D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Lublinie

Sygn. akt II Ca 203/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 23 czerwca 2016 roku
Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Mikołajewski (spr.)
Protokolant Katarzyna Szumiło
po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2016 roku w Lublinie na rozprawie
sprawy z powództwa J. P. (1), A. P., J. P. (2), J. P. (3), G. W., M. W. i P. W.
przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L.
o zapłatę
na skutek apelacji powodów od wyroku Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku z dnia 11
grudnia 2015 roku, sygn. akt I C 662/15
I. zmienia zaskarżony wyrok:
a) w pkt I. w ten sposób, że zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. na rzecz J. P.
(1), A. P., J. P. (2), J. P. (3), G. W., M. W. i P. W. kwoty po 300 zł (trzysta złotych) dla każdego z powodów tytułem
zadośćuczynienia,
b) w pkt II. w ten sposób, że zasądza na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. od J. P.
(1), A. P., J. P. (2), J. P. (3), G. W., M. W. i P. W. kwoty po 19,35 zł (dziewiętnaście złotych trzydzieści pięć groszy) od
każdego z powodów tytułem zwrotu kosztów procesu;
II. oddala apelację w pozostałej części;
III. zasądza na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. od J. P. (1), A. P., J. P. (2), J. P.
(3), G. W., M. W. i P. W. kwoty po 68,19 zł (sześćdziesiąt osiem złotych dziewiętnaście groszy) od każdego z powodów
tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.
Sygn. akt II Ca 203/16
UZASADNIENIE
W pozwie z dnia 12 grudnia 2013 roku powodowie J. P. (1), A. P., J. P. (2), J. P. (3), G. W., M. W. i P. W. wnieśli o
zasądzenie na ich rzecz solidarnie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. na ich rzecz kwoty
4200 zł tytułem odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy o usługi turystyczne z odsetkami ustawowymi za
opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty.
W toku procesu powodowie rozszerzyli powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanego solidarnie na ich rzecz kwoty
3500 zł tytułem zadośćuczynienia za zmarnowany urlop.
*
Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2015 roku, z uwzględnieniem jego uzupełnienia postanowieniem z dnia 14 stycznia 2016
roku, Sąd Rejonowy Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku:
I. oddalił powództwo;
II. zasądził solidarnie od powodów na rzecz pozwanego kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
Powodowie zawarli z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w L. umowę o usługi turystyczne, w
ramach której pozwany zobowiązał się zorganizować dla powodów wczasy w Czarnogórze w miejscowości W. P. w
terminie od 20 sierpnia 2013 roku do 31 sierpnia 2013 roku. Powodowie wybrali miejsce pobytu w trzygwiazdkowym,
trzypiętrowym hotelu (...). Strony w umowie ustaliły, że pokoje mają mieć łazienkę i balkon. Strona pozwana miała
zapewnić, oprócz zakwaterowania, dojazd autokarem. Powodowie J. P. (1) i A. P. w dniu 16 sierpnia 2013 roku dokonali
rezerwacji nr (...). Koszt usługi turystycznej wyniósł 2627,30 zł, powodowie cały koszt uiścili. Powodowie J. P. (2) i J.
P. (3) w dniu 29 marca 2013 roku dokonali rezerwacji nr (...). Koszt usługi turystycznej wyniósł 2627,30 zł, powodowie
cały koszt uiścili. Powodowie G. W., M. W. i P. W. dokonali w dniu 29 marca 2015 roku rezerwacji nr (...). Koszt usługi
turystycznej wyniósł 3015,30 zł, powodowie cały koszt uiścili.
Przed dotarciem na miejsce okazało się, że z uwagi na brak wolnych miejsc, tj. brak możliwości zakwaterowania
klientów w trzech pokojach obok siebie, zachodzi konieczność zmiany miejsca zakwaterowania. Powodowie zostali
przewiezieni do V. D.. Rezydent A. wskazał powodom pokoje. Przekazał numer telefonu komórkowego do siebie.
Przedstawił swojego ojca. Poinformował, iż na plaży jeden z barów prowadzony jest przez jego brata, polecił go
jako miejsce z dobrą i smaczną kuchnią. Po uprzednim uprzątnięciu, co wymagało oczekiwania, zostały powodom
przydzielone pokoje. Pokoje były wyposażone w podstawowy sprzęt, w pomieszczeniach znajdowały się płyty
elektryczne, dostępne były talerze, kubki, sztućce. W każdym pokoju znajdowała się łazienka i balkon. Z hotelu był
widok na morze. Odległość od morza wynosiła około kilkaset metrów. W pobliżu obiektu znajdowała się piekarnia.
Na plaży znajdował się szereg obiektów gastronomicznych. W dniu zakwaterowania powodowie nie zorientowali się,
że zostali zakwaterowani w V. D., zamiast w położonej w pobliżu V. (...). Dopiero następnego dnia zorientowali się,
że ich miejsce zakwaterowania to nie V. (...). Nie zażądali przekwaterowania, nie podnieśli zarzutu, iż warunki nie
odpowiadają umowie. Żadna z osób nie zrezygnowała z umowy, nie wróciła wcześniej do kraju, nie zmieniała na własną
rękę miejsca kwaterunku. Nie skontaktowała się z biurem podróży w Polsce.
Powodowie J. P. (1) i A. P., J. P. (2) i J. P. (3), G. W., M. W. i P. W. podczas pobytu w Czarnogórze postanowili skorzystać
z dodatkowych fakultatywnych wycieczek pozwanego, wykupili dwa wyjazdy. Przewodnikiem jednej z wycieczek był
ojciec rezydenta A.. Powodowie byli bardzo zadowoleni z tej dodatkowej formy wypoczynku. Powodowie skorzystali
też z atrakcji w postaci lokalnego wieczorku, dodatkowo płatnego, z którego byli zadowoleni.
Powodowie byli natomiast niezadowoleni z tego, że rezydent A. zbyt mało czasu przebywał w ich miejscu
zakwaterowania, nie zawsze odbierał od nich telefony, przedstawił zbyt małą ofertę dodatkowych rozrywek.
Powodowie mieli zaufanie do A., korzystali z organizowanych przez niego dodatkowo płatnych form wypoczynku,
stołowali się w barze, który im polecił.
Po powrocie do kraju, pismem z dnia 16 września 2013 roku powodowie złożyli reklamację dotyczącą usługi
turystycznej, którą pozwany pismem z dnia 7 października 2013 roku uznał za całkowicie bezzasadną.
W dniu 25 października 2013 roku powodowie wezwali pozwanego do zapłaty kwoty 4200 zł w terminie 7 dni od
otrzymania pisma.
Sąd Rejonowy wskazał, na podstawie jakich dowodów ustalił powyższy stan faktyczny.
Sąd pierwszej instancji wskazał, że prawdziwości i autentyczności dokumentów znajdujących się w aktach sprawy
żadna ze stron nie kwestionowała.
Dołączona do akt dokumentacja fotograficzna nie została natomiast potwierdzona za zgodność, ani nie została
opisana, toteż nie mogła stanowić podstawy ustaleń faktycznych.
Sąd Rejonowy obdarzył wiarą zeznania świadka B. S. oraz w przeważającej części zeznania powodów J. P. (1), A. P.,
G. W., M. W., J. P. (3), J. P. (2), a w całości – zeznania P. W..
Sąd Rejonowy uznał za nierzetelne zeznania powodów co do krzywdy psychicznej, jakiej mieli doznać w związku
z niewłaściwym wykonaniem usługi turystycznej. O możliwości kontaktu z rezydentem i dobrych z nim relacjach
świadczy fakt, że powodowie skorzystali z atrakcji fakultatywnych, które uznali za udane. Odległość hotelu od morza
powodowie podawali w przybliżeniu i niejednolicie (800 m – 600 m). Nie wykazali, aby położenie hotelu, jego
wyposażenie bądź czystość nie odpowiadały umowie. Sąd pierwszej instancji zauważył, że początkowo powodowie nie
zorientowali się nawet, że zostali zakwaterowani w innym miejscu.
Oceniając ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy wskazał, że strony wiązała umowa o świadczenie usług turystycznych.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych (Dz. U. z 2014 roku, poz.
196) umowa o świadczenie usług turystycznych polegających na organizowaniu imprez turystycznych wymaga formy
pisemnej i powinna określać m. in. 1) organizatora turystyki i numer jego zezwolenia oraz imię i nazwisko osoby,
która w jego imieniu umowę podpisała, 2) miejsce pobytu lub trasę wycieczki, 3) czas trwania imprezy turystycznej, 4)
program imprezy turystycznej obejmujący rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług, 5) cenę imprezy turystycznej,
wraz z wyszczególnieniem wszelkich koniecznych należności, podatków i opłat, jeżeli nie są one zawarte w cenie, oraz
wyraźne sformułowanie okoliczności, które mogą spowodować podwyższenie ceny, 6) sposób zapłaty.
W myśl art. 11a ust. 1 cyt. ustawy organizator turystyki odpowiada za niewykonanie lub nienależyte wykonanie
umowy o świadczenie usług turystycznych, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest spowodowane
wyłącznie: 1) działaniem lub zaniechaniem klienta, 2) działaniem lub zaniechaniem osób trzecich, nieuczestniczących
w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, jeżeli tych działań lub zaniechań nie można było przewidzieć ani
uniknąć, albo 3) siłą wyższą.
W niniejszej sprawie powodowie domagali się odszkodowania odpowiadającego połowie uiszczonych cen, twierdząc,
że umowa nie została wykonana należycie w 50 %, na co składać się miały:
- różnica w odniesieniu do zarezerwowanego obiektu – 10 %,
- różnica w miejscowym położeniu (odległość od plaży) – 5 %;
- różnica w sposobie zakwaterowania w zarezerwowanym hotelu – 5 %;
- brak widoku na morze – 5 %;
- złe sprzątanie – 10 %;
- hałas w dzień i w nocy – łącznie 15 %.
Sąd Rejonowy podkreślił, że ciężar udowodnienia tych okoliczności spoczywał na powodach (art. 6 k.c.).
W ocenie Sądu Rejonowego powodowie nie udowodnili, że zarezerwowane pokoje miały mieć zapewniony widok na
morze i aneks kuchenny z pełnym wyposażeniem. Po drugie nie zostało też udowodnione, aby poziom hałasu i poziom
czystości w zastępczym obiekcie odbiegał tak znacznie na niekorzyść V. D.. Powodowie nie mieli zastrzeżeń do sposobu
sprzątania pokoi, a chodziło jedynie o oczekiwanie na posprzątanie pokoju po przyjeździe.
Na hałas ruchu ulicznego skarżyli się jedynie M. W. i P. W..
Zdaniem Sądu Rejonowego powodowie otrzymali pokoje w ustalonym umową standardzie, o czym świadczy to, że
początkowo nie zorientowali się nawet, że zostali zakwaterowani w innym obiekcie. Jeżeli chodzi o położenie hotelu,
to w ofercie reklamowej strony pozwanej wskazano, że V.(...) usytuowana jest około 300 m od morza. Powodowie nie
udowodnili, w jakiej odległości od morza znajdował się hotel, w którym zostali zakwaterowani, ani nie udowodnili
uciążliwości dojścia na plażę.
Zgodnie z art. 16a ustawy o usługach turystycznych organizator turystyki, który w czasie trwania danej imprezy
turystycznej nie wykonuje przewidzianych w umowie usług, stanowiących istotną część programu tej imprezy, jest
obowiązany, bez obciążania klienta dodatkowymi kosztami, wykonać w ramach tej imprezy odpowiednie świadczenia
zastępcze. Jeżeli jakość świadczenia zastępczego jest niższa od jakości usługi określonej w programie imprezy
turystycznej, klient może żądać odpowiedniego obniżenia ceny imprezy. Pozwany zapewnił powodom odpowiednie
świadczenia zastępcze, a powodowie je zaakceptowali i zdecydowali się spędzić wypoczynek w obiekcie zastępczym
udostępnionym przez pozwanego.
Z tych względów Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do zasądzenia odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania
umowy ani zadośćuczynienia, wskazując, że art. 471 k.c. nie może być podstawą naprawienia szkody niemajątkowej,
ale taką możliwość należy wyinterpretować z art. 11a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych.
Powodowie nie wykazali jednak, aby doznali krzywdy uzasadniającej zadośćuczynienie za „zmarnowany urlop”.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy uzasadnił przepisami art. 98 § 1 i § 2 k.p.c., wskazując,
że przegrywający sprawę powodowie powinni zwrócić pozwanemu koszty procesu obejmujące wynagrodzenie
pełnomocnika – adwokata w stawce wynikającej z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1348, ze zm.) oraz opłatę skarbową
od pełnomocnictwa.
*
Apelację od tego wyroku wnieśli powodowie, zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości.
Powodowie zarzucili zaskarżonemu wyrokowi:
1. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 233 k.p.c., poprzez dowolną
i błędną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a w konsekwencji sprzeczność istotnych ustaleń
z treścią materiału dowodowego poprzez uznanie, że powodowie zgodzili się na zmianę miejsca zakwaterowania,
podczas gdy pozwany nie poinformował powodów o tym fakcie i o możliwości powrotu do domu,
2. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 233 § l k.p.c., poprzez
sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie faktu, że skoro z rezydentem A. zostały zawarte
dodatkowego umowy na wycieczki fakultatywne, to nie oznacza to, że nie było z nim kontaktu, skutkiem czego Sąd
błędnie ustalił, iż opieka rezydenta była prawidłowa i wykonywana zgodnie z przyjętymi standardami,
3. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 233 § l k.p.c., poprzez
sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie faktu, że skoro powodowie wykupili
dodatkowe wycieczki fakultatywne, jedli w barze brata rezydenta, to znaczy, że byli zadowoleni z wypoczynku,
skutkiem czego Sąd błędnie ustalił, iż powodowie nie mieli zastrzeżeń co do wyjazdu,
4. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 233 § l k.p.c., poprzez
przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wyrażającej się w odmowie wiarygodności i mocy dowodowej zeznań
powodów, chociaż zeznania były spójne, logiczne, wzajemnie się uzupełniały, co w konsekwencji doprowadziło do
błędnego ustalenia, iż miejsce położenia V. D. nie zostało udowodnione, chociaż powodowie zeznawali, że było to
minimum 600 m i przyjęcie, że nie ma to w przedmiotowej sprawie żadnego znaczenia, podczas gdy powodowie
wybrali konkretną ofertę pozwanego i chcieli być zakwaterowani 300 m od morza,
5. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 231 k.p.c., poprzez błędne
uznanie, że z ustalonego faktu, iż powodowie korzystali z wycieczek fakultatywnych można wyprowadzić fakt, że
powodowie byli zadowoleni z wyjazdu, co w konsekwencji doprowadziło do ustalenia, że byli oni zadowoleni ze
zorganizowanego wypoczynku, podczas gdy powodowie udając się na fakultatywne wycieczki chcieli zatrzeć złe
wrażenia z pobytu w V. D.,
6. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 230 k.p.c., polegające na
pominięciu okoliczności, iż fakt gorszej jakości faktycznego miejsca zakwaterowania od docelowego został przyznany
przez pozwanego w sposób konkludentny wobec niekwestionowania przez pozwanego tego faktu w toku procesu
poprzez nieodniesienie się do zdjęć zrobionych w V. D. przez powodów,
7. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 232 k.p.c., poprzez przyjęcie,
że powodowie nie wywiązali się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzą skutki prawne, iż
w miejscu zakwaterowania hałas uniemożliwiał odpoczynek, podczas gdy powód M. W. zeznał, że ruch drogowy
przeszkadzał mu zasnąć,
8. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 232 k.p.c., poprzez przyjęcie,
że powodowie nie wywiązali się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z których wywodzą skutki prawne, tzn. że nie
udowodnili w jakiej wysokości zaszły różnice w zakresie hałasu, przydzielonego obiektu, sposobie zakwaterowania,
braku zagwarantowanego w umowie widoku na morze, złym sprzątaniu, podczas gdy powodowie do obliczenia szkody
posłużyli się w tym zakresie tabelą frankfurcką i domagają się minimalnych stawek,
9. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 228 k.p.c., polegające na
nieuwzględnieniu faktu, że obok miejsca zakwaterowania przebiegała droga krajowa E 851, o dużym natężeniu ruchu
i w konsekwencji błędne ustalenie, iż rzekomy hałas nie wpływał na jakość wypoczynku powodów,
10. naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść wydanego wyroku, tj. art. 9 § l k.p.c. w zw. z art. 157 §
11 k.p.c., poprzez niedostarczenie pełnomocnikowi powodów kopii protokołu rozprawy z dnia 15 września 2015 roku,
pomimo wniosku pełnomocnika w tym zakresie z dnia 15 września 2015 roku, co w konsekwencji doprowadziło do
niemożności ustosunkowania się przez stronę powodową do treści zeznań stron postępowania,
11. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 11a pkt l ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych
poprzez błędną jego wykładnię i w konsekwencji błędne uznanie, iż w sprawie niniejszej organizator wycieczki –
pozwany, nie ponosi odpowiedzialności za nienależyte wykonanie umowy o świadczenie usług turystycznych, a co
za tym idzie, że roszczenie powodów nie zasługuje na uwzględnienie, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy
prowadzi do całkowicie odmiennych wniosków,
12. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 11a pkt l ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych w zw.
z art. 471 k.c. w zw. z art. 322 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie i niezasądzenie na rzecz powodów w żadnym zakresie
należnego im zadośćuczynienia, pomimo wykazania przesłanek uzasadniających zgłoszone w tym zakresie roszczenia.
Powodowie wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości, wraz z kosztami
procesu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że niniejsza sprawa dotyczyła roszczeń powodów z umów i była rozpoznawana
przez Sąd Rejonowy w postępowaniu uproszczonym, co jednoznacznie wynika z akt sprawy. Nie zostało wydane
orzeczenie o jej rozpoznaniu z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym
W sprawie rozpoznawanej w postępowaniu uproszczonym zmiana powództwa (w niniejszej sprawie jego rozszerzenie)
nie była dopuszczalna (art. 5054 § 1 k.p.c.). Tymczasem Sąd Rejonowy dopuścił taką zmianę i orzekł o całości żądań
powodów. To uchybienie przepisom postępowania nie miało jednak wpływu na merytoryczną zasadność zaskarżonego
wyroku. Co najwyżej można stwierdzić, że powodowie nadpłacili opłatę od apelacji, która powinna wynieść 300 zł (art.
28 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Dz. U. z 2016 roku, poz. 623).
Podnieść też należy, że uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego
rozpoznania mogłoby nastąpić w razie nieważności postępowania, nierozpoznania istoty sprawy albo konieczności
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 2 i § 4 k.p.c.). Przesłanki takie w sprawie nie
zaistniały.
Odnosząc się do ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego należy zgodzić się ze skarżącymi co do tego, że Sąd pierwszej
instancji wykroczył poza granice swobodnej oceny dowodów uznając, że powodowie nie udowodnili, iż zostali
zakwaterowani w hotelu dalej położonym od morza, o gorszym usytuowaniu jeśli chodzi o hałas i o gorszym
standardzie aneksów kuchennych.
Sam pozwany przyznał w odpowiedzi na apelację, że V. D. jest dalej położona od plaży niż V.(...), aczkolwiek
utrzymując, że jest to odległość około 100 m. Nawet zatem uznając wypowiedzi powodów w kwestii odległości V. D.
za niewiarygodne i zarzucając powodom, że mieli oni możliwość wykazania rzeczywistej odległości hoteli od plaży
(chociażby mapą), Sąd Rejonowy powinien przyjąć za okoliczność przyznaną to, że V. D. była dalej położona od plaży.
Jeżeli chodzi o wyposażenie aneksów kuchennych, powodowie nie udowodnili, aby było ono niewystarczające i
znacząco gorsze od warunków w V. (...), jednakże sama dokumentacja zdjęciowa z oferty pozwanego i z V. D.,
niekwestionowana przez pozwanego, pozwala przyjąć, że aneksy kuchenne w V. D. miały gorszy standard, gdyż były
mniejsze i nie były wyodrębnione z pokoi oraz zostały wyposażone w gorszej jakości szafki (oferta – k. 38, V. D. – k. 40).
Z wiarygodnych zeznań powodów wynika również, że w pobliżu V. D. przebiegała ruchliwa droga, co miało znaczenie
w dwóch aspektach: hałasu i uciążliwego przejścia. Pozwany temu nie zaprzeczał.
Jeżeli chodzi zaś o kwestię widoku na morze, z oferty V. (...) wynikało, że wszystkie apartamenty posiadają balkon z
widokiem na morze (k. 19), a zatem nie można twierdzić, iż strony zawierając umowę dotyczącą zakwaterowania w
tym obiekcie nie umówiły się, że apartamenty mają być wyposażone w balkony z widokiem na morze.
Z uwzględnieniem powyższych uwag Sąd Okręgowy pozostałe ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego przyjmuje za
własne.
Sąd Okręgowy podziela wywody Sądu pierwszej instancji, że powodowie nie udowodnili, aby czystość w V. D.
niekorzystnie odbiegała od umówionej (wspominany jest jeden incydent z krótkim oczekiwaniem po przyjeździe na
posprzątanie jednego pokoju), aby ogólny standard V. D. był istotnie niższy od V. (...) i aby opieka rezydenta nie
była należyta. W tym zakresie apelacja ma charakter polemiczny, a sami powodowie zeznając wskazywali, że byli
zadowoleni z atrakcji fakultatywnych, jak również z miejsc poleconych im przez miejscowego rezydenta.
Należy też przyznać rację skarżącym co do tego, że Sąd Rejonowy podał w sprzeczność, z jednej strony dając wiarę
powodom, iż nie zorientowali się pierwszego dnia, że doszło do zmiany miejsca ich zakwaterowania, a z drugiej strony
wskazując, że za ich zgodą zostało im udostępnione zastępcze miejsce zakwaterowania.
Wiarygodne zeznania powodów świadczą o tym, że powodowie nie zostali uprzedzeni o zmianie miejsca ich
zakwaterowania i nie wyrażali na to zgody. Pozwany nie przedstawił dowodu, że była to zmiana ustalona z powodami.
Fakt, iż powodowie nie zwrócili początkowo na tę okoliczność uwagi, świadczy jednak o porównywalnym standardzie
V. D. ze standardem, jaki powodom miała zapewnić V.(...).
Odnosząc się do pozostałych zarzutów naruszenia przepisów o postępowaniu dowodowym należy podkreślić, że fakt,
iż powodowie w czasie swojego pobytu nie zgłaszali zastrzeżeń pozwanemu w Polsce, nie próbowali wpłynąć na zmianę
miejsca ich zakwaterowania, aktywnie korzystali z fakultatywnych form spędzania czasu, nie pozwala uznać, aby
wskazane wyżej niedogodności, odbiegające od umowy stron, skutkowały tak daleko idącym „zmarnowaniem urlopu”
jak to powodowie przedstawiają w swoich twierdzeniach. Niewątpliwie miały one wpływ na komfort wypoczynku
powodów, ale nie udaremniły celu wyjazdu, co przejawia się też w wypowiedziach powodów. Nie sposób uznać, że
powodowie nie wypoczywali i nie spędzali przyjemnie czasu, a wyłącznie przeżywali stres związany z nieudanym
wyjazdem wakacyjnym. Nie można natomiast czynić powodom zarzutu z tego, że nie zdecydowali się przerwać
wypoczynku i wracać do Polski. Byłoby to nieracjonalne w sytuacji, gdy warunki tylko częściowo nie odpowiadały
umowie i prowadziłoby do całkowitego pozbawienia powodów możliwości relaksu.
W tak ustalonym stanie faktycznym słusznie Sąd Rejonowy oddalił powództwo o odszkodowanie z tytułu nienależytego
wykonania umowy o usługi turystyczne w kwocie 4200 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu.
Powodowie nie udowodnili bowiem, aby na skutek nienależytego wykonania umowy w aspektach wyżej wskazanych,
ponieśli jakąkolwiek szkodę majątkową (np. musieli nabyć dodatkowe naczynia, opłacać dojazd na plażę itp.). Tym
samym ich żądanie odszkodowania wywodzone z art. 471 k.c. i nast. należało uznać za niezasadne. Dodać jedynie
trzeba, że ewentualne odszkodowanie nie przysługiwałoby powodom solidarnie, ale każdemu z nich z osobna za
nienależyte wykonanie umowy łączącej go z pozwanym.
Za częściowo zasadne należało uznać natomiast żądanie zadośćuczynienia, które ma swoją podstawę prawną w art. 11a
ust. 1 ustawy o usługach turystycznych. W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że przepis ten, w drodze wyjątku
od obowiązującej w prawie polskim zasady, iż odpowiedzialność kontraktowa nie obejmuje zadośćuczynienia, jest
podstawą prawną zadośćuczynienia należnego za szkodę niemajątkową powstałą na skutek nienależytego wykonania
umowy o usługi turystyczne (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 roku, I CSK 372/10, OSNCZD 2012/1/21, czy uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 roku, III CZP 79/10, OSNC 2011/4/41). W
niniejszej sprawie nie zostało natomiast wykazane, aby pozwany naruszył dobra osobiste powodów.
Oceniając wysokość należnego powodom zadośćuczynienia Sąd Okręgowy miał na uwadze z jednej strony rodzaj
i charakter okoliczności mających wpływ na wypoczynek powodów w czasie wyjazdu zorganizowanego przez
pozwanego (gorszy standard aneksu kuchennego, gorsze usytuowanie hotelu, jeśli chodzi o hałas, przebiegającą w
pobliżu drogę i odległość od plaży), a z drugiej strony fakt, że wspomniane niedogodności nie wiązały się z całkowitą
utratą przez powodów przyjemności z wypoczynku, a tylko obniżyły jakość wypoczynku. Sąd Okręgowy miał też na
uwadze, że w cenie usługi turystycznej koszt zakwaterowania odpowiadał kwocie 925,65 zł na osobę.
W ocenie Sądu Okręgowego kwota 300 zł tytułem zadośćuczynienia dla każdego z powodów jest sumą o
adekwatnej wysokości do wskazanych wyżej czynników, należycie rekompensującą powodom nienależyte wykonanie
zobowiązań z umów o usługi turystyczne. Zaznaczyć należy, że jest to rekompensata odpowiadająca około 30 %
kosztu zakwaterowania. Przywoływana przez powodów w apelacji tabela frankfurcka może być stosowana jedynie
pomocniczo przy ocenie odpowiedniej wysokości zadośćuczynienia, nie jest natomiast wiążącym sposobem ustalania
wysokości zadośćuczynienia, które ma pozostawać adekwatne do szkody niemajątkowej zaistniałej w konkretnym
przypadku. Zadośćuczynienie należy się każdemu z powodów z osobna, a nie wszystkim solidarnie, gdyż ma ono na
celu wynagrodzić szkodę niemajątkową każdego z powodów.
Dalej idące żądania powodów należało uznać za nieuzasadnione.
W aktach sprawy brak jest wniosku pełnomocnika powodów z dnia 15 września 2015 roku o nadesłanie kopii protokołu
z rozprawy z tego samego dnia, a nawet gdyby taki wniosek nie został uwzględniony przed wydaniem wyroku przez
Sąd pierwszej instancji, nie mogło to mieć wpływu na wynik sprawy, skoro na rozprawie w tym dniu był obecny
pełnomocnik powodów (aplikant radcowski z upoważnienia radcy prawnego) i stronie skarżącej znany był przebieg
czynności w tym dniu.
Ostatecznie powództwo zostało uwzględnione w 27,27 %, a zatem pozwany powinien ponieść taką część sumy kosztów
procesu poniesionych przez obie strony, obejmujących opłatę od pozwu wraz z opłatą uzupełniającą, opłatę od
zażalenia, wynagrodzenia obu pełnomocników w stawkach po 600 zł (§ 6 pkt 3 w zw. z § 4 ust. 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia
przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, a także § 6 pkt 3 w zw. z §
4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego
ustanowionego z urzędu, Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349, ze zm.) i opłaty skarbowe po 17 zł od udzielonego
pełnomocnictwa. Z tego względu na podstawie art. 100 k.p.c. należało od powodów w częściach równych zasądzić
na rzecz pozwanego różnicę pomiędzy poniesionymi przez pozwanego kosztami procesu a kosztami, jakie powinien
ponieść.
Na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. należało w tej samej proporcji rozdzielić koszty procesu przed
Sądem drugiej instancji, na które złożyły się opłata od apelacji oraz wynagrodzenia pełnomocników stron w stawkach
po 1200 zł (§ 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015
roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z
urzędu, Dz. U. z 2015 roku, poz. 1801, a także § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2015 roku, poz. 1804).
Z tych względów na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. i art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.