Spis treści

Spis treści
Wykaz ważniejszych skrótów ..............................................................................
9
Wstęp ....................................................................................................................... 11
Rozdział I
Problematyka wyodrębniania zasad prawa ......................................................
1. Sposoby pojmowania zasad prawa ...................................................................
1.1. Dyrektywalny i pozadyrektywalny sposób pojmowania zasad
prawa ...........................................................................................................
1.2. Tzw. „zasady w ścisłym znaczeniu” i „zasady-postulaty”
systemu prawa ............................................................................................
2. Metody interpretacji tekstu prawnego oraz uzasadnienie
obowiązywania normy prawnej przy wyróżnianiu zasad prawa
i zasad procesu karnego ....................................................................................
3. Koncepcja zasad prawa wypracowana w polskiej kulturze prawnej
jako podstawa rozważań nad zasadą lojalności procesowej .........................
4. Wpływ zasad procesu karnego na jego model ................................................
4.1. Pojęcie modelu procesu karnego oraz rekonstrukcja jego
elementów ...................................................................................................
4.2. Zmiana modelu procesu karnego uwarunkowana zmianą treści
zasady procesowej ......................................................................................
Rozdział II
Wyodrębnienie zasady lojalności procesowej w polskim procesie
karnym ....................................................................................................................
1. Uwagi wstępne ....................................................................................................
2. Wyodrębnienie zasady lojalności procesowej – przyjęte metody
interpretacji tekstu prawnego ...........................................................................
3. Kryteria wyodrębniania zasady lojalności procesowej ..................................
13
13
13
20
23
34
37
37
49
59
59
60
63
4
Spis treści
3.1. Zasada lojalności procesowej a kryteria wyodrębniania zasad
prawa ........................................................................................................... 63
3.2. Zasada lojalności procesowej a kryteria wyodrębniania zasad
procesu karnego ......................................................................................... 71
Rozdział III
Definicja zasady lojalności procesowej ............................................................. 76
1. Geneza i rozwój zasady lojalności procesowej ................................................ 76
2. Zasada lojalności procesowej w ujęciu abstrakcyjnym
i konkretnym ...................................................................................................... 89
3. Ochrona interesów uczestników postępowania karnego jako
zachowanie nakazane przez zasadę lojalności procesowej ........................... 96
3.1. Rodzaje prawnie chronionych interesów uczestników
postępowania karnego ............................................................................... 96
3.2. Uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego
jako jeden z celów postępowania karnego (art. 2 § 1 pkt 3 k.p.k.) ...... 104
3.3. Wpływ tzw. pozornej oraz rzeczywistej kolizji zasad
procesowych na stopień ochrony interesów uczestników
postępowania karnego .............................................................................. 112
4. Zasada lojalności procesowej jako dyrektywa postępowania
i dyrektywa interpretacyjna .............................................................................. 117
Rozdział IV
Analiza zasady lojalności procesowej na tle rozważań nad stosunkiem
karnoprocesowym – założenia ogólne .............................................................. 119
Rozdział V
Pokrzywdzony jako podmiot uprawniony z tytułu realizacji zasady
lojalności procesowej ...........................................................................................
1. Pojęcia „pokrzywdzony” i „ofiara” a katalog podmiotów
uprawnionych z tytułu realizacji zasady lojalności procesowej ...................
1.1. Znaczenie pojęć „pokrzywdzony” i „ofiara” ...........................................
1.2. Zakres temporalny zasady lojalności procesowej – nawiązanie
stosunku karnoprocesowego .....................................................................
130
130
130
138
Spis treści
5
2. Ustawowa definicja pojęcia „pokrzywdzony” a realizacja
zasady lojalności procesowej ............................................................................ 141
2.1. Naruszenie lub zagrożenie dobra prawnego jako element
definicji pojęcia „pokrzywdzony” ............................................................ 141
2.2. Bezpośredniość naruszenia lub zagrożenia dobra prawnego ............... 152
Rozdział VI
Zasada lojalności procesowej jako dyrektywa postępowania realizowana
wobec pokrzywdzonego ....................................................................................... 155
1. Uwagi wstępne .................................................................................................... 155
2. Ochrona interesów pokrzywdzonego w związku z nawiązaniem
stosunku karnoprocesowego ............................................................................ 156
2.1. Czynności sprawdzające ............................................................................ 156
2.2. Wszczęcie postępowania karnego ............................................................ 162
2.3. Odmowa wszczęcia oraz umorzenie postępowania
przygotowawczego ..................................................................................... 171
2.4. Kolizja interesów pokrzywdzonych w przypadku przestępstw
ściganych na wniosek ................................................................................ 174
2.5. Ochrona interesu prawnego małoletniego pokrzywdzonego ............... 180
3. Ochrona interesów pokrzywdzonego w związku z kontynuowaniem
stosunku karnoprocesowego ............................................................................ 199
3.1. Ochrona interesów pokrzywdzonego dotkniętego działaniem
przemocy domowej ................................................................................... 199
3.1.1. Uwagi wstępne ................................................................................. 199
3.1.2. Zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym oraz zakaz
przebywania w określonych miejscach ......................................... 203
3.1.3. Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego ...................................... 207
3.2. Ochrona interesów majątkowych pokrzywdzonego .............................. 216
4. Ochrona interesów pokrzywdzonego w związku z zakończeniem
stosunku karnoprocesowego ............................................................................ 225
4.1. Informowanie pokrzywdzonego o uzyskaniu wolności
przez oskarżonego (skazanego) ................................................................ 225
4.2. Konsensualny sposób zakończenia postępowania karnego .................. 233
4.3. Warunkowe umorzenie postępowania karnego ..................................... 241
4.4. Umorzenie postępowania karnego na wniosek
pokrzywdzonego – rozważania de lege ferenda ..................................... 252
6
Spis treści
Rozdział VII
Zasada lojalności procesowej jako uwzględniająca interes
pokrzywdzonego dyrektywa interpretacyjna ..................................................
1. Uwagi wstępne ....................................................................................................
2. Obowiązek informacji prawnej (art. 16 k.p.k.) ...............................................
2.1. Uwagi wstępne ............................................................................................
2.2. Obowiązek informacji prawnej a korzystanie z pomocy
pełnomocnika procesowego .....................................................................
2.3. Konsekwencje pouczenia pokrzywdzonego o nieprzysługującym
mu uprawnieniu .........................................................................................
2.3.1. Wadliwe pouczenie pokrzywdzonego a nabycie
przez niego uprawnień procesowych ......................................................
2.3.2. Wadliwe pouczenie niestanowiące podstawy
do nabycia procesowych uprawnień .......................................................
2.4. Konsekwencje braku pouczenia o przysługującym uprawnieniu ........
3. Kolizja interesów pokrzywdzonego i oskarżonego – zagadnienia
wybrane ...............................................................................................................
3.1. Uwagi wstępne ............................................................................................
3.2. Odwołanie przez oskarżyciela prywatnego oświadczenia woli
o odstąpieniu od oskarżenia .....................................................................
3.3. Obowiązek poddania się przez pokrzywdzonego oględzinom ............
3.4. Obowiązek interpretacji czynności procesowej zgodnie
z jej treścią ...................................................................................................
Rozdział VIII
Ograniczenia zasady lojalności procesowej wobec pokrzywdzonego ........
1. Uwagi wstępne ....................................................................................................
2. Ograniczenia w nabyciu statusu strony procesowej ......................................
2.1. Niedopuszczenie do udziału w postępowaniu przygotowawczym ......
2.2. Niedopuszczenie do udziału w postępowaniu sądowym
w charakterze oskarżyciela posiłkowego ubocznego ............................
2.3. Sytuacja prawna oskarżyciela posiłkowego subsydiarnego ...................
3. Ograniczenia związane z kontynuowaniem postępowania karnego ...........
3.1. Sytuacja prawna pokrzywdzonego niewładającego
w wystarczającym stopniu językiem polskim ........................................
260
260
261
261
266
274
274
284
288
293
293
294
306
314
323
323
324
324
329
335
345
345
Spis treści
3.2. Ograniczenia związane z kumulacją procesowej
roli pokrzywdzonego i świadka ................................................................
3.3. Sytuacja prawna pokrzywdzonego z zaburzeniami
psychicznymi ..............................................................................................
4. Ograniczenia związane z zakończeniem postępowania karnego .................
4.1. Brak uzasadniania tzw. negatywnych postanowień
w dochodzeniu ...........................................................................................
4.2. Zaznajomienie pokrzywdzonego z materiałami postępowania
przygotowawczego .....................................................................................
4.3. Zabezpieczenie interesu pokrzywdzonego w związku
z wniesieniem aktu oskarżenia – rozważania de lege ferenda .............
7
355
361
368
368
373
384
Zakończenie ........................................................................................................... 392
Literatura ................................................................................................................ 396