BADANIA I ANALIZA TARNOWSKIEGO RYNKU PRACY
Transkrypt
BADANIA I ANALIZA TARNOWSKIEGO RYNKU PRACY
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie BADANIA I ANALIZA TARNOWSKIEGO RYNKU PRACY Wyciąg z badań ankietowych Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Spis treści 1. Opis badań 2. Prognozy zatrudnienia na tarnowskim rynku pracy 2.1 Prognozy na najbliŜsze 12 miesięcy 2.2 Prognozy długoterminowe 3. Oczekiwania pracodawców odnośnie poŜądanych kwalifikacji, kompetencji i umiejętności kandydatów do pracy 3.1 Ogólne oczekiwania pracodawców wobec kandydatów do zatrudnienia 3. 2. Profil kandydata bez wymogów w zakresie poziomu kwalifikacji 3. 3. Profil kandydata z wykształceniem zasadniczym zawodowym 3. 4. Profil kandydata z wykształceniem średnim ogólnokształcącym 3. 5. Profil kandydata z wykształceniem średnim zawodowym lub policealnym 3. 6. Profil kandydata z wyŜszym wykształceniem 4. Tarnowski rynek pracy – szanse i zagroŜenia 4.1. Zmiany w poziomie zatrudnienia (w ciągu ostatnich 12 miesięcy) 4.2. Prognozy dotyczące zatrudniania nowych pracowników Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 2 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 1. Opis badań Badania zostały zrealizowane na zlecenie Powiatowego Urzędu Pracy w Tarnowie w ramach projektu „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy”, finansowanego ze środków Unii Europejskiej: Europejskiego Funduszu Społecznego i budŜetu państwa, w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – Działanie 2.1. Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i moŜliwości kształcenia ustawicznego w regionie (badania i analizy). Realizatorem badań była firma InterActive Agencja Komunikacji Marketingowej. Badania realizowane były w okresie od kwietnia do lipca 2007 r. na terenie miasta Tarnowa i powiatu tarnowskiego w ramach badań ilościowych z: − osobami biernymi zawodowo (1581 respondentów), − osobami bezrobotnymi (1000 respondentów), − osobami poszukującymi zatrudnienia (90 osób), − osobami uczącymi się (306 respondentów), − mieszkańcami obszarów wiejskich (185 osób), − pracodawcami (1563 respondentów). Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 2. Prognozy zatrudnienia na tarnowskim rynku pracy 2.1 Prognozy na najbliŜsze 12 miesięcy Zdecydowana większość badanych pracodawców w ciągu najbliŜszego roku nie zamierza zwalniać pracowników. Natomiast co piąty podmiot na terenie powiatu tarnowskiego ma zamiar zatrudnić nowe osoby, przy czym jeden na sześciu (17%) zamierza uruchomić nowe miejsca pracy. Przyjęcia do pracy najczęściej planują podmioty z sekcji „przetwórstwo przemysłowe” – co czwarta firma zamierza utworzyć nowe miejsca pracy oraz „budownictwo” – 23% i „handel hurtowy i detaliczny” – 17%. W skali najbliŜszych 12 miesięcy na terenie powiatu tarnowskiego przyrost nowych miejsc pracy moŜe osiągnąć poziom 5,5% w stosunku do ogółu zatrudnionych (6,03% przyjęć na nowe miejsca pracy – 0,44% zwolnień). Popyt na tarnowskim rynku pracy zdominowany jest zapotrzebowaniem na stanowiska naleŜące do kategorii: − robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy – 34% − pracownicy usług osobistych i sprzedawcy – 18% − technicy i inny średni personel – 13% − operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń – 11% − specjaliści – 9% − pracownicy przy pracach prostych – 7% − pracownicy biurowi – 6% − wyŜsi urzędnicy i kierownicy – 1% W kontekście powyŜszych danych wydaje się, Ŝe szczególnego wsparcia wymaga coraz liczniejsza kategoria osób bezrobotnych z wyŜszym wykształceniem, dla których alternatywą zatrudnienia poniŜej kwalifikacji moŜe być zarówno emigracja zarobkowa, jak i uruchomienie własnej działalności gospodarczej. Ponadto, w związku z zawęŜeniem oferty w znacznym stopniu do stanowisk robotniczych, jednym Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 4 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie z głównych problemów moŜe być takŜe zatrudnienie kobiet, zwłaszcza z wyŜszym poziomem zatrudnienia. 2.2 Prognozy długoterminowe Przyjęcie nowych pracowników w ciągu najbliŜszych pięciu lat planuje 665 pracodawców, co stanowi 42,5% spośród ogółu przebadanych firm i podmiotów z sektora publicznego. Warto odnotować, Ŝe pozostali ankietowani nie mają skrystalizowanych planów na tak odległą przyszłość, toteŜ nie jest wykluczone, Ŝe równieŜ mogą zatrudnić nowych pracowników. W porównaniu z prezentowanym poprzednio zapotrzebowaniem w okresie 12 miesięcy odnotowujemy dość istotne zmiany: • mniej wyraźna jest bowiem dominacja ofert dla „robotników przemysłowych i rzemieślników”, choć niemal jedno na cztery nowo tworzone miejsca pracy(24%) będzie adresowane do tej grupy kandydatów, • zbliŜony jest odsetek propozycji zatrudnienia w kategorii „pracownicy usług osobistych i sprzedawcy” (18%), • natomiast rośnie popyt na osoby lepiej wyedukowane, zakwalifikowane do grup: „specjaliści” oraz „technicy i inny średni personel” (po 16%). Wśród stanowisk zaplanowanych do uruchomienia w najbliŜszych pięciu latach liczebnie wyraźnie przewaŜają oferty dla osób zainteresowanych pracą w handlu (15%), najczęściej jako „sprzedawcy i demonstratorzy” (11%) lub „agenci do spraw sprzedaŜy – handlowcy” (4%). Stosunkowo duŜe jest takŜe zapotrzebowanie na róŜnego typu fachowców z branŜy budowlanej (łącznie ponad 10%), zwłaszcza na „murarzy i pokrewnych” oraz „robotników pomocniczych w budownictwie ogólnym (po 3%). Relatywnie znaczącą liczbę propozycji (w sumie 8%) otrzymają specjaliści z zakresu administracji, w tym „pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani” (4%), księgowi (2%) i „specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania” (2%). Ponadto wyróŜnia się liczebnie pula ofert dla kierowców (5%), wyraźnie częściej prowadzących samochody cięŜarowe (4%) niŜ osobowe (1%). Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 5 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 3. Oczekiwania pracodawców odnośnie poŜądanych kwalifikacji, kompetencji i umiejętności kandydatów do pracy 3.1 Ogólne oczekiwania pracodawców wobec kandydatów do zatrudnienia Jedną trzecią stanowisk (33%) respondenci zamierzają obsadzić osobami bez względu na poziom ich kwalifikacji, w tym takŜe absolwentami szkół podstawowych lub gimnazjów. Przy obsadzie co czwartego nowotworzonego miejsca pracy wymaga się od kandydatów wykształcenia na poziomie zasadniczym zawodowym (24%). Zatem moŜemy powiedzieć, Ŝe niemal trzy piąte ofert (57%) adresowanych jest do kandydatów, którzy legitymują się poziomem wykształcenia najwyŜej zasadniczym zawodowym. Jedną czwartą planowanych stanowisk (26%) adresują pracodawcy do osób z wykształceniem średnim, nieco rzadziej ogólnokształcącym (9%) niŜ zawodowym lub policealnym (17%). Najskromniejsze jest zapotrzebowanie na pracowników o wyŜszych kwalifikacjach. Firmy planujące zatrudnienie kierują co szóstą propozycję (17%) do osób z wykształceniem wyŜszym, przy czym – jak przedstawiliśmy w raporcie – często nie są to stanowiska wymarzone dla młodych, dobrze wykształconych osób bezrobotnych – nie spełniają one ich aspiracji zawodowych i oczekiwań płacowych. Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 6 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 3. 2. Profil kandydata bez wymogów w zakresie poziomu kwalifikacji Ankietowani pracodawcy, zainteresowani zatrudnieniem najliczniejszej grupy pracowników (31% ogółu planowanych do uruchomienia nowych miejsc pracy), nie formułują wobec nich Ŝadnych wymagań odnośnie poziomu wykształcenia. TakŜe kierunek wykształcenia z reguły nie ma dla nich znaczenia. Od zdecydowanej większości kandydatów nie wymaga się jakichkolwiek uprawnień (85%), natomiast przy obsadzie jednego na siedem stanowisk (14%) atutem nowozatrudnionych będą najczęściej uprawnienia operatora wózków widłowych (4,4%), orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (3,4%) oraz prawo jazdy kat. E (1,9%). Kandydatów zatrudnią niemal wyłącznie ankietowani z sektora prywatnego (99%), oferując im zdecydowanie najczęściej stanowiska mieszczące się w kategorii: „robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy” (80%). Znacznie rzadziej pojawią się dwie inne propozycje zatrudnienia: w charakterze „operatora i montera maszyn i urządzeń” (13%) oraz „pracownika przy pracach prostych” (5%). Najprawdopodobniej dla ankietowanych wykształcenie „bez znaczenia” oznaczało brak szczególnych wymogów wobec kandydatów ubiegających się o zatrudnienie na prezentowanych stanowiskach, gdzie zatrudnionym wystarczają kursy, szkolenia wewnętrzne i inne formy przyuczenia do zawodu. W stosunku do omawianej grupy kandydatów relatywnie najniŜsze są takŜe pozostałe wymogi: najczęściej nie wymaga się znajomości języków obcych (93%), a w pozostałych przypadkach preferowany jest język angielski (7%). Z reguły nie interesuje pracodawców równieŜ umiejętność obsługi komputera (86%). Wobec niemal dwóch trzecich nowozatrudnionych (63%) nie są formułowane wymagania dotyczące staŜu pracy, a w pozostałych przypadkach oczekiwania te zostały określone najczęściej na poziomie jednego roku (29%), a rzadziej – dwóch lat (8%). Rozpatrując kwestię minimalnego wieku kandydatów - cztery piąte omawianych stanowisk (80%) moŜe zająć osoba bez względu na wiek, a pozostałe nowe miejsca Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 7 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie pracy przeznaczone są dla osób, które nie przekroczyły 20 lat (13%) oraz z przedziału 21–30 lat (7%). Zwraca uwagę fakt, Ŝe tylko jedną szóstą stanowisk (16%) moŜe zająć osoba bez względu na płeć, natomiast przy naborze na pozostałe miejsca pracy wielokrotnie mniejsze szanse na zatrudnienie mają kobiety (7%) niŜ męŜczyźni (77%). Respondenci wysuwają wobec zainteresowanych podjęciem pracy szereg oczekiwań dotyczących ich cech osobowych, przy czym najczęściej wymagają: uczciwości (45%), dokładności (44%) i odpowiedzialności (33%). Ponadto respondentom zaleŜy na dobrej organizacji pracy (27%) oraz samodzielności nowych pracowników (21%) i ich dyspozycyjności (21%). Przy przyjęciach do omawianej grupy stanowisk wpływ na decyzję o zatrudnieniu będą miały właśnie cechy osobowe (48%) oraz płeć kandydata (49%). Kolejnym pod względem waŜności kryterium wyboru są umiejętności (44%) i doświadczenie zawodowe (34%). W tej grupie nie wszystkie stanowiska mogą spełnić oczekiwania płacowe i „prestiŜowe”. ChociaŜ warto odnotować, Ŝe odsetek ofert związanych z wynagrodzeniem nie przekraczającym 1000 zł netto (32%) jest analogiczny jak w przypadku osób z wykształceniem wyŜszym. Po jednej szóstej nowozatrudnionych moŜe liczyć na płace w przedziale 1001 zł–1499 zł (16%) oraz 1500 zł netto (16%). Jeden na czternastu kandydatów moŜe wynegocjować wynagrodzenie miesięczne przekraczające 1500 zł (7%). Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 8 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie 3. 3. Profil kandydata z wykształceniem zasadniczym zawodowym Dla osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym planuje się utworzenie znaczącej liczby stanowisk, obejmującej jedną czwartą ogółu (24%). Warto odnotować, Ŝe przy obsadzie ponad połowy stanowisk (54%), kierunek wykształcenia nie ma dla pracodawców Ŝadnego znaczenia. Od kandydatów na pozostałe miejsca pracy oczekuje się najczęściej świadectwa ukończenia szkoły zasadniczej o kierunku mechanicznym (10,9%), budowlanym (5,1%), hydraulicznym (4,6%), technicznym (3,9%) oraz w zawodzie ślusarz (3,7%) i murarz (3,4%). Większość zainteresowanych nie musi legitymować się dodatkowymi uprawnieniami (85%), a w pozostałych przypadkach atutem będą najczęściej uprawnienia operatora wózka widłowego (6,8%), spawacza (2,1%) oraz obsługa kasy fiskalnej (1,3%) i prawo jazdy kat. B i C (po 0,9%). Absolwentom zasadniczych szkół zawodowych oferuje się zatrudnienie głównie w sektorze prywatnym (94%), w szczególności prace zakwalifikowane do kategorii „robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy” (46%), a takŜe – znacznie rzadziej – „operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń” (20%) oraz „pracownicy usług osobistych i sprzedawcy” (19%). Jeden na dziewięciu kandydatów moŜe podjąć zatrudnienie jako „pracownik przy pracach prostych” (11%), a nieliczni zainteresowani mogą liczyć na stanowisko z grupy „pracownicy biurowi” (2%) bądź „technicy i inny średni personel” (2%). W przypadku tej grupy wymogi pracodawców takŜe nie są zbyt wygórowane. W zasadzie Ŝaden z kandydatów (99%) nie musi władać językiem obcym, przewaŜająca większość nie musi posługiwać się komputerem (92%), a w nielicznych przypadkach wystarczy posiadać tę umiejętność w stopniu podstawowym (4%) lub dobrym (5%). Ponad połowę proponowanych stanowisk mogą zająć osoby bez Ŝadnego doświadczenia zawodowego (52%), co piąty zgłaszający się bezrobotny (22%) winien legitymować się rocznym staŜem pracy. Nieco inaczej wygląda w tej grupie kwestia minimalnego wieku kandydatów. Ten czynnik nie odgrywa wprawdzie większej roli – przynajmniej w deklaracjach pracodawców – przy Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 9 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie obsadzie ponad dwóch trzecich stanowisk (69%), ale w pozostałych przypadkach preferowane są wyraźnie osoby najmłodsze, poniŜej 21. roku Ŝycia (23%). Przy obsadzie omawianych stanowisk wyraźnie preferowani będą męŜczyźni (71%), bowiem wprost do kobiet adresowanych jest wielokrotnie mniej propozycji (10%). Tak wyraźną dysproporcję obserwujemy tylko w tej i poprzednio omówionej grupie. W rankingu poŜądanych cech osobowych wyraźnie na pierwszym miejscu – częściej niŜ w następnych grupach – respondenci wymienili dokładność (43%), co jest zrozumiałe, bowiem ta cecha pracowników warunkuje jakość uzyskiwanych produktów i usług, a w konsekwencji – pozycję firmy na coraz trudniejszym rynku. WaŜna dla pracodawców jest takŜe odpowiedzialność (36%), samodzielność (32%), umiejętność dobrej organizacji pracy (30%) oraz dyspozycyjność (25%). Przy obsadzie omawianych stanowisk decydującym kryterium wyboru kandydata, wyraźnie częściej niŜ w innych grupach, będą jego umiejętności zawodowe (64%), a w dalszej kolejności – płeć (39%), wiedza zawodowa (38%), której znaczenie jest większe niŜ w pozostałych grupach, a takŜe zawód wyuczony (31%) i doświadczenie (29%). Wśród decydujących kryteriów wyboru w ogóle nie pojawia się znajomość obcego języka i obsługa komputera (0,1%), a wyjątkowo rzadko – wykształcenie (9%) i wiek (10%). Ponad dwie piąte nowozatrudnionych otrzyma wynagrodzenie nieprzekraczające 1000 zł netto (42%), a wyraźnie mniejszy odsetek kandydatów otrzyma propozycję płacy miesięcznej w przedziale 1001–1499 zł (15%) i 1500 zł (14%). Niewielu kandydatów moŜe liczyć na uposaŜenie przekraczające kwotę 1500 zł (1,4%). 3. 4. Profil kandydata z wykształceniem średnim ogólnokształcącym Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 10 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Bezrobotni absolwenci liceów ogólnokształcących znajdą w ankietowanych podmiotach gospodarczych blisko trzy razy mniej ofert pracy (9%) w porównaniu z osobami z wykształceniem zasadniczym zawodowym, znacznie częściej w sektorze prywatnym (82%) niŜ publicznym (18%). Wprawdzie na ogół nie oczekuje się od nich kierunkowego wykształcenia (92%), ale niektóre stanowiska stworzono z myślą o kandydatach z przygotowaniem handlowym (3,9%), pedagogicznym (1,4%) i mechanicznym(0,9%). Z reguły nie stawia się takŜe wymogów dotyczących dodatkowych uprawnień (91%), a w nielicznych przypadkach chodzi najczęściej o obsługę kasy fiskalnej (3,9%), wózków widłowych (2,7%) i prawo jazdy kat. B (2,4%). Proponuje im się najczęściej zatrudnienie w charakterze„pracownika usług osobistych i sprzedawcy” (43%) oraz – wyraźnie rzadziej –na stanowiskach zakwalifikowanych do kategorii: „technicy i inny średni personel” (12%), „pracownicy przy pracach prostych” (11%), „wyŜsi urzędnicy i kierownicy” (10%) oraz „pracownicy biurowi” (10%). Znacznie mniejsza liczba kandydatów znajdzie zatrudnienie jako „specjalista” (7%), „operator i monter maszyn i urządzeń” (6%) i „robotnik przemysłowy i rzemieślnik” (1,4%). Co siódmy kandydat (14%) winien posługiwać się językiem obcym – wyłącznie angielskim, a blisko dwie trzecie zainteresowanych (61%) – posiadać umiejętność obsługi komputera, najczęściej w stopniu dobrym (34%), choć przy obsadzie co dziesiątego stanowiska (10%) warunkiem zatrudnienia będzie opanowanie tej umiejętności na poziomie zaawansowanym. Natomiast najbardziej liberalne są wymagania pracodawców w odniesieniu do staŜu pracy. Dwie trzecie kandydatów (66%) nie musi wykazać się wcześniejszym doświadczeniem zawodowym, a jednemu na ośmiu zainteresowanych (13%) wystarczy roczny staŜ na podobnym stanowisku. Ponad trzy czwarte stanowisk (78%) mogą obsadzić osobami w dowolnym wieku, a pozostałe miejsca pracy przeznacza się dla kandydatów, którzy nie przekroczyli 20. roku Ŝycia (16%) oraz mieszczących się w przedziale 21–30 lat (5%). Ponad połowę stanowisk (58%), wyraźnie więcej niŜ w poprzednio omówionych grupach, mogą zająć osoby o dowolnej płci, a wśród pozostałych ofert wyjątkowo wyraźnie więcej miejsc pracy przewidziano dla kobiet (31%)niŜ męŜczyzn (11%). Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 11 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Wśród poŜądanych cech osobowych wyraźnie na plan pierwszy wysuwa się kultura osobista (45%), co jest zrozumiałe, bowiem –jak pamiętamy – ponad dwie piąte ofert (43%) dotyczy zatrudnienia na stanowiskach „pracowników usług osobistych i sprzedawców” – osób komunikujących się bezpośrednio z klientami. Ponadto relatywnie częściej oczekuje się od kandydatów takich cech, jak: uczciwość (40%), dobra organizacja pracy (39%), kultura osobista (39%) i komunikatywność (38%). Natomiast najrzadziej pojawiają się wymagania dotyczące elastyczności (4%),dyspozycyjności (9%), sumienności, rzetelności oraz łatwości uczenia się (po10%). To właśnie cechy osobowe kandydata będą – wyraźnie częściej niŜ w innych grupach – decydować o jego zatrudnieniu (68%), a ponadto uzdolnienia (51%) w połączeniu z doświadczeniem (33%) i umiejętnościami zawodowymi (30%). Ponadto waŜnym kryterium wyboru kandydata jest jego płeć (26%) i wykształcenie (23%). W przypadku omawianej grupy stanowisk respondenci mieli najmniej sprecyzowane oferty płacowe, o czym świadczy wybór przez trzy piąte respondentów (61%) wariantu odpowiedzi: „trudno powiedzieć”. Wśród pozostałych propozycji wyraźnie dominują wynagrodzenia poniŜej 1000 zł netto (27%), a znacznie rzadziej – 1000 zł (6%), 1001 zł – 1499 zł (2%) lub 1500 zł (4%). 3. 5. Profil kandydata z wykształceniem średnim zawodowym lub policealnym Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 12 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Kolejna grupa, obejmująca jedną szóstą ogółu stanowisk (17%) planowanych do obsadzenia w perspektywie najbliŜszych 12 miesięcy, adresowana jest do osób z wykształceniem średnim zawodowym lub policealnym. W tym przypadku tylko niespełna dwie piąte stanowisk (38%) mogą zająć osoby bez względu na kierunek wykształcenia. Preferowani będą kandydaci po szkołach gastronomicznych (16,8%), technicznych (6,5%), medycznych(4%), a takŜe sprzedawcy (5,6%), budowlańcy (3,5%), fizjoterapeuci (3,3%)i informatycy (3,2%). Z reguły nie są konieczne dodatkowe uprawnienia (81%). Ofertę składają przede wszystkim firmy z sektora prywatnego (93%), przy czym dotyczy to w pierwszej kolejności zatrudnienia w charakterze „pracowników usług osobistych i sprzedawców” (38%) oraz na stanowiskach „technicy i inny średni personel” (36%). Jedna szósta propozycji moŜe nie spełnić oczekiwań i aspiracji osób z omawianym wykształceniem, bowiem wiąŜe się z podjęciem pracy w zawodach zakwalifikowanych do kategorii: „robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy” (17%)lub – wyraźnie rzadziej – „operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń” (2%).Niewielkie szanse na zatrudnienie mają osoby, które aspirują do podjęcia pracy jako „pracownicy biurowi” (5%), „specjaliści” (1%) bądź „wyŜsi urzędnicy i kierownicy”. Trzy czwarte nowozatrudnionych (75%) nie musi znać języka obcego, a pozostali winni komunikować się w języku angielskim (25%). Ponad połowę stanowisk (57%) mogą zająć osoby bez znajomości obsługi komputera, a pozostałe miejsca pracy przeznaczono dla kandydatów, którzy opanowali obsługę komputera w stopniu dobrym (21%), podstawowym (9%) lub zaawansowanym (13%). Tylko co trzeci kandydat na omawiane stanowiska (34%) nie musi legitymować się wcześniejszym doświadczeniem zawodowym, a spośród pozostałych niemal wszystkie osoby winny legitymować się rocznym staŜem na podobnym stanowisku (62%), a w odniesieniu do nielicznych kandydatów dolny próg określono na dwa lata(3%). Pracodawcy w ponad połowie przypadków (52%) nie określają minimalnego wieku, a jeśli określają swoje preferencje – to zdecydowanie najczęściej na poziomie do 20 lat (41%), a znacznie rzadziej w przedziale 21–30 lat (6%). Przy obsadzie ponad połowy stanowisk (51%) pracodawcy formułują jednoznaczne oczekiwania odnośnie do płci kandydatów, przy czym powraca problem dyskryminacji Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 13 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie kobiet, bowiem otrzymają one dwukrotnie mniej propozycji niŜ męŜczyźni (odpowiednio: 17% i 34%). Wśród poŜądanych cech osobowych na pierwszych miejscach respondenci wymieniają: odpowiedzialność (37%), kulturę osobistą (35%), uczciwość (35%) i dobrą organizację pracy (34%). Ponadto atutem kandydatów będą takie przymioty charakteru, jak: łatwość uczenia się (23%), dokładność (22%),i samodzielność (22%). W porównaniu z pozostałymi ofertami respondenci rzadziej oczekują od kandydatów z wykształceniem średnim zawodowym lub policealnym: elastyczności (5%), duŜej motywacji do pracy (8%) oraz dyspozycyjności (10%). W analizowanej grupie decydującym o wyborze kandydatów kryterium jest przede wszystkim doświadczenie (44%),a następnie – umiejętności zawodowe (33%) i uzdolnienia (31%). W dalszej kolejności respondenci biorą pod uwagę płeć osoby zainteresowanej podjęciem pracy (26%), wykształcenie (25%), wyuczony zawód (24%) i umiejętność obsługi komputera (23%). Na dalszych miejscach znalazły się, tak wydawałoby się waŜne wskaźniki, jak cechy osobowościowe (22%) i wiedza zawodowa (21%). Warto jeszcze odnotować, Ŝe przy obsadzie omawianej grupy stanowisk relatywnie częściej o wyborze będzie decydować znajomość języka obcego (18%), natomiast najmniejszą wagę przykładają ankietowani do wieku kandydata (11%). Pracodawcy najwyraźniej nie zamierzają dowartościować finansowo lepiej wyedukowanych nowozatrudnionych pracowników, bowiem planują dla nich miesięczne wynagrodzenie na poziomie zbliŜonym do oferty dla osób bez kwalifikacji czy teŜ absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. Zatrudnienie dla blisko połowy stanowisk (45%) wiąŜe się z miesięcznym wynagrodzeniem do 1000 zł netto (27%) lub równe 1000 zł (18%). Tylko jeden na dziesięciu kandydatów moŜe liczyć na pensję w wysokości 1500 zł netto (7%) lub powyŜej tej kwoty (3%). 3. 6. Profil kandydata z wyŜszym wykształceniem W porównaniu z wynikami badań wcześniej przeprowadzonych na terenie innych województw, na tarnowskim rynku pracy odnotowujemy nieco więcej propozycji (17%) Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 14 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie adresowanych do osób z wyŜszym wykształceniem. NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe została tu włączona takŜe kategoria wykształcenia „wyŜsze zawodowe”, którą akceptuje jednak znikoma ilość pracodawców. Warto ten fakt uświadomić absolwentom wyŜszych uczelni powiatu tarnowskiego, którzy z róŜnych powodów (często finansowych) zamierzają zakończyć edukację na poziomie licencjata bądź inŜyniera. Respondenci poszukują z reguły kandydatów z kierunkowym wykształceniem (88%), najczęściej po administracji (12,5%), geodezji (7,9%), kierunkach humanistycznych (7,3%), technicznych (6,7%), muzycznych (6%) i po turystyce (5,6%). Na ogół respondenci nie oczekują specjalistycznych uprawnień (86%), a jeŜeli formułują taki wymóg, to dotyczy on najczęściej kursów pedagogicznych (4,6%), certyfikatów językowych (3,2%), uprawnień prawnika (1,8%) i kursu masaŜu (1,5%). Na ogół przy obsadzie stanowisk nie są istotne specjalne umiejętności (84%), chociaŜ w nieodosobnionych przypadkach atutem kandydata będzie zaawansowany angielski (3%), kurs pedagogiczny (2,7%), ukończone studia prawnicze (1,8%) i styczność z niwelatorem (1,5%). Znaczący udział ofert dla absolwentów wyŜszych uczelni jest zasługą placówek publicznych, które wyjątkowo w tej grupie tworzą więcej stanowisk (55%) niŜ firmy prywatne (45%). Wydaje się jednak, Ŝe nie wszystkie oferty zostały „skrojone” na miarę poziomu wykształcenia i aspiracji najlepiej wyedukowanych osób poszukujących pracy, bowiem obok adekwatnych propozycji, mieszczących się w kategorii „specjaliści”(44%), „pracownicy biurowi” (11%) czy teŜ „wyŜsi urzędnicy i kierownicy” (9%), znaczący odsetek stanowisk zakwalifikowano do grupy: „technicy i inny średni personel” (28%). Tej grupie kandydatów stawiają pracodawcy zdecydowanie najwyŜsze wymogi w zakresie pozostałych analizowanych kryteriów. Od jednej trzeciej (33%) wymaga się znajomości języka obcego, Zdecydowana większość zainteresowanych podjęciem pracy (85%) powinna opanować obsługę komputera, najczęściej na poziomie zaawansowanym(38%) lub dobrym (36%). Doświadczenie zawodowe nie będzie miało znaczenia przy obsadzie dwóch trzecich nowotworzonych miejsc pracy (64%). Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 15 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Zwracają uwagę mniej sprecyzowane niŜ w poprzednich grupach preferencje dotyczące minimalnego wieku kandydatów, który nie ma znaczenia przy obsadzie zdecydowanej większości stanowisk(85%). Jest rzeczą charakterystyczną, Ŝe w tej grupie wyraźnie najczęściej płeć osób zainteresowanych podjęciem zatrudnienia nie będzie miała dla pracodawców Ŝadnego znaczenia (78%), choć w pozostałych przypadkach dwukrotnie więcej propozycji otrzymają męŜczyźni (14%) niŜ kobiety (7%). Warto takŜe zwrócić uwagę, Ŝe w rankingu oczekiwanych cech osobowych wyraźnie dominuje umiejętność pracy zespołowej (30%), kultura osobista (29%), dobra organizacja pracy (29%) i komunikatywność (28%). Te oczekiwania są zrozumiałe zwaŜywszy, Ŝe pracodawcy zamierzają powierzyć kandydatom wiele funkcji kierowniczych. Z punktu widzenia respondentów waŜne są takŜe: samodzielność (25%), elastyczność, która jedynie w tej grupie jest waŜna przy obsadzie jednej czwartej miejsc pracy (24%) oraz dobra organizacja pracy (33%). Relatywnie częściej stawiany jest takŜe wymóg kreatywności (22%), marginalnie traktowany w przypadku osób z niŜszym poziomem wykształcenia. Jednak cechy osobowe są, pod względem waŜności, kryterium wyboru wyraźnie mniej istotnym niŜ w opisanych wyŜej grupach(15%) i wyraźnie ustępują wykształceniu (77%) oraz takim cechom kandydatów, jak (w kolejności): umiejętność obsługi komputera (42%), umiejętności zawodowe (38%) i wiedza zawodowa (34%). WaŜniejsza niŜ w innych grupach jest takŜe znajomość języka obcego (21%). Natomiast wyjątkowo małe znaczenie mają dla pracodawców takie atrybuty kandydata z wyŜszym wykształceniem, jak: wiek (0,5%), płeć (1,4%) i prawo jazdy (2%). Pomimo relatywnie najwyŜszych wymogów wynagrodzenie osób z wyŜszym wykształceniem niewiele będzie się róŜnić od uposaŜenia nowozatrudnionych o niŜszych kwalifikacjach. Co trzeci kandydat moŜe zarobić miesięcznie kwotę nie przekraczającą 1000 zł netto (32%), jeden na czternastu (7%) moŜe liczyć na pobory w wysokości 1500 zł, a co szósty zatrudniony ma szansę zarobić miesięcznie jeszcze wyŜszą kwotę (15%). 4. Tarnowski rynek pracy – szanse i zagroŜenia Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 16 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie Przeprowadzona diagnoza sytuacji na powiatowym rynku pracy od strony popytowej upowaŜnia do sformułowania następujących konkluzji ilustrujących szanse i zagroŜenia w bliŜszej i dalszej przyszłości. 4.1. Zmiany w poziomie zatrudnienia (w ciągu ostatnich 12 miesięcy) A. Szanse − Wprawdzie w zdecydowanej większości podmiotów liczba zatrudnionych w ostatnich 12 miesiącach nie uległa zmianie, ale wśród pozostałych dwukrotnie więcej respondentów zwiększyło niŜ zmniejszyło poziom zatrudnienia. − W ciągu ostatniego roku na lokalnym rynku pracy pojawiło się faktycznie ponad 1,2% nowych miejsc pracy, bowiem przy 6,8% zredukowanych stanowisk pojawiło się równolegle 8% nowych ofert. − Najczęściej nabór nowych pracowników związany był z poprawą sytuacji ekonomicznej ankietowanych, bowiem – obok wymiany na wcześniej istniejących stanowiskach pracy oraz potrzeby uzupełnienia braków kadrowych – najistotniejszym powodem utworzenia nowego miejsca pracy była poprawa koniunktury gospodarczej, a w efekcie wzrost popytu na produkty/usługi oraz rozszerzenie zakresu dotychczasowej działalności. − Pozytywne zmiany w zakresie kondycji ekonomicznej respondentów ilustruje fakt, Ŝe na ostatnich miejscach w rankingu przyczyn odejścia pracowników znalazły się powody zaleŜne od zakładu, takie jak: trudności finansowe, brak popytu na produkty/usługi, reorganizacja działalności czy teŜ planowana redukcja. − Większe ruchy kadrowe odnotowały instytucje, placówki i organizacje z sektora publicznego, gdzie jeden na osiem podmiotów zwiększył poziom zatrudnienia, a dwukrotnie mniej badanych dokonało redukcji kadry. − W sektorze prywatnym obserwujemy wprawdzie analogiczną tendencję, ale wyraźnie mniejszy odsetek ankietowanych przyjmował zarówno nowych pracowników, jak i obniŜył poziom zatrudnienia. Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 17 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie − Osoby lepiej wyedukowane mają większe szanse zatrudnienia w sektorze publicznym, bowiem placówki i instytucje publiczne zatrudniły niemal wszystkich „specjalistów” oraz trzykrotnie więcej niŜ podmioty gospodarcze z sektora prywatnego „techników i inny średni personel”. − Firmy prywatne mają z kolei wyraźnie większe zapotrzebowanie na „robotników przemysłowych i rzemieślników” oraz „operatorów i monterów maszyn i urządzeń” i „wyŜszych urzędników i kierowników”. B. ZagroŜenia − Pomimo wyraźnego oŜywienia gospodarczego zdecydowana większość podmiotów w ostatnim roku nie zmieniła liczby zatrudnionych. − W ankietowanych podmiotach obserwujemy bardzo wysoki wskaźnik fluktuacji załogi (niemal 7% ogółu zatrudnionych), przy czym brakuje niewątpliwie czynników stabilizujących personel, skoro blisko połowa pracowników rozwiązuje umowę o prace na własną prośbę, a częściej niŜ jeden na dziesięciu odchodzących ujawnia, Ŝe podjął decyzję o emigracji zarobkowej. − Popyt na tarnowskim rynku pracy był wyraźnie zawęŜony, bowiem podmioty, które zwiększyły zatrudnienie, zdecydowanie najczęściej przyjmowały: „robotników przemysłowych i rzemieślników” oraz – nieco rzadziej – „pracowników przy pracach prostych”, „operatorów i monterów maszyn i urządzeń”, a takŜe „techników i inny średni personel”. Tylko co dziesiąte przyjęcie do pracy dotyczyło „specjalistów” oraz „pracowników usług osobistych i sprzedawców”, a najmniej ofert pracy otrzymali „wyŜsi urzędnicy i kierownicy” i „pracownicy biurowi”. − Wysoko kwalifikowani specjaliści mogli ubiegać się o zatrudnienie na nielicznych miejscach pracy, najczęściej w sektorze publicznym, przeznaczonych dla pracowników administracji, specjalistów do spraw finansowych, nauczycieli i lekarzy. Oferta na tarnowskim rynku pracy nie była zbyt imponująca, biorąc pod uwagę z jednej strony szeroki wachlarz kierunków na małopolskich uczelniach i w wyŜszych szkołach zawodowych, a z drugiej – ambicje zawodowe i aspiracje płacowe ich absolwentów. W tej sytuacji istnieje realna obawa, Ŝe najlepiej wyedukowani Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 18 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie mieszkańcy powiatu tarnowskiego masowo poszukują zatrudnienia poza granicami powiatu, zmniejszając tym samym jego potencjał kadrowy i perspektywy rozwojowe. − Wyniki badań uzasadniają przekonanie, Ŝe wyraźnym uproszczeniem jest stereotypowe przekonanie – powszechnie panujące zwłaszcza wśród osób bezrobotnych, nierzadko ograniczające ich aktywność na rynku pracy – Ŝe atrakcyjną posadę moŜna uzyskać wyłącznie „po znajomości”. − Przegląd stosowanych przez respondentów form rekrutacji, jak teŜ ich przekonanie co do skuteczności poszczególnych metod naboru, dowodzą, Ŝe nawet osoby, które nie posiadają szerokiego kręgu znaczących znajomych, mogą znaleźć zatrudnienie dzięki własnej aktywności, w tym osobistym kontaktom z pracodawcami, analizowaniu ogłoszeń, a takŜe za pośrednictwem powiatowego urzędu pracy. 4.2. Prognozy dotyczące zatrudniania nowych pracowników A. Szanse − Zdecydowana większość firm i innych badanych podmiotów w ciągu najbliŜszego roku nie zamierza zwalniać pracowników, a co piąty podmiot na terenie powiatu tarnowskiego w najbliŜszych 12 miesiącach zatrudni nowe osoby, przy czym jeden na sześciu zamierza uruchomić nowe miejsca pracy, a znacznie mniejszy odsetek respondentów uzupełni tylko braki kadrowe w ramach rotacji na juŜ istniejących stanowiskach. − W okresie najbliŜszych 12 miesięcy na terenie powiatu tarnowskiego przyrost nowych miejsc pracy moŜe osiągnąć poziom 5,59% w stosunku do ogółu zatrudnionych (6,03% przyjęć na nowe miejsca pracy, 0,44% zwolnień). Uwzględniając dodatkowo zatrudnienie w ramach rotacji (0,74%), są podstawy, aby przewidywać, Ŝe tarnowski rynek pracy w najbliŜszym roku wzbogaci się o ponad 6% nowych ofert. − Spośród zakładów najliczniej reprezentowanych w omawianych badaniach, przyjęcia do pracy planują najczęściej podmioty z grupy „przetwórstwo przemysłowe”, gdzie co czwarta firma zamierza utworzyć nowe miejsca pracy, a jedna na dwadzieścia Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. 19 Luty 2008 r. Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie zatrudni nowych pracowników w ramach rotacji. ZbliŜone są plany kadrowe firm zaklasyfikowanych do sekcji: „budownictwo” oraz „handel hurtowy i detaliczny”. − Podmioty z sektora prywatnego wykazują się zdecydowanie większą dynamiką rozwojową, bowiem tworzą łącznie 86% nowych stanowisk, podczas gdy pracodawcy z sektora publicznego, w którym aktualnie pracuje 40% zatrudnionych w powiecie tarnowskim, w najbliŜszych 12 miesiącach przygotują 14% ofert pracy. Zatem moŜemy się spodziewać, Ŝe zapowiadane kolejne decyzje prywatyzacyjne mogą przyczynić się znacząco do rozwoju lokalnego rynku pracy. − W porównaniu z ograniczonym, wyznaczającym zatrudnienie w ostatnim roku popytem oferta pracodawców jest nieco szersza. Wprawdzie relatywnie największe zapotrzebowanie dotyczy w dalszym ciągu „robotników przemysłowych i rzemieślników”, bowiem w tym zawodzie nowe oferty stanowią jedną siódmą ogółu dotychczas obsadzonych miejsc pracy, ale niewiele mniejsze potrzeby kadrowe związane są z obsadą stanowisk mieszczących się w kategorii „pracownicy usług osobistych i sprzedawcy”. W ciągu najbliŜszego roku przybędzie takŜe znaczący odsetek osób zatrudnionych w charakterze: „technicy i inny średni personel” oraz „operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń”. − Ankietowani z reguły formułują wobec kandydatów do zatrudnienia bardzo ograniczone wymogi w zakresie ich poziomu wykształcenia, kwalifikacji i umiejętności dodatkowych, staŜu pracy i wieku. W rankingu poŜądanych cech osobowych kandydatów do zatrudnienia ankietowani na pierwszych miejscach wskazują odpowiedzialność, dokładność, dobrą organizację pracy i uczciwość, co stanowić moŜe dodatkowy handicap i – obok liberalnych wymogów – stwarza realne perspektywy podjęcia pracy takŜe osobom długotrwale bezrobotnym, zaawansowanym wiekowo, o najniŜszych kwalifikacjach. − Pozytywne tendencje w zakresie rozwoju lokalnego rynku pracy rysują się takŜe w dalszej przyszłości (najbliŜsze pięć lat), bowiem uruchomienie nowych miejsc pracy planuje łącznie 665 ankietowanych pracodawców, co stanowi 42,5% spośród ogółu przebadanych firm i podmiotów z sektora publicznego. Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 20 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie B. ZagroŜenia − Pomimo prezentowanych powyŜej, generalnie pozytywnych tendencji, pamiętać naleŜy, Ŝe zdecydowana większość ankietowanych nie przewiduje zatrudnienia nowych osób nawet w ramach wymiany, a realizacja planów w pozostałych podmiotach moŜe napotkać na trudne do przewidzenia problemy, stanowiące pochodną zarówno braku kompetencji ze strony samych pracodawców, jak i niekorzystnych zmian w koniunkturze gospodarczej. − Warto zwrócić uwagę, Ŝe relatywnie najmniejsze szanse na zatrudnienie będą miały zarówno osoby o najniŜszym poziomie wykształcenia, poszukujące zatrudnienia w charakterze „pracowników przy pracach prostych”, jak i absolwenci wyŜszych uczelni, ubiegający się o posadę „specjalisty” bądź „wyŜszych urzędników i kierowników” (1%). To wyraźny sygnał wskazujący na to, które kategorie osób bezrobotnych wymagają szczególnego wsparcia. − Niepokojącym zjawiskiem jest rozbieŜność zapotrzebowania i struktury wykształcenia kandydatów, bowiem aŜ jedną trzecią stanowisk moŜe być obsadzona osobami bez względu na poziom kwalifikacji, w tym takŜe absolwentami szkół podstawowych lub gimnazjów, a przy obsadzie co czwartego nowo tworzonego miejsca pracy wymaga się od kandydatów wykształcenia na poziomie zasadniczym zawodowym. Zatem niemal trzy piąte ofert adresowanych jest do kandydatów, którzy legitymują się poziomem wykształcenia co najwyŜej zasadniczym zawodowym. − W dalszym ciągu najmniejsze jest zapotrzebowanie na pracowników o wyŜszych kwalifikacjach. Podmioty planujące zatrudnienie kierują co szóstą propozycję do osób z wykształceniem wyŜszym, przy czym często nie są to stanowiska wymarzone dla młodych, dobrze wykształconych osób bezrobotnych, które spełniałyby ich aspiracje zawodowe i oczekiwania płacowe, zwłaszcza Ŝe oferty dla osób z wyŜszym wykształceniem wyraźnie dominują w sektorze publicznym, gdzie poziom wynagrodzenia znacznie odbiega od płac w sektorze prywatnym. MoŜna zatem przypuszczać, Ŝe emigracja zarobkowa najlepiej wyedukowanych mieszkańców powiatu tarnowskiego będzie kontynuowana w jeszcze szerszym zakresie, ze wszystkimi negatywnymi skutkami tego zjawiska. Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 21 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie − Pomimo generalnie liberalnych wymogów ze strony pracodawców mamy podstawy sądzić, Ŝe poszukujące pracy osoby w zaawansowanym wieku bez pomocy PUP mają bez porównania mniejsze szanse na podjęcie zatrudnienia niŜ młodsi bezrobotni, w tym zwłaszcza wspomagani nierzadko umowami staŜowymi absolwenci. − Analizując preferencje pracodawców co do płci kandydatów do pracy, stwierdziliśmy, Ŝe w ponad połowie przypadków „lepszymi” kandydatami do zatrudnienia są męŜczyźni, a dla kobiet z załoŜenia przeznaczono zaledwie co dziewiąte nowo tworzone miejsce pracy. Biorąc pod uwagę rozkład płci wśród bezrobotnych, a takŜe wielokrotnie potwierdzane dane o relatywnie wyŜszych kwalifikacjach kandydatek do zatrudnienia, cytowane wyniki potwierdzają tezę o dyskryminacji kobiet na lokalnym rynku pracy, a skala tej dyskryminacji jest – jak wynika z naszych badań – podobna jak w innych regionach Polski. − WaŜną barierą, ograniczającą rozwój lokalnego rynku pracy, moŜe być skuteczny nabór na nowo tworzone miejsca pracy. Wbrew stereotypom i obiegowym opiniom o wymuszonej ciągle jeszcze dwucyfrowym bezrobociem szerokiej podaŜy na rynku pracy, obejmującej róŜnorodne kandydatury osób nawet z wysokimi kwalifikacjami, pracodawcy stwierdzają, Ŝe znalezienie odpowiedniej osoby jest dla nich na ogół w róŜnym stopniu trudne. Obsada ponad połowy planowanych do uruchomienia w najbliŜszych 12 miesiącach stanowisk jest co najmniej trudna, a w przypadku jednego na pięć nowo tworzonych miejsc pracy – wręcz bardzo trudna. − Wydaje się, Ŝe są co najmniej trzy główne przyczyny przedstawionych obaw pracodawców: o Po pierwsze – narasta drenaŜ rynku poprzez masową emigrację zarobkową zarówno dobrze wyedukowanych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyŜszych uczelni, jak i fachowców z dłuŜszym staŜem, którzy nawet przy braku umiejętności językowych znajdują za granicą interesujące płacowo oferty pochodzące od działających na tamtejszych rynkach polskich firm oraz licznych polskich pośredników; Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 22 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie o Po drugie – zaostrzająca się konkurencja wymaga doskonalenia przez pracodawców swoich produktów bądź usług, a to z kolei podnosi poprzeczkę wobec nowo zatrudnionych osób, których jakość pracy często decyduje o pozycji firmy na rynku i jej wynikach ekonomicznych; o Po trzecie – wysokie koszty pracy (ZUS, podatki), wskazywane jako główna bariera w rozwoju firm, ograniczają moŜliwość zaoferowania najlepszym kandydatom atrakcyjnych zarobków, natomiast aspiracje płacowe bezrobotnych i poszukujących pracy wyraźnie wzrosły i coraz rzadziej są oni skłonni podejmować pracę „na czarno”, godząc się tym samym na wyŜsze wynagrodzenie kosztem utraty uprawnień emerytalnych i świadczeń socjalnych. − WaŜnym czynnikiem, wyznaczającym znaczącą skalę fluktuacji kadry pracowniczej oraz omówione kłopoty z obsadą nowo tworzonych miejsc pracy, są zarobki oferowane przez pracodawców na tarnowskim rynku pracy. Ponad jedna trzecia ofert pracy powiązana jest z wynagrodzeniem miesięcznym nieprzekraczającym 1 000 zł (netto). Mogą to być warunki trudne do zaakceptowania, bowiem wiele osób bezrobotnych i poszukujących pracy zamieszkuje obszary wiejskie i propozycje płacowe są przez nich korygowane o rosnące z kaŜdym rokiem koszty dojazdu. Tylko jeden na sześciu nowo zatrudnionych (17%) otrzyma wynagrodzenie miesięczne w kwocie minimum 1 500 zł (netto), a co szesnasty przyjęty do pracy – jeszcze wyŜszą pensję. − W kontekście uzyskanych wyników za szczególne zagroŜenie naleŜy uznać fakt, Ŝe system szkolnictwa zawodowego rozmija się z potrzebami rynku. Lokalni przedsiębiorcy szczególnie potrzebują absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, przygotowanych do pracy na stanowiskach robotniczych. Tymczasem w wyniku decyzji podjętych na szczeblu centralnym szkolnictwo zawodowe przeŜywa wyraźny regres, a forsowane jako alternatywa wykształcenie ogólnokształcące, w tym takŜe uzyskiwane w liceach profilowanych, nie odpowiada potrzebom rynku. Brak fachowców w wielu zawodach, zwłaszcza budowlanych, pogłębia dodatkowo emigracja zarobkowa. Sami absolwenci liceów ogólnokształcących Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. nie są 23 Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie usatysfakcjonowani uzyskanymi kwalifikacjami i zgłaszają gotowość podjęcia wysiłków ukierunkowanych na pozyskanie konkretnego zawodu. W tej sytuacji niezbędne są z jednej strony systemowe rozwiązania, zmierzające do reaktywacji sieci zasadniczych szkół zawodowych, a z drugiej – konieczne są działania doraźne, w postaci uruchomienia kursów i szkoleń umoŜliwiających zainteresowanym nabycie kwalifikacji zawodowych bądź przekwalifikowanie w kierunku oczekiwanym przez lokalnych pracodawców. Źródło: Opracowanie „Badania i analiza tarnowskiego rynku pracy” 2007 r. Luty 2008 r. 24