Sygn. akt UZP/ZO/0-29/05 Zespołu Arbitrów z dnia 19

Sygn. akt UZP/ZO/0-29/05
WYROK
Zespołu Arbitrów z dnia 19 stycznia 2005 r.
Zespół Arbitrów w składzie:
Przewodniczący Zespołu Arbitrów Leszek Marcin Budkiewicz
Arbitrzy: Edward Tymoteusz Flak
Agnieszka Ewa Świderska
Protokolant Paweł Kaczkan
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2005.01.19 r. w Warszawie odwołania wniesionego przez
Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Budownictwa Sp. zo.o., Olsztyn, ul. Cementowa 3
od oddalenia przez zamawiającego Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o.,
Olsztyn, ul. Oficerska 16a
protestu z dnia 26 grudnia 2004 r.
orzeka:
1. Oddala odwołanie.
2. Kosztami postępowania obciąża Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Budownictwa
Sp. zo.o., Olsztyn, ul. Cementowa 3
i nakazuje:
1) zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych koszty w wysokości 5 303 zł 07 gr
(słownie: pięć tysięcy trzysta trzy złote siedem groszy)
z
kwoty
wpisu
uiszczonego
przez
Przedsiębiorstwo
Robót
Inżynieryjnych
Budownictwa Sp. zo.o., Olsztyn, ul. Cementowa 3
2) dokonać wpłaty kwoty 0 zł 00 gr
(słownie: xxx)
przez xxx na rzecz xxx
3) dokonać wpłaty kwoty 0 zł 00 gr
(słownie: xxx)
przez xxx na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych na rachunek środków specjalnych
UZP
4) dokonać zwrotu kwoty 631 zł 93 gr
(słownie: sześćset trzydzieści jeden złotych dziewięćdziesiąt trzy grosze)
z
rachunku
środków
specjalnych
Urzędu
Zamówień
Publicznych
na
rzecz
Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Budownictwa Sp. zo.o., Olsztyn, ul.
Cementowa 3.
3. Uzasadnienie
Zamawiający – Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Olsztynie 6
sierpnia 2004 przekazało Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych ogłoszenie o zamówieniu
publicznym: „Modernizacja przepompowni ścieków P-2 ul. Nad Jarem i budowa rurociągu
tłocznego fi 500 mm – długości 1106 m w Olsztynie” prowadzonego w trybie przetargu
nieograniczonego.
Strona 2 z 11
Termin składania ofert upłynął 27 września 2004 o godz. 10.00.
W powyższym przetargu o zamówienie publiczne ofertę złożyło trzech wykonawców, w tym
Odwołujący.
Ofertę jednego z wykonawców odrzucono z uwagi na niespełnienie warunków
Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.
Pismem z 8 października 2004, Zamawiający poinformował pozostałych wykonawców o
dokonaniu wyboru najkorzystniejszej oferty, którą została oferta złożona przez OPRI
„Inżynieria” SA w Olsztynie.
Powyższą czynność Zamawiającego oprotestował pismem z 18 października 2004
Odwołujący. W złożonym proteście wniósł on o odrzucenie oferty OPRI „Inżynieria” SA w
Olsztynie jako niezgodnej z SIWZ i powtórzenia czynności przetargowych polegających na
wyborze najkorzystniejszej oferty, zgodnie z przepisem art. 183 pkt 3 ustawy Prawo Zamówień
Publicznych.
Zamawiający pismem z 25 października 2004 uwzględnił protest w całości i na podstawie
przepisu art. 24 ust. 2 pkt. 3 wykluczył z postępowania OPRI „Inżynieria” S.A. w Olsztynie. Jako
podstawę faktyczną wykluczenia Zamawiający podał „brak dokumentów potwierdzających
posiadanie uprawnień do wykonywania pełnego zakresu robót elektrycznych przewidzianego do
realizacji w ramach zadania, którego postępowanie dotyczy”.
Z kolei na ta czynność protest pismem z 28 października 2004 złożyło OPRI „Inżynieria”
S.A. w Olsztynie wskazując, że wykluczenie go z postępowania przetargowego było
bezpodstawne.
Protest ten pismem z 3 listopada 2004 nie został przez Zamawiającego uwzględniony, a
protestujący nie złożył w tym zakresie odwołania. Tym samym decyzja o wykluczeniu stała się
prawomocna.
Strona 3 z 11
W związku z przedłużającym się procesem udzielenia zamówienia publicznego,
Zamawiający pismem z 16 listopada 2004 poinformował wykonawców o unieważnieniu
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Powyższą czynność Zamawiającego oprotestował Odwołujący pismem z 26 listopada
2004, i wniósł o anulowaniu decyzji o unieważnieniu postępowania o zamówienie publiczne.
Zamawiający uwzględnił podnoszone przez Odwołującego zarzuty i pismem z 1 grudnia 2004
uwzględnił złożony protest informując o tym także wcześniej wykluczonego prawomocnie
wykonawcę OPRI „Inżynieria” S.A. w Olsztynie.
Na tę czynność Zamawiającego, Odwołujący złożył protest podnosząc, że nie jest zgodne
z przepisami ustawy Prawo Zamówień Publicznych informowanie i żądanie od wykluczonego
prawomocnie wykonawcy jakichkolwiek dokumentów.
Zamawiający nie udzielił odpowiedzi na złożony protest, a wykonawca nie wniósł w
przewidzianym terminie odwołania do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.
Z kolei pismem z 16 grudnia 2004 Zamawiający poinformował Odwołującego o
unieważnieniu postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego.
Powodem unieważnienia postępowania była niemożność zawarcia przez Zamawiającego
ważnej umowy z Odwołującym, z uwagi na naruszenie przez Zamawiającego szeregu przepisów,
które miały wpływ na wynik postępowania, tj. naruszenia przepisów art. 146 w zw. z art. 93 ust.
1 pkt 7 ustawy Prawo Zamówień Publicznych i art. 58 kc. Zamawiający wskazał, że podstawą
wykluczenia jednego z wykonawców (który zaoferował najniższą cenę i został pierwotnie
wybrany w przetargu) był brak wymaganych uprawnień budowlanych po stronie pracownika
tego wykonawcy. W późniejszym okresie czasu, w związku z odpowiedzią uzyskaną od Mazursko
Warmińskiej Okręgowej Izby Inżynierów okazało się, że przedstawione przez wykluczonego
wykonawcę uprawnienia są prawidłowe i zgodnie z SIWZ. Stąd też w wyniku błędu popełnionego
Strona 4 z 11
przez Zamawiającego, jeden z wykonawców został niezgodnie z przepisami wykluczony z
postępowania o zamówienie publiczne.
Z powyższą decyzją jak również jej motywami nie zgodził się Odwołujący, który 23
grudnia 2004 wniósł protest na rozstrzygnięcie Zamawiającego.
Zamawiający w ustawowym terminie, tj. do 28 grudnia 2004 nie rozstrzygnął wniesionego
protestu. Tym samym Odwołujący, stosownie do przepisu art. 183 ust. 1 ustawy Prawo
Zamówień Publicznych uznał, że złożony protest został oddalony.
Stąd też pismem z 3 stycznia 2005 Odwołujący wniósł odwołanie na oddalenie złożonego
przezeń protestu.
W odwołaniu Odwołujący podniósł, że Zamawiający nadużył okoliczności do
unieważnienia postępowania wyrażonych w przepisie art. 93 ust. 7 ustawy Prawo Zamówień
Publicznych. Wskazał on, że wada zaistniała w postępowaniu musi być na tyle istotna, iż staje się
niemożliwe zawarcie ważnej umowy o zamówienie publiczne. Ponadto musi istnieć związek
przyczynowy pomiędzy zaistniałą wadą a niemożnością zawarcia umowy.
Zdaniem Odwołującego taki związek w niniejszej sprawie nie zachodzi.
Odwołujący wskazuje, że wykonawca – OPRI Inżynieria S.A. został skutecznie
wykluczony przez Zamawiającego z toczącego się postępowania – decyzja Zamawiającego z 25
października 2004. Z uzasadnienia unieważnienia przetargu o zamówienie publiczne wynika, że
Zamawiający po wykluczeniu oferenta OPRI, dokonał ponownej oceny jego oferty. Odwołujący
uważa, że oferta wykluczonego wykonawcy nie powinna być poddawana dalszej ocenie a on sam
nie powinien być informowany o dalszych czynnościach podejmowanych w toczącym się
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Albowiem takie postępowanie narusza
przepis art. 7 ust. 1 ustawy Prawo Zamówień Publicznych, gdyż narusza zasady uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Strona 5 z 11
Z ostrożności Odwołujący podniósł także, że nawet gdyby Zamawiający powrócił do ponownej
oceny poprawności decyzji o wykluczeniu wykonawcy OPRI, to Odwołujący wskazał, że złożona
oferta wykluczonego wykonawcy jest niezgodna z wymaganiami SIWZ w części XI pkt 7 i XI pkt
8 oraz ustawą. Albowiem zawarte w ofercie błędy nie mogą być potraktowane jako omyłki
rachunkowe i tym samym poprawione w trybie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 6 ustawy Prawo
Zamówień Publicznych.
Odwołujący we wniesionym przez siebie odwołaniu podniósł także, że Zamawiający
unieważniając przetarg mylnie powołał się na przepis art. 146 ust 1 pkt 6 ustawy Prawo
Zamówień Publicznych. Zdaniem Odwołującego, Zamawiający nie powinien powoływać się na
wskazany przepis albowiem w niniejszym postępowaniu nie doszło do zawarcia umowy o
zamówienie publiczne. Tym samym w związku z faktem, iż nie doszło do zawarcia umowy,
odwołujący wskazał, że powołana podstawa unieważnienia przetargu jest błędna.
Odwołujący wykazał także, że w związku z unieważnieniem przetargu stracił on
możliwość uznania jego oferty za najkorzystniejszą i tym samym ma interes prawny w tym aby
wnieść środki ochrony prawnej.
Zespół arbitrów po zapoznaniu się z dokumentacją zgromadzoną w sprawie
rozpatrywanego postępowania oraz po wysłuchaniu stron ustalił i zważył, co następuje:
Zdaniem Zespołu Arbitrów decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu
jest rozstrzygnięcie, czy dokonana przez Zamawiającego czynność, polegająca na wykluczeniu
wykonawcy OPRI „Inżynieria” S.A. w Olsztynie z postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego stanowi naruszenie przepisów ustawy Prawo Zamówień Publicznych, które miało
wpływ na wynik niniejszego postępowania, w ujęciu przepisu art. 146 ust. 1 pkt 6 w zw. z
przepisem art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo Zamówień Publicznych. Nie jest bowiem prawdą,
podnoszony przez Odwołującego zarzut, że w niniejszej sprawie nie ma zastosowania przepis art.
146 ustawy Prawo Zamówień Publicznych. Przepis art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo Zamówień
Strona 6 z 11
Publicznych nakazuje zamawiającemu unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia
jeżeli postępowanie obarczone jest wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy w sprawie
zamówienia publicznego. Wady takie wymienia przykładowo przepis art. 146 ust. 1 ustawy
Prawo Zamówień Publicznych, traktujący o przesłankach nieważności umowy w sprawie
zamówienia publicznego (por. E Norek Prawo zamówień publicznych Komentarz, Wydawnictwo
prawnicze, Warszawa 2005, s. 142).
Nade wszystko Zespół Arbitrów ustalił, że jedyną podstawą prawną wykluczenia
wykonawcy OPRI „Inżynieria” S.A. w Olsztynie, zgodnie z pismem Zamawiającego z 25
października 2004, było wypełnienie dyspozycji przepisu art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo
Zamówień Publicznych, tj. nie złożenia oświadczenia o spełnieniu warunków udziału w
postępowaniu lub dokumentów potwierdzających spełnienie tych warunków. Zamawiający w
części uzasadnienia faktycznego podał, że rzeczywistą przyczyną wykluczenia wykonawcy był
brak dokumentów potwierdzających posiadanie uprawnień do wykonywania pełnego zakresu
robót elektrycznych przewidzianego do realizacji w ramach zadania, którego dotyczy
postępowanie.
Zespół Arbitrów ustalił także, że oferta wykluczonego z przetargu wykonawcy, była
najkorzystniejsza cenowo, co biorąc pod uwagę kryterium oceny ofert zawartej w SIWZ
powodowało, że była to również oferta najlepsza ze złożonych w niniejszym postępowaniu.
Zespół Arbitrów ustalił także ponad wszelką wątpliwość, że 25 listopada 2004 Zamawiający
otrzymał od Mazursko-Warmińskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa (WMOIIB)
odpowiedź w kwestii uprawnień budowlanych pracownika wykluczonego wykonawcy p. J.
Pasieki. Wynika z niej, że uprawnienia posiadane przez p. Pasiekę są wystarczające do
wykonania samodzielnej funkcji kierownika robót elektrycznych w zakresie objętym projektem
budowlano-wykonawczym przepompowni ścieków P-2 w Olsztynie. Oznacza to, że zarzut braku
Strona 7 z 11
posiadania przez p. J. Pasiekę odpowiednich uprawnień budowlanych, na podstawie którego
OPRI „Inżynieria” S.A. w Olsztynie, zostało wykluczone z postępowania jest bezzasadny.
Stąd też powstanie takiej okoliczności prawno-faktycznej, zdaniem Zespołu Arbitrów
skutkuje dwoma konsekwencjami prawnymi:
I. Stosownie do przepisu art. 14 ustawy Prawo Zamówień Publicznych w sprawach
nieuregulowanych przez przepisy tej ustawy, zastosowanie mają przepisu kodeksu cywilnego. W
niniejszej sprawie Zamawiający, zdaniem Zespołu Arbitrów, swoim postępowaniem i podjętymi
decyzjami wypełnił normę przepisu art. 84 kc. Co oznacza, że przy podjęciu czynności
obejmującej wykluczenie wykonawcy OPRI „Inżynieria” S.A. w Olsztynie z postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego działał pod wpływem błędu. Zgodnie z utrwalona w tym
zakresie doktryną za błąd rozumie się niezgodność między obiektywną rzeczywistością a jej
odbiciem w świadomości człowieka (zob. Z Radwański Prawo Cywilne – część ogólna, CH Beck,
Warszawa 1994, s. 195-196, B Lewaszkiewicz-Petrykowska w: System Prawa Cywilnego t. I,
Ossolineum 1985 par. 65,66). W niniejszej sprawie mamy do czynienia tak z błędem dotyczącym
treści czynności prawnej (dotyczy on podstawy wykluczenia wykonawcy) jak i błędem istotnym
(zamawiający nie złożył by oświadczenia o wykluczeniu wykonawcy, gdyby wiedział, że
przedstawione uprawnienia są wystarczające i zgodne z SIWZ) (por w tym zakresie orz. SN z 24
stycznia 1974, OSP 1975, poz. 238). Tym samym, w niniejszej sprawie w pełni wypełniona
została norma przepisu art. 84 kc.
Złożenie oświadczenia woli pod wpływem błędu nie powoduje nieważności czynności
prawnej, a jedynie stanowi podstawę do uchylenia się od skutków prawnych złożonego
oświadczenia woli (art. 84 par. 1 kc).
Zespół Arbitrów uznał, że w niniejszej sprawie oświadczenie takie explicite nie zostało
złożone. Jednakże wziąć należy pod uwagę, pismo Zamawiającego z 16 grudnia 2004 o
unieważnieniu postępowania, albowiem stosownie do przepisu art. 56 kc w zw. z przepisem art.
Strona 8 z 11
14 ustawy Prawo Zamówień Publicznych czynność prawna wywołuje skutki nie tylko w niej
określone ale także te wynikające z zasad współżycia społecznego i przepisów prawa. Stąd też
oświadczenie o unieważnieniu postępowania zawiera w sobie w sposób dorozumiany wolę
Zamawiającego wyrażającą się w uchyleniu się od skutków prawnych złożonego oświadczenia
woli, albowiem unieważnienie postępowania o zamówienie publiczne skutkuje uchyleniem się od
skutków wszystkich oświadczeń złożonych przez Zamawiającego w trakcie trwania postępowania
o zamówienie publiczne.
II.
Wobec zaistnienia nowej okoliczności, w momencie powzięcia przez Zamawiającego w
wyniku otrzymania od WMOIIB wiedzy i przekonania o bezzasadności wykluczenia firmy OPRI
„Inżynieria” S.A. w Olsztynie z postępowania, oczywistym stał się fakt, że w postępowaniu o
udzielenie zamówienia doszło do naruszenia przepisów określonych w ustawie, które miało
wpływ na wynik tego postępowania (art. 146 Pzp.). mianowicie, w związku z rozpatrzeniem
protestu Wniesionego przez PRIB w dniu 20.10.2004 r. zostały naruszone przepisy dotyczące:
udziału w postępowaniu i wykluczania (art. 24 Pzp w powiązaniu z art. 22 Pzp), obowiązku
poprawiania omyłek rachunkowych (art. 88 Pzp.), odrzucania ofert (art. 89 Pzp) co
doprowadziło do bezzasadnego wykluczenia z postępowania firmy OPRI „Inżynieria” S.A. w
Olsztynie i odrzucenia złożonej przez nią oferty. Czynności te- pamiętając, że firma ta
zaoferowała wykonanie przedmiotu zamówienia za cenę niższą niż PRIB- niewątpliwie miały
wpływ na wynik postępowania. Albowiem za rażące naruszenie ustawy w myśl przepisu art. 146
ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo Zamówień Publicznych uznać należy wyłącznie takie, którego skutkiem
był wybór wykonawcy, który przy zachowaniu wymaganych procedur nie zostałby wybrany na
wykonawcę zamówienia publicznego (zob. T. Czajkowski Prawo Zamówień Publicznych
Komentarz, UZP 2004, s. 230-235).
Strona 9 z 11
Mając na uwadze powyższe Zespół Arbitrów uznał, że w powstałym stanie rzeczy nie jest
możliwe zawarcie ważnej umowy z odwołującym, gdyż umowa taka byłaby z mocy prawa
nieważna na mocy przepisu art. 146 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo Zamówień Publicznych.
Zespół Arbitrów nie podziela zawartego w odwołaniu, zarzutu naruszenia przez
Zamawiającego przepisu art. 7 ustawy Prawo Zamówień Publicznych. Przepis ten formułuje
dwie podstawowe zasady udzielania zamówienia publicznego, tj. zasadę uczciwej konkurencji
oraz zasadę równego traktowania wykonawców.
Pierwsza zasada nie została przez Zamawiającego złamana. Wręcz przeciwnie, poprzez swoje
działania doprowadził on do tego, że zasada ta w odniesieniu do wszystkich wykonawców, w tym
również i do odwołującego się była przestrzegana.
Z kolei wymóg równego traktowania oznacza konieczność stawiania wszystkim
potencjalnym uczestnikom postępowania takich samych warunków udziału w postępowaniu,
ocenę spełnienia stawianych warunków według tych samych wcześniej podanych do wiadomości
kryteriów (tak Emil Norek Prawo zamówień publicznych. Komentarz, s. 37, Lexis Nexis 2004).
Także i z tych zasad zdaniem ZA Zamawiający wywiązał się w sposób zgodny z przepisami
prawa, a Odwołujący nie sprecyzował i nie udowodnił jakiego typu naruszenia miały by
wchodzić w grę.
W tej sytuacji należało uznać, że Zamawiający nie naruszył kwestionowanych przez
Odwołującego przepisów ustawy Prawo Zamówień Publicznych, a jego decyzja o unieważnieniu
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego miała pełne uzasadnienie faktyczne i
prawne.
Biorąc powyższe pod uwagę orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania zgodnie z treścią
przepisu art. 191 ust. 5 i 6 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Strona 10 z 11
Stosownie do art. 194 i 195 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych
(Dz.U. Nr 19, poz. 177) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia –
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych do Sądu
Okręgowego w ................................................1
Przewodniczący Zespołu Arbitrów: ...................................................................
Arbitrzy: ...................................................................
...................................................................
1
Nie dotyczy postępowań wszczętych przed dniem 2 marca 2004 r.
Strona 11 z 11