu rakotwórczym • naraŜenie na czynniki chemiczne i pyły będące przyczyną uczuleń. Pracownicy zatrudnieni przy robotach ciesielskich powinni być wyposaŜeni w ubrania robocze, buty o giętkich podeszwach, hełmy ochronne i pasy bezpieczeństwa. Narzędzia ciesielskie, jak siekiery, dłuta, łapy naleŜy nosić w skrzynkach drewnianych, specjalnie do tego celu przystosowanych. Niedopuszczalne jest noszenie w kieszeniach gwoździ lub jakichkolwiek ostrych przedmiotów, poniewaŜ przy upadku mogą one stać się przyczyną dotkliwego skaleczenia. Narzędzia ostre, gdy zachodzi potrzeba pozostawienia ich czasowo na deskowaniu, naleŜy wbić ostrzem w drewno. Praca na wysokości. Do pracy na wysokości mogą być kierowani tylko ci cieśle, którzy mają na to zezwolenie lekarza. Pracownicy zatrudnieni na wysokości powinni przypinać pasy bezpieczeństwa. W szczególnych przypadkach, gdy zastosowanie pasów jest niemoŜliwe, jak najbliŜej stanowiska roboczego naleŜy zawieszać kopne siatki ochronne lub wykonać dodatkowo pomosty ochronne. Pomosty robocze wzniesione powyŜej jednego metra nad poziom terenu naleŜy zaopatrzyć w bariery. Pracując na wysokościach nie naleŜy dotykać przewodów sieci elektrycznej, nawet izolowanych. O bliskości przewodów naleŜy powiadomić kierownika budowy. Pomostów rusztowania zasadniczego, jak równieŜ pomocniczego, nie naleŜy obciąŜać duŜą ilością materiałów w jednym miejscu, poniewaŜ moŜe to być powodem załamania. Wszelkie roboty ciesielskie jak cięcie, struganie, piłowanie, naleŜy wykonywać poza rusztowaniem pomocniczym. Na rusztowaniach wolno wykonywać wyłącznie dopasowanie elementów drewnianych. Przebywanie na rusztowaniach podczas dłuŜszych przerw w pracy lub poza pracą jest zabronione. Roboty ciesielskie z drabin przystawnych zabezpieczonych moŜna wykonywać tylko do wysokości 3 m. RównieŜ do tej wysokości jest dozwolone ręczne podawanie materiałów długich, jak deski, stemple itp. Roboty impregnacyjne. Zatrudnianie pracowników przy impregnacji drewna jest niedopuszczalne bez zezwolenia lekarza. Pracownicy wytypowani do robót impregnacyjnych powinni być przeszkoleni i poinformowani o szkodliwości stosowanych środków. Pracowników wykonujących prace impregnacyjne naleŜy wyposaŜyć w ubrania ochronne z zapinanymi rękawami i rękawice nieprzemakalne. W czasie wykonywania prac impregnacyjnych nie wolno palić tytoniu ani spoŜywać posiłków na stanowisku roboczym. Przed rozpoczęciem prac impregnacyjnych pracownicy są zobowiązani natrzeć odkryte części ciała, a zwłaszcza ręce i twarz, odpowiednim kremem ochronnym Miejsca i pomieszczania przeznaczone do impregnacji drewna naleŜy wyposaŜyć w sprzęt przeciwpoŜarowy, dostosowany do rodzaju stosowanego środka impregnacyjnego. Miejsca szczególnie niebezpieczne naleŜy zabezpieczyć ogrodzeniami i zaopatrzyć w odpowiednie napisy ostrzegawcze. Praca piłą tarczową stałą. Przed kaŜdym przystąpieniem do pracy naleŜy sprawdzić, czy piła tarczowa jest sprawna. W szczególności naleŜy sprawdzić: czy są dociągnięte śruby i nakrętki, uziemienie silnika, prawidłowość załoŜenia wszystkich osłon, sprawność osłony górnej, prawidłowość ustawienia klina, stan smarowania. Przed włączeniem prądu naleŜy sprawdzić ręcznie swobodę obrotu piły tarczowej i usunąć ewentualne przyczyny hamowania, a następnie uruchomić próbnie piłę i obserwować ją. ZauwaŜone usterki usunąć, po czym próbę powtórzyć. Praca piłą tarczową ręczną. Piłą ręczną moŜe posługiwać się przyuczony pracownik. Piłę przed przystąpieniem do pracy naleŜy dokładnie sprawdzić w myśl zasad podanych dla piły tarczowej. Przesuwanie ręką dolnej osłony przy włączonym silniku grozi co najmniej skaleczeniem i jest niedopuszczalne. W przypadku złego funkcjonowania osłony dolnej pracę naleŜy przerwać i piłę oddać do przeglądu. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 44 WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH BETONOWYCH O bezpieczeństwie przy robotach betonowych decyduje: pełna sprawność sprzętu, właściwe podłączenie do sieci elektrycznej, pouczenie pracowników o bezpiecznych metodach pracy na stanowiskach, powierzenie sprzętu wykwalifikowanemu pracownikowi. Przed rozpoczęciem betonowania naleŜy sprawdzić dokładnie deskowania, w których ma być układany beton. Przy odbiorze deskowań naleŜy zwrócić szczególna uwagę na ich wytrzymałość i stateczność, aby mogły bezpiecznie przenosić cięŜar lub parcie masy betonowej. Wszelkie otwory w stropach, otwory okienne i drzwiowe znajdujące się na poziomie pomostu lub stropu roboczego, albo niŜej 50 cm nad tym poziomem, jeŜeli wychodzą na zewnątrz budynku lub pomieszczeń bez stropów, powinny być zakryte lub zabezpieczone skrzyŜowanymi deskami. Pomosty robocze, na których jest wykonywane betonowanie, powinny mieć bariery ochronne na wysokości 1,10 m oraz burtnice ( deski krawęŜnikowe) do wysokości 15 cm. Ponadto pole pomiędzy barierą a burtnicą powinno być wypełnione siatką lub dodatkową deską poziomą. Klatki schodowe powinny być na czas betonowania biegów schodowych dodatkowo zabezpieczone w bariery ochronne zabezpieczające przed upadkiem. W przypadku mieszania mieszanki betonowej w betoniarkach wolnospadowych naleŜy szczególną uwagę zwrócić na zabezpieczenie kosza zsypowego betoniarki ze względu na stosunkowo częste przypadki zrywania się liny podnoszącej kosz lub przypadkowego opuszczania się kosza w dół. Mieszankę betonową podawaną na stropy w zasobnikach naleŜy rozprowadzić równomiernie i nie dopuszczać do opróŜniania zasobników z większej wysokości. Spadająca masa powoduje obciąŜenia dynamiczne. Jest to szczególnie niebezpieczne przy betonowaniu stropów z belek prefabrykowanych, np. typu DZ. W przypadku stosowania pomp do transportu mieszanki betonowej naleŜy przestrzegać następujących zasad obchodzenia się z pompą i węŜami podającymi mieszankę betonową: przepisy bezpieczeństwa pracy powinny być wywieszone na widocznym miejscu przy stanowisku obsługi. Do obsługi pomp moŜe być dopuszczony operator, który ma odpowiednie do tego uprawnienia. Zawór bezpieczeństwa pompy powinien być uregulowany fabrycznie, a ciśnienie dopuszczalne w pompie, nie powinno być większe od tego, jakie mogą przenieść węŜe, instalacja elektryczna powinna być podłączona do pompy przez uprawnionego elektryka, wąŜ podający mieszankę betonową powinien być umocowany do elementów konstrukcyjnych budowli. Poza wyŜej omówionymi ogólnymi zasadami naleŜy przestrzegać wszystkich zaleceń podanych w instrukcji obsługi pompy. Stosunkowo duŜe niebezpieczeństwo poraŜenia prądem występuje przy stosowaniu wibratorów. Aby go uniknąć, napięcie prądu zasilającego wibratory powinno być obniŜone co najmniej do 60 V. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH MURARSKICH Roboty murarskie naleŜą do podstawowych robót budowlanych. Wykonywane są w tradycyjny sposób ręcznie, lub są zmechanizowane. Najczęściej występujące zagroŜenia to: • upadki pracowników na płaszczyźnie, z wysokości i do zagłębień • uderzenia przez spadające materiały, narzędzia itp. (brak wygrodzenia stref niebezpiecznych i nie oznakowanie miejsc niebezpiecznych) • urazy oczu: mechaniczne, chemiczne i termiczne (powszechne nie uŜywanie okularów ochronnych) • stłuczenia i skaleczenia rąk i nóg przenoszonymi materiałami - oparzenia skóry cementem Roboty murarskie powinny być wykonywane wyłącznie ze stałych pomostów lub rusztowań. Niedozwolone jest wykonywane tych robót z drabin przystawnych. Zabronione jest jednoczesne prowadzenie robót na dwóch lub więcej kondygnacjach w tym samym pionie, bez ochrony pracowników przed spadającymi materiałami i narzędziami. Otwory w ścianach, których dolna krawędź znajduje się poniŜej 0,8 m od poziomu stropu lub pomostu, naleŜy zabezpieczyć barierami ochronnymi przed upadkiem pracownika z wysokości. Otwory w stropach naleŜy przykryć pokrywami lub ogrodzić barierami ochronnymi. Chodzenie po świeŜo wykonanych murach, sklepieniach, płytach, stropach, przykryciach otworów jest zabronione. Poziom pomostu roboczego rusztowania powinien znajdować się zawsze poniŜej wznoszonego muru, co najmniej o 0,3 m i nie więcej niŜ 1.5 m. Szerokość stanowiska pracy murarza znajdującego się w wykopie nie moŜe być mniejsza niŜ 0,7 m, licząc od skarpy do wznoszonego muru. Pracownicy powinni schodzić do wykopów po drabinach lub pochylniach, tzw. sztagach. W czasie murowania nie wolno obciąŜać pomostów roboczych nadmiarem cegieł, a rozlaną zaprawę i gruz naleŜy niezwłocznie usuwać. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 45 Obsługujący mieszarki, betoniarki i agregaty powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego uŜytkowania urządzeń budowlanych. Obsługa pompy do betonu moŜe być powierzona tylko operatorowi posiadającemu specjalne uprawnienia do obsługi. Połączenie maszyn i urządzeń budowlanych z siecią elektryczną powinno być wykonane w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracy w zakresie ochrony przeciwporaŜeniowej oraz być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi. Wylewanie masy betonowej w deskowanie nie moŜe odbywać się z wysokości większej niŜ 1 m. NaleŜy przestrzegać równomiernego rozprowadzania masy betonowej, aby nie dopuścić do miejscowego przeciąŜenia deskowania. Przy podawaniu betonu za pomocą pompy na wysokość, naleŜy zapewnić moŜliwość porozumiewania się betoniarzy z operatorem pompy. Zaleca się uŜywanie kremów ochronnych w celu ochrony skóry rąk przed Ŝrącym działaniem zapraw murarskich i betonowych. W czasie pracy murarze i ich pomocnicy powinni mieć rękawice chroniące przed urazami mechanicznymi (np. skórzano-tkaninowe lub z dzianin powlekanych gumą). WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH TYNKARSKICH Podstawowe wymagania bhp przy tynkowaniu ręcznym Narzucanie zaprawy na ściany i sufity, tynkarze powinni wykonywać w okularach ochronnych. Zewnętrzne obramienia okienne mogą być tynkowane tylko z rusztowań zewnętrznych, a nie z otworów okiennych. Przy tynkowaniu wewnętrznych ościeŜy okiennych, otwór okienny powinien być zabezpieczony balustradą. Reperacje tynków po instalatorach mogą być wykonywane z rusztowań przestawnych, nie wolno natomiast stawać na urządzeniach i rurach wszelkich instalacji. Podstawowe wymagania bhp przy tynkowaniu mechanicznym Operatorzy obsługujący końcówki tynkarskie oraz pozostali członkowie zespołu podczas pracy powinni być zaopatrzeni w okulary ochronne i rękawice. Po zainstalowaniu agregatu tynkarskiego naleŜy przeprowadzić próbę wodną całego urządzenia w ciągu kilkunastu minut pod ciśnieniem 1,0 lub 1,5 MPa, w zaleŜności od rodzaju pomp. Z wyników prób naleŜy sporządzić protokół, który stanowi załącznik do raportu pracy agregatu. Wyłącznik powinien być zawsze zakryty obudową, a podłączenie silnika do sieci elektrycznej naleŜy wykonać przy udziale elektryka budowy. Praca silnika bez uziemienia jest niedozwolona. NiezaleŜnie pod powyŜszych wymagań zabrania się: a) pracować przy ciśnieniu wyŜszym od wskazanego w metryce agregatu, b) pracować przy występujących usterkach w pompie lub przewodach, c) podciągać dławicę, smarować i czyścić ruchome części maszyny w czasie pracy agregatu, d) pracować pompą do zapraw bez sygnalizacji; operator jest odpowiedzialny za dopilnowanie sygnałów rozpoczęcia, przerw i zakończenia pracy, e) w obecności postronnych robotników przedmuchiwać węŜe spręŜonym powietrzem, poniewaŜ nagłe wydostanie się strumienia powietrza z resztkami zaprawy jest bardzo niebezpieczne, f) zezwolić na pracę pracowników, którzy nie przeszli instruktaŜu w zakresie bhp, g) przeprowadzać kontrole silnika lub przewodów elektrycznych bez wyłączenia prądu. Przy kaŜdym agregacie powinna być wywieszona n widocznym miejscu instrukcja bhp. WYTYCZNE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH DEKARSKICH I BLACHARSKICH Roboty dekarskie i blacharskie są wykonywane ręcznie. Główne zagroŜenia w trakcie tych robót wynikają z: • wykonywania pracy na znacznych wysokościach • wykonywania części robót na skraju dachu (obróbki blacharskie) • poruszania się po powierzchniach stromych, o nachyleniu dochodzącym do 45° • uŜywania materiałów z ostrymi i wystającymi krawędziami • uŜywania prostych, często prymitywnych, urządzeń transportowych do podawania materiałów na dach • stosowania materiałów szkodliwych i gorących • uŜywania otwartego ognia do podgrzewania materiałów dekarskich (mas bitumicznych) • wydzielania się szkodliwych substancji chemicznych podczas ogrzewania mas bitumicznych • wykonywania prac związanych z materiałami zawierającymi azbest • olśnienia spowodowanego odbiciem światła od powierzchni blach. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 46 Roboty dachowe naleŜy wykonywać z uŜyciem rusztowań pomocniczych. Bez uŜycia rusztowań moŜna wykonywać roboty związane z naprawami i roboty dekarskie. W czasie wykonywania pokryć dachowych na dachach płaskich, ale w pobliŜu krawędzi dachu, pracownicy muszą obowiązkowo uŜywać sprzętu ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości (np. pasów ochronnych) oraz dostosowanego do tych prac obuwia, zabezpieczającego przed przebiciem stopy pod spodem. Podobnie naleŜy chronić pracujących na dachach stromych, gdzie pochylenie przekracza 20°, je Ŝeli nie zastosowano rusztowań ochronnych. Na dachach krytych materiałami, których wytrzymałość nie zapewnia bezpiecznego przebywania na nich pracowników (np. eternitem, dachówką), naleŜy układać przenośne pomosty zabezpieczające. Wszelkie otwory w dachu naleŜy zakryć pokrywami zabezpieczonymi przed przesunięciem. Przy prowadzeniu robót dekarskich na dachach płaskich, nie osłoniętych attyką lub balustradą, naleŜy stosować bariery ochronne lub linowe ustawione na obwodzie dachu. Bariery linowe są powszechnie stosowane i słuŜą do ogrodzenia stref niebezpiecznych na budynku. NaleŜy je montować w odległości co najmniej 1 m od krawędzi dachu. Transportowanie materiałów dekarskich na dach jest dopuszczalne z uŜyciem wysięgnika krzyŜakowego, pod warunkiem, Ŝe wysięgnik będzie pewnie zamocowany na dachu w sposób gwarantujący stabilność, a zbocze ma konstrukcję zapobiegającą spadnięciu liny. Pracownicy obsługujący wysięgnik mają obowiązek uŜywania środków ochrony indywidualnej: pracownik na dachu - sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, a ciągnący linę na dole - hełmu ochronnego. Kotły i zbiorniki do podgrzewania i transportu ręcznego mas bitumicznych mogą być wypełnione najwyŜej do 3/4 ich wysokości. Pojemniki słuŜące do transportu powinny być zamykane w sposób zabezpieczający przed wylewaniem się gorącej smoły, lepiku itp. Na czas wykonywania robót dachowych, w miejscach zagroŜonych spadaniem przedmiotów z wysokości, naleŜy wyznaczyć strefę niebezpieczną, odpowiednio ją ogrodzić i oznakować. Strefa taka powinna mieć szerokość co najmniej 1/10 wysokości budynku (nie mniej niŜ 6 m). Jeśli ponad dachem lub w pobliŜu przebiega energetyczna linia napowietrzna, naleŜy bezwzględnie przestrzegać zakazu pracy w strefie niebezpiecznej. Odległość stanowiska pracy od linii zaleŜy od napięcia w niej występującego. Najmniejsze dopuszczalne odległości, zgodnie z wymaganiami przepisów bhp. Wejścia do budynków zamieszkałych lub będących w toku budowy naleŜy zabezpieczyć daszkami ochronnymi. Roboty dekarskie i blacharskie powinny być wykonywane przez pracowników przeszkolonych w tym zakresie i którzy mają na to zezwolenie lekarza WYTYCZNE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W ROBOTACH MALARSKICH Prace malarskie na wysokości mogą być prowadzone z rusztowań lub drabin rozstawnych. Nie wolno pracować na prowizorycznych pomostach wykonanych z desek, opartych na przypadkowych elementach wyposaŜenia budynku. Wykonywanie robót z uŜyciem drabin rozstawnych jest dozwolone do wysokości 4 m od podłogi. Drabiny te naleŜy zabezpieczyć przed poślizgnięciem i rozsunięciem się. Główne źródła zagroŜeń przy tych pracach to: • • • • • stosowanie szkodliwych substancji chemicznych stosowanie substancji mogących powodować alergie wykonywanie pracy na wysokości posługiwanie się elektronarzędziami i urządzeniami pracującymi pod ciśnieniem niebezpieczeństwo poŜaru. Do prac malarskich są uŜywane m.in. materiały syntetyczne, materiały o właściwościach alkalicznych, takie jak: wapno, soda kaustyczna, pasty do ługowania powłok oraz farby zawierające związki ołowiu i chromu (farby miniowe przeciwrdzewne, Ŝółcienie chromowe), a takŜe lotne rozpuszczalniki organiczne, które są wchłaniane drogą oddechową, przez skórę i błony śluzowe. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 47 Podczas piaskowania i szlifowania występuje naraŜenie na pył zawierający wolną krystaliczną krzemionkę powodującą pylicę płuc. Ochrona zdrowia pracowników przed szkodliwym działaniem ługów polega na zabezpieczeniu oczu okularami ochronnymi, skóry twarzy i rąk kremami ochronnymi oraz rękawicami. Podczas uŜywania stęŜonych ługów powinna być zastosowana odzieŜ ochronna, np.: buty gumowe, fartuchy i rękawice. Podczas malowania metodą natryskową farbami zawierającymi krzemionkę naleŜy stosować maski ochronne, a podczas czyszczenia powierzchni metodą piaskowania - hełmy ochronne z dopływem czystego powietrza. Malowanie farbami zawierającymi toksyczne składniki, np. związki ołowiu i chromu, jest dozwolone tylko za pomocą pędzla, a nie natrysku. Powłok zawierających te składniki nie wolno szlifować na sucho. Przy uŜywaniu farb zawierających lotne rozpuszczalnik i organiczne, uŜywaniu materiałów palnych, wybuchowych lub innych materiałów o podobnych właściwościach naleŜy: • usunąć wszystkie otwarte źródła ognia na odległość co najmniej 30 m • wyłączyć instalację elektryczną, w razie potrzeby oświetlenia stosować światło w szczelnej oprawie z punktem zasilania (gniazdem) • znajdującym się poza pomieszczeniem, gdzie są wykonywane roboty zapewnić dostateczną wentylację przez otwarte okna lub przy wentylacji mechanicznej zapewnić co najmniej czterokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny • nie rzucać narzędzi metalowych • przeciwdziałać moŜliwości wejścia osób z zapalonym papierosem do pomieszczenia, w którym jest wykonywana praca. Niedozwolone jest przebywanie ludzi ponad 4 godziny w pomieszczeniu malowanym farbami zawierającymi lotne rozpuszczalniki. W czasie robót z zastosowaniem łatwo palnych materiałów naleŜy umieścić w widocznych miejscach wyraźne napisy ostrzegawcze. Wszelkie uŜywane urządzenia elektryczne powinny być zabezpieczone przed moŜliwością poraŜenia prądem. Urządzenia zmechanizowane powinny być sprawne, okresowo kontrolowane; w czasie ich uŜywania naleŜy przestrzegać instrukcji obsługi. WYTYCZNE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY ROBOTACH POSADZKARSKICH I OKŁADZINOWYCH Przy wykonywaniu robót posadzkarskich występują następujące niebezpieczeństwa: a) poŜaru – przy magazynowaniu materiałów, głównie lepików, klejów, lakierów i past zawierających łatwo palne składniki. b) powstawania mieszanek wybuchowych – przy koncentracji par rozpuszczalników organicznych w powietrzu pomieszczeń, w których uŜywane są materiały zawierające w swym składzie węglowodory (np. kleje rozpuszczalnikowe), niebezpieczeństwo eksplozji tych mieszanek w przypadku pozostawienia otwartego płomienia, Ŝaru papierosa itp., c) podraŜnienia dróg oddechowych i szkodliwego działania na zdrowie par rozpuszczalników organicznych oraz niektórych substancji chemicznych zawartych w klejach, kitach chemoodpornych, masach Ŝywiczno-mineralnych itp., d) poraŜenia prądem elektrycznym – przy niewłaściwym uŜywaniu (bez naleŜytego uziemienia) maszyn o napędzie elektrycznym (szlifierek, mieszarek), e) uszkodzenia stawu kolanowego – przy pracy w pozycji klęczącej w przypadku niezabezpieczenia kolan odpowiednimi podkładkami. Aby te niebezpieczeństwa całkowicie wyeliminować, naleŜy: • w zakresie bezpieczeństwa poŜarowego – zapewnić właściwe warunki magazynowania materiałów łatwopalnych i przestrzegać absolutnego zakazu operowana otwartym płomieniem, łącznie z paleniem papierosów, zarówno w pomieszczeniach magazynowych, jak i w czasie wykonywania wszelkich robót z tymi materiałami, • w zakresie zabezpieczenia przed moŜliwością eksplozji i szkodliwym działaniem par rozpuszczalników organicznych – zapewnić dobre wietrzenie pomieszczeń, w których wykonuje się roboty z uŜyciem klejów na rozpuszczalnikach organicznych; otwarcie okna w pomieszczeniu w czasie klejenia w zupełności zapobiega koncentracji par rozpuszczalników, WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 48 • w zakresie zabezpieczenia przed poraŜeniem przy uŜywaniu aparatów elektrycznych – naleŜy te aparaty uziemić, • w zakresie zabezpieczenia przed schorzeniami wynikającymi z niewygodnej pozycji przy pracy – uŜywać podkolanników wyłoŜonych odpowiednim miękkim materiałem (np. grubym filcem), • w zakresie zabezpieczenia naleŜytych warunków ogólnej higieny pracy – przestrzegać czystości osobistej, bezwzględnego mycia rąk przed spoŜywaniem posiłków, uŜywania czystej odzieŜy roboczej oraz porządku w miejscu wykonywania robót; porządek, czystość i dobra organizacja miejsca pracy są równieŜ bardzo waŜne dla dobrego samopoczucia pracownika, zmniejszają jego wysiłek, wpływają na koncentrację jego uwagi, ograniczając moŜliwość skaleczeń, zaprószeń itp. PRACE NA WYSOKOŚCI Prace na wysokości naleŜą do prac szczególnie niebezpiecznych, upadek z wysokości jest bardzo częstą przyczyną wypadków, na ogół cięŜkich lub śmiertelnych. Dlatego podczas róŜnego rodzaju robót budowlanych, bardzo często wykonywanych na wysokości, muszą być zachowane wyjątkowe środki ostroŜności z uwagi na duŜy stopień zagroŜenia zdrowia i Ŝycia pracowników. Pracą na wysokości w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z póŜn. zm. (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r., nr 169, poz. 1650) jest praca wykonywana na powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezaleŜnie od wysokości, na jakiej się znajduje, jeŜeli powierzchnia ta: 1) osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi, 2) wyposaŜona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości. Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyŜej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub słuŜących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawęŜników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawęŜnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemoŜliwiający wypadnięcie osób. JeŜeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie tego typu balustrad jest niemoŜliwe, naleŜy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy. Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi. Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyŜszeniach nie przeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi nie wymagających od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała groŜącej upadkiem z wysokości, naleŜy zapewnić, aby: 1) drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i zabezpieczone przed nie przewidywaną zmianą połoŜenia oraz posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciąŜenie, 2) pomost roboczy spełniał następujące wymagania: a) powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i niezbędnych materiałów, b) podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu, c) w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o wielkości dopuszczalnego obciąŜenia. WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 49 Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyŜej 2 m od otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na podestach ruchomych wiszących naleŜy w szczególności: 1) zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy, 2) zapewnić stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciąŜenia, 3) przed rozpoczęciem uŜytkowania rusztowania naleŜy dokonać odbioru technicznego w trybie określonym w odrębnych przepisach. Rusztowania i podesty ruchome wiszące powinny spełniać wymagania określone odpowiednio w odrębnych przepisach oraz w Polskich Normach. Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wieŜowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropów, a takŜe przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań oraz przy pracach na drabinach i klamrach na wysokości powyŜej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi naleŜy w szczególności: 1) przed rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciąŜenie oraz zabezpieczenie przed nie przewidywaną zmianą połoŜenia, a takŜe stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urządzeń mających słuŜyć do mocowania linek bezpieczeństwa, 2) zapewnić stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jak: szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu - na słupach, masztach itp.), 3) zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na wysokości. Wymagania określone powyŜej dotyczą równieŜ prac wykonywanych na galeriach, pomostach, podestach i innych podwyŜszeniach, jeŜeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała groŜącej upadkiem z wysokości. Sporządził: Lucyna Szymańska ElŜbieta Mierzejewska WARUNKI BHP PRZY ROBOTACH BUDOWLANYCH 50