fizjologia wysiłku fizycznego aktywność fizyczna i żywienie w

FIZJOLOGIA WYSIŁKU FIZYCZNEGO
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA I ŻYWIENIE W ZDROWIU PUBLICZNYM
STACJONARNE STUDIA I STOPNIA, I ROK 2 SEMESTR
Rok akademicki 2016/2017
Tematyka ćwiczeń:
1. Podstawowa terminologia i jednostki używane w fizjologii wysiłków fizycznych. Klasyfikacja
wysiłków fizycznych. Charakterystyka wysiłków fizycznych stosowanych w badaniach
fizjologicznych.
Część praktyczna:
Ocena intensywności pracy fizycznej na podstawie kosztu tlenowego, kalorycznego,
równoważnika metabolicznego, wydatku energetycznego.
Ocena wielkości pracy i mocy podczas różnych form aktywności fizycznej stosowanych w
protokołach testów wysiłkowych.
2. Sprawność zaopatrywania organizmu w tlen podczas pracy fizycznej. Zmiany adaptacyjne w
czynności układu krążenia i oddychania w wysiłkach dynamicznych. Pojęcie deficytu tlenowego,
równowagi dynamicznej, długu tlenowego.
Część praktyczna:
Analiza wybranych parametrów fizjologicznych (częstości skurczów serca, wentylacji minutowej
płuc, poboru tlenu) podczas wysiłku dynamicznego o stałej submaksymalnej intensywności i po
jego zakończeniu oraz wyznaczenie wielkości jego długu tlenowego.
3. Energetyka wysiłków fizycznych. Neurohormonalna kontrola metabolizmu wysiłkowego. Progi
metaboliczne. Koszt energetyczny różnych form aktywności fizycznej. Współczynnik pracy
użytecznej.
Część praktyczna:
Wyznaczenie kosztu energetycznego i wydajności wysiłku dynamicznego o stałej,
submaksymalnej intensywności.
Wysiłek ciągły i interwałowy sterowany obciążeniem, częstością skurczów serca, MET.
Analiza częstości skurczów serca podczas wysiłku dynamicznego, o wysokiej intensywności i
krótkim czasie trwania oraz po jego zakończeniu, ocena mocy i pracy beztlenowej.
4. Zmiany w homeostazie wewnątrzustrojowej wywołane wysiłkiem fizycznym. Termoregulacja
wysiłkowa. Kontrola bilansu wodno-elektrolitowego podczas wysiłków fizycznych. Wysiłkowe
zmiany objętości i składu krwi.
Część praktyczna:
Pomiar temperatury skóry różnych okolic ciała oraz temperatury w kanale słuchowym podczas
wysiłku progresywnego.
Analiza saturacji krwi tlenem podczas wysiłku progresywnego.
Analiza składu ciała przy użyciu metody impedancyjnej przed i po wysiłku
progresywnym.
Analiza wskaźników równowagi kwasowo-zasadowej podczas wysiłków fizycznych.
5. Charakterystyka wysiłków statycznych. Czynność układu krążenia i oddychania podczas
wysiłków statycznych. Obciążenie statyczne organizmu a zmęczenie.
Część praktyczna:
Ocena zmian częstości skurczów serca i ciśnienia tętniczego krwi podczas wysiłku
statycznego ogólnego i lokalnego typu handgrip.
Ocena wpływu podwyższonego ciśnienia w śródpiersiu na reakcje krążeniowe.
6. Zmęczenie jako fizjologiczne następstwo wysiłku fizycznego. Pojęcie, przyczyny i objawy
zmęczenia. Zespół opóźnionej bolesności mięśni (DOMS). Metabolizm w okresie
powysiłkowym. Procesy wypoczynku.
Część praktyczna:
Subiektywna ocena ciężkości pracy wg. Borga
Wyznaczanie wskaźnika skuteczności restytucji tętna po wysiłkach o różnej
charakterystyce.
7. Repetytorium.
8. Tolerancja wysiłkowa. Czynniki kształtujące tolerancję wysiłkową u ludzi zdrowych i chorych.
Tolerancja wysiłkowa a aktywność fizyczna.
Część praktyczna:
Testy wysiłkowe stosowane do oceny tolerancji wysiłkowej (standardowy i zmodyfikowany
protokół Bruce’a).
Inne testy oparte na pomiarze czasu trwania wysiłku (test Astranda na bieżni ruchomej, test
progresywny Balke’a).
Test PWC170.
9. Wydolność fizyczna organizmu. Podłoże fizjologiczne wydolności fizycznej.
Mierniki
wydolności fizycznej i metody jej oceny.
Część praktyczna:
Metody przewidujące wielkość VO2max oparte na wartościach spoczynkowych.
Terenowe testy oceny wydolności fizycznej (test Balke’a, test marszowy, Fiński test chodu, test
biegowy, test pływacki).
Próba Liana, próba Ruffiera, próba Harwardzka.
10. Trening fizyczny. Najważniejsze zasady treningu zdrowotnego i rekreacyjnego.
Pojęcie superkompensacji. Wpływ treningu na sprawność zaopatrywania organizmu w tlen.
Część praktyczna:
Sposoby wyznaczenia HRmax . Wyznaczenie stref treningowych za pomocą rezerwy tętna
(formuła Karvonena).
Test Astranda-Ryhming.
11. Trening fizyczny jako proces doskonalenia wydolności fizycznej. Wpływ treningu na układ
ruchowy. Próg przemian anaerobowych jako wskaźnik doboru obciążeń treningowych i miernik
efektywności treningu.
Część praktyczna:
Analiza położenia progu wentylacyjnego, zmian wartości współczynnika oddechowego.
Testy oceniające wydolność beztlenową (wyskok dosiężny, test schodkowy, test Wingate, test
biegowy RAST).
12. Repetytorium.
13. Zaliczenie.
PIŚMIENNICTWO:
1. Birch K., Mac Laren, K. George „Fizjologia sportu” PWN, Warszawa 2008
2. Górski „Fizjologiczne podstawy wysiłków fizycznych” PZWL Warszawa 2001
3. Górski J. „Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa, 2011
4. Jaskólski A. „Fizjologia wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka” AWF Wrocław,
2005
5. Konturek „Fizjologia człowieka” Urban &Partner, Wrocław 2007
6. Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 1995
7. Dobrzański T.: „Medycyna wychowania fizycznego i sportu”. Wyd. Sport i Turystyka Warszawa
1989
8. Kubica R.: „Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej”. Skrypt AWF Kraków 1995
9. Ronikier A. „Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji”. Centralny Ośrodek Sportu
Warszawa 2009
10. Wilmore J., Costil D. „Physiology of Sport and Exercise” Human Kinetics, 1994
14.Mc Ardle W., D.., F.I. Katch, V.L. Katch “Exercise Physiology” Lea & Febiger 1985.
11. Gieremek K., Dec L. „Zmęczenie i regeneracja sił. Odnowa biologiczna” Has-Med.S.c.,
Katowice, 2000.
12. Zatoń M., Jastrzębska A. ,,Testy fizjologiczne w ocenie wydolności fizycznej”. PWN 2010
13. Pilis W. „Zdrowie, dieta, aktywność fizyczna’’. Tedson, Warszawa 2014
14. Rybicki J. „ Testy wysiłkowe w rehabilitacji kardiologicznej. Program treningów sterowanych
komputerowo” . Zabierzów, 2016