D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

Sygn.akt III AUa 933/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 lutego 2016 r.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Barbara Orechwa-Zawadzka
Sędziowie: SA Maria Jolanta Kazberuk
SO del. Elżbieta Rosłoń (spr.)
Protokolant: Emilia Janucik
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2016 r. w B.
sprawy z odwołania T. M.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
o ustalenie podlegania ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych
na skutek apelacji wnioskodawcy T. M.
od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 26 maja 2015 r. sygn. akt IV U 27/15
uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Oddział w O. z dnia 12 listopada 2014 roku i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O..
sygn. akt III AUa 933/15
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 12.11.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 11 ust. 3 lit. a w związku z art. 13 rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166/1 z 30.04.2004 r.) stwierdził, że T. M. w zakresie zabezpieczenia
społecznego od 1.01.2014 r. podlega ustawodawstwu polskiemu.Z uzasadnienia decyzji wynika, że Zakład Ubezpieczeń
Społecznych nie dał wiary, iż T. M. świadczy pracę na terenie Słowacji.
T. M. zaskarżył w całości powyższą decyzję. Wnosił o jej zmianę poprzez stwierdzenie, że od 1.01.2014 r. podlega
ustawodawstwu słowackiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych względnie uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i
przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania według
norm przepisanych.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że jedyną aktywnością zawodową
wnioskodawcy jest prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce.
Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 26 maja 2015 r. oddalił odwołanie. Ustalił, że T. M. prowadzi działalność
na własny rachunek na terenie Polski i z tego tytułu odprowadzał składki na ubezpieczenia społeczne. W dniu 1.0.2014
r. zawarł ze słowackim pracodawcą - (...) siedzibą w C. umowę o pracę, która ma być wykonywana na terytorium
Słowacji, w wymiarze 10 godzin miesięcznie, za wynagrodzeniem w kwocie 40 Euro. Pismem z dnia 15.02.2014 r. T. M.
poinformował ZUS o zawarciu tej umowy i jednoczesnym prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce i wniósł o
ustalenie ustawodawstwa w trybie art. 16 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 987/2009.
Sąd Okręgowy ustalił, że w związku z tym, pismem z dnia 26.09.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w O. zwrócił się do właściwej instytucji w Słowacji o poinformowanie czy skarżący figuruje jako osoba ubezpieczona
z tytułu pracy najemnej w Słowacji, od kiedy i przez kogo został zgłoszony – nie uzyskał odpowiedzi. Pismem z
dnia 5.11.2014 r. poinformował skarżącego, że od dnia 1.01.2014 r. podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie
ubezpieczeń społecznych. Informacja niniejsza została także przesłana właściwej instytucji w Słowacji, która odebrała
korespondencję 18.11.2014 r. - nie wniosła zastrzeżeń co do ustalonego przez Zakład ustawodawstwa. Decyzją z dnia
12.11.2014 r., obecnie zaskarżoną, organ rentowy stwierdził, że T. M. podlega ustawodawstwu polskiemu w zakresie
zabezpieczeń społecznych od 1.01.2014 r. na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych, art. 11 ust. 3 lit. a w związku z art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004
z dnia 29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166/1 z 30.04.2004
r.) Stosownie do art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie,
podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego.
Sąd Okręgowy wobec braku stawienia się wnioskodawcy na termin rozprawy nadał negatywne znaczenie przeszkodom
stawianym przez wnioskodawcę w przeprowadzeniu tego dowodu wbrew postanowieniu Sądu i przyjął, że skarżący
nie wykazał, iż jego praca na terenie Słowacji była rzeczywistą i efektywną pracą zarobkową i nie miała charakteru
pracy pomocniczej lub marginalnej. W szczególności wnioskodawca nie wykazał, że w spornym okresie wykonywał
faktycznie pracę na rzecz pracodawcy słowackiego, zaś legitymowanie się umową o pracę nie jest wystarczającym
dowodem faktycznego istnienia stosunku pracy. Zgodnie z przepisem art. 245 k.p.c. dokument prywatny w postaci
umowy o pracę stanowi jedynie dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie danej treści. Nie jest
jednakże wystarczającym dla ustalenia, że ubezpieczony rzeczywiście wykonywał zatrudnienie w ramach zawartej
umowy o pracę.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że stosownie do treści art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i
Rady (WE) nr 883/2004 osoba podejmująca pracę najemną w innym państwie Unii podlega w zakresie zabezpieczeń
społecznych prawu tego państwa członkowskiego, w którym jest wykonywana praca najemna. Wspomniana zasada
powoduje brak możliwości ustalenia ustawodawstwa w jakikolwiek inny sposób niż w niej podany. Jednocześnie
normy zawarte w art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 987/2009 określają tryb ustalania
właściwego ustawodawstwa przewidując niezwłoczność takiego działania jak i wymóg tymczasowego określenia
ustawodawstwa właściwego przy uwzględnieniu m.in. art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 883/2004. Organ rentowy ustalając właściwe ustawodawstwo musi kierować się wszelkimi w tym względzie
przepisami w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a więc również tymi, które definiują
występujące w przepisach tych pojęcia, w tym między innymi to zasadnicze odniesione do pracy najemnej, a
przewidziane w Tytule I art. 1 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia
29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zgodnie z tą definicją „praca najemna”
oznacza wszelką pracę lub sytuację równoważną traktowaną jako taką do celów stosowania ustawodawstwa w zakresie
zabezpieczenia społecznego Państwa Członkowskiego, w którym taka praca lub sytuacja równoważna ma miejsce.
O ile więc istniałyby podstawy do zakwestionowania takiego statusu osoby ubiegającej się o ustalenie właściwego
ustawodawstwa w trybie art. 16 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 987/2009, oceny takiej co
do zasady, organy właściwe mogłyby bowiem jedynie dokonać w uwzględnieniu przepisów prawa miejscowego czyli
miejsca, w którym miała być wykonywana praca najemna wnioskodawcy (prawo słowackie) – co wynika też wprost
z art. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17.06.2008 r. w sprawie prawa
właściwego dla zobowiązań umownych w zw. z art. 28 ustawy z dnia 4.02.2011 r. prawo prywatne międzynarodowe
(przy dodatkowym uwzględnieniu dorobku orzeczniczego Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w zakresie
pojęcia pracownika najemnego np. wyroki ETS z dnia 3.07.1986 r. 66/85 w sprawie D. B. przeciwko (...), (...) 1986,
s. (...) oraz z dnia 31 maja 1989 r. 344/87 w sprawie I. B.przeciwko(...), (...) 1989, s. (...)).
Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z brzmieniem art. 14 ust. 5b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (WE) nr 987/2009 praca o charakterze marginalnym nie może być brana pod uwagę do celów określenia
mającego zastosowanie ustawodawstwa na mocy art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 883/2004. Jednocześnie w zdaniu drugim podanej normy wskazano na konieczność zastosowania art. 16
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 we wszystkich przypadkach objętych art. 14 ust.
5b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009. Powyższe oznacza, że organ rentowy nie
jest uprawniony do pomijania trybu współpracy z uwagi na dokonanie własnej oceny marginalności pracy najemnej
mającej być wykonywaną w drugim państwie członkowskim.
Ponadto Sąd Okręgowy zauważył, że przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009
r. z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/20004 w sprawie koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego) – w rozdziale II art. 2,3 i 4 –obligują wręcz instytucje ubezpieczeniowe
państw członkowskich do ścisłego współdziałania przy stosowaniu jego postanowień, także i w sytuacji ustalania
właściwego ustawodawstwa. W ocenie Sądu Okręgowego byłaby ona konieczna nie tylko z przyczyn normatywnych
wyżej podanych nakładającej na organy obowiązek współpracy ale chociażby celem ustalenia czy u pracodawcy była
prowadzona kontrola w zakresie prawidłowości zgłoszeń zatrudnionych do ubezpieczeń społecznych, obejmująca
również sporny okres i jakie ewentualnie były wyniki tej kontroli, w tym w odniesieniu do samego wnioskodawcy. Sąd
Okręgowy wskazał, że organ rentowy podjął takie działania gdyż pismem z dnia 26.09.2014 r. zwrócił się do właściwej
instytucji w Słowacji o poinformowanie czy skarżący figuruje jako osoba ubezpieczona z tytułu pracy najemnej w
Słowacji, od kiedy i przez kogo został zgłoszony – nie uzyskał odpowiedzi. Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych
pismem z dnia 05.11.2014 r. poinformował wnioskodawcę, że od 1.01.2014 r. podlega on ustawodawstwu polskiemu
w zakresie ubezpieczeń społecznych. Informacja ta została także przesłana właściwej instytucji w Słowacji, która
odebrała korespondencję 18 listopada 2014 r. - nie wniosła zastrzeżeń co do ustalonego przez Zakład ustawodawstwa.
Uzasadniając swe stanowisko Sąd Okręgowy wskazał, że określenie ustawodawstwa tymczasowego powoduje
obowiązek powiadomienia instytucji każdego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, o swoim
tymczasowym określeniu. Na podstawie art. 16 ust.3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
NR 987/2009 określenie ustawodawstwa tymczasowego staje się ostateczne w terminie 2 miesięcy od momentu
poinformowania o nim instytucji wyznaczonych przez właściwe władze zainteresowanych państw członkowskich.
Sąd Okręgowy wskazał, że w przedmiotowej sprawie instytucja słowacka została powiadomiona o ustaleniu
ustawodawstwa 18.11.2014 r. – nie wniosła sprzeciwu, zatem uznała za właściwe ustawodawstwo polskie. Z tego
względu oddalił odwołanie na podstawie art. 47714 § 1 kpc.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł T. M. zaskarżając go w całości oraz zarzucając mu:
- naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:
- art. 14 ust. 5b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 poprzez jego niewłaściwe
zastosowanie, z uwagi na fakt, iż przytoczony artykuł odnosi się do stosowania art. 13 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, podczas gdy w stosunku do niego zastosowanie ma wyłącznie art. 13 ust. 3
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004
- art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004
w zw. z art. 16 ust. 2 i 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 poprzez jego
niezastosowanie do jego sytuacji, mimo dysponowania przez Sąd wszystkimi koniecznymi dowodami, że wykonuje
on pracę na terenie Słowacji i brakiem w materiale dowodowym dowodów świadczących o skutecznym wyłączeniu
wnioskodawcy z ubezpieczenia na Słowacji
- art. 6 .kc poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że wnioskodawca pomimo dostarczenia umowy
o pracę, dowodu rejestracji w słowackim systemie ubezpieczeń oraz potwierdzenia przelewów za pracę, a także
protokołów pokontrolnych, zdaniem Sądu I instancji nie potwierdził faktycznego świadczenia pracy w ramach umowy
o pracę z firmą (...) s.r.o.
- naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy;
- art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, przez
dokonanie oceny w sposób nie wszechstronny oraz nasuwający zastrzeżenia z punktu widzenia zasad doświadczenia
życiowego oraz logicznego rozumowania. W świetle tych zasad nie można zaakceptować stanowiska Sądu, który
uznał, że przedłożona umowa o pracę nie stanowi wystarczającego dowodu, iż praca była faktycznie świadczona, a
także pominął zgłaszane przez wnioskodawcę w piśmie przesłanym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w O. z dnia 2.10.2015 r. dowody w postaci protokołu pokontrolnego sporządzonego przez słowackiego pracodawcę
na okoliczność faktycznego wykonywania pracy oraz potwierdzenia otrzymywania wynagrodzenia. Tym samym Sąd
I instancji błędnie przyjął, że skarżący nie wykazał, iż w spornym okresie wykonywał faktycznie pracę na rzecz
słowackiego pracodawcy.
- art. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 poprzez podważenie ważności umowy o
pracę, na podstawie której został wydany przez instytucję innego państwa członkowskiego dokument potwierdzający
zgłoszenie wnioskodawcy do ubezpieczenia,
- art. 16 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 poprzez przyjęcie, że Zakład
Ubezpieczeń Społecznych wykonał nałożone na niego obowiązki i zwrócił się do właściwej instytucji w Słowacji o
poinformowanie czy wnioskodawca figuruje jako osoba ubezpieczona z tytułu pracy najemnej, podczas gdy słowacki
organ nie udzielił odpowiedzi na w/w zapytanie, tym samym (...) Oddział w O. nie wyjaśnił wszelkich wątpliwości, a
przede wszystkim nie wyjaśnił czy wnioskodawca rzeczywiście wykonywał pracę na terytorium tego państwa.
Wskazując na powyższe wniósł o;
• zmianę zaskarżonego wyroku w całości i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy, poprzez stwierdzenie, że
wnioskodawca w zakresie ubezpieczeń społecznych podlega ustawodawstwu słowackiemu od 1.01.2014 r.
ewentualnie
• uchylenie wyroku sądu I instancji oraz poprzedzającej go decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania bezpośrednio organowi rentowemu.
• Zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania według norm przepisanych.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje.
Apelacja jest zasadna.
Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia
29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. UE. L. 2004.166.1) zwanego dalej
rozporządzeniem podstawowym wynika, że osoby, do których stosuje się to rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu
tylko jednego państwa członkowskiego. Ustawodawstwo takie określane jest zgodnie z przepisami niniejszego tytułu
(TYTUŁ II – Określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa). Z treści art. 13 ust. 3 tego rozporządzenia wynika,
że osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich
podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną. Wyłączona jest tym
samym możliwość ustalenia prawa właściwego dla tego stosunku prawnego w inny sposób niż wskazany przez ten
przepis. Wykonywanie pracy najemnej określające tytuł ubezpieczenia społecznego rozumiane jest i tłumaczone
według prawa miejscowego. Określenie ustawodawstwa właściwego wskazującego na instytucję miejsca świadczenia
pracy najemnej wyłącza ocenę przez instytucję miejsca zamieszkania, czy stosunek prawny będący podstawą
objęcia ubezpieczeniem społecznym w kraju świadczenia pracy, jest ważny według prawa miejsca zamieszkania
ubezpieczonego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6.06.2013 r., sygn. II UK 333/12). W tym kontekście organ rentowy
nie mógł badać ważności zawartej umowy o pracę i dojść do wniosku, że praca ta nie była świadczona.
Oczywistym jest, że instytucja miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o ustalenie ubezpieczenia społecznego
w innym państwie może powziąć wątpliwości co do określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa, lecz może
chodzić jedynie o wątpliwości co do określenia ustawodawstwa mającego zastosowanie, z uwzględnieniem art. 13
rozporządzenia podstawowego i odpowiednich przepisów art. 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(WE) nr 987/2009 z dnia 16.09.2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie
koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zwanego dalej rozporządzeniem wykonawczym. Wątpliwości tych
instytucja miejsca zamieszkania nie może rozstrzygać sama lecz musi dostosować się do trybu rozwiązywania
sporów co do ustalenia ustawodawstwa właściwego wskazanego w art. 16 rozporządzenia wykonawczego, które w
przypadku istnienia wątpliwości nakazuje zwrócić się do instytucji innego państwa członkowskiego. Informacja osoby
ubezpieczonej o podjęciu pracy najemnej na terenie innego państwa członkowskiego niż wykonywanie pracy na własny
rachunek, jest podstawą do wstępnego i tymczasowego ustalenia dla niej ustawodawstwa właściwego, stosownie do
zasad kolizyjnych ustalonych w art. 13 rozporządzenia podstawowego. O tymczasowym określeniu prawa, według
którego obejmuje się tę osobę ubezpieczeniem społecznym, instytucja miejsca zamieszkania informuje wyznaczone
instytucje państwa, w którym wykonywana jest praca. Od tej chwili biegnie termin dwu miesięcy, w czasie których
zainteresowana instytucja może poinformować instytucję miejsca zamieszkania o niemożności zaakceptowania
ustalonego ustawodawstwa lub o swojej odmiennej opinii w tej kwestii. Gdy to nie nastąpi, tymczasowe określenie
ustawodawstwa staje się ostateczne.
Postępowanie w niniejszej sprawie wszczęto na podstawie wniosku ubezpieczonego z dnia 18.02.2014 r., w którym
wniósł on o ustalenie ustawodawstwa właściwego w zakresie ubezpieczeń społecznych w związku z prowadzeniem
działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz podjęciem zatrudnienia na terenie Słowacji. Ubezpieczony
wyraźnie domagał się ustalenia tego ustawodawstwa na podstawie art. 16 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego. Jego
wniosek zawierał informację skierowaną do instytucji ubezpieczeniowej państwa miejsca zamieszkania, do której
złożenia zobowiązana jest osoba, która wykonuje pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich stosownie do art.
16 ust. 1 tego rozporządzenia. Wniosek ten jednocześnie wyraźnie wskazywał na żądanie określenia na podstawie art.
16 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego, a zatem zmierzał do uzyskania przez ubezpieczonego wstępnego określenia
ustawodawstwa.
Analiza akt organu rentowego i zaskarżonej decyzji prowadzi do wniosku, że organ rentowy wbrew treści żądania
wniosku nie rozpoznał go w trybie art. 16 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego. Przed wydaniem decyzji wystąpił
do organu słowackiego informując o swoich wątpliwościach co do stosunku pracy wnioskodawcy ze słowackim
pracodawcą (k. 21 akt ZUS), co sugeruje wszczęcie przez organ procedury opisanej w art. 16 ust.4 rozporządzenia.
Następnie jednak organ wydał zaskarżoną decyzję nie uzyskując odpowiedzi strony słowackiej i ustalił w sposób
ostateczny właściwe ustawodawstwo.
Istota postępowania dowodowego przed organem rentowym, a także przed sądem pierwszej instancji zmierzała do
podważania przez organ rentowy realności umowy o pracę zawartej przez ubezpieczonego ze słowackim pracodawcą,
poprzez wykazywanie okoliczności wskazujących na pozorność czy fikcyjność tego stosunku pracy.
Sąd Apelacyjny ponownie wskazuje, że ocena charakteru stosunku prawnego stanowiącego tytułu do ubezpieczenia
może nastąpić tylko przez organ władny te przepisy stosować. Ze względu na różnice między ustawodawstwami
krajowymi co do określenia przedmiotu ubezpieczenia społecznego wprowadzono zasadę, że uwzględnianie
okoliczności lub wydarzeń mających miejsce w jednym państwie członkowskim nie może w żaden sposób sprawiać,
że właściwym dla nich stanie się inne państwo ani że będzie się do nich stosować jego ustawodawstwo (pkt
11 preambuły rozporządzenia nr 883/2004). Określenie ustawodawstwa właściwego, wskazującego na instytucję
miejsca świadczenia pracy najemnej, wyłącza ocenę przez instytucję miejsca zamieszkania, czy stosunek prawny
będący podstawą objęcia ubezpieczeniem społecznym w kraju świadczenia pracy jest ważny według prawa miejsca
zamieszkania ubezpieczonego. Zatem ani sąd ani organ rentowy nie są podmiotami uprawnionymi do samodzielnego
ustalenia czy wnioskodawca rzeczywiście na terenie Słowacji świadczył pracę w ramach umowy o pracę i podlegał z
tego tytułu ubezpieczeniu. Miarodajne i wiążące w tym zakresie ustalenia mógłby poczynić jedynie organ słowacki
działający z urzędu lub na skutek przedstawienia mu stosownych wątpliwości przez organ polski. Organ rentowy nie
był uprawniony do samodzielnej oceny prawnej tego stosunku pracy podczas gdy samodzielnie przesądził, że stosunek
ten nie dawał podstaw do podlegania ubezpieczeniu społecznemu w Słowacji. To samo uczynił sąd pierwszej instancji
ustalając, że skarżący nie wykazał, iż rzeczywiście i efektywnie wykonywał pracę na terenie Słowacji a ponadto nie
wykazał, że nie miała ona charakteru pracy pomocniczej lub marginalnej.
W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy przekroczył granice rozpoznania odwołania bowiem organ rentowy w
żadnej mierze nie zajmował się kwestią marginalnego bądź pomocniczego charakteru pracy wnioskodawcy. Organ
rentowy nie dał wiary, że wnioskodawca świadczył pracę w Słowacji, co znalazło wyraz w piśmie z dnia 5.11.2014 r.
kierowanym przez organ rentowy do słowackiej instytucji ubezpieczeniowej a następnie w uzasadnieniu zaskarżonej
decyzji.
Potrzeba uchylenia zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji zachodzi przede wszystkim dlatego, że wniosek
ubezpieczonego został rozpoznany w niewłaściwym trybie a wydana decyzji zapadła z przekroczeniem kognicji organu
rentowego. Nie bez znaczenia w tym zakresie jest i to, że organ rentowy nie nawiązał skutecznie kontaktu ze S.
instytucją ubezpieczeniową. Powoływał się na pismo tej instytucji z dnia 25.07.2013 r. (podczas gdy wniosek został
złożony 18.02.2014 r.) w którym pracodawca wnioskodawcy nie został wymieniony jako firma (...). Z akt sprawy
nie wynika czy ubezpieczony posiadał zaświadczenie A 1. Okoliczność ta nie jest bez znaczenia w toku dalszego
postępowania, bowiem zakwestionowanie podlegania ubezpieczeniu słowackiemu przez polski organ rentowy w
przypadku objęcia wnioskodawcy ubezpieczeniem słowackim nie będzie dopuszczalne, gdyż do tego uprawiony
jest tylko organ słowacki w ramach procedury ten organ obowiązującej. Ponownie rozpoznając sprawę organ
rentowy jednoznacznie wyjaśni w ramach współpracy z organem słowackim czy w stosunku do wnioskodawcy
słowacki organ rozstrzygnął wiążąco we właściwej mu procedurze czy za sporny okres podlegał on ubezpieczeniu
słowackiemu. W zależności od tego jak zdecyduje ostatecznie organ słowacki w tym zakresie - polski organ rentowy
rozstrzygnie następnie o właściwym ustawodawstwie dla wnioskodawcy co do okresu transgranicznego zbiegu tytułów
ubezpieczenia.
W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 386 § 4 w zw. z art. 47714a k.p.c. orzekł jak na wstępie.