Podstawy ratownictwa chemicznego.

Andrzej Wojnarowski, Anna Obolewicz-Pietrusiak.
Podstawy ratownictwa chemicznego. Firex. Warszawa
2001. ISBN 83-88356-28-3
Streszczenie
We wstępie przedstawiono historię ratownictwa chemicznego w Polsce, podstawowe
definicje i zakres organizacji tego rodzaju ratownictwa.
W rozdziale I scharakteryzowano:
- zagrożenia przemysłowe, w tym powstające w trakcie transportu wewnętrznego i
magazynowania substancji niebezpiecznych,
- mechanizmy ich powstawania wraz z głównymi przyczynami ich powstawania,
- skutki awarii i katastrof chemicznych
W tabelach zestawiono główne rodzaje zagrożeń determinowanych awarią lub katastrofą
chemiczną. Szczegółowo omówiono zagrożenia mogące wystąpić w transporcie drogowym,
kolejowym i śródlądowym, ze szczególnym uwzględnieniem zdarzeń awaryjnych związanych
z uwolnieniami gazu ziemnego i płynnego (LPG). Na rysunkach przedstawiono potencjalne
strefy zagrożeń związanych z wypływem gazowych substancji niebezpiecznych w zależności
od ich stężenia i kierunku wiatru. Przybliżono kryteria i sposób klasyfikacji substancji
chemicznych, pod kątem prawidłowego postępowania i rodzaju ryzyka stwarzanego dla
zdrowia i życia ludzi oraz środowiska, a także sposób znakowania tych substancji.
Omówiono 7 klas materiałów niebezpiecznych, na podstawie międzynarodowej umowy ADR
dotyczącej transportu drogowego, a także wyjaśniono znaczenie nalepek ostrzegawczych i
oznakowania pojazdów, opakowań i zbiorników, rurociągów.
Rozdział II poświęcony zagrożeniom pożarowo-wybuchowym zawiera podstawowe pojęcia
dotyczące spalania, iskrzenia, elektryczności. Przedstawiono w nim strefy zagrożenia
wybuchem, grupy samozapalenia oraz wytyczne w zakresie określania przyrostu ciśnienia w
pomieszczeniu i stopień ochrony obudowy i urządzeń elektrycznych.
Zagrożenia zdrowia i życia materiałami niebezpiecznymi omówiono w rozdziale III
wprowadzając podstawowe pojęcia fizyczne i chemiczne, w tym z chemii ogólnej
Scharakteryzowano najczęściej występujące grupy związków chemicznych. Zestawiono w
tabeli czynniki szkodliwe i najbardziej zagrożone części organizmu ludzkiego. Przybliżono
fizjologię procesu oddychania.
W rozdziale IV przedstawiono sprzęt ratowniczy, zwracając uwagę w szczególności na:
- sprzęt do oznaczania stężeń wraz z procedurą postępowania i dokumentowania
wykonanego pomiaru,
- metody dokonywania pomiaru,
-
sprzęt ochrony osobistej,
sprzęt ochrony dróg oddechowych,
ubrania chemoodporne i gazoszczelne wraz z wymogami BHP związanymi z ich
użytkowaniem.
Wytyczne dotyczące taktyki, organizacji i zasad prowadzenia akcji ratownictwa chemicznego
(rozdział V), obejmują aspekty proceduralne, standardowe zakresy czynności wykonywanych
podczas akcji, zasady prowadzenia działań ratowniczych przez jednostki organizacyjne służb
ratowniczych, aspekty organizacyjno-techniczne, analizę wielkości stanu zagrożenia oraz
zakres niezbędnego rozpoznania, wyznaczenie stref skażeń chemicznych, podstawowe
zasady:
- kierowania akcją ratowniczą,
- bezpieczeństwa w ratownictwie chemicznym,
- przy pracy w sekcji i zespole ratowniczym.
Szczegółowo przybliżono wytyczne do prowadzenia akcji ratowniczej w przypadku
zagrożenia LPG, amoniakiem i chlorem oraz wytyczne taktyczne postępowania podczas
awarii urządzeń infrastruktury technicznej (awaria urządzeń do zaopatrzenia w wodę, awaria
linii energetycznej, awaria rurociągu gazowego i naftowego),