Kiedy gmina ma zwrócić opłatę

31.07.2013
Kiedy gmina ma zwrócić opłatę - Sprawy samorządowe - Czytaj
Kiedy gmina ma zwrócić opłatę
Czy jest możliwy zwrot opłaty za korzystanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych?
Na mocy art. 4¹ ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1992 r. o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2007, Nr 70, poz. 473
z późn. zm., dalej: u.w.t), gminom powierzono prowadzenie działań związanych z
profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji
społecznej osób uzależnionych od alkoholu. W celu pozyskania dodatkowych środków
na finansowanie tych zadań, gminy pobierają opłatę za korzystanie z zezwoleń za
fot. Think stock
sprzedaż napojów alkoholowych (art.11¹ ust. 1 u.w.t.). Ustawa wyróżnia opłatę
pobieraną w związku ze staraniem się po raz pierwszy o zezwolenie za sprzedaż
alkoholi (art. 11¹ ust.1 u.w.t.) i opłatę uiszczaną rokrocznie, której wysokość uzależniona jest od wartości
sprzedaży alkoholu w roku poprzedzającym (art. 11¹ ust. 5 u.w.t.). Opłata ma konstrukcję obowiązku
wynikającego bezpośrednio z mocy ustawy, bez konieczności wydania ustalającej go decyzji administracyjnej
(por. postanowienie SKO w Krakowie z 8 stycznia 1998 r., Kol.Odw. 1820/97/H). Opłata dotyczy przedsiębiorców
i w myśl art. 11¹ ust.7 wnoszona jest na rachunek gminy w każdym roku kalendarzowym objętym zezwoleniem w
trzech równych ratach w terminach do 31 stycznia, 31 maja i 30 września danego roku kalendarzowego.
Należy postawić jednak pytanie, co jeśli przedsiębiorca z różnych powodów nie wykorzystał zezwolenia z
powodu np. likwidacji punktu sprzedaży? Czy jest możliwy zwrot wspomnianej opłaty w wysokości
proporcjonalnej do okresu ważności zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych?
Oczywiście, zwrot takiej opłaty jest niemożliwy. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości tę kwestię w zupełności
pomija a cytowany wcześniej art. 11¹ ust.1 będący prawną formą wykreowania obowiązku pobierania opłat, nie
stanowi materialnoprawnej podstawy zwrotu takiej opłaty. Potwierdza to postanowienie NSA z dnia 11 grudnia
1997 r., sygnatura akt II S.A. 1060/97, zgodnie z którym ani przypisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości, ani inne
przepisy prawa nie przewidują wydania decyzji administracyjnej w sprawie zwrotu nienależnej opłaty za
zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. Problem nie jest jednoznaczny, bowiem wyrokiem
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 20 stycznia 2005 r., sygnatura akt 3 II SA/Wr
817/03 nakazano zwrot uiszczonej opłaty w wysokości proporcjonalnej do okresu ważności zezwolenia na
sprzedaż napojów alkoholowych. Sąd w uzasadnieniu wykazał, iż ,,zgodnie z art. 11¹ ust. 8 ustawy z dnia 26
października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w roku nabycia zezwolenia lub
utraty jego ważności, opłaty, o której mowa w ust.1-5 dokonuje się w wysokości proporcjonalnej do okresu
ważności zezwolenia. Jest to obowiązująca reguła przy ustaleniu wysokości opłaty, którą należy zastosować w
razie gdy jednostka uiściła opłatę w wysokości, która nie uwzględnia utraty ważności zezwolenia”.
Odmienne w tej sprawie było stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z dnia 22 września 2005
r., sygnatura akt II GSK 149/05, który stwierdził, że ,,zaprzestanie działalności gospodarczej nie spowodowało, że
opłata ta stała się nienależna. Dokonanie zwrotu takiej opłaty byłoby możliwe tylko wówczas, gdyby istniała
ustawowa regulacja przesłanek, sposobu i trybu zwrotu, tymczasem obowiązująca ustawa reguluje wyłącznie
tryb, zasady i sposób obliczania wysokości opłat”. Dalej NSA uzasadnia, że ustawa nie przewiduje możliwości
zwrotu opłaty w związku z zaprzestaniem działalności gospodarczej i nie przewiduje instytucji
,,niewykorzystania zezwolenia”. Innym problemem pozostaje zwrot nienależnie pobranej opłaty w związku z
korzystaniem z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przez zakład pracy chronionej. W omawianej
sytuacji tenże zakład korzystał ze zwolnienia od tego rodzaju opłaty wynikającej z art. 31 ust. 1 pkt. 2 ustawy z
dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
(t.j.Dz.U. z 2008 r., Nr 14, poz. 92 z późn. zm.). Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 lipca 2007 r.,
sygnatura akt II GSK 91/07 stwierdził, że opłata za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych
www.samorzad.lex.pl/czytaj/-/artykul/kiedy-gmina-ma-zwrocic-oplate/print
1/2
31.07.2013
Kiedy gmina ma zwrócić opłatę - Sprawy samorządowe - Czytaj
wpłacona przez podmiot (zakład pracy chronionej) będący ustawowo od niej zwolniony, musi być traktowana jako
od początku nienależna i z tego względu organ odmawiając jej zwrotu, nie może powoływać się na brak
odpowiedniej regulacji prawnej. W chwili już jej przyjmowania, jako nienależnie pobranej, podlegała
zwrotowi.
Przydatne materiały:
ustawy z dnia 26 października 1992 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z
2007, Nr 70, poz. 473 z późn. zm.
www.samorzad.lex.pl/czytaj/-/artykul/kiedy-gmina-ma-zwrocic-oplate/print
2/2