Styles de base - Paramtres CDC

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
ECA/06/34
PRZEMÓWIENIE PANA HUBERTA WEBERA,
PREZESA EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU
OBRACHUNKOWEGO
DEBATA W PARLAMENCIE EUROPEJSKIM NA TEMAT
SPRAWOZDANIA ROCZNEGO ZA ROK 2005
STRASBURG, 14 LISTOPADA 2006 r.
W wypadku rozbieżności, wygłoszony tekst przemówienia jest tekstem właściwym.
1
PL
Szanowny Panie Przewodniczący,
Panie Posłanki, Panowie Posłowie,
Szanowny Panie Wiceprzewodniczący,
Szanowni Państwo,
To dla mnie zaszczyt być tu dzisiaj podczas debaty na sesji plenarnej Parlamentu Europejskiego,
poświęconej dwudziestemu dziewiątemu sprawozdaniu rocznemu Trybunału za rok budżetowy 2005.
Sprawozdanie to przedstawiłem już 23 października 2006 r. przed Komisją Kontroli Budżetowej w
Strasburgu oraz 7 listopada przed Radą ECOFIN w Brukseli.
Każde sprawozdanie roczne Trybunału jest wynikiem skomplikowanych i szczegółowych prac
kontrolnych na miejscu przeprowadzanych na wszystkich poziomach zarządzania funduszami UE
przez kontrolerów Trybunału w ciągu 12 miesięcy poprzedzających opublikowanie sprawozdania.
Zgodnie z zasadami międzynarodowych standardów kontroli i jak potwierdzają to eksperci zewnętrzni,
uzyskane przez Trybunał dowody kontroli stanowią wynik szczegółowych badań prób transakcji z
każdej z dziedzin budżetu. Są one wsparte oceną funkcjonowania systemów kontroli wewnętrznej w
zakresie wydatków. Jedynie poważne błędy formalne oraz błędy mające skutki finansowe, np.
zawyżanie danych we wnioskach, nieuprawnieni beneficjenci i niekwalifikowalne wydatki, stanowią
podstawę dla wydawanego przez Trybunał poświadczenia wiarygodności.
Na podstawie uprawnień nadanych na mocy Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską,
Trybunał, od momentu swego powstania, konsekwentnie realizuje kontrole wykonania zadań, a wyniki
tych kontroli są publikowane w jego sprawozdaniach specjalnych. Ponadto, dokonywana przez
Trybunał ocena funkcjonowania systemów kontroli wewnętrznej, konieczna w celu sporządzenia
corocznego poświadczenia wiarygodności, stanowi istotną podstawę dla kontroli wykonania zadań.
Pozwolę sobie teraz przejść do głównych ustaleń kontroli przeprowadzonych przez Trybunał,
dotyczących roku 2005:
Wiarygodność rozliczeń
Odnośnie do obszarów, w których odnotowano znaczącą poprawę, Trybunał docenia sukcesy,
jakie Komisja odniosła w kierowaniu przejściem z rachunkowości kasowej na rachunkowość
memoriałową oraz we wdrażaniu tej zmiany. Trybunał stwierdza, że skonsolidowane sprawozdanie
finansowe za rok 2005 w zakresie budżetu ogólnego UE, wynoszącego 105 mld euro, jest wiarygodne.
Opinia ta jednak opatrzona jest zastrzeżeniem, ze względu na zawyżenie aktywów netto oraz
niekonsekwentne stosowanie procedur zaliczania transakcji do odpowiedniego okresu
sprawozdawczego.
Legalność i prawidłowość transakcji leżących u podstaw rozliczeń
W odniesieniu do legalności i prawidłowości transakcji leżących u podstaw rozliczeń, Trybunał po raz
kolejny wydaje opinię bez zastrzeżeń w zakresie:
•
•
•
•
dochodów;
zobowiązań;
wydatków administracyjnych instytucji i organów UE oraz
strategii przedakcesyjnej, z wyłączeniem programu Sapard.
Dalsze pozytywne spostrzeżenia dotyczą skutecznego funkcjonowania Zintegrowanego Systemu
Zarządzania i Kontroli (IACS), który obejmuje 56% wydatków w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.
Podobnie jak w roku 2004 Trybunał stwierdza, że system IACS, tam gdzie był on należycie stosowany,
skutecznie ograniczył występowanie nieprawidłowości w wydatkach na rolnictwo. W praktyce,
2
PL
konstatacja ta odnosi się do państw UE-15, z wyjątkiem Grecji. W nowych państwach członkowskich
wdrażanie systemu IACS postępuje dobrze, chociaż systemy te nie są jeszcze w pełni skuteczne.
Jak wskazują szczegółowe dowody kontroli uzyskane przez Trybunał, pozostałe dziedziny wydatków,
stanowiące w ujęciu wartościowym większą część budżetu UE, wciąż w istotnym stopniu
obciążone są błędami w zakresie legalności i prawidłowości transakcji leżących u podstaw
rozliczeń.
Innymi słowy, Trybunał ponownie wydaje opinię z zastrzeżeniem, zwłaszcza w odniesieniu do:
•
•
•
•
rolnictwa jako całości;
działań strukturalnych;
polityk wewnętrznych oraz
działań zewnętrznych,
z powodu odnotowanego wysokiego poziomu nieprawidłowości takich jak: zawyżanie danych we
wnioskach, podwójne naliczanie kosztów, niekwalifikowalność beneficjentów i/lub projektów,
deklarowanie kosztów nieponiesionych, a także naruszanie zasad udzielania zamówień publicznych.
Nieodpowiednie kontrole wewnętrzne
Nieprawidłowości te występują, ponieważ stosowane obecnie mechanizmy kontroli wewnętrznej
wydatków UE funkcjonują słabo. Zgodnie z postanowieniami Traktatu ustanawiającego Wspólnotę
Europejską, obowiązkiem Komisji jest zapewnienie wdrożenia systemów kontroli wewnętrznej i ich
skutecznego funkcjonowania w praktyce, na wszystkich szczeblach administracji UE.
Trybunał nie tylko znalazł dowody świadczące o nieodpowiednim przeprowadzeniu kontroli płatności
w ramach zarządzania dzielonego (wydatki na rolnictwo i działania strukturalne), ale stwierdził też,
że Komisja nie działała w sposób wzorcowy w zakresie wydatków UE realizowanych przez nią
w ramach zarządzania bezpośredniego (polityki wewnętrzne, działania zewnętrzne). Jako przykład
można podać obszar badań, gdzie liczba przeprowadzonych przez Komisję kontroli deklaracji
wydatków znacznie zmalała w roku 2005, pomimo utrzymującego się wysokiego poziomu błędów i
nieodłącznego ryzyka związanego z tym rodzajem wydatków.
Wieloletnie korekty
Komisja podnosi argument, że błędy wykrywane i zgłaszane przez Trybunał są nieistotne, ponieważ
rozmaite mechanizmy wieloletniej korekty pozwalają na wykrycie i korektę błędów oraz
nieprawidłowości w momencie finalizowania programów.
Prace Trybunału dostarczają dowodów na to, że w praktyce korekty te nie są wystarczające i nie we
wszystkich obszarach są one skierowane do beneficjentów końcowych. Ponadto, stwierdzono
występowanie wielu niedociągnięć w procedurach odzyskiwania środków. Dla przykładu, w obszarach,
w których zarządzanie dzielone jest z państwami członkowskimi, stwierdzono:
•
w kwestii wydatków na rolnictwo: procedury finansowego rozliczania rachunków przebiegają
ze znacznym opóźnieniem - ostatnim w pełni rozliczonym rokiem budżetowym jest rok 1998 a za pomocą decyzji o zgodności nakłada się grzywny wyłącznie na organy państw
członkowskich za niedociągnięcia systemowe. W związku z tym, że w większości przypadków
kwoty nadpłacone beneficjentom końcowym nie są odzyskiwane, główny ciężar spada na
krajowego płatnika podatków, a nie na beneficjentów końcowych, którzy deklarują zawyżone
koszty.
3
PL
•
w kwestii działań strukturalnych, programy z lat 1994-1999 nie zostały jeszcze zamknięte, a
ponadto Trybunał w dalszym ciągu stwierdza występowanie istotnego poziomu błędów w
części programów, których zamknięcie zostało przeprowadzone. Co więcej, Komisja zamknęła
niektóre z programów bez dokonania korekt finansowych, pomimo istotnych zastrzeżeń
zgłaszanych względem poświadczonych wydatków. Wynika z tego jednoznacznie, że w praktyce
błędy w okresowych deklaracjach wydatków mogą nie być korygowane.
Pragnę podkreślić, że Trybunał przyjmuje oczywiście z zadowoleniem odzyskanie środków na rzecz
budżetu UE. Jednakże należy zaznaczyć, że zryczałtowane korekty finansowe są stosowane w
odniesieniu do niedociągnięć w systemach kontroli państw członkowskich, a zatem z zasady nie
prowadzą one do usuwania błędów w zakresie legalności i prawidłowości transakcji leżących u podstaw
rozliczeń, występujących na szczeblu beneficjentów końcowych.
Logiczny łańcuch mechanizmów kontroli w całej UE
Zdaniem Trybunału, w celu zlikwidowania tych niedociągnięć należy podjąć następujące działania:
Należy wprowadzić logiczny łańcuch skutecznych mechanizmów kontroli wewnętrznej, opartych
na jednoznacznych i odpowiednich regułach, jak również na wspólnych przepisach i standardach.
Należy ponadto uwzględnić ocenę ryzyka charakteru transakcji oraz trybów zarządzania, nie
zapominając przy tym o stosowaniu we wszystkich dziedzinach budżetu UE skutecznych systemów
odzyskiwania środków i systemów sankcji.
Europejski Trybunał Obrachunkowy pragnie wspólnie z krajowymi instytucjami kontrolnymi w
większym stopniu badać dziedziny będące przedmiotem wspólnego zainteresowania. W związku z
planowanym spotkaniem Komitetu Kontaktowego prezesów najwyższych organów kontroli, które ma
się odbyć w przyszłym miesiącu w Warszawie, Trybunał proponuje poszerzenie prowadzonej obecnie
współpracy o ocenę funkcjonowania systemów kontroli wewnętrznej w państwach członkowskich.
UE potrzebuje skutecznych i wiarygodnych mechanizmów kontroli
Przed Unią Europejską stoją nowe wyzwania, takie jak wprowadzenie systemu jednolitej płatności na
gospodarstwo, zakończenie i zamknięcie aktualnych programów wydatkowania w ramach funduszy
strukturalnych, a także otwarcie programów na lata 2007-2013 oraz zbliżające się przystąpienie do UE
dwóch nowych państw członkowskich.
Na zakończenie pozwolę sobie przedstawić propozycje rozwiązań, które pomogą stawić czoło tym
wyzwaniom związanym z zarządzaniem finansami UE: Komisja, a wraz z nią administracje państw
członkowskich, powinna zadbać o:
•
funkcjonowanie skutecznych i wiarygodnych systemów kontroli wewnętrznej na wszystkich
szczeblach administracji UE;
• przeprowadzanie wystarczającej liczby kontroli, przedstawianie sprawozdań z ich wyników
oraz przejrzystą realizację działań pokontrolnych, a także
• uproszczenie leżących u podstaw tych systemów zasad dotyczących wydatków UE.
Celem nas wszystkich powinna być Unia Europejska, która skutecznie sprawuje kontrolę nad swoim
budżetem, z korzyścią dla swoich obywateli.
Dziękuję Państwu bardzo za uwagę.
4
PL