AZU 104_okladka.indd

Nr 11/2015 (104)
Październik/Listopad 2015
Serwis Płatnika
Odpowiedzi, których nie znajdziesz u innych
ZUS
RAPORT SPECJALNY
DODATKOWE ŚWIADCZENIA DLA PRACOWNIKÓW
Wiele firm przekazuje pracownikom dodatkowe świadczenia w naturze będące lub niebędące
wynagrodzeniem. Wiadomo, że motywowanie pozafinansowe jest jednym ze sposobów na
zatrzymanie wartościowych pracowników. Trzeba jednak zwrócić szczególną uwagę na obciążenia
podatkowe i składkowe.
24
5
Liczenie okresu zasiłkowego
w przypadku niezdolności do pracy
z kodem literowym „C”
15
Obniżenie o 25% świadczeń
chorobowych
16
Choroba pracownika wykonującego
jednocześnie umowę zlecenia – rodzaj
przysługującego świadczenia
17
5
Emerytury i renty
Aktualności
Podstawa wymiaru zasiłku dla przedsiębiorców
i zwolnienie ze składki zdrowotnej od 1 stycznia
2016 r.
Nie tylko ojciec będzie mógł przejąć urlop
macierzyński
Refundacja składek ZUS za niepełnosprawnych
przedsiębiorców
Tylko czynny nauczyciel ma prawo
do świadczenia kompensacyjnego
1
2
Renta szkoleniowa
20
Interpretacje ZUS
Zaległe składki na ubezpieczenia sfinansowane
za pracownika należy oskładkować
7
Składki
Umowa stała po okresie próbnym
8
Urlop wychowawczy w częściach – zwolnienie
ze składek na FP i FGŚP
9
Składki od umowy o dzieło zawartej
ze zleceniobiorcą
11
Nadpłata składek do ZUS z tytułu niepotrącenia
kwot wypłaconych zasiłków
12
Zasiłki
Świadczenia rodzinne z tytułu pracy ojca
dziecka za granicą
Dwa zwolnienia lekarskie, które
w części dotyczą tego samego okresu
AZU 104
12
Odpowiedzi
9
Przykładów
4
Aktualności
13
15
Dokumentacja
Premia dla pracownicy na macierzyńskim
– ubezpieczenia i druki do ZUS
21
Zmiana adresu dziecka zgłoszonego
do ubezpieczenia zdrowotnego
przez pracownika
23
Raport specjalny
Dopłaty do dojazdów do pracy
Koszty zakwaterowania pracownika
Samochód służbowy z możliwością
prywatnego wykorzystania
Przekazanie służbowego telefonu
Dopłaty do wyżywienia pracowników
Posiłki i napoje profilaktyczne
Zapewnienie odzieży roboczej
24
29
30
32
34
35
37
ZADAJ PYTANIE NASZEMU EKSPERTOWI
Prześlij je na adres: [email protected]
Drodzy Czytelnicy!
Wchodząca w życie 2 stycznia 2016 r. nowelizacja „rodzinna” Kodeksu
pracy wprowadza zasadę, zgodnie z którą urlop macierzyński będzie
mógł przejąć inny niż ojciec dziecka pracownik – członek najbliższej
rodziny. Już teraz – od 14 sierpnia – możliwe jest wykorzystanie części
tego urlopu nie tylko przez pracownika – ojca dziecka. Szczegóły na
temat zmian od 2 stycznia 2016 r. można znaleźć w Aktualnościach
na str. 2.
Jeżeli umowa na czas nieokreślony zastanie zawarta bezpośrednio
po ustaniu umowy na okres próbny, w trwającym stosunku pracy
nie nastąpi przerwa, a tym samym pracodawca nie będzie musiał
wyrejestrowywać pracownika z ubezpieczeń, a następnie ponownie
do nich zgłaszać. Inaczej sytuacja wygląda, jeżeli między umowami
wystąpi przerwa, nawet jednodniowa. Wyjaśnienie warto sprawdzić
w Poradach eksperta na str. 9.
W Raporcie specjalnym podpowiadamy, w jaki sposób rozliczać
się z ZUS i urzędem skarbowym z przekazywanych pracownikom
nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie różnego rodzaju świadczeń.
Chodzi tu m.in. o abonamenty medyczne, posiłki, dojazdy do pracy,
telefony (str. 24).
Zachęcam do lektury najnowszego numeru
Marta Strupińska, redaktor
Dodatkowo dla Czytelników:
• Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace
• Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl z aktualnymi wskaźnikami i stawkami
• Możliwość zadania pytania ekspertowi: [email protected] – odpowiedź e-mailem
• Dostęp do archiwum: www.serwiszus.wip.pl
Redaktor prowadz cy:
Marta Strupi ska
Wydawca: Marlena Prószy ska
Koordynator produkcji: Magdalena Huta
Projekt graficzny: Piotr Fedorczyk
Korekta: Zespół
Skład pisma i łamanie: „Triograf”
Druk: MDruk w Warszawie
ISSN: 1897-6700
Nakład: 4.300 egz.
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. otewska 9a, 03-918 Warszawa
tel.: 22 518 29 29,
faks: 22 617 60 10
e-mail: [email protected]
Numer KRS: 0000098264 – S d Rejonowy
dla m.st. Warszawy, S d Gospodarczy XIII
Wydział Gospodarczy Rejestrowy.
Wysokoś kapitału zakładowego: 200.000 zł.
„Serwis Płatnika ZUS” chroniony jest prawem
autorskim. Przedruk i sprzeda materiałów bez
zgody wydawcy s zabronione. Zakaz nie dotyczy
cytowania publikacji z powołaniem si na ródło.
W zwi zku z powy szym redakcja nie mo e ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie
zawartych w „Serwisie Płatnika ZUS” wskazówek,
przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, e Pa stwa dane osobowe
b d przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza
i Praktyka sp. z o.o. z siedzib w Warszawie,
ul. otewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych – przesyłania materiałów promocyjnych dotycz cych
innych produktów lub usług. Maj Pa stwo prawo
do wgl du oraz poprawiania swoich danych, a take do wyra ania sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest
dobrowolne. Zapewniamy, e Pa stwa dane nie
b d przekazywane bez Pa stwa wiedzy i zgody
innym podmiotom.
Informacje o prenumeracie:
tel.: 22 518 29 29,
e-mail: [email protected]
Aktualności
Podstawa wymiaru zasiłku dla przedsiębiorców
i zwolnienie ze składki zdrowotnej od 1 stycznia 2016 r.
Przyjęta przez Senat 1 października ustawa z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz
niektórych innych ustaw nie tylko przesuwa termin obowiązywania nowych zasad
ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla przedsiębiorców.
wych, mniej korzystnych dla niej, zasadach.
Nowelizacja z 25 września to zmienia i powoduje, że osoba prowadząca działalność
będzie pobierała zasiłek macierzyński ustalony na starych zasadach. Jeżeli więc po wejściu w życie przepisów przejdzie na zasiłek
macierzyński, otrzyma zasiłek macierzyński
w takiej samej wysokości jak wcześniej chorobowy.
Ustawa nowelizująca wprowadza zwolnienie ubezpieczonych pobierających zasiłek
macierzyński w wysokości nieprzekraczającej kwoty świadczenia rodzicielskiego, prowadzących jednocześnie działalność gospodarczą z obowiązku opłacania składek na
ubezpieczenie zdrowotne.
Nowe zasady ustalania podstawy
wymiaru zasiłków dla przedsiębiorców
od 1 stycznia
Nowe przepisy dotyczące ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla tzw. przedsiębiorczych matek miały obowiązywać od
1 listopada 2015 r. Termin ten został jednak
przesunięty na 1 stycznia 2016 r.
Zwolnienie z obowiązku opłacania
składki zdrowotnej
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność
w okresie, w którym uzyskuje zasiłek chorobowy czy też zasiłek macierzyński, z działalności
w dalszym ciągu jest zobowiązana do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Taki
obowiązek istnieje również, gdy działalność
w tym okresie nie jest faktycznie prowadzona.
Składka jest nienależna, tylko gdy działalność
została zakończona lub zawieszona.
Ustawa nowelizująca z 25 września zawiera
dodatkowo jeszcze korzystną zmianę polegającą na stosowaniu art. 43 ustawy chorobowej (czyli według dotychczasowych zasad)
do ustalania podstawy wymiaru zasiłków
przedsiębiorców także w okresie przejściowym. Na podstawie tego przepisu podstawa
wymiaru zasiłku nie jest ustalana na nowo,
jeżeli między okresami pobierania zasiłków
zarówno tego samego rodzaju, jak i innego
rodzaju nie było przerwy albo przerwa była
krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe. Przepis
ten w okresie przejściowym miał nie obowiązywać przedsiębiorców. W konsekwencji
osobie, której zostałoby ustalone prawo do
zasiłku chorobowego na starych zasadach,
a prawo do zasiłku macierzyńskiego nabyłaby po wejściu w życie nowych przepisów,
zasiłek macierzyński byłby ustalany na noPaździernik/Listopad 2015
Od 1 stycznia 2016 r. ustawodawca wprowadza zwolnienie z obowiązku opłacania
składki na ubezpieczenie zdrowotne dla
osób prowadzących działalność gospodarczą, jeżeli wypłacany im zasiłek macierzyński nie przekracza miesięcznie kwoty świadczenia rodzicielskiego, o którym mowa
w przepisach o świadczeniach rodzinnych.
Kwota tego świadczenia wynosi 1.000 zł.
W praktyce takie rozwiązanie będzie dotyczyło osób prowadzących działalność, które spełniały warunki określone w art. 18a
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
1
Zadaj pytanie: [email protected]
Aktualności
■
i skorzystały z możliwości opłacania składek
na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru, tj. zadeklarowanej kwoty
nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia. Z uwagi na to, że podstawa wymiaru
zasiłku jest ustalana na bazie podstawy, od
której były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, to osoba, która te należności
opłacała od ustawowego minimum (525 zł
w 2015 roku), otrzymywała zasiłek macierzyński niewiele wyższy od składki zdrowotnej, jaką za dany miesiąc musiała opłacać.
■
362,42 zł – 65,16 zł = 297,26 zł – zasiłek
netto,
3.104,57 zł × 9% = 279,41 zł – składka na
ubezpieczenie zdrowotne.
Zwolnienie dotyczy osób, których kwota
zasiłku nie przekracza 1.000 zł. Jeżeli kwota
zasiłku będzie wyższa, składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być opłacana.
Składka ta będzie nienależna także wtedy, gdy działalność w okresie pobierania
zasiłku macierzyńskiego zostanie zawieszona.
Jeżeli podstawę wymiaru stanowiłaby kwota
ustawowego minimum, to wyliczenia wyglądałyby następująco:
■ [(525 zł × 13,71%) × 80%] : 30 = 12,08 zł
– kwota zasiłku za jeden dzień,
■ 12,08 zł × 30 dni = 362,42 zł,
■ 362 × 18% = 65,16 zł – zaliczka na podatek,
Andrzej Radzisław
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z 25 września 2015 r. o zmianie ustawy
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych oraz niektórych innych
ustaw (przyjęta przez Senat 1 października 2015 r.).
Nie tylko ojciec będzie mógł przejąć urlop macierzyński
Już od 14 sierpnia 2015 r. ojciec może skorzystać z urlopu macierzyńskiego także
w przypadku, gdy matka nie była pracownicą. Natomiast wchodząca w życie 2 stycznia 2016 r. nowelizacja „rodzinna” Kodeksu pracy stanowi, że urlop macierzyński
będzie mógł przejąć inny niż ojciec dziecka pracownik – członek najbliższej rodziny.
rodziców, z których jedno jest pracownikiem, a drugie jest ubezpieczone z innego
tytułu, np. umowa zlecenia lub działalność
gospodarcza (przy której ubezpieczenie nie
jest obowiązkowe). Przy czym rodzic-pracownik korzysta z urlopu macierzyńskiego,
a ubezpieczony z innego tytułu – z zasiłku
macierzyńskiego.
Nie zmieni się wymiar urlopu macierzyńskiego i minimalna ilość urlopu, którą pracownica musi wykorzystać (14 tygodni).
Warunkiem powrotu matki do pracy będzie
natomiast konieczność wykorzystania reszty urlopu (lub zasiłku macierzyńskiego za
okres, jaki pozostał do końca urlopu) przez:
■ pracownika-ojca wychowującego dziecko lub
■ ubezpieczonego-ojca, który w celu sprawowania opieki przerwał działalność
zarobkową (czyli np. zleceniobiorcę lub
prowadzącego działalność gospodarczą).
Nowością jest wprowadzenie „wymiennego”
korzystania z zasiłku macierzyńskiego przez
Październik/Listopad 2015
A zatem w niektórych sytuacjach pracownica-matka będzie mogła zrezygnować z części urlopu na rzecz ubezpieczonego-ojca,
który przerwie działalność zarobkową na
czas opieki nad dzieckiem (ojciec będzie
wówczas otrzymywał zasiłek macierzyński
2
Archiwum www.serwiszus.wip.pl
Aktualności
noletnie rodzeństwo dziecka, rodzeństwo
matki lub ojca. Jeśli pojawią się jakieś interpretacje na ten temat, powiadomimy
o tym.
za okres równy „przejętej” części urlopu)
i odwrotnie.
Ubezpieczona-matka pobierająca zasiłek macierzyński po porodzie może zrezygnować
z części tego zasiłku, a wówczas pracownik-ojciec uzyska u swojego pracodawcy część
urlopu macierzyńskiego.
Pobyt w szpitalu, śmierć i porzucenie
dziecka
Nie tylko ojciec dziecka – pracownik (jak
było dotąd), ale także ojciec-ubezpieczony
lub inny członek najbliższej rodziny (pracownik lub ubezpieczony) będą mogli wykorzystać odpowiednio: część urlopu macierzyńskiego lub zasiłku macierzyńskiego
za okres równy pozostałej części urlopu
macierzyńskiego, w przypadku gdy pracownica:
■ będzie przebywała w szpitalu lub innej
placówce świadczącej całodobową opiekę ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej osobistą opiekę nad dzieckiem – po wykorzystaniu przez nią po
porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu
lub zasiłku macierzyńskiego,
■ umrze w czasie urlopu (lub pobierania
zasiłku) macierzyńskiego,
■ porzuci dziecko w czasie urlopu (lub pobierania zasiłku) macierzyńskiego – po
upływie 8 tygodni od porodu.
W niektórych przypadkach urlop (lub zasiłek) macierzyński mogą uzyskać również
inni członkowie najbliższej rodziny.
Nowością ma być możliwość wykorzystania
części urlopu macierzyńskiego:
■ nie tylko przez pracownika – ojca dziecka (co jest możliwe już od 14 sierpnia
2015 r.),
■ ale także przez pracownika – innego
członka najbliższej rodziny (to będzie
możliwe od 2 stycznia 2016 r.).
W sytuacji gdy pracownica z orzeczeniem
o niezdolności do samodzielnej egzystencji
wykorzysta po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu. Jeżeli zaś opiekę nad dzieckiem
przejmują osoby ubezpieczone, niebędące
pracownikami (ojciec dziecka lub inny członek rodziny), przez okres odpowiadający
okresowi, który pozostał do końca urlopu
macierzyńskiego, będą otrzymywały zasiłek
macierzyński.
W przypadku ubezpieczonych matek z części urlopu będzie mógł skorzystać pracownik-ojciec dziecka lub pracownik – inny
członek najbliższej rodziny.
Podobnie od 2 stycznia 2016 r., jeśli ubezpieczona-matka zrezygnuje z zasiłku macierzyńskiego po okresie 8 tygodni od
porodu, o urlop macierzyński na pozostałą część przypadającą po dniu rezygnacji
z zasiłku mogą ubiegać się pracownik-ojciec lub pracownik – inny członek najbliższej rodziny.
Macierzyński za nieubezpieczoną
Prawo do części urlopu macierzyńskiego
będzie miał również pracownik-ojciec, gdy
w okresie 20 tygodni po porodzie matka
dziecka nieposiadająca tytułu do ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa podejmuje zatrudnienie w wymiarze nie niższym niż 1/2 etatu.
Nowelizacja nie określa konkretnego katalogu członków najbliższej rodziny. Wydaje się, że opiekę nad dzieckiem mogą
sprawować m.in. dziadkowie dziecka, pełPaździernik/Listopad 2015
Ponadto zarówno pracownik-ojciec, jak i pracownik-członek najbliższej rodziny będzie
3
Zadaj pytanie: [email protected]