Jak oszczędzać energię w gminie?

Propozycja działań dla gmin,
społeczności lokalnych na
rzecz ograniczenia zużycia
energii
Witold Lenart
Uniwersytet Warszawski
Zadanie realizowane w ramach projektu: Człowiek – energia –
środowisko. Zrównoważona przyszłość Mazowsza, Kujaw
i Ziemi Łódzkiej” współfinansowane ze środków Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Słowo wstępu
• Potencjał energii słonecznej przy powierzchni Ziemi
wynosi 5 600 000 EJ/a (eksadżuli rocznie)
• Porównując z tym obecne zużycie energii na świecie,
wynoszące 400 EJ/a otrzymujemy 0,008%, więc jest
teoretycznie możliwe otrzymanie potrzebnej energii
wyłącznie z tego źródła przy pomocy środków
technicznych (ogniw fotoelektrycznych, kolektorów
słonecznych, itd.) lub przy użyciu zawartości
energetycznej substancji pochodzenia biologicznego.
• Wykorzystanie energii słonecznej przez fotosyntezę
wynosi około 6 000 EJ/a, z czego około 6% mogłoby
teoretycznie wystarczyć, żeby pokryć całkowite
zużycie energii na świecie.
Program zaopatrzenia w energię
gdy niespodzianie zapytać niejednego Wójta
lub Burmistrza (może także Prezydenta),
gdzie na Jego terenie znajdują się
pozytywne przykłady ilustrujące rozwój
energetyki odnawialnej, rozproszonej lub
choćby tylko oszczędnej – zbyt często
zapada milczenie. Mimo, że kilkaset
metrów od siedziby pytanego od dawna
wiszą na dachu sprawnie działające
kolektory słoneczne.
Typy kolektorów płaskich
a – z płaskim adsorberem, b – z adsorberem ryflowanym, c – wodny otwarty,
d – powietrzny, e – próżniowy, f – z wypełnieniem, g – powietrzno-wodny,
h – z wypełnieniem komórkowym
Bariery i szanse niespełnione
•
•
•
•
•
•
•
Ustawa o OZE
Prawo energetyczne
Agenda 21
Wspomnienie o COP 14 w Poznaniu
Programy likwidacji niskiej emisji
Drogi termomodernizacji
Rzeczywistość RPO
Możliwości techniczne OZE
Piekary Śląskie
• W zakresie działań w obiektach indywidualnych
wymieniono 610 kotłów węglowych na kotły
retortowe oraz 112 na kotły gazowe. Ocieplono
412 budynków jednorodzinnych i zamontowano
287 kolektorów słonecznych.
• emisja CO2 w 2004 roku wyniosła 934,2 ton, w
2006 2 216,5 ton, a w 2011 jedynie 690. Emisja
SO2 z 8,2 ton w 2004 roku i 20 w 2005, spadła
do 5,9 w roku 2011.
• Jest to jednoznaczne z oszczędnością energii o
około 1/3. Pozostaje przeliczyć to na zdrowie
mieszkańców i wartość przestrzeni.
Wypada wspomnieć
We Francji przez wieki wytworzyła się
zrodzona w różnych lokalnych warunkach
umiejętność budowy kominków, a raczej
otwartych pieców opalanych drewnem
pozwalających oprócz stwarzania miłej i
ciepłej atmosfery w świetle ognia z
paleniska na ogrzanie całego domu ze
sprawnością dziesięciokrotnie wyższą niż
znana z naszych wiejskich kuchni.
Budownictwo
W wielu państwach już teraz buduje się domy,
których zużycie energii nie przekracza 10
kW/m2/rok rocznie. Często są to domy, w
których cała energia jest pobierana z gruntu,
słońca i powietrza. Takie budownictwo ma
miejsce już w kilku krajach (np. Austria, Niemcy,
Francja, Dania), które klimatem są zbliżone do
Polski. Ze statystyk wynika, że w Europie 40%
energii jest zużywane przez budynki. Dlatego
właśnie powinniśmy budować domy
energooszczędne, dzięki temu zmniejszymy
koszty używania domu i życia w nim. Ale nie bez
znaczenia jest też ekologia i życie w czystym
środowisku.
Zasada działania pompy ciepła
1 – skraplacz, 2 – zawór, 3 – sprężarka, 4 - parownik
Staw słoneczny
a – strumienie energii, b – gradient temperatury, c – gradient
stężeń soli
Na rysunku przedstawiono wybrane przykłady rozwiązań, które ukazują,
że koszty tradycyjnego oświetlenia świetlówkowego (6.03 €) są znacznie
wyższe od innych technologii, takich jak oświetlenie boczne okienne (1,08
€)) i dachowe (0,35 €).
Helio
don
Przyszłość energetyki rozproszonej, a wiec tej,
która rodzić się będzie w skali samorządów
gminnych to systemy inteligentne
Silniki wiatrowe
bębnowy
rotorowy
Savoniusa
karuzelowy
Darrieusa
wielopłatowy
Boeninga
MOD-2
CZY?
Czy konieczny jest do tego wszystkiego zapis w
ustawie o samorządzie gminnym,? Może dla
niektórych opornych tak. Ale i w obecnych
warunkach państwa unitarnego i znacznej
swobodzie działań gminy, zwłaszcza gminy z
twardą demokracją i skłonnością do
odpowiedzialnej referendalnosci można, może
czasami trochę naginając możliwości
generowania prawa lokalnego przekroczyć wiele
barier stwarzanych przez różnego rodzaju
monopole centralne i lobby sektorowe.
Możliwości rozwoju lokalnej
energetyki w gminie
• OP Ogrzewanie
pomieszczeń
• OW Ogrzewanie wody
• PEEC Produkcja energii
elektrycznej na cele specjalne,
w tym oświetlenie,
sygnalizację itp.
• REE Redystrybucja energii
elektrycznej
• ZP Zasilanie pojazdów
• OEPP Oszczędność energii
podczas przesyłu
• ME Magazynowanie energii
• LPP Lokalna produkcja paliw
OP Ogrzewanie pomieszczeń
OW Ogrzewanie wody
PEEC Produkcja energii elektrycznej na cele specjalne, w
tym oświetlenie, sygnalizację itp
REE
Redystrybucja energii elektrycznej
ZP Zasilanie pojazdów
OEPP Oszczędność energii podczas przesyłu
ME
Magazynowanie energii
LPP Lokalna produkcja paliw
Możliwości rozwoju lokalnej
energetyki w gminie
Sfera
energety
czna
Stopień samodzielności/niezależności/operacyjności [w %]
0
10
OP
20
30
40
70
80
d
j
d
j
REE
d
j
d
j
OEPP
d
ME
d
j
j
d
90
j
PEEC
LPP
60
d
OW
ZP
50
j