Studencka informacja zwrotna w zarządzaniu jakością

Studencka informacja zwrotna w zarządzaniu jakością studiów. Jak obudzić
wykładowców i studentów?
Autor: Piotr Bielecki
Publikacja zawiera holistyczne, całościowe spojrzenie na aktualny stan wiedzy dotyczący roli
studenckiej informacji zwrotnej w zarządzaniu jakością studiów w szkole wyższej. Wielorakość
podejść i metod badawczych oraz źródeł informacji w badaniach nad studencką ewaluacją zajęć
dydaktycznych jest gwarancją większej rzetelności i trafności wyników tej ewaluacji.
Tematyka pracy wykracza poza schemat opisu i analizy zagadnień sumującej i kształtującej oceny
skuteczności nauczania wykładowców szkoły wyższej za pomocą „klasycznych’” kwestionariuszy
studenckiej oceny dydaktyki, prezentując szeroką gamę nieformalnych technik i metod oceniania
formatywnego studentów stosowanych na potrzeby ewaluacji zajęć dydaktycznych.
Dwie części książki, składające się na spójną całość treściową, zostały wyodrębnione na podstawie
kryterium stopnia sformalizowania działań projakościowych w dydaktyce szkoły wyższej i zarządzaniu
jakością studiów.
Część pierwsza książki, przedstawiając dość liczne odmiany formalnej informacji zwrotnej
promowanej przez dokumenty polityki edukacyjnej na szczeblu krajowym (rozstrzygnięcia ustawowe)
oraz uczelnianym (uchwały senatów szkół wyższych), omawia nie tylko najbardziej znane
kwestionariusze studenckiej oceny dydaktyki (poszczególnych przedmiotów i/lub nauczycieli
akademickich), ale także kwestionariusze badania zadowolenia studentów oraz kwestionariusze
badania opinii studentów o jakości programów studiów. W centrum uwagi autora znajduje się
najczęściej stosowany instrument oceny skuteczności (jakości) nauczania akademickiego, a
mianowicie kwestionariusze studenckiej oceny dydaktyki (przedmiotu i/lub wykładowcy).
Część druga traktuje o licznych typach, odmianach i sposobach nieformalnej informacji zwrotnej,
których wybór leży w gestii poszczególnych wykładowców oraz uzależniony jest od ich potrzeb,
inwencji i kreatywności. Ich reprezentatywnym przykładem, można rzec – kwintesencją doświadczeń
dydaktyki akademickiej – są wielce zróżnicowane techniki oceniania formatywnego (określane w
literaturze anglojęzycznej mianem classroom assessment techniques – CAT). Egzemplifikację i
konkretyzację rozważań, zarówno w części I, jak i w części II, stanowią obszerne aneksy, ujęte w
formie tabelarycznej, zapoznające czytelnika z przykładami dobrej praktyki i projektami
kwestionariuszy służących gromadzeniu formalnej studenckiej informacji zwrotnej, a także
przykładami dobrej praktyki i projektami nieformalnej informacji zwrotnej ukierunkowanej na
formatywną ocenę jakości zajęć i skuteczności wykładowców.
Spis treści:
Wstęp
Część I. Formalna informacja zwrotna na potrzeby podsumowującej i formatywnej oceny zajęć
dydaktycznych
Rozdział I. Wprowadzenie: studencka informacja zwrotna w kontekście zmian w szkolnictwie
wyższym
Rozdział II. Dyskusja na temat celów informacji zwrotnej od studentów
Rozdział III. Decyzje dotyczące wyboru mechanizmu informacji zwrotnej od studentów
Rozdział IV. Gromadzenie i analiza danych w badaniach wykorzystujących kwestionariusze ankietowe
Rozdział V. Internetowy system oceny zajęć dydaktycznych
Rozdział VI. Upublicznienie i upowszechnienie rezultatów ocen studenckich i działań
poewaluacyjnych
Rozdział VII. Konkluzje
Aneks I. Przykłady dobrej praktyki i projekty: kwestionariusze służące gromadzeniu studenckiej
informacji zwrotnej
Część II. Nieformalna informacja zwrotna na potrzeby formatywnej oceny zajęć dydaktycznych
Rozdział VIII. Wprowadzenie: nieformalna informacja zwrotna kluczem do sukcesu dydaktycznego
wykładowcy i sukcesu akademickiego studentów
Rozdział IX. Charakterystyka wybranych technik i metod nieformalnej studenckiej informacji zwrotnej
9.1. Techniki oceniania formatywnego jako przedmiot badań nad oceną zajęć dydaktycznych
(classroom research)
9.2. Techniki służące ocenianiu wiedzy i umiejętności związanych z danym przedmiotem
9.2.1. Sonda uprzednio nabytej wiedzy (Background Knowledge Probe)
9.2.2. Jednominutowa wypowiedź (One-Minute Paper)
9.2.3. Schemat ? gur geometrycznych (Shape Frameworks)
9.2.4. Lista słów kluczowych (Focused Listing)
9.2.5. Niekompletne konspekty (Empty Outlines)
9.2.6. Macierz pamięci (Memory Matrix)
9.2.7. Najbardziej niejasny punkt zajęć (The Muddiest Point)
9.2.8. Streszczanie (Summarizing)
9.2.9. Karta KWL/KWHL (KWL/KWHL Chart)
9.2.10. Macierz kategoryzacji (Categorizing Grid)
9.2.11. Macierz cech wyróżniających (De? ning Features Matrix)
9.2.12. Macierz argumentów „za i przeciw” (Pro and Con Grid)
9.2.13. Jednozdaniowe podsumowanie (One-Sentence Summary)
9.2.14. Przybliżone analogie (Approximate Analogies)
9.2.15. Mapy myśli/umysłu (Concept Maps/Mind Maps)
9.2.16. Jaka jest zasada? (What’s the Principle)
9.2.17. Udokumentowane rozwiązania problemu (Documented Problem Solutions)
9.2.18. Ukierunkowane parafrazowanie (Directed Paraphrasing)
9.2.19. Karty zastosowań praktycznych (Application Cards)
9.3. Techniki służące ocenianiu postaw, wartości i samoświadomości studenta
9.3.1. Reguła podwójnego zapisu (Double-Entry Journals)
9.3.2. Kwestionariusz pewności swoich umiejętności związanych z przedmiotem (Course-Related SelfCon? dence Surveys)
9.3.3. Listy kontrolne (Checklists)
9.3.3.1. Zapis pewności swojej wiedzy (Confidence Logs)
9.3.3.2. Treść poszczególnych zajęć (Content in a Single Sessions)
9.3.3.3. Macierz nauczania i uczenia się (Teaching and Learning Matrix)
9.3.4. Gradacja i zgodność celów kształcenia (Goal Ranking and Matching)
9.3.5. Samoocena stylów uczenia się (Self-assessment of Ways of Learning)
9.3.6. Wykłady przerywane (Punctuated Lectures)
9.4. Techniki służące ocenianiu reakcji studenta na oddziaływania dydaktyczne
9.4.1. Łańcuch uwag (Chain Notes)
9.4.2. Kwestionariusze informacji zwrotnej zaprojektowane przez wykładowcę (Teacher Designed
Feedback Forms)
9.4.3. Grupowa nieformalna informacja zwrotna o nauczaniu (Group Informal Feedback on Teaching
– GIFT; Small Group Instructional Diagnosis – SGID)
9.4.4. RSQC2 – Zapamiętywanie, streszczanie, stawianie pytań, komentowanie, formułowanie
skojarzeń (RSQC2 – Recall, Summarize, Question, Comment, Connect)
9.4.5. Ocena pracy w grupie (Group Work Evaluations)
9.4.6. Arkusze oceny lektur (Reading Rating Sheets)
9.4.7. Kwestionariusz zdarzenia krytycznego (Critical Incident Questionnaire)
9.4.8. Ocena sprawdzianów i egzaminów (Exam Evaluations)
9.5. Inne metody nieformalnej informacji zwrotnej
9.5.1. Nieformalne rozmowy ze studentami (Informal Chats)
9.5.2. Zobrazowanie doświadczeń studiowania (Pictures of Student Experience)
9.5.3. Skrzynka/tablica wniosków i zapytań (Suggestion Box/Board)
9.5.4. Przedstawiciele studentów/Studenckie grupy współpracy z wykładowcą (Subject
Representative/Student Liaison Group)
9.5.5. Ogólnodostępne internetowe serwisy ankietowe i czatowe oraz oprogramowanie otwarte typu
backchannel (Internet Polls and Chats Services, Backchannel Software)
9.5.6. Portale internetowe oceniające wykładowców: przykład RateMyProfessor.com (Faculty Rating
Websites)
Rozdział X. Ocena skuteczności stosowania technik oceniania formatywnego jako instrumentu
nieformalnej informacji zwrotnej
Rozdział XI. Konkluzje
Aneks II. Przykłady dobrej praktyki i projekty nieformalnej informacji zwrotnej i formatywnej oceny
zajęć
Bibliografia