Neatologiczno-Pediatryczny

W dniach 01-04.03.14 odbył się w Szczyrku VIII Ogólnopolski Zjazd PołożniczoNeatologiczno-Pediatryczny "Zdrowie dziecka na różnych etapach jego rozwoju" w którym
miałyśmy przyjemność uczestniczyć
Wysłuchałyśmy wielu wykładów prowadzonych przez znakomitych prelegentów, brałyśmy
też udział w warsztatach. Przekazano nam wiele cennych wiadomości. Wybranymi, które wydały
nam się najciekawsze, chciałybyśmy się podzielić.
Podczas wykładu inauguracyjnego Pani prof. dr hab. n. med. Maria Borszewska-Kornacka
omówiła „Powikłania wcześniactwa”.
Podkreśliła, że generalnie zwiększyła się przeżywalność dzieci urodzonych z masą < 1000g.
Niemniej walka o życie i zdrowie wcześniaka nadal bywa bardzo długa. Ponad połowa z nich
spędza ponad 2 miesiące na oddziale neonatologicznym. Następnie do 36 miesiąca życia wśród
dzieci urodzonych przedwcześnie powinna być prowadzona ocena ich rozwoju przez
Wielospecjalistyczne Poradnie Neonatologiczne nakierunkowana na uchwycenie najczęstszych
zaburzeń, do których zaliczamy:
1.Zaburzenia rozwoju psychomotorycznego, które mogą być indukowany przez:
–
skrajną niedojrzałość narządową,
–
przedłużającą się hospitalizację,
–
działanie bólu i stresu,
–
długotrwałe unieruchomienie,
–
traumatyczny wpływ zabiegów medycznych.
2.Zaburzenia neurologiczne (25% <1000g).
3.Dysplazja oskrzelowo-płucna (zaburzenia układ oddechowego u 54%).
4.Mózgowe porażenie dziecięce (drgawki w okresie noworodkowym).
5.Zaburzenia okulistyczne, spowodowane:
–
niedojrzałością naczyń siatkówki,
–
tlenoterapią,
–
wahaniami ciśnień,
–
obniżonym poziomem ustrojowych systemów antyoksydacyjnych.
Pani profesor zarekomendowała powstające Szkoły Rodziców Wcześniaka, które mogą dać
rodzicom wsparcie personelu medycznego, ale też wsparcie innych rodziców z tym samym
problemem, którzy dzielą się swoimi doświadczeniami.
Im bardziej świadomi rodzice, tym większe szanse dla prawidłowego rozwoju dziecka. Ponad 60%
rodziców wcześniaków obawia się opóźnień w rozwoju swojego dziecka. Muszą jednak wiedzieć,
że zdecydowana większość wyrównuje różnice rozwojowe w ciągu pierwszych 2-3 lat.
Bardzo ważny temat doskonale omówiła Pani dr Anna Augustynowicz „Ochrona danych
medycznych. Dane o stanie zdrowia danymi wrażliwymi”.
W polskim ustawodawstwie dane związane ze stanem zdrowia podlegają szczególnej
ochronie. (Dz. U. z 2002r. Nr 101, poz.926 z późn. zm.), zabrania się przetwarzania informacji
ujawniających min. „dane o stanie zdrowia, kodzie genetycznym i nałogach”. Przy generalnym
zakazie przetwarzania danych, ustawa, w ściśle określonych przypadkach dopuszcza ich
przetwarzanie takie jak: zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie,zmienianie,
udostępnianie i usuwanie, jeśli np.:
1. osoba, której dane dotyczą wyrazi na to zgodę na piśmie;
2. przepis szczególny innej ustawy zezwala na przetwarzanie takich danych i stwarza pełne
gwarancje ich ochrony;
3. przetwarzanie jest niezbędne do wykonywania zadań administratora danych odnoszących się do
zatrudnienia pracowników (zakres jest określony w ustawie);
4. przetwarzanie jest prowadzone w celu: ochrony stanu zdrowia, świadczenia usług medycznych,
zarządzania prowadzenia usług medycznych i są stworzone pełne gwarancje ochrony danych
osobowych.
Nakaz poszanowania danych medycznych zawartych w dokumentacji medycznej,
adresowany do wszystkich osób udzielających świadczeń zdrowotnych znajduje się w przepisach
ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Ustawa nakłada na podmioty udzielające świadczeń obowiązek prowadzenia, przechowywania
i udostępniania dokumentacji medycznej w sposób określony w obowiązujących przepisach.
Prawidłowe prowadzenie dokumentacji medycznej ma znaczenie kliniczne, ekonomiczne,
kontrolne, naukowe i sądowo-medyczne.
Podmiot udzielający świadczeń medycznych ma obowiązek udostępniania dokumentacji
medycznej pacjentowi, jego przedstawicielowi ustawowemu, bądź osobie wskazanej przez
pacjenta- ustawodawca nie przewidział żadnej formy upoważnienia, zatem może to być
upoważnienie pisemne, jak i ustne. Rodzic dziecka (też pozbawiony praw rodzicielskich) ma
zawsze prawo do informacji o stanie jego zdrowia.
Podmiot udzielający świadczeń medycznych ma obowiązek przechowywać dokumentację przez
okres 20 lat.
Dużo istotnych dla nas treści zawarła w swym wystąpieniu Pani mgr. Bożena Kieryłterapeutka neurorozwoju.
„Późne konsekwencje nadmiernej stymulacji w okresie
niemowlęcym”
Przypomniała, że zdrowie człowieka to kontinuum. To zdarzenia, które oddziałują na siebie
od poczęcia do ostatniego tchnienia człowieka mają na nie wpływ. Szczególnie to co dzieje się
w pierwszych godzinach, dniach i tygodniach wpływa na rozwój i ogólny stan zdrowia.
Wszystkie funkcje życiowe rozwijają się w czasie ciąży. Jednak proces adaptacji tych funkcji do
samodzielnego życia pozałonowego trwa aż 3 miesiące. To czas jakiego potrzebuje układ nerwowy
i cały organizm aby ustabilizować pierwotny wzorzec wewnątrzustrojowego systemu
autonomicznego, w tym czasie tworzy się osobnicza HOMEOSTAZA.
Podstawowe parametry homeostazy to:
–
wewnątrzustrojowa temperatura ciała,
–
-ph krwi i płynów ustrojowych,
–
ciśnienie osmotyczne,
–
ciśnienie tętnicze krwi,
–
saturacja.
Prawidłowa stała wartość tych parametrów to tzw. punkt nastawczy. Prawidłowe działanie organizmu
jest efektem prawidłowej współpracy wszystkich jego elementów, które dążą do utrzymania się jak
najbliżej punktu nastawczego.
Aby prawidłowo zachodziły procesy wczesnego rozwoju, prawidłowo ukształtowały się
wzorce każdy człowiek wymaga tych samych komfortowych warunków w pierwszych miesiącach
życia- szczególnie spokoju.
Wg obserwacji pani mgr. Bożeny Kierył 100% noworodków i niemowląt jest
przestymulowanych. Mimo wszechstronnej wiedzy na temat mechanizmów rozwoju, powstawaniu
zaburzeń i problemów zdrowotnych, w powszechnych zaleceniach postępowania z noworodkiem
i niemowlęciem często funkcjonują mity i stereotypy.
Najczęstszym błędem postępowania jest to co zakłóca ich spokój i poczucie bezpieczeństwa przy
i po karmieniu.
Głodny noworodek ma poczucie zagrożenia życia. Dlatego zaspokajanie głodu w spokoju kształtuje
w mózgu pierwotne wzorce poczucia bezpieczeństwa.
Najczęstsze błędy:
1.
Karmienie co 3 godziny.
2.
Budzenie w czasie karmienia (czasem noworodek robi przerwę „techniczną” na odpoczynek
lub umożliwienie przesunięcia pokarmu w stronę żołądka jednocześnie nie wypuszczając piersi z
ust).
3.
Ograniczenie czasu karmienia.
4.
Odbijanie po karmieniu (zdecydowana większość noworodków potrzebuje bezruchu i ciepła
w ramionach matki by po skończonym jedzeniu rozpocząć intensywny proces trawienny).
5.
Brak otulenia blisko ciała.
6.
Przyzwyczajanie do hałasu (nie tylko nadmiar dźwięków, ale też bodźców wzrokowych,
zmian pozycji, otoczenia, zapachów obciąża niedojrzały układ nerwowy, powodując
rozregulowania funkcji ustrojowych).
Niekorzystny wpływ środowiska może być przyczyną dolegliwości na każdym późniejszym
etapie życia.
Objawy zaburzonej homeostazy:
•
zaburzenia snu,
•
zaburzenia apetytu,
•
krańcowe zmęczenie i problem z odpoczynkiem,
•
zaburzenia żoładkowo-jelitowe,
•
zaburzenia układu krążenia,
•
obniżona odporność, alergia,
•
dolegliwości psychosomatyczne,
•
dolegliwości bólowe,
•
niemożliwość skupienia uwagi,
•
dezorientacja,
•
ogólne złe samopoczucie,
•
nerwice i depresje,
•
zaburzenia zachowania, patologie społeczne.
„Poród fizjologiczny a cięcie cesarskie- wpływ na dziecko” to temat, który przedstawił
prof. dr hab. med. Ryszard Lauterbach.
Cięcie cesarskie jest cudowną metodą pozwalającą ratować życie i zdrowie rodzącego się
dziecka. Istnieją bezdyskusyjne wskazania do jego wykonania. Jednak nadużywanie tej metody,
niezgodnej z naturą i fizjologią człowieka może powodować komplikacje, które wpływają w istotny
sposób na stan naszego zdrowia w ciągu całego życia.
Zainteresowanie metodą cięcia cesarskiego jako możliwą opcją zakończenia porodu doprowadziło
do powstania w 1997 roku we Włoszech terminu- cięcie cesarskie na życzenie.
Kobiety o wyższym statusie materialnym, wyższym wykształceniu częściej wybierają cięcie
cesarskie jako metodę porodu. Niestety wiadomo, że w grupie noworodków urodzonych przez te
kobiety występuje najwyższy odsetek zachorowalności.
Istnieją wyraźne różnice w pierwszych godzinach życia pomiędzy dziećmi urodzonymi
drogami natury a noworodkami, które przyszły na świat drogą cięcia cesarskiego.
U noworodków urodzonych drogami natury obserwuje się:
•
wyraźnie wyższe stężenia kortyzolu i glukozy we krwi,
•
wyższa ciepłota ciała w pierwszych godzinach życia,
•
wyższe stężenie katecholamin we krwi, które świadczą o nasilony metabolizmie.
Taka sytuacja ma wpływ na lepszy proces adaptacji do życia pozamacicznego. Bezpośrednio po
porodzie wzrasta stężenie tlenu co może powodować zwiększenie produkcji wolnych rodników
tlenu i następowe uszkodzenie tkanek. Temu procesowi ma zapobiegać gwałtowny wzrost
metabolizmu, w mniejszym stopniu obserwowany u dzieci urodzonych przez cesarskie cięcie.
Do innych zagrożeń na podstawie wyniku badań naukowych należą:
•
astma oskrzelowa,
•
otyłość,
•
cukrzyca typu I,
•
skłonność do alergii.
U matek, u których wykonano cięcie cesarskie, częściej stwierdza się depresję poporodową.
Poród z pominięciem dróg rodnych zaburza kolonizację bakteriami naturalnie
występującymi w organizmie matki, zamiast tych dziecko kolonizuje się bakteriami szpitalnymi.
Istotnym zaburzeniem są problemy z wiązane z laktacją. Cięcie cesarskie niepoprzedzone akcją
skurczową zaburza wydzielanie endorfiny, która pobudza syntezę i uwalnianie prolaktyny.
Kobiety podejmując decyzję o wykonaniu cięcia cesarskiego na życzenie muszą mieć
świadomość zagrożeń dla dobrostanu dziecka.
Lekarz anestezjolog, muzykoterapeuta Maciej Kierył poprowadził warsztaty „Muzyka
podczas karmienia piersią.”
Pierwsze dwa miesiące po narodzinach najważniejszymi dźwiękami dla niemowlęcia jest
spokojny szmer oddechu matki i miarowy, wolny rytm jej serca.
Dopiero po udoskonaleniu techniki karmienia oraz w wyniku wewnętrznej potrzeby matki
wprowadzamy odpowiednią muzykę. Dobieramy ją tak, aby spełniała następujące funkcje:
1.
Ułatwiała i wzmacniała relaksację matki i dziecka,
2.
Kodowała korowo u dziecka związek między doznaniami smakowymi a miłymi dźwiękami.
3.
Uwrażliwiała oboje na wartościową muzykę.
4.
Organizowała czas karmienia i intensyfikowała doznania matki.
Muzyką, która spełnia te warunki są utwory instrumentalne o spokojnej, pogodnej
i przewidywalnej linii melodycznej. Wśród najbardziej polecanych znalazły się miniatury muzyki
poważnej w wykonaniu zespołów kameralnych lub w wykonaniu fortepianowym np.: J.S. Bach„Siciliana”, Ch. Gluck- „Melodia”, B. Flies- „Kołysanka”, L. v. Beethoven- „Sonata księżycowa”,
C. Debussy- „Światło księżyca”, Z. Fibich- „Poemat”. Dla tych pań, które wolą łatwiejszą muzykę
proponowane są rozrywkowe transkrypcje muzyki poważnej grane na fletni Pana lub gitarze np.
F. Lai- Billitis”, J. Massenet- „Medstation”, J. Brahms- „Zaduma”, R. King- „Maria Elena” oraz
niektóre utwory muzyki elektroniczne np. Vangelis- „Arktyczne echa”, J.M. Jare- „Czekając na
Kousteau”, Kitaro- „Nageti”.
Utwory o powyższej charakterystyce działają na stan fizyczny i psychiczny odbiorcy. Uspokojenie
wyrażone jest zmniejszeniem napięcia mięśniowego, pogłębieniem oddechu, zwolnieniem tętna,
nieznacznym spadkiem ciśnienia tętniczego,obniżeniem poziomu adrenaliny i kortyzolu,
spowolnieniem przemiany materii. Uzyskany przez matkę stan błogości i poczucie bezpieczeństwa
przekazywane są dziecku.
Jeżeli matka nie lubi muzyki lub preferuje tylko przeboje dynamiczne z ekspresyjną wokalizą
należy zrezygnować z muzyki podczas karmienia.
Jak zwykle w sympatycznej atmosferze wyczarowanej przez organizatorów (Polskie
Centrum Edukacji) przede wszystkim pogłębiłyśmy swoją wiedzę, ale też w dużym gronie
koleżanek z całego kraju wymieniłyśmy doświadczenia, podejmując dyskusję na temat wspólnych
zawodowych problemów.
Zachęcamy koleżanki do udziału w konferencjach! Warto wiedzieć więcej!
Anna Napiórkowska - położna
Małgorzata Chrostek - pielęgniarka