dr Niki Derlukiewicz Uniwersytet Ekonomiczny we

Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
dr Niki Derlukiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
TRANSFER WIEDZY Z UCZELNI WYŻSZYCH DO GOSPODARKI.
PODEJŚCIE SYSTEMOWE
Wiedza i jej znaczenie w rozwoju gospodarczym
We współczesnej gospodarce istotnym czynnikiem rozwoju staje się wiedza, która
prawidłowo wykorzystywana i zarządzana może być kluczem do sukcesu gospodarczego.
Wiedza stanowi połączenie różnych informacji wraz ze zrozumieniem, w jaki sposób je
wykorzystać. Efektem wykorzystania wiedzy mogą być powstające innowacje, rozumiane
jako nowe produkty, usługi, rozwiązania techniczne, organizacyjne i marketingowe. Obecnie
mamy do czynienia z tworzeniem się gospodarki opartej na wiedzy (knowledge-based
economy), czyli takiej, gdzie kluczowym czynnikiem rozwoju staje się wiedza. W literaturze
podejmującej problematykę gospodarki opartej na wiedzy jest ona różnie określana i
definiowana.1
Według L. Zienkowskiego wiedza staje się ważniejszym czynnikiem od nakładu
i stanu środków trwałych determinującym tempo rozwoju i poziom rozwoju gospodarczego 2,
a gospodarka oparta na wiedzy (GOW) stanowi taki typ gospodarki, w której rozwój
dokonuje się pod przeważającym wpływem nauki lub wiedzy naukowej dominującym nad
innymi czynnikami. GOW tworzą procesy uczenia i kształcenia podmiotów gospodarowania,
zarówno przygotowawcze, jak i odbywające się w toku działalności gospodarczej.
Kształcenie w ujęciu gospodarki opartej na wiedzy pojmuje się jako proces, który polega na
uzyskiwaniu kwalifikacji i umiejętności (a nie wyłącznie wiedzy), prowadzących do
osiągnięcia większego sukcesu w realizacji celów jednostek lub organizacji. Z punktu
1
Z. Chojnicki, T. Czyż, Aspekty regionalne gospodarki opartej na wiedzy w Polsce. Bogucki Wydawnictwo
Naukowe, Poznań 2006, s. 18.
2
L. Zienkowski, Gospodarka „oparta na wiedzy”- mit czy rzeczywistość? W: Wiedza a wzrost gospodarczy.
Red. L. Zienkowski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003, s. 15.
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki
Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
widzenia kształcenia gospodarka oparta na wiedzy ma stanowić gospodarkę ludzi uczących
się3.. Według OECD i Banku Światowego gospodarka oparta na wiedzy to taka gospodarka, w
której wiedza jest tworzona, przyswajana, przekazywana i wykorzystywana bardziej
efektywnie przez przedsiębiorstwa, organizacje i jednostki, sprzyjając szybszemu rozwojowi
społeczno-gospodarczemu4. W rezultacie wspólnych działań OECD i Banku Światowego
powstała publikacja, analizująca proces przejścia do gospodarki opartej na wiedzy, w którym
to wyróżniono następujące elementy:5
 rozwój systemu, stwarzającego bodźce do efektywnego wykorzystania istniejącej wiedzy,
kreowania nowej wiedzy, rozpoczynania nowych działalności, opartych na innowacjach,
 wykształcone i przedsiębiorcze społeczeństwo, które potrafi tworzyć i wykorzystywać
nową wiedzę,
 dynamiczna struktura informacyjna, która ułatwia procesy przetwarzania i rozprzestrzeniania informacji,
 efektywny system innowacji, który obejmuje przedsiębiorstwa, ośrodki badawcze,
uczelnie wyższe, firmy konsultingowe i inne organizacje, które współdziałając mogą
sięgać do zasobów wiedzy globalnej, adaptować tę wiedzę do potrzeb lokalnych oraz
wykorzystywać ją do tworzenia nowej wiedzy i technologii."
Należy podkreślić, że aktualnie wzrasta rola kapitału intelektualnego, dzięki któremu
podmioty gospodarcze zyskują tożsamość, stabilność oraz zdolność do tworzenia
i asymilowania postępu techniczno-organizacyjnego. Staje się on czynnikiem wpływającym
na rozwój społeczeństw, przedsiębiorstw i całych gospodarek. Wysoki poziom kapitału
intelektualnego w bezpośredni sposób determinuje możliwość wykształcenia społeczeństwa
wiedzy: kreatywnego, innowacyjnego, otwartego na zmiany, zdolnego do tworzenia trwałych
więzi społecznych i ekonomicznych. Takie społeczeństwo zdolne jest do budowania
3
Z. Chojnicki, Charakter i rola wiedzy naukowej w rozwoju społeczno-gospodarczym. W: Gospodarka oparta
na wiedzy. Perspektywy Banku Światowego. Red. A. Kukliński, KBN, Warszawa 2003, s. 319.
4
C. Dahlman, T. Andersson, Korea and the Konowledge-based Economy. OECD, World Bank Institute, 2000,
s. 11.
5
A. Kukliński, Gospodarka oparta na wiedzy- trylogia OECD. W: Gospodarka oparta na wiedzy. Wyzwanie dla
Polski XXI wieku. Red. A. Kukliński, KBN, Warszawa 2001, s. 93.
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki
Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
gospodarki opartej na wiedzy, której podstawą jest inwestowanie w kapitał intelektualny oraz
efektywne wykorzystywanie zewnętrznych źródeł wiedzy, co pozwala na trwały rozwój oraz
tworzenie wartości dodanej na najwyższym poziomie.6
Uwzględniając powyższą charakterystykę wiedzy w kontekście jej wykorzystania można
wyróżnić:7
 wiedzę formalną (skodyfikowaną) - jasno określoną i usystematyzowaną, którą można
przedstawić za pomocą słów, liczb, znaków i symboli. Tworzą ją przede wszystkim
dokumenty, bazy danych oraz inne rodzaje zapisanych informacji, mające na celu
wspomaganie podejmowania właściwych decyzji,
 wiedzę cichą (ukrytą) - którą stanowią indywidualne umiejętności, kwalifikacje i
doświadczenia, z których istnienia zdajemy sobie sprawę i które wykorzystujemy w
codziennym działaniu, ale nie potrafimy ich sformalizować, przez co przekazywanie
takiej wiedzy jest dość trudne.
Gospodarka oparta na wiedzy jest postindustrialną fazą rozwoju, w której następuje
intensyfikacja powiązań procesów: tworzenia wiedzy - dystrybucji wiedzy - wykorzystania
wiedzy. Ujmując systemowo GOW wydzielić można następujące podsystemy:
 instytucje takie jak: uczelnie wyższe, jednostki naukowo-badawcze oraz parki naukowe i
technologiczne;
 technologie (komunikacyjną, informatyczną, automatyzacja i sterowanie komputerowe),
 infrastrukturę (telekomunikacyjną, transportową, energetyczną, ochrony środowiska),
 stymulatory (nowoczesne zarządzanie procesami gospodarczymi, zarządzanie kapitałem
ludzkim).8
Ujmując wiedzę jako zasób można wskazać następujące jej cechy: 9
6
T. Kamińska, J. Fryca, B. Majecka, Efektywność gospodarki opartej na wiedzy, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk 2007, s. 21-24.
7
J. Łunarski: Zarządzanie innowacjami. Podstawy zarządzania innowacjami, Oficyna Wydawnicza Politechniki
Rzeszowskiej, Rzeszów 2007, s. 35.
8
T. Parteka, Polskie regiony w realizacji Strategii Lizbońskiej. W: Rozwój regionalny Polski w warunkach
reformy europejskiej polityki spójności w latach 2007-2013. Red. J. Szlachta, J. Woźniak, Biuletyn KPZK,
Zeszyt 231, KPZK PAN, Warszawa 2007, s. 85.
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki
Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
 potrafi obniżyć poziom niepewności w ryzykownych przedsięwzięciach,
 dzięki procesowi kodyfikacji strukturalizuje się ona w technologiach, procedurach,
dokumentacji i bazach danych,
 potrafi się materializować, czyli uzewnętrznia się w produktach i usługach, co powoduje,
że może być imitowana oraz transferowana.
W literaturze naukowej bardzo często można spotkać się z pojęciem transferu wiedzy
oraz technologii. Należy jednak zaznaczyć, że transfer wiedzy jest pojęciem szerszym niż
transfer technologii. Transfer technologii polega bowiem na przekazywaniu wiedzy
technicznej celem gospodarczego wykorzystania (często wiąże się z zakupem licencji,
patentu). 10
Omawiając zagadnienia związane z transferem wiedzy i technologii należy wspomnieć także
o podmiotach, które są kluczowe w tym procesie:11
 instytucje sfery nauki i badań (szkoły wyższe, centra badawcze, działy rozwojowe
przedsiębiorstw, samodzielne laboratoria) tworzące podstawy nowej wiedzy i kreujące
podaż pomysłów, rozwiązań technologicznych, organizacyjnych itp.,
 innowacyjni przedsiębiorcy, przekształcający wiedzę, idee i pomysły w nowe rynkowe
produkty, technologie i usługi,
 ośrodki transferu wiedzy i innowacji (np. parki technologiczne, centra transferu wiedzy i
technologii, inkubatory przedsiębiorczości), wspierające procesy innowacyjne poprzez
różnego typu formy pomocy i usługi proinnowacyjne,
 wyspecjalizowane fundusze oferujące pomoc w finansowaniu innowacji (fundusze
kapitału zalążkowego, venture capital, anioły biznesu),
9
T. Kamińska, J. Fryca, B. Majecka, Efektywność gospodarki opartej… op. cit., s. 94.
10
M.A. Weresa, K. Poznańska: Procesy tworzenia wiedzy oraz transferu osiągnięć naukowych i
technologicznych do biznesu, SGH, Warszawa 2012, s. 19.
11
Matusiak B., Guliński J. (red): Rekomendacje zmian w polskim systemie transferu technologii i komercjalizacji
wiedzy, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2010, s. 13.
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki
Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
 firmy świadczące usługi doradcze, szkoleniowe i informacyjne, które oferują na
komercyjnych zasadach pomoc w realizacji procesów transferu i komercjalizacji
technologii.
Uczelnie wyższe i transfer wiedzy
Jak już wcześniej wspomniano jednym z kluczowych podmiotów w obszarze
przekazywania wiedzy są uczelnie wyższe, które kształcą potencjalnych pracowników i
pracodawców, jak również coraz częściej współpracują z biznesem.
Analizując uczelnie wyższe w zakresie transferu wiedzy, należy podkreślić, że
występują różne kierunki transferu jednak do podstawowych należą : z uczelni do biznesu
oraz z praktyki gospodarczej do uczelni.12
Poruszając kwestię transferu wiedzy z uczelni do biznesu, należy wziąć pod uwagę
dwa przypadki transferu: kształcenie studentów (edukacja) oraz współpraca z biznesem (np.
poprzez badania). W zależności od charakteru przekazywanej wiedzy, występować mogą
różne sposoby jej transferu. Najbardziej popularnymi metodami transferu wiedzy w polskich
uczelniach w kontekście edukacji są: wykłady, ćwiczenia oraz laboratoria. Uczelnie wyższe
organizują także różnego rodzaju szkolenia, kursy, warsztaty oraz studia podyplomowe.
Coraz bardziej popularny staje się także transfer wiedzy za pomocą Internetu , czyli tzw. elearning.
Warto podkreślić, że uczelnie powinny przygotowywać studentów do życia
zawodowego, w którym uczenie się poprzez działanie oraz interakcje z innymi nabierają
coraz większego znaczenia. Zgodnie z zaleceniami procesu bolońskiego uczelnie powinny
wyposażać absolwentów w wiedzę, jak również umiejętności, jak np.: umiejętność
rozwiązywania problemów, komunikowania się, pracy w zespole, adaptacji do nowych
warunków itp.13 W związku z czym, w procesie dydaktycznym bardzo ważne jest
12
13
B. Mierzejewska: Transfer wiedzy w uczelni, e-mentor nr 5(12)/2005
M.A. Weresa, K. Poznańska: Procesy …,op.cit. s. 90.
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki
Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
prowadzenia zajęć z użyciem analizy przypadków, pracy w grupach oraz opracowywaniem
różnego rodzaju projektów (oczywiście w zależności od tematyki poszczególnych zajęć).
W dziedzinie edukacji bardzo ważny jest także transfer wiedzy z biznesu do nauki,
czyli uczestnictwo przedstawicieli praktyki gospodarczej w zajęciach dydaktycznych (np.
poprzez prowadzenie zajęć lub gościnne wykłady), co pozwala przekazać studentom wiedzę i
biznesowe doświadczenie oraz umożliwia im nawiązanie kontaktu z przedsiębiorcami-jako
potencjalnymi pracodawcami. Studenci wykazują bardzo duże zainteresowanie tego typu
spotkaniami i uważają je za wartościowe.
Ostatnio podkreśla się także, że przedsiębiorcy powinni być zaangażowani w
opracowywanie nowych programów kształcenia- dostosowanych do potrzeb rynku pracy.
Oczywiście tak ujmowany transfer z biznesu do nauki zależeć będzie od specyfiki danej
uczelni i inaczej będzie on wyglądał w przypadku uczelni technicznej, inaczej w przypadku
uczelni ekonomicznej i jeszcze odmiennie w przypadku np. uczelni medycznej itd.
Bardzo ważny jest transfer wiedzy z uczelni wyższych do biznesu, szczególnie w
kontekście tworzenia innowacyjnych rozwiązań, a więc komercjalizacji wiedzy. Jest to drugi
kierunek transferu wiedzy realizowany przez uczelnie wyższe, który polega na współpracy
pracowników z przedsiębiorstwami. Chodzi tu przede wszystkim o praktyczne wykorzystanie
wiedzy posiadanej przez pracowników naukowych w biznesie. Istnieją różne sposoby
transferu, np. poprzez obrót patentami, realizację badań na zlecenie firm, jak również staże
pracowników w przedsiębiorstwach. W tym miejscu warto wspomnieć o kilku projektach
realizowanych na przykład w woj. dolnośląskim, które wpierają transfer wiedzy pomiędzy
nauką i biznesem: Mozart, Zielony Transfer, Innowacyjny Transfer oraz Dolnośląski Bon na
Innowacje. Celem tych projektów jest nawiązanie współpracy pomiędzy naukowcami i
przedsiębiorstwami na rzecz powstania nowych, innowacyjnych produktów lub usług - a więc
transfer i komercjalizacja wiedzy. Dotychczasowa realizacja wymienionych projektów
przyniosła już pierwsze efekty w postaci nowych opracowań, patentów i wdrożeń.
We współczesnej gospodarce opartej na wiedzy transfer wiedzy i technologii, oprócz
dydaktyki i badań podstawowych, staje się jednym z zadań stawianych przed uczelniami.
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki
Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
Współpraca nauki z biznesem niejednokrotnie umożliwia sferze naukowej sfinansowanie
badań oraz zdobywanie doświadczenia pracownikom naukowym w przedsiębiorstwach.
Współpraca nauki z gospodarką – mniej lub bardziej intensywna – istniała od dawna, jednak
obecnie zyskuje na znaczeniu. Z pewnością takiej współpracy sprzyjają różne projekty oraz
programy wsparcia, które są realizowane w Polsce. Dobrym przykładem są krajowe programy
opracowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) - agencję wykonawczą
Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego będąca platformą dialogu między środowiskiem
nauki i biznesu. Jednym z zadań NCBiR jest właśnie wspieranie komercjalizacji i transferu
wyników badań naukowych do gospodarki. Wśród wielu realizowanych programów
szczególnie warto wymienić:14
 BRIdge, którego celem jest wsparcie komercjalizacji wyników prac badawczorozwojowych, poprzez rozwijanie, testowanie i wdrażanie w praktyce nowych
instrumentów interwencyjnych,
 IniTech,
którego celem jest nawiązanie i pogłębienie współpracy naukowo-
technicznej pomiędzy polskimi jednostkami naukowymi i przedsiębiorstwami,
prowadzącej do opracowania nowych produktów i technologii o wysokim potencjale
innowacyjnym i wdrożeniowym,
 Innotech, który obejmuje wsparcie nauki i przedsiębiorstw w zakresie realizacji
innowacyjnych przedsięwzięć z różnych dziedzin nauki i branż przemysłu (ścieżka
programowa In-Tech), ze szczególnym wskazaniem na obszar zaawansowanych
technologii (ścieżka programowa Hi-Tech),
 KadTech- polegający na wsparciu procesów komercjalizacji technologii poprzez
wzmocnienie współpracy między przedsiębiorstwami a wysoko wykwalifikowanymi
specjalistami ze sfery naukowo-badawczej. W ramach Programu przedsiębiorca
zyskuje możliwość otrzymania dofinansowania m.in. na zatrudnienie w firmie
pracownika naukowego.
14
Zob. więcej: http://www.ncbir.pl
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki
Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
Realizacja wyżej wymienionych programów zapewne zintensyfikuje proces transferu wiedzy
i technologii z uczelni wyższych do gospodarki, w efekcie czego pojawi się wiele ciekawych i
innowacyjnych rozwiązań.
Warto też wspomnieć o programie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
realizowanym od 2013 roku pn. „Broker innowacji”, którego celem jest poprawa
efektywności procesu komercjalizacji wyników badań naukowych, stworzenie infrastruktury
społecznej wspierającej proces komercjalizacji wiedzy i integracji środowiska naukowego z
otoczeniem gospodarczym oraz upowszechnianie wyników badań naukowych w środowisku
przedsiębiorców. Wszystko to ma się zadziać za sprawą brokerów innowacji (działających w
poszczególnych dziedzinach wiedzy), których zadaniem będzie tworzenie oraz utrzymywanie
sieci powiązań między środowiskiem naukowym a otoczeniem gospodarczym na rzecz
komercjalizacji wyników badań naukowych. Ponadto ich zadaniem będzie nawiązywanie
kontaktów, organizacja spotkań przedstawicieli środowiska naukowego i gospodarczego
służących inicjowaniu procesów związanych z transferem i komercjalizacją wiedzy i
technologii.15
Podsumowanie
W rozwoju współczesnej gospodarki, czyli gospodarki opartej na wiedzy coraz
większe znaczenie przypisuje się innowacjom. W związku z tym niezwykle istotna staje się
zdolność podmiotów do kreowania i adaptacji nowych technologii, wprowadzania nowych
usług i produktów oraz wdrażania nowych rozwiązań organizacyjnych. Bardzo ważne jest
przekształcanie wiedzy w nowe produkty, usługi, technologie, techniki marketingowe i
rozwiązania organizacyjne, gdyż to właśnie decyduje o sukcesie rynkowym osób,
przedsiębiorstw i całych gospodarek. Trendy rozwojowe krajów wysoko rozwiniętych
pokazują, że obecnie oraz w najbliższej przyszłości trwały rozwój może zagwarantować
jedynie budowanie przewagi konkurencyjnej poprzez działania i procesy oparte na wiedzy i
15
Monitor Polski, Dz. U. RP, poz 162, Warszawa 2013.
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki
Projekt „DOTWIT – miejsce spotkań biznesu z nauką”
współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
CZŁOWIEK – NAJLEPSZA INWESTYCJA
innowacjach16. W związku z tym należy wspierać i rozwijać współpracę pomiędzy nauką i
biznesem. Pożądane jest bowiem komercjalizowanie wyników prac badawczo-rozwojowych,
a żeby było to możliwe dialog pomiędzy tymi sektorami jest niezbędny.
Bibliografia:
Chojnicki Z., Charakter i rola wiedzy naukowej w rozwoju społeczno-gospodarczym. W:
Gospodarka oparta na wiedzy. Perspektywy Banku Światowego. Red. A. Kukliński, KBN,
Warszawa 2003.
Chojnicki Z., Czyż T., Aspekty regionalne gospodarki opartej na wiedzy w Polsce. Bogucki
Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2006.
Dahlman C., Andersson T., Korea and the Konowledge-based Economy. OECD, World
Bank Institute, 2000.
Kamińska T., Fryca J., Majecka B., Efektywność gospodarki opartej na wiedzy, Wydawnictwo
Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007.
Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007- 2013, Ministerstwo
Gospodarki, Departament Rozwoju Gospodarki, Warszawa 2006.
Kukliński A., Gospodarka oparta na wiedzy- trylogia OECD. W: Gospodarka oparta na
wiedzy. Wyzwanie dla Polski XXI wieku. Red. A. Kukliński, KBN, Warszawa 2001.
Łunarski J.: Zarządzanie innowacjami. Podstawy zarządzania innowacjami, Oficyna
Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2007.
Matusiak B., Guliński J. (red): Rekomendacje zmian w polskim systemie transferu technologii
i komercjalizacji wiedzy, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2010.
Mierzejewska B.: Transfer wiedzy w uczelni, e-mentor nr 5(12)/2005.
Monitor Polski, Dz. U. RP, poz 162, Warszawa 2013
Parteka T., Polskie regiony w realizacji Strategii Lizbońskiej. W: Rozwój regionalny Polski w
warunkach reformy europejskiej polityki spójności w latach 2007-2013. Red. J. Szlachta, J.
Woźniak, Biuletyn KPZK, Zeszyt 231, KPZK PAN, Warszawa 2007.
Weresa M.A., Poznańska K.: Procesy tworzenia wiedzy oraz transferu osiągnięć naukowych i
technologicznych do biznesu, SGH, Warszawa 2012.
Zienkowski L., Gospodarka „oparta na wiedzy”- mit czy rzeczywistość? W: Wiedza a wzrost
gospodarczy. Red. L. Zienkowski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2003.
16
Kierunki zwiększania innowacyjności gospodarki na lata 2007- 2013, Ministerstwo Gospodarki, Departament
Rozwoju Gospodarki, Warszawa 2006, s. 6.
LIDER: Agencja Rozwoju Innowacji SA, ul. Ostródzka 38, 54 – 116 Wrocław, tel./fax 71 354 07 93
PARTNERZY PROJEKTU: Uniwersytet Wrocławski, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG SA, Powiat Legnicki