WIE S£AW JAN FI JA£ KOW SKI

INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI
fijałkowski
WIES£AW
JAN FIJA£KOWSKI
(1907– 2000)
Wies³aw Jan Fija³kowski urodzi³ siê 16 maja
1907 roku w Warszawie. Uczêszcza³ do gimnazjów im. Miko³aja Reja w Warszawie oraz
im. Stefana Czarnieckiego w Che³mie Lubelskim, gdzie uzyska³ maturê w 1924 roku. Studiowa³ przez rok w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, a nastêpnie na Wydziale
Elektrycznym Politechniki Warszawskiej, gdzie
otrzyma³ dyplom in¿yniera elektryka (1933).
W latach 1933–1939 pracowa³ w Pañstwowym Instytucie Telekomunikacyjnym w Warszawie jako kierownik Dzia³u Telegrafii, zastêpca kierownika Wydzia³u Teletechniki, II zastêpca dyrektora Instytutu oraz p.o. Dyrektora
Instytutu w czasie oblê¿enia Warszawy we
wrzeœniu 1939 roku. Podczas II wojny œwiatowej by³ zatrudniony w warsztacie telekomunikacyjnym jako pracownik umys³owy, a po
zakoñczeniu dzia³añ wojennych na Pradze,
w paŸdzierniku 1944 roku zosta³ dyrektorem
Pañstwowego Instytutu Telekomunikacyjnego.
W latach 1945 –1947 był wiceprezydentem
Warszawy, odpowiedzialnym za odbudowê
gospodarki komunalnej. Pod koniec 1947 roku
odszed³ do Ministerstwa Obrony Narodowej,
gdzie w stopniu pu³kownika by³ zastêpc¹ szefa Wojsk £¹cznoœci i kierownikiem katedry
w Wojskowej Akademii Technicznej, a równoczeœnie dyrektorem Biura Wojskowego w Ministerstwie £¹cznoœci, gdzie nastêpnie (1951–
–1953) zosta³ dyrektorem Departamentu Inwestycyjnego.
Od 1953 roku pracowa³ na stanowisku zastêpcy profesora w Politechnice Warszawskiej,
gdzie ju¿ w poprzednim okresie prowadzi³
wyk³ady zlecone z telegrafii i rozpocz¹³ tworzenie Katedry Telegrafii. W 1956 roku obroni³
pracê kandydacka i zosta³ docentem. W latach
1962–1968 pracowa³ w Miêdzynarodowej
Unii Telekomunikacyjnej (Union Internationale de Telecommunication — UIT) w Genewie
jako ekspert ds. regionu Afryki, przebywaj¹c
w Akrze (Ghana) i w Addis-Abebie (Etiopia),
nastêpnie w Algierze jako dyrektor projektu
i realizator budowy Narodowej Szko³y Telekomunikacji w ramach Funduszu Specjalnego
ONZ. Po powrocie pracowa³ na Politechnice
Warszawskiej oraz w Oœrodku Badawczo-Rozwojowym Informatyki w Warszawie jako
konsultant (1973 –1975). Po przejœciu na emeryturê w 1977 roku nadal prowadzi³ aktywn¹
dzia³alnoœæ naukową.
Obszar jego specjalizacji naukowej i dydaktycznej obejmowa³ teorie czwórników, tele-
Słowa kluczowe
n telegrafia
n telekopia
n transmisja danych
n teleinformatyka
INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI
F
grafiê, telekopiê, transmisjê sygna³ów w kana³ach pasmowych, dzia³anie sieci, informatykê,
doskonalenie s³ownictwa, nauki spo³eczne.
Rozwi¹za³ wiele zagadnieñ naukowo-technicznych, doprowadzaj¹c do realizacji polskich pierwowzorów rozmaitych urz¹dzeñ, jak
np.: telegrafii podakustycznej (1934), akustycznej telegrafii wielokrotnej (1936 –1937),
przekaŸników polaryzowanych, telegrafii nadakustycznej (1938), odbiornika telegraficznego (1949), krajowego dalekopisu — wspólnie
z Polskimi Zak³adami Teletechnicznymi —
oraz do przygotowania nowych us³ug: fototelegrafii (1937) i teleksu (1938). Za te osi¹gniêcia zosta³ odznaczony Z³otym Krzy¿em Zas³ugi
(1938).
W okresie powojennym niew¹tpliw¹ zas³ug¹ Wies³awa J. Fija³kowskiego by³o zainicjowanie krajowych prac nad nowoczesnymi
rozwi¹zaniami telegraficznych urz¹dzeñ transmisyjnych i telegraficznej aparatury pomiarowej oraz nad metodami i urz¹dzeniami do
utrzymania sieci. Szczególnie donios³a w skutkach okaza³a siê jego inicjatywa (1959) rozpoczêcia w Polsce badañ nad transmisj¹ danych
oraz kontynuowane po powrocie z misji ONZ
wielokierunkowe dzia³ania stymuluj¹ce rozwój teleinformatyki. Doprowadzi³y one do
wdro¿eñ produkcyjnych i eksploatacyjnych
oryginalnych rozwi¹zañ i systemów, do pojawienia siê wielu publikacji, do rozwoju wymiany miêdzynarodowej, a zw³aszcza do wzrostu
liczebnoœci i poziomu kadry badawczej i dydaktycznej.
Wies³aw J. Fija³kowski by³ wychowawc¹
kilku pokoleñ specjalistów ³¹cznoœci. W okresie przedwojennym opracowa³ program kszta³cenia (1937) i wyk³ada³ telegrafiê w Liceum
Teletechniki w Warszawie, w okresie powojennym prowadzi³ zajêcia dydaktyczne dla studentów, a ponadto organizowa³ kursy i studia
podyplomowe dla czynnych zawodowo in¿ynierów i techników ³¹cznoœci (1957, 1961,
1968–1977). Wielokrotnie zabiera³ g³os w prasie fachowej na temat szkolenia podyplomowego. By³ autorem 4 skryptów i wspó³autorem 2 poradników (1937 i 1974) z dziedziny
telegrafii i teleinformatyki. Ponadto opublikowa³ 45 autorskich i 6 wspó³autorskich artyku³ów naukowych, by³ autorem 4 patentów z zakresu metod i urz¹dzeñ telegraficznych, a tak¿e
ksi¹¿ek: Zarys telegrafii. PrzekaŸniki telegraficzne (PWN, £ódŸ–Warszawa 1956), Elementy telekomunikacji alfabetowej (Wydawnictwo
MON, Warszawa 1983), Teletransmisja telegraficzna (Pañstwowe Wydawnictwo Techniczne, Warszawa 1960), a tak¿e wspó³autorem
i redaktorem ksi¹¿ki Telekopia — technika
przesy³ania obrazów (Wydawnictwo MON,
Warszawa 1963). Istotny wk³ad wniós³ do rozwoju pojêæ i s³ownictwa w dziedzinie aparatów telegraficznych oraz transmisji telegraficznych (1957–1960).
W jego dzia³alnoœci na arenie miêdzynarodowej dominowa³ aktywny udzia³ w pracach
Komitetów Doradczych Miêdzynarodowej
Unii Telekomunikacyjnej (Union Internationale de Télécommunication — UIT): Comité
Consultatif International de Télégraphie (CCIT)
i Comité Consultatif International de Telephonie (CCIT), po³¹czonych w 1960 roku w Comite Consualttif International Télégraphique et Téléphonique (CCITT), oraz Comité Consultatif
International des Radiocommunications (CCIR),
a tak¿e International Standard Organization
(ISO). By³ autorem wielu dokumentów oraz
11 artyku³ów naukowych w oficjalnym czasopiœmie UIT „Journal des Télécommunications”
(1956 –1968), uczestnikiem ponad 20 konferencji oraz zgromadzeñ plenarnych CCITT
(1936–1968), wielokrotnie, jako kierownik delegacji polskiej, by³ tak¿e wiceprzewodnicz¹cym Podkomisji 1/3 CCITT (1956 –1960) oraz
przewodnicz¹cym XIV Komisji Studiów CCITT
— Fototelegrafia (1960 –1963). By³ inicjatorem i organizatorem posiedzeñ Komisji CCITT
w 1937 i 1958 roku w Warszawie, przyczyni³
siê znacznie do uzyskania przez Polskê prawa
do emisji radiowej na falach d³ugich. Zorganizowa³ wspó³pracê naukow¹ Politechniki
Warszawskiej z najwa¿niejszymi uczelniami
francuskimi w dziedzinie telekomunikacji —
Écoles Nationales Supérieurs de Télécommunication w Pary¿u i Bretanii (1977–1989), doprowadzi³ do zorganizowania Francusko-Polskiej
Wy¿szej Szko³y Nowych Technik Informatyczno-Komunikacyjnych w Poznaniu. Uczestniczy³ we wspó³pracy Politechniki Warszawskiej
z wy¿szymi szko³ami technicznymi w NRD.
By³ silnie zaanga¿owany w prace normalizacyjne prowadzone przez International Standard Organization. Do 1997 roku uczestniczy³
aktywnie, czêsto jako organizator i autor referatów, w kilkudziesiêciu krajowych i miêdzynarodowych konferencjach i sympozjach naukowych m.in. w konferencjach organizowanych corocznie przez Instytut Audiowizualny
Telekomunikacji w Europie (IDATE) w Montpellier (Francja).
Zmar³ w Warszawie 12 lipca 2000 roku.
Zosta³ pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim.