Wykorzystanie oceny zdrowia finansowego podmiotu do

Wykorzystanie oceny zdrowia finansowego podmiotu do
planowania finansowego na przykładzie organizacji X
pożytku publicznego.
Daria Szukalska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
Working paper
Streszczenie:
W niniejszej pracy została dokonana oraz zaprezentowana analiza finansowa organizacji non
profit dla lat 2014 i 2015. Wspomniane badanie odbyło się przy pomocy indeksu zdrowia
finansowego powszechnie nazywanego PHI Zietlowa. Dane użyte do obliczeń wskaźnika
ekonomicznego PHI Zietlowa zaciągnięte zostały ze sprawozdań finansowych proforma,
powstałe w oparciu o rzeczywiste dane z roku 2012. Dokonane zostały również kalkulacje
dotyczące zapotrzebowania na kapitał wraz z interpretacją otrzymanych wyników.
Słowa kluczowe : PHI Zietlowa, zapotrzebowanie na kapitał
1
Use the financial health of an organization X in financial planning non-profit
organization.
Abstract: In the study included an analysis of financial nonprofits for years 2014 and 2015.
The study took place with the help of the financial health index commonly called PHI
Zietlowa. All the data that were used to calculate the economic index PHI Zietlowa are drawn
from the pro forma financial statements which are based on actual data from 2012. Also
calculated the demand for capital and interpreted all the results.
Key words: PHI Zietlowa, the demand for capital
JEL : D92, L29, L31, M21
Recenzent 1: Bartosz Cieśla
http://figshare.com/articles/Refleksje_na_temat_pracy_Wykorzystanie_oceny_zdrowia_finans
owego_podmiotu_do_planowania_finansowego_na_przyk_adzie_organizacji_X_po_ytku_pu
blicznego_autorstwa_Darii_Szukalskiej_/976157
Recenzent 2: Tomasz Tomczyk
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2417382
2
Wstęp :
Niniejsza praca polega na przeprowadzeniu analizy sytuacji finansowej poprzez ocenę
zdrowia finansowego organizacji pożytku publicznego, a więc należącej do sektora nonprofit. Analiza finansowa wszelkich instytucji możliwa jest dzięki zastosowaniu licznych
modeli i wskaźników ekonomicznych szacujących kondycję finansową podmiotów
gospodarczych. Takie modele oraz wskaźniki mogą znaleźć odwzorowanie w obszarze
planowania
finansowego.
Są
niezwykle
ważnym
elementem
w
zarządzaniu
przedsiębiorstwem między innymi dlatego, że dostarczają one informacji o obecnym stanie
rzeczy i pozwalają przedsięwziąć odpowiednie kroki na przyszłość tak aby firma rozwijała się
w stałym tempie i eliminowała swoje słabe punkty. W konsekwencji wspomagany zostaje
stabilny rozwój firmy.
Jednym z najbardziej cenionych i najczęściej stosowanych
wskaźników ekonomicznych jest wskaźnik zdrowia finansowego powszechnie znanym pod
nazwą PHI Zietlowa lub FHI Zietlowa.
Z względu na fakt, iż wskaźnik Zietlowa utworzony został głównie z myślą o badaniu
organizacji non profit, do badań wybrana została organizacja pożytku publicznego 1.
Treść pracy:
Kalkulacja wartości PHI Zietlowa dla lat 2014 i 2015 sporządzona została przy pomocy
sprawozdań finansowych
proforma 2 badanej jednostki za wspomniany okres. Tworząc
sprawozdania proforma przyjęte zostało założenie o corocznym wzroście przychodów
organizacji non profit. Jest ono wynikiem faktu ciągłego wzrastania wartości funduszy jakie
są przekazywane fundacjom i organizacjom pożytku publicznego w ramach akcji „1%
podatku dochodowego”. Wpływ na to ma również przewidywanie zwiększenia się ilości
1
2
http://www.mpips.gov.pl/bip/wykaz-organizacji-pozytku-publicznego/#akapit1
Pluta Wiesław, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, strona 143
3
darowizn na rzecz badanego podmiotu zgodnie z prognozowanym dla Polski przez Komisję
Europejską wzrostem gospodarczym na lata 2014 i 2015 3, a także coraz większą
świadomością społeczną i chęcią udziału w programie przekazywania jednego procenta
podatku na szczytne cele. Dodatkową korzyścią płynącą z utworzenia sprawozdań przyszłych
okresów jest możliwość oszacowania wielkości zapotrzebowania na kapitał dla danej
jednostki.
Poniżej przestawiony został wzór umożliwiający obliczenie indeksu zdrowia finansowego,
którego użycie pozwala zidentyfikować słabe i mocne strony przedsiębiorstwa:
Równanie 1 Wskaźnik zdrowia finansowego
ϕ= (0,10 x kategorie ogólne) + (0,40 x kategorie natychmiastowe) + (0,30 x kategorie
krótkoterminowe) + (0,20 x kategorie średnioterminowe)
źródło: Zietlow J., A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability
gdzie: ϕ oznacza wartość indeksu zdrowia finansowego.
Jak widać wartość wskaźnika PHI Zietlowa uzależniona jest od czterech kategorii, którymi są
kategorie ogólne, natychmiastowe, krótkoterminowe oraz średnioterminowe. Wpływ na nie
ma piętnaście wskaźników i odpowiednio im przypisane wagi.
Kategoria ogólna zawiera w sobie: wskaźnik logarytmu naturalnego wieku, wskaźnik
logarytmu naturalnego rozmiaru i wskaźnik niestabilności aktywów. W przypadku pierwszej
wartości ekonomicznej pożądane są jak największe jej wartości. Spowodowane jest to faktem,
iż im starsza jest jednostka tym większe doświadczenie posiada oraz osiąga lepszą pozycję na
rynku, a także jest szybciej rozpoznawana przez konsumentów i bardziej przez nich
szanowana. Natomiast wskaźnik logarytmu naturalnego rozmiaru informuje o poziomie
stabilności i elastyczności finansowej badanego przedsiębiorstwa. Podkreślić należy fakt, iż
3
http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,14896558,Bruksela_prognozuje_w_Polsce_wzrost_PKB_o_2_3_proc_.ht
ml
4
tak jak w przypadku wcześniej omawianego wskaźnika wartości logarytmu naturalnego
rozmiaru powinna być jak największa. Trzecią składową kategorii ogólnej jest wskaźnik
niestabilności aktywów, będący miarą elastyczności finansowej podmiotu gospodarczego.
Duża nieprzewidywalność aktywów sprawia, iż podejmowanie trafnych decyzji finansowych
jest znacznie trudniejsze, a dla pożyczkodawców stanowi swoistego rodzaju ostrzeżenie.
Wskaźniki kategorii ogólnych badanej organizacji pożytku publicznego wynoszą:
Tabela 1 Wartości wskaźników kategorii ogólnych
Wskaźnik
Rok 2014
Rok 2015
2,30
2,39
13,12
13,19
50,56
39,21
Logarytm naturalny wieku
Logarytm naturalny rozmiaru
Indeks niestabilności aktywów
Źródło: Opracowanie własne.
Z powyższej wartości wskaźników stwierdzić można, że analizowana organizacja
nieznacznie ale za to sukcesywnie się rozwija. Także wskaźnik niestabilności aktywów ulega
zmniejszeniu, co nie jest pozytywnym objawem dla tej pozycja odnośnie sytuacji instytucji.
Wyżej zaprezentowane wartości pozwalają na obliczenie wartości kategorii ogólnej, które
kształtują się następująco:
Tabela 2 Wartości kategorii ogólnych
Podmiot
Rok 2014
Rok 2015
7,21
7,35
Organizacja non profit
Źródło: Opracowanie własne.
Wartość indeksu zdrowia finansowego kreowana jest również poprzez kategorię nosząca
nazwę najbliższej przyszłości. Do jej składowych wliczane są następujące wskaźniki:
5
współczynnik dostatecznej rezerwy gotówkowej, zmodyfikowany wskaźnik gotówki,
docelowa płynność Lambda 4 oraz skorygowany wskaźnik płynności. Pierwszy z
wymienionych mierników ekonomicznych, którym jest współczynnik dostatecznej rezerwy,
ukazuje zdolność organizacji do pokrywania wydatków gotówką. Drugi ze wskaźników
stanowi swoistego rodzaju zestawienie ze wielkości środków pieniężnych netto z
krótkoterminowymi aktywami finansowymi. Informacjami uzyskiwanymi
z docelowa
płynność Lambda są zaś poziom płynności finansowej jednostki a tym samym o jej zdolności
do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych. Ostatni wskaźnik5 kategorii
najbliższej przyszłości daje możliwość oceny ilości środków wypłacalności i płynności w
relacji do przychodzących stałych płatności finansowych.
Poniżej zaprezentowane zostały wartości kategorii najbliższej przyszłości badanej organizacji
pożytku publicznego, które wynoszą:
Tabela 3 Wartości wskaźników kategorii najbliższej przyszłości
Wskaźnik
Podmiot
Organizacja non profit
Dostatecznej
Rok 2014
rezerwy
gotówkowej
Organizacja non profit
Zmodyfikowany
0,58
1,52
0,69
0,69
26,61
27,34
113,95
113,84
wskaźnik
gotówki
Organizacja non profit
Docelowa płynność Lambda
Organizacja non profit
Skorygowany
płynności
Rok 2015
wskaźnik
Źródło: Opracowanie własne.
Składniki kategorii najbliższej przyszłości odznaczają się tendencją rosnącą co do swych
wartości świadcząc o malejącym ryzyku finansowym badanej organizacji pożytku
4
5
Grzegorz Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach ,Strona 82
Grzegorz Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach ,Strona 80
6
publicznego. Brak zmian zmodyfikowanego wskaźnika gotówki informuje o braku
problemów z wypłacalności finansowej organizacji. Łatwo również zauważyć, iż zdolność do
terminowego pokrywania zobowiązań dla krótkiego okresu badanego podmiotu wzrasta.
Wartość kategorii najbliższej przyszłości wynosi odpowiednio:
Tabela 4 Wartości kategorii najbliższej przyszłości
Podmiot
Rok 2014
Rok 2015
7,41
9,68
Organizacja non profit
Źródło: Opracowanie własne.
Do kategorii indeksu zdrowia finansowego należy również kategoria krótkoterminowa na
którą wpływają kolejne elementy: wskaźnik przepływów pieniężnych z działalności
operacyjnej, wskaźnik aktywów i administracyjny współczynnik wydatków. Wskaźnik
przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej6 świadczy o poziomie zdolności jednostki
do regulowania jej zobowiązań krótkoterminowych. Drugi ze wskaźników7 prezentuje udział
aktywów trwałych w łącznej wartości aktywów. Natomiast administracyjny wskaźnik
wydatków dostarcza informacje o zdolności podmiotu do zmniejszania wydatków
administracyjnych, będącej sytuacją bardzo pożądaną.
Wartości wskaźników dla kategorii krótkoterminowej badanej organizacji pożytku
publicznego wynoszą:
6
7
www.analizy-prognozy.pl/plynnosc-dynamiczna.html
www.analizafinansowafirmy.bugs3.com/analiza-wstepna-bilansu-i-rachunku-wynikow-cz1.html
7
Tabela 5 Wartości wskaźników kategorii krótkoterminowej
Wskaźnik
Podmiot
Przepływów
Organizacja non profit
pieniężnych
Rok 2014
Rok 2015
67,6879
67,6879
0,3093
0,3098
0,02641
0,02637
z
działalności operacyjnej
Aktywów
Organizacja non profit
Administracyjny współczynnik
Organizacja non profit
wydatków
Źródło: Opracowanie własne.
Z zaprezentowanego wyżej zestawienia wynika iż płynność finansowa organizacji non profit
nie uległa zmianie.
Podmiot wykazał się również stałym poziomem administracyjnego
współczynnika wydatków co można określić jako niezdolność podmiotu do zwiększania
zdolności finansowej poprzez m.in. obniżanie poziomu kosztów administracyjnych.
Wielkość kategorii krótkoterminowej kształtuje się na poziomie:
Tabela 6 Wartości kategorii krótkoterminowej
Podmiot
Rok 2014
Rok 2015
5,6459
5,6488
Organizacja non profit
Źródło: Opracowanie własne.
Powyższe wartości świadczą o stabilnej sytuacji badanej jednostki w badanym okresie.
W ocenie zdrowia finansowego jednostki istotną rolę odgrywa również kategoria nosi nazwę
średnioterminowej i zawiera w sobie najwięcej wskaźników. Pierwszy ze wskaźników to
wskaźnik zmiany aktywów netto8 dla którego pożądany jest stały wzrost charakteryzujący
zrównoważone organizacje. Drugim jest wskaźnik wniesionego wkładu którego wartości
powinny być małe gdyż świadczy to o dobrej sytuacji finansowej podmiotu. Do kategorii
8
www.findict.pl/academy/rachunkowosc/podstawy_rachunkowosci/rachunek_zyskow_i_strat/wynik_finansowy
_a_bilans.php
8
średnioterminowej należy również współczynnik samofinansowania i przyjmuje on wyższe
wartości w przypadku jednostek pragnących samodzielnie finansować swój rozwój. Dla
kolejnego ze wskaźników - wskaźnika zadłużenia finansowego pożądane są mniejsze
wartości, jako pozytywna oznaka charakteryzująca jednostki z mniejszym zadłużeniem.
Ostatnim wskaźnikiem jest wskaźnik kosztów pozyskania funduszy 9.
Poniższa tabela przedstawia wartości wskaźników omawianej kategorii:
Tabela 7 Wartości wskaźników kategorii średnioterminowej
Podmiot
Organizacja non profit
Organizacja non profit
Organizacja non profit
Wskaźnik
Rok 2014
Rok 2015
Zmiana aktywów netto
14677
18184
0,992
0,992
47,81
45,04
0,01471
0,01473
0,0113
0,0119
Wniesionego wkładu
Współczynnik
samofinansowania
Organizacja non profit
Zadłużenia finansowego
Organizacja non profit
Kosztów
pozyskiwania
funduszy
Źródło: Opracowanie własne.
Wartości wskaźników wykazują dość stabilną pozycją. Świadczy to jednoznacznie o
stabilności instytucji. Wartość dla wskaźnika zmiany aktywów wzrasta co jest zaś sytuacją
pożądana, gdyż charakteryzuje on instytucje zrównoważone. Zmianie uległ również
współczynnik samofinansowania wykazując spadek, co oznacza, iż jednostka sfinansowała
swój rozwój w mniejszym stopniu środkami własnymi.
9
http://www.kredyty-gotowkowe.portalbankowy.info/
9
Poziom kategorii średnioterminowej dla organizacji non profit wynoszą:
Tabela 8 Wartości kategorii średnioterminowych
Podmiot
Rok 2014
Rok 2015
7,6724
7,1525
Organizacja non profit
Źródło: Opracowanie własne.
Wartości indeksu zdrowia finansowego zwanego PHI Zietlowa kształtują się następująco:
Tabela 9 Wartości indeksu PHI Zietlowa
Podmiot
Rok 2014
Rok 2015
69,15
77,34
Organizacja non profit
Źródło: Opracowanie własne.
Zauważyć można, iż poziom indeksu w roku 2015 wzrósł o około 8% w stosunku do roku
2014, co świadczy o polepszeniu się jego sytuacji finansowej dla organizacji. Wyniki te
powinny stanowić impuls dla osób zarządzających badaną jednostką do podjęcia podobnych
kroków w przyszłości. Ponadto z przeprowadzonych kalkulacji oraz informacji zawartych w
sprawozdaniu finansowym proforma stwierdzić można, iż zapotrzebowanie na kapitał w
analizowanej organizacji w latach 2014 - 2015 wynosi odpowiednio 3972,34 złotych
i
4250,41 złotych, co również wykazuje tendencję wzrostową.
Podsumowanie:
PHI Zietlowa będący indeksem zdrowia finansowego jest niezwykle przydatnym narzędziem
w zarządzaniu instytucjami. Mocną stroną tego wskaźnika jest przede wszystkim
uwzględnianie czynników o różnym horyzoncie czasowym. Umożliwia on nie tylko rzetelnie
10
zobrazować obecną sytuację badanego podmiotu, ale i także ułatwić przewidywanie jego
przyszłości, dostarczając cennych informacji do planowania finansowego. Został stworzony z
myślą o poddaniu analizie finansowej organizacji pożytku publicznego jednakże jego zalety i
uniwersalność sprawiły, że jest on bardzo chętnie i często używany również w odniesieniu do
jednostek nie będących organizacjami non profit. Warto również podkreślić, iż bez względu
na poziom wyników indeksu PHI Zietlowa wszystkie jednostki powinny dążyć do ciągłego
rozwoju i ulepszania, gdyż nigdy nie jest tak dobrze, żeby nie mogło być lepiej.
11
Spis równań:
Równanie 1 Wskaźnik zdrowia finansowego ..........................................................................4
Spis tabel :
Tabela 1 Wartości wskaźników kategorii ogólnych ................................................................5
Tabela 2 Wartości kategorii ogólnych .....................................................................................5
Tabela 3 Wartości wskaźników kategorii najbliższej przyszłości ...........................................6
Tabela 4 Wartości kategorii najbliższej przyszłości ................................................................7
Tabela 5 Wartości wskaźników kategorii krótkoterminowej ...................................................8
Tabela 6 Wartości kategorii krótkoterminowej........................................................................8
Tabela 7 Wartości wskaźników kategorii średnioterminowej .................................................9
Tabela 8 Wartości kategorii średnioterminowych ................................................................. 10
Tabela 9 Wartości indeksu PHI Zietlowa .............................................................................. 10
12
Bibliografia:
1) Michalski Grzegorz, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, 2013, ISBN: 978-8301-17289-3
2) Michalski G., & Mercik A. (2011). Liquid assets strategies in Silesian non-profit
organizations. Financial Management of Firms and Financial Institutions, 258-270.
3) Rybicki P. Sprawozdanie finansowe. Co mówi o firmie? Warszawa (2009), Poltex
4) http://www.mpips.gov.pl/bip/wykaz-organizacji-pozytku-publicznego/#akapit1 ,
(ostatni dostęp : 30 marca 2014)
5) Michalski, Grzegorz M. (2010). Wprowadzenie do zarządzania finansami
przedsiębiorstwa (Introduction to Business Financial Management in Polish). Warsaw:
Verlag C. H. Beck. ISBN 978-83-255-1509-6
6) Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial
Sustainability (September 26, 2012). Available at SSRN:
http://ssrn.com/abstract=2049022 (ostatni dostęp: 10 marca 2014)
7) Pluta Wiesław, Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo
Ekonomiczne, Warszawa 2003, ISBN: 978-83-2081-450-7
8) Michalski G. Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish
enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM,
Bratislava, (2012), 141-160.
9) www.analizafinansowafirmy.bugs3.com/analiza-wstepna-bilansu-i-rachunkuwynikow-cz1.html , (ostatni dostęp: 10 marca 2014)
10) www.analizy-prognozy.pl/plynnosc-dynamiczna.html , (ostatni dostęp: 10 marca
2014)
11) Z.Chrzan, A.Cłapka, J.Czech, S.Gajęcki, Indeks zdrowia finansowego dla osiągnięcia
stabilności finansowej, (21 grudnia 2013) dostępny pod adresem :
13
http://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&cad=rja&uact
=8&ved=0CCcQFjAA&url=http%3A%2F%2Ffiles.figshare.com%2F1308651%2FZR
P_Z.Chrzan_A.C_apka_J.Czech_S.Gaj_cki.pdf&ei=1UYaU6XrMJOy7AbkkYDgCg
&usg=AFQjCNGykPTYWes6solmdBvn8KyNacueQw&bvm=bv.62578216,d.bGE ,
(ostatni dostęp: 10 marca 2014)
12) M. Zaleska: Ocena ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa przez analityka
bankowego. Oficyna Wydawnicza, Szkoła Główna Handlowa, 2005.
Tomasz Batko, Indeks zdrowia finansowego dla osiągnięcia stabilności finansowej,
(10 grudnia 2013), dostępny pod adresem:
http://figshare.com/articles/Indeks_zdrowia_finansowego_dla_osi_gni_cia_stabilno_ci
_finansowej/872614, (ostatni dostęp : 10 marca 2014)
14