szkolny program profilaktyczny „świat byłby lepszy bez złości i

SZKOLNY PROGRAM
PROFILAKTYCZNY
„ŚWIAT BYŁBY LEPSZY BEZ ZŁOŚCI
I UZALEŻNIEŃ”
REALIZOWANY W SZKOLE
PODSTAWOWEJ NR 4 Z ODDZIAŁAMI
INTEGRACYJNYMI W NAMYSŁOWIE
W ROKU SZKOLNYM 2006/2007
1
WSTĘP
Niniejszy program stanowi cykl zajęć , których wspólnym celem jest
zapobieganie zagrożeniom wynikającym z uzależnień poprzez promocję zdrowia
oraz rozwijanie umiejętności radzenia sobie z trudnościami.
Problematyka rocznego programu profilaktycznego „Świat byłby lepszy
bez złości i uzależnień” została dostosowana do aktualnej sytuacji
wychowawczej szkoły, określona na podstawie analizy wyników badań oraz
obserwacji.
Prawidłowe funkcjonowanie dziecka często zależy od poczucia zdrowej
więzi z grupa społeczną. Pierwszą i najważniejszą dla normalnego rozwoju
dziecka grupą społeczna jest rodzina a następnie rówieśnicy w szkole
podstawowej. W szkole dziecko uczy się współdziałania, zdobywa
doświadczenia społeczne, uczy się nowych ról, doświadcza pozytywnych lub
negatywnych emocji. Dowiaduje się też w jaki sposób jego zachowanie wpływa
na innych ludzi.
W niniejszym programie duży nacisk położono na nauczenie dzieci
radzenia sobie z emocjami, akceptowanie uczuć własnych i cudzych, załatwianie
spraw konfliktowych w sposób społecznie akceptowany. Chodzi o to, by dzieci
nauczyły się szanować siebie i innych oraz nabyły umiejętności przedstawiania
swoich punktów widzenia, swego zdania – bez wyrządzania krzywdy innym.
Czym jest zjawisko agresji i przemocy?
Agresją jest każde zamierzone działanie, które ma na celu wyrządzenie
komuś lub czemuś, szkody, straty, bólu. Jest to zatem zachowanie, które
powoduje wyrządzenie krzywdy komuś lub sobie oraz niszczenie czegoś. W
przypadku agresji uczniowie charakteryzują się tym, ze maja podobna siłę
fizyczna i psychiczną. Wynika z tego, iż osoba zaatakowana potrafi broić swoich
praw.
O przemocy mówimy wówczas, gdy uczeń atakujący jest silniejszy
fizycznie lub psychicznie, starszy. Cecha charakterystyczna jest zatem
nierównowaga sił. W przypadku przemocy tworzą się dwie role: sprawcy i
ofiary. Role te maja wpływ na dalsze funkcjonowanie dzieci. Odmiana
przemocy, szczególnie bolesna dla uczniów jest zjawisko znęcania się.
Występuje ono wówczas, gdy jeden z uczniów jest przez dłuższy czas narażony
na ataki (bezpośrednie lub pośrednie)ze strony innego, silniejszego kolegi czy
grypy i nie potrafi ie. im przeciwstawić.
Jakie formy przemocy można spotkać w klasie?
2
1. Przemoc fizyczna – bicie, popychanie, podcinanie nóg, kopanie, plucie,
zamykanie wymuszanie pieniędzy, niszczenie własności.
2. Przemoc słowna – przezywanie, wyśmiewanie, grożenie, plotkowanie,
ośmieszanie, namawianie się, szantaż, obrażanie.
3. Przemoc bez używania słów i kontaktu fizycznego – wrogie gesty, miny,
izolowanie, wyobcowanie ofiar od grupy. Chłopcy stosują najczęściej
przemoc jawną, bezpośrednio wykorzystując siłę fizyczna. Dziewczynki
częściej używają pośrednich form przemocy takich jak obrażanie,
oszczerstwa, rozpowszechnianie plotek, wykluczanie z grupy,
manipulowanie związkami przyjaźni. Te formy przemocy są dla
nauczyciela mało widoczne. Są one jednak taki samym naruszeniem praw
jak bezpośredni atak. Są tak samo bolesne i krzywdzące.
Dlaczego uczniowie zachowują się agresywnie, stosują przemoc?
Na to, aby dziecko stało się sprawca przemocy maja wpływ określone
warunki jego rozwoju i sposoby wychowania go. Warto pamiętać, że nie istnieje
jedna konkretna przyczyna. To zwykle zespół różnych czynników decyduje o tym,
ze niektórzy nasi uczniowie stosują przemoc wobec innych. Zastanawiając się
nad przyczynami agresji przemocy swoich uczniów warto wziąć pod uwagę:
dom rodzinny dziecka, szkołę, wpływ grupy rówieśniczej i mediów
Odpowiedzialność za realizacje i powodzenie programu spoczywa na
wszystkich członkach środowiska szkolnego, czyli nauczycielach, rodzicach,
uczniach. Pełna współpraca, wzajemne wsparcie, świadomość celów i
zrozumienie jest warunkiem niezbędnym do osiągnięcia określonych celów.
DIAGNOZA
W czerwcu 2005r oraz czerwcu 2006r została przeprowadzona analiza
sytuacji wychowawczej w naszej szkole. Z przeprowadzonych wśród uczniów,
rodziców i nauczycieli ankiet wynika, że:
-73,6% uczniów czuje się w szkole bezpiecznie
-80,5% nauczycieli ocenia bardzo dobrze bezpieczeństwo uczniów w szkole
-84,1% rodziców uważa, że szkoła zapewnia bezpieczeństwo ich dzieciom
Ale:
-30% rodziców zauważa niepokojące sytuacje wychowawcze w szkole
-58,2% uczniów wymienia ich zdaniem niepokojące zjawiska tj. pobicia,
popychania, przemoc psychiczna, przeklinanie, dokuczanie, grożenie, jako te,
które je w szkole denerwują.
3
Wynika z tego, ze szkoła nasza jest postrzegana wprawdzie jako
bezpieczna ale zauważalne są w niej niepokojące zjawiska wychowawcze
związane z agresywnym zachowaniem się części uczniów. Stad też konieczność
powstania programu przeciwdziałającemu tym zjawiskom.
CELE GŁÓWNE
• Przeciwdziałanie i redukowanie przemocy w szkole, domu i środowisku
lokalnym
• Przeciwdziałanie
i
redukowanie
przejawów
wandalizmu
i
nieposzanowania mienia własnego, szkolnego i społecznego
• Wyrabianie nawyku troski i poszanowania zdrowia własnego i innych
• Uświadomienie i poszerzenie wiedzy uczniów o szkodliwości palenia
tytoniu, spożywania alkoholu, zażywania narkotyków
oraz ich
negatywnym wpływie na organizm człowieka
CELE SZCZEGÓŁOWE
•
•
•
•
•
•
Kształtowanie w uczniach odpowiednich postaw wobec siebie i innych
ludzi oraz umiejętności kontrolowania zachowań
Kształtowanie umiejętności prawidłowej komunikacji interpersonalnej,
zachowań asertywnych, podejmowania decyzji
Kształtowanie odpowiedniej postawy wobec środków uzależniających
oraz negatywnych aspołecznych zachowań
Kształtowanie umiejętności samokontroli, radzenia sobie w sytuacjach
stresujących oraz rozwiązywania konfliktów na drodze dialogu
Wdrażanie do efektywnego spędzania czasu wolnego i zdrowego trybu
życia
Pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów, wsparcie w sytuacjach
kryzysowych
SPOSOBY OSIĄGNIĘCIA CELÓW
Prowadzenie zajęć edukacyjnych mających na celu wyrobienie
odpowiednich postaw wobec zjawisk: przemocy, wandalizmu, uzależnień
• Współdziałanie z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną, Komendą
Policji w sprawach trudnych
•
4
• Niezwłoczne interweniowanie wszystkich pracowników szkoły, rodziców a
także uczniów w sytuacji jakichkolwiek przejawów agresji, wandalizmu
czy pojawiających się uzależnień
• Udzielenie pomocy psychologiczno-pedagogiczno-socjalnej uczniom z
rodzin tzw. problemowych
• Objęcie opieka i terapia uczniów sprawiających szczególne trudności
wychowawcze
• Rozszerzenie działalności świetlicy opiekuńczo-wychowawczej o
wolontariat nauczycieli
METODY I TECHNIKI REALIZACJI
Uważam, ze program profilaktyczny dla uczniów powinien być ciekawy i
różnorodny, prowadzony technikami aktywizującymi .W realizację zadań
programu zostaną włączeni wychowawcy, nauczyciele, pedagog szkolny,
rodzice i pielęgniarka szkolna.
Dla uczniów proponuję:
• pracę w zespołach klasowych
• pogadanki
• zajęcia edukacyjne
• mini wykłady
• rozmowy indywidualne (w miarę potrzeb)
• przygotowanie przez uczniów przedstawień, spektakli o tematyce
profilaktycznej (według odrębnego scenariusza)
• zajęcia plastyczne
• spotkania ze specjalistami
• wykorzystanie filmów video o tematyce profilaktycznej
Rodzice:
• zaangażowanie rodziców w prace np. pomoc w przygotowaniu
przedstawienia profilaktycznego
• festyny szkolne
Nauczyciele:
• organizowanie i prowadzenie działań profilaktycznych zgodnie z
harmonogramem programu
SPODZIEWANE EFEKTY
5
• wzrost kultury osobistej wśród uczniów
• zmniejszenie ilości zjawisk negatywnych w szkole
• rozwój umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach
• podniesienie poziomu świadomości uczniów na temat zagrożeń
społecznych (uzależnienia, przemoc, agresja) oraz skutków zachowań
ryzykownych
• wdrożenie do zdrowego stylu życia i efektywnego spędzania czasu
wolnego
MONITORING
• dokumentacja z realizacji programu
• sprawozdania pisemne wychowawców klas, pedagoga szkolnego
(śródroczne i końcowo roczne) z realizacji działań profilaktycznych
• scenariusze zajęć profilaktycznych
• zapisy w dziennikach lekcyjnych ( tematy lekcji, ważne wydarzenia w
życiu klasy)
• materiały wypracowane przez uczniów
• uwzględnienie tematyki w planach wychowawczych
EWALUACJA
Dokonywanie analizy sytuacji wychowawczej szkoły (śródroczna i
końcowo roczna)
• Przeprowadzenie ankiety wśród uczniów, rodziców i nauczycieli po
zrealizowaniu Programu ( pod koniec roku szkolnego)
•
ZADANIA SZCZEGÓŁOWE – PLAN DZIAŁANIA
SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO
6
„Świat byłby lepszy bez złości i uzależnień”
Zadania realizowane będą przez cały rok szkolny 2006/2007
Zadania do realizacji
Sposób realizacji
Współudział
1.Kształtowanie
pozytywnych
relacji interpersonalnych wśród
uczniów
•
2.Kształtowanie postaw tolerancji,
wzajemnego szacunku do innych
•
Ćwiczenia
umiejętności
interpersonalnych w klasach
IV-VI,
rozwiązywanie
konfliktów na drodze dialogu
• Ćwiczenie
zachowań
asertywnych,
umiejętności
radzenia sobie z własna agresja
(opanowanie gniewu, wybuchów
złości) oraz emocjami
• Wychowawcy
• Pedagog szkolny
3. Promowanie zdrowego stylu
życia wolnego od uzależnień,
przemocy i złości
• Pogadanki tematyczne
• Zajęcia
profilaktycznoedukacyjne
z
zakresu
profilaktyki uzależnień
-„Wpływ narkotyków na
organizm człowieka”
- „Alkohol kradnie wolność”
• Przygotowanie przedstawień i
spektakli
o
tematyce
profilaktycznej
(według
odrębnego scenariusza)
• Profilaktyka
zapobiegania
próchnicy zębów – fluoryzacja
dla klas I-VI (technika mycia
zębów)
• Organizowanie
wycieczek
pieszych i rowerowych po
okolicy
• Wychowawcy
• Pedagog szkolny
• Pielęgniarka
szkolna
• Nauczyciele
przyrody,
wychowania
fizycznego
• Dyrektor szkoły
Zajęcia profilaktyczne w
klasach
I-III z zakresu
przeciwdziałania przemocy i
agresji
7
•
Nauczyciele
nauczania
zintegrowanego
• Lekcje przyrody na temat
zdrowego odżywiania się
• Atrakcyjne lekcje wychowania
fizycznego zachęcające uczniów
do aktywności fizycznej
• Organizowanie uczniom zajęć
pozalekcyjnych
4.Wdrażanie do zachowania
bezpieczeństwa w szkole
Przestrzeganie praw dziecka i
ucznia
w szkole, spełnianie
obowiązków szkolnych
5.Wdrazanie do samokontroli i
samooceny swoich czynów
•
Zapoznanie
uczniów
z
zasadami zachowania się w
szkole, regulaminem szkoły z
systemem oceniania zachowania
oraz
motywowanie
do
przestrzegania
panujących
zasad
• Zapoznanie
uczniów
z
Prawami obowiązkami ucznia
• wychowawcy
• pedagog szkolny
• Ocenianie zachowania uczniów
• Wychowawcy
• Pedagog szkolny
• Przedstawiciel
Policji – specjalista
d/s nieletnich
Dbanie o kulturę języka
Zapoznanie uczniów ze skutkami
zachowań niezgodnych z prawem
6. Objęcie szczególną opieką
psychologiczno-pedagogiczna
uczniów szczególnie „trudnych”,
sprawiających
trudności
wychowawcze oraz z rodzin
zagrożonych patologią
•
Spotkania
uczniów
przedstawicielami policji
•
z
Rozszerzenie
działalności
świetlicy
opiekuńczowychowawczej o wolontariat
nauczycieli
• Rozmowy indywidualne
z
uczniami
sprawiającymi
trudności wychowawcze
• Zorganizowanie dożywiania w
szkole dzieciom z rodzin
potrzebujących
pomocy
materialnej
• nauczyciele świetlicy
opiekuńczowychowawczej
• wychowawcy klas
• pedagog szkolny
• kierownik świetlicy
szkolnej
Program opracowała i monitoruje:
mgr Iwona Szymków
Pedagog szkolny
8