pobierz plik referatu

Transkrypt

pobierz plik referatu
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Rozdział 23
w
Informatyzacja wydawnictwa – model systemu
w
da
.b
w
Streszczenie. Technologie informatyczne w gospodarce opartej na wiedzy
stanowią kluczowy czynnik rozwoju. Skuteczne prowadzenie działalności
i konkurowanie na wolnym rynku stało się niemal niemożliwe bez wsparcia
ze strony sprawnego i wydajnego systemu informatycznego. W niniejszym
rozdziale przedstawiono propozycję modelu systemu informatycznego
wspierającego wybrane procesy biznesowe Wydawnictwa Uniwersytetu
Gdańskiego. Model został wykonany zgodnie z zaleceniami metodologii
strukturalnej.
1 Wprowadzenie
pl
s.
Globalizacja, oraz burzliwe otoczenie, w jakim przyszło funkcjonować współczesnym
organizacjom wymusza dostosowywanie się do reguł tzw. nowej ekonomii. W dobie nowej
ekonomii tradycyjne czynniki produkcji takie jak kapitał, ziemia i surowce naturalne
ustąpiły miejsca informacji i wiedzy. Posiadanie dokładnej, kompletnej i łatwo dostępnej
informacji przesądza o biznesowym sukcesie lub porażce organizacji. Wraz z rozowjem
technologii informatycznych, środki do efektywnego gromadzenia i przetwarzania
informacji, stały się powszechnie dostępne. Przedmiotem niniejszej pracy jest propozycja
modelu systemu informatycznego (SI) wspierającego wybrane procesy biznesowe
Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego. Model SI poprzedzono analizą procesów
biznesowych wydawnictwa, ich udokumentowaniem, a następnie wskazaniem, dla których
z nich można poprawić efektywność poprzez ich komputeryzację.
Struktura niniejszego rozdziału jest następująca. W punkcie drugim wymieniono obszary
działalności Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego. W punkcie trzecim wskazano
obszary, które mogłyby być wykonywane efektywniej poprzez zastosowanie technologii
informatycznych. Następnie zdefiniowano szczegółowe wymagania względem SI
wspierającego wskazane obszary. Kolejne dwa podpunkty przedstawiają model systemu
wykonany zgodnie z zaleceniami metodologii strukturalnej. Za pomocą diagramów
przepływu danych dokonano dekompozycji funkcjonalnej procesów realizowanych przez
system, a za pomocą diagramu związków encji przedstawiono konceptualny model danych.
Ostatni punkt stanowi podsumowanie pracy oraz uzasadnienie wyboru technik
projektowych.
Adam Przybyłek, Marta Fiedoruk, Maciej Krajewski
Uniwersytet Gdański, Katedra Informatyki Ekonomicznej, ul. Piaskowa 9, 81-824 Sopot, Polska
email: [email protected], [email protected], [email protected]
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski
2 Obszary działalności Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego
w
W roku 1970 z działu wydawniczego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku powstało
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego i obecnie jest najstarszą i największą oficyną
wydawniczą działającą w Polsce Północnej. Swoją działalnością obejmuje publikację
podręczników akademickich, prac habilitacyjnych, monografii, zeszytów naukowych
i wydawnictw informacyjnych.
Na podstawie niezbędnej dokumentacji zebranej ze wszystkich wydziałów, specjalny
organ powołany do podejmowania decyzji wydawniczych, zwany Kolegium Redakcyjnym,
ustala roczny plan wydawniczy. Wszystkie zaakceptowane maszynopisy trafiają następnie
do opinii recenzentów. Recenzje wykonywane są na potrzeby wydawnictwa, aby mogło
ono zdecydować ostatecznie, czy daną pozycję wydać. Jeśli praca zostanie przyjęta,
sporządza się umowę wydawniczą oraz ustala wysokość honorariów autorskich. Są one
rozliczane, podobnie jak wynagrodzenia za recenzję, na podstawie poleceń wypłaty
przekazywanych do kwestury. Wszelkie niezbędne poprawki niemerytoryczne ustalane są
między wydawcą a autorem. Tak przygotowana propozycja wydawnicza wraz z wersją
elektroniczną jest ponownie składana do wydawnictwa. Kolejny etap polega na
opracowaniu redakcyjnym, czyli ustaleniu m.in. sposobu wydania, rodzaju oprawy,
papieru, rozkładu.
W pełni gotowa do druku praca trafia do zakładów poligraficznych, z którymi
wydawnictwo w drodze przetargu podpisuje umowy. Jakość prac wykonanych przez
zakłady poligraficzne jest sprawdzana przez wydawnictwo, które następnie wylicza
ostateczną cenę książki. Weryfikacji merytorycznej podlegają również dowody rozliczeń
i faktury.
W zakresie działalności wydawnictwa znajduje się też prowadzenie magazynu
wydawnictw własnych. Ponadto wydawnictwo zajmuje się dystrybucją egzemplarzy
bezpłatnych, autorskich, okazowych i obowiązkowych do bibliotek.
W celu poinformowania potencjalnych klientów o ofercie wydawnictwa, dwa razy do
roku wiosną i jesienią wydawana jest w nakładzie ok. tysiąca sztuk tzw. dysponenda
zawierająca zapowiedzi wydawnicze. Jest ona dostępna na wszelkich targach książki,
w których Wydawnictwo bierze udział. Dołączana jest także do wysyłanych zamówień.
Ponadto informacje o przyszłych publikacjach można znaleźć na witrynie internetowej
wydawnictwa.
Odbiorcami wydawnictwa są głównie hurtownicy, bibliotekarze oraz księgarze, ale także
osoby prywatne. Zakupu można dokonać zarówno w księgarni jak i bezpośrednio
w wydawnictwie. Alternatywną formą nabycia książki jest złożenie zlecenia telefonicznie,
faxem, pocztą tradycyjną lub elektroniczną.
pl
s.
da
.b
w
w
3 Definicja wymagań funkcjonalnych
Brak SI, który w sposób kompleksowy wspomagałby pracę wydawnictwa jest coraz
bardziej odczuwalny. Obecne wsparcie informatyczne wydawnictwa sprowadza się jedynie
do informacyjnego serwisu WWW. Mnóstwo formularzy i wniosków papierowych
wędrujących „z biurka do biurka” ogranicza wydajność wydawnictwa. Brak łatwo
dostępnej informacji o zamówieniach historycznych oraz klientach ogranicza także
funkcjonowanie działu marketingu. Zarządzanie relacjami z klientem jest obecnie
niemożliwe. Wykorzystywany serwis WWW ma charakter statyczny, a zatem musi być
przebudowywany za każdym razem, kiedy wykonywana jest aktualizacja katalogu
240
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Informatyzacja wydawnictwa - model systemu
w
publikacji. Wiąże się to z dużym nakładem pracy. Ponadto brak możliwości składania
zamówień przez formularz WWW przekłada się na niski poziom sprzedaży wysyłkowej.
Obserwując serwisy czołowych uczelni publicznych nietrudno zauważyć, że konkurencja
jest daleko z przodu.
W wyniku przeprowadzenia szczegółowej analizy biznesowej oraz konsultacji
z kierownictwem wydawnictwa postanowiono wykonać model SI wspierającego
funkcjonowanie wydawnictwa. Zdecydowano, że informatyzacją zostaną objęte
następujące obszary działalności: promocja i marketing, sprzedaż, zarządzanie planem
wydawniczym, gospodarka magazynowa. Na podstawie oczekiwań przyszłych
użytkowników systemu zdefiniowano następujące wymagania.
Projekt informatyzacji wydawnictwa stawia sobie dwa cele: zwiększenie udziału
w rynku oraz usprawnienie organizacji zarówno na szczeblu operacyjnym jak i taktycznostrategicznym. Usprawnienie na poziomie operacyjnym osiągnięte zostanie poprzez
wprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów. W proponowanym systemie
zgłoszenie propozycji wydawniczej odbywać się będzie drogą elektroniczną. W tym celu
potencjalny autor otrzyma specjalne konto, poprzez które będzie mógł wypełnić stosowny
formularz. Założone konto będzie w przyszłości służyć do śledzenia sprzedaży własnych
książek. Konta w systemie otrzymają także członkowie Kolegium Redakcyjnego. Poprzez
te konta będą mieli wgląd do zgłoszonych propozycji w celu ustalenia planu
wydawniczego. Decyzja o akceptacji lub odrzuceniu zgłoszenia wydawniczego zostanie
przez system automatycznie przekazana do autorów. Również informacje o stanie
magazynu będą dostępne poprzez system. W celu zapewnienia ich aktualności pracownik
magazynu będzie odnotowywał każdą dostawę oraz wydanie książek. Dodatkowo, co
miesiąc przeprowadzana będzie inwentaryzacja, aby dane zawarte w systemie były jak
najbardziej wiarygodne, co zmniejsza ryzyko przyjęcia zamówienia, którego
zaakceptowanie nie będzie poparte rzeczywistym stanem magazynu.
Z kolei usprawnienie na szczeblu taktyczno-strategicznym osiągnięte zostanie poprzez
wdrożenie podsystemu wspierania kierownictwa (ESS - ang. Executive Support System).
Na podstawie zebranych danych (sprzedaż, opinie klientów) ESS będzie dostarczać
w postaci raportów informacje dotyczące wydanych publikacji. Informacje te znacząco
ułatwią budowę planu wydawniczego dostosowanego do potrzeb rynku, posłużą przy
wyborze recenzentów oraz będą cennym zasobem dla działu marketingu. Generowane
przez ESS raporty będą zawierały zestawienia:
− sprzedaży za dany okres,
− najlepiej sprzedające się książki w danym okresie,
− zakupy dokonane przez danego klienta,
− TOP 10 – pozycje najwyżej ocenione przez klientów,
− autorów, których książki sprzedają się w największych nakładach.
Na podstawie zestawień kierownictwo wnioskuje o jakości wydawanych publikacji,
a pośrednio także o trafności recenzji. Ponadto raporty umożliwią poznać gusta
i preferencje klientów oraz wskazać dziedziny, które są dostatecznie rozwinięte,
a w których trzeba poszerzyć ofertę. Wybrane informacje z raportów będą również
udostępnione klientom, aby ułatwić im wybór odpowiedniej dla siebie publikacji.
Zwiększenie udziału w rynku zrealizowane będzie poprzez usprawnienie promocji oraz
sprzedaży własnych publikacji za pośrednictwem Internetu. Za prowadzenie serwisu
internetowego wydawnictwa odpowiedzialny jest Dział Marketingu. Dział ten odpowiada
za aktualizacje tematycznego katalogu publikacji, które zostały wydane, a także do
konstruowania specjalnego katalogu zapowiedzi wydawniczych. Każda pozycja zawarta
w katalogu posiada zdjęcie okładki, spis treści, krótki opis, cenę oraz oceny i komentarze
klientów, którzy wcześniej zakupili daną pozycję.
pl
s.
da
.b
w
w
241
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski
w
Każdy klient indywidualny czy reprezentujący podmiot gospodarczy może bez
uprzedniego zarejestrowania się przeglądać oba katalogi. Aby zamówić książki należy się
zarejestrować. Zainteresowany podaje swoje dane osobowe, NIP, e-mail oraz adres na jaki
zostanie wysłane zamówienie. Przedstawiciele firm dodatkowo podają dane firmy. Po
każdym zaktualizowaniu katalogu, system stosownie do preferencji klienta może wysłać
powiadomienie o dostępnych nowościach. Dzięki temu klient na bieżąco informowany jest
o publikacjach z dziedzin, które potencjalnie go interesują. Przygotowanie indywidualnej
oferty sprzedaży umożliwi lepsze zaspokojenie potrzeb klienta, co przyczyni się do
pozyskania stałych i lojalnych klientów. Opisana funkcjonalność dostarczana jest w ramach
uproszczonego modułu zarządzania relacjami z klientem (CRM – ang. Customer
Relationship Management). Należy jednak podkreślić, że moduł CRM ma umożliwiać
jedynie prostą analizę preferencji i zachowań klientów. Bardziej zaawansowana analiza
danych w postaci odkrywania znaczących związków, wzorców i trendów będzie możliwa
poprzez zewnętrzne narzędzia eksploracji danych.
Klient przeglądając katalog może dodać pożądane pozycje do koszyka. Zamówienie
składane jest na podstawie stworzonego koszyka, przy czym wymaga się, aby zamawiający
był zalogowany. W momencie złożenia zamówienia system sprawdza dostępność
zamówionych pozycji. Jeżeli nie ma możliwości zrealizowania zamówienia w całości
system proponuje odpowiednio zawęzić składane zamówienie. Złożenie zamówienia
powoduje równoczesne zarezerwowanie odpowiednich pozycji w magazynie oraz wysłanie
do klienta prośby o potwierdzenie. Nowo złożone zamówienie otrzymuje status
„do weryfikacji”. Zamówienie, które w ciągu 3 dni nie zostanie potwierdzone zostaje
usunięte, a odpowiednie pozycje zostają zwolnione z rezerwacji.
Potwierdzone zamówienie otrzymuje status „w trakcie realizacji” oraz informowany
o nim jest Dział Sprzedaży, gdzie książki są pakowane i wysyłane do klientów. System
wspiera gospodarkę magazynową poprzez możliwość generowania kwitów
magazynowych, dokumentujących zmiany stanu magazynu. Zmiany stanu rejestrowane są
na podstawie dokumentów wydania zewnętrznego (WZ) i przesunięcia
międzymagazynowego (MM), za których drukowanie oraz przechowywanie
odpowiedzialny jest magazynier.
W momencie wysłania książek Dział Sprzedaży zmienia status zamówienia na
„wysłane”. Jeśli klient nie odbierze zamówionej przesyłki i przesyłka zostanie zwrócona,
Dział Sprzedaży zmienia status zamówienia na „nieodebrane”. Odebrane i opłacone
zamówienia zostają odnotowane w systemie jako „zamknięte”. Wówczas klient otrzymuje
prawo do wystawienia oceny oraz komentarza do zakupionych pozycji.
pl
s.
da
.b
w
w
4 Model systemu
Model to uproszczony obraz fragmentu rzeczywistości zwanego dziedziną przedmiotową,
pomijający detale nieistotne w rozpatrywanym aspekcie. Analiza to metoda badań
polegająca na wyodrębnieniu z dziedziny przedmiotowej elementów, z których każdy jest
poznawany oddzielnie a jednocześnie jako część określonej całości. Do wykonania modelu
SI wspomagającego funkcjonowanie wydawnictwa wykorzystano techniki analizy
strukturalnej. Cechą charakterystyczną analizy strukturalnej jest oddzielne modelowanie
danych i funkcji [5], [6], [9], [10].
242
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Informatyzacja wydawnictwa - model systemu
4.1 Model procesów
w
Koncepcją leżącą u podstaw analizy procesów jest dekompozycja funkcjonalna. Podejście
to polega na rozbijaniu procesów realizowanych przez system na podprocesy
i analizowaniu ich na coraz niższym poziomie abstrakcji, aż do momentu uzyskania
wystarczającego poziomu szczegółowości. Wystarczający poziom szczegółowości zwykle
oznacza osiągnięcie poziomu procesów elementarnych [6], [8], [10]. Proces elementarny to
taki, który po wywołaniu musi być albo zakończony powodzeniem, albo jeśli z jakiegoś
powodu nie jest możliwe jego wykonanie, musi anulować wszystkie spowodowane przez
siebie zmiany. Ponadto proces elementarny musi być wykonany w jednym miejscu bez
przestojów czasowych.
Notacją używaną do reprezentacji kolejnych etapów dekompozycji funkcjonalnej są
diagramy przepływu danych (DFDs – ang. Data Flow Diagrams). DFDs zostały
zaproponowane przez Ch. Gane i T. Sarson w 1977 r., a następnie rozpowszechnione przez
E. Yourdon i T. DeMarco. DFDs prezentują, jakie dane oraz w jaki sposób przepływają i są
przetwarzane w systemie [6], [9], [10]. Model procesów rozpoczyna się od stworzenia
diagramu kontekstowego (rys. 1), na którym system reprezentowany jest jako jeden proces.
Diagram kontekstowy poprzez lokalizację system w środowisku współpracujących z nim
obiektów zewnętrznych, wyznacza granice systemu [5], [9], [10]. Część komunikatów
występujących na tym diagramie ma formę zagregowaną (np. zamówienie, oferta,
dokumenty magazynowe) i zostanie rozbita na kilka przepływów na kolejnych poziomach
hierarchii.
pl
s.
da
.b
w
w
Rys. 1. Diagram kontekstowy (poziom 0)
243
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski
Następnym etapem jest dekompozycja procesu z diagramu kontekstowego na podstawowe
funkcje systemu: układanie planu wydawniczego, promocja i marketing, sprzedaż,
gospodarka magazynowa oraz raportowanie. W ten sposób powstaje diagram systemowy
(rys. 2). Ponieważ proces raportowanie „przecina w poprzek” (ang. cross-cut) wszystkie
pozostałe procesy, został przedstawiony na osobnym diagramie (rys. 3).
w
pl
s.
da
.b
w
w
Rys. 2. Diagram systemowy (poziom 1)
244
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Informatyzacja wydawnictwa - model systemu
w
w
w
Rys. 3. Raportowanie
da
.b
Ponieważ procesy z diagramu systemowego są bardzo ogólne, każdy z nich musi być dalej
analizowany na bardziej szczegółowym poziomie abstrakcji, tworząc tym samym kolejny
poziom dekompozycji. Na diagramie z rys. 4 przedstawiono proces ustalania planu
wydawniczego. Autor za pośrednictwem Internetu zgłasza propozycję wydania własnej
publikacji.
Do zgłoszonych propozycji wydawniczych dostęp mają recenzenci w celu ich oceny.
Na podstawie wystawionych recenzji, ewentualnych opinii klientów odnośnie danego
autora, analizy sprzedaży innych publikacji danego autora oraz przewidzianego na dany rok
budżetu Kolegium Redakcyjne podejmuje decyzję o przyjęciu do druku lub odrzuceniu
danej publikacji.
publikacja do recenzji
Autor
Recenzent
Recenzowanie
publikacji
propozycja
publikacji
recenzja
Rejestracja
propozycji
wydawniczych
Propozycje
wydawnicze
Pozycje
wydawnicze
pl
s.
decyzja
akceptacji lub
odrzucenia
zgłoszonej
publikacji
Pobieranie zgłoszeń
Plan
Wydawnczy
Uzupełnianie
planu wydawniczego
zrecenzowana
publikacja
zakwalifikowana publikacja
Kolegium
Redakcyjne
Rys. 4. Diagram przepływu danych (poziom 2) – ustalanie planu wydawniczego
Wydrukowane publikacje trafiają do magazynu, gdzie są składowane do momentu
sprzedaży (rys. 5). W momencie przyjęcia dostawy magazynier drukuje w dwóch kopiach
i podpisuje dokument MM oraz wprowadza do systemu zmianę stanu posiadanych
publikacji. Jeden egzemplarz dokumentu MM służy do pokwitowania odbioru, a drugi
245
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski
przechowywany jest w magazynie. Analogicznie, w momencie wydania publikacji
z magazynu drukowany jest w dwóch egzemplarzach dokument WZ. Podczas
inwentaryzacji rzeczywisty stan magazynu porównywany jest z spisem księgowym,
generowanym na podstawie informacji przechowywanych w systemie.
przyjęcie publikacji
w
Pozycje
wydawnicze
liczba przyjętych
publikacji
dokument MM
w
dokument WZ
Stan
magazynu
wydanie publikacji
Magazynier
liczba wydanych
publikacji
da
.b
w
spis księgowy
generowanie spisu
księgowego
Rys. 5. Diagram przepływu danych (poziom 2) – gospodarka magazynowa
Kolejny diagram poziomu 2 (rys. 6) powstał w wyniku dekompozycji procesu promocja
i marketing. Na podstawie informacji przechowywanych w systemie generowany jest
katalog wydawniczy w postaci serwisu WWW. Ponadto zarejestrowani klienci mogą
otrzymywać ofertę indywidualną, informującą o promocji lub wydaniu nowej pozycji.
Zasady i reguły promocji ustala Dział Marketingu. Wbudowany moduł CRM wspomaga
przygotowywanie ofert indywidualnych analizując dotychczasowe zakupy klientów oraz
uwzględniając podane przy rejestracji obszary zainteresowań.
Pozycje
wydawnicze
pl
s.
Dział
marketingu
Generowanie oferty
w serwisie WWW
oferta
zbiorowa
zasady
i reguły
promocji
Tworzenie oferty
zindywidualizowanej
oferta indywidualna
Klient
formularz
rejestracyjny
Zamówienia
sprzedaży
Dane klientów
Rejestrowanie
klientów
Rys. 6. Diagram przepływu danych (poziom 2) – promocja i marketing
246
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Informatyzacja wydawnictwa - model systemu
formularz oceny
i komentarza
rejestrowanie opinii
klientów
Pozycje
wydawnicze
Klient
propozycja
zamówienia
potwierdzenie
zamówienia
status
zamówienia
weryfikowanie
zamówienia
w
prośba o
potwierdzenie
informowanie o
zmianie statusu
zamówienia
zatwierdzanie
zamówienia
Stan
magazynu
w
zamówienie
zweryfikowane
Zamówienia
sprzedaży
w
rejestrowanie
zamówienia
przekazywanie
zamówienia do
realizacji
Dane klientów
da
.b
rejestrowanie
zmian statusu
zamówienia
zamówienie
przez Internet
faktura
zamówienie
tradycyjne
status
zamówienia
Dział
sprzedaży
Rys. 7. Diagram przepływu danych (poziom 2) – sprzedaż
pl
s.
Procesy powstałe w wyniku dekompozycji procesu sprzedaż przedstawiono na rys. 7.
Chcąc dokonać zakupu można złożyć zamówienie poprzez Internet lub przyjść osobiście
do sklepu. W sklepie zamówienie wprowadza do systemu osoba z Działu Sprzedaży.
W momencie złożenia zamówienia przez Internet sprawdzany jest stan magazynu i jeśli
realizacja zamówienia jest możliwa rezerwowane są odpowiednie pozycje wydawnicze.
Jeśli stan magazynu uniemożliwia realizację zamówienia w całości system proponuje
klientowi ograniczenie zamówienia. Zamówienie złożone przez Internet zanim zostanie
przekazane do realizacji wymaga potwierdzenia klienta. Dział sprzedaży do każdego
zatwierdzonego zamówienia drukuje fakturę i wysyła paczkę do klienta (poza systemem).
Kolejne etapy realizacji zamówienia odnotowywane są w systemie, a klient jest o nich
informowany. Klient po opłaceniu przesyłki może wystawić komentarz do kupionych
publikacji.
Ponieważ procesy przedstawione na drugim poziomie hierarchii dostarczają
wystarczająco dużo informacji do implementacji systemu, dalsza dekompozycja nie jest
konieczna.
4.2 Model danych
Model danych oznacza zintegrowany, niezależny od implementacji zbiór wymagań
dotyczący danych przechowywanych w SI. Modelowanie danych jest techniką
247
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski
w
organizowania danych w struktury umożliwiające ich efektywne przechowywanie
i manipulowanie [1], [7], [9]. Do najbardziej popularnych, uzupełniających się
formalizmów modelowania danych na poziomie koncepcyjnym należą normalizacja
i modelowania związków encji [1], [9], [10].
Normalizacja jest podejściem typu „od dołu do góry” (ang. bottom-up). Polega na
zebraniu wszystkich danych, które muszą być przechowywane w systemie, a następnie
grupowaniu ich zgodnie z zasadami normalizacji przedstawionymi w pracy E. Codda
z 1970 r. [1], [3], [4], [7]. Z kolei model związków encji (ERD - ang. Entity Relationship
Diagram) został zaproponowania w 1976 r. przez P. Chena jako metoda projektowania „z
góry na dół” (ang. top-down). ERD umożliwia identyfikację encji i związków między nimi
oraz przedstawienie ich w postaci graficznej [1], [2], [4], [6], [7], [8], [9], [10].
Diagram przedstawiony na rys 8. został wykonany poprzez zastosowanie modelowania
związków encji przy jednoczesnym uwzględnieniu zasad normalizacji. Aby ułatwić
transformację modelu ERD w schemat relacyjnej bazy danych nie używano związków
„wiele do wielu”. Poniższe informacje stanowią niezbędne dla fazy implementacji
uzupełnienie diagramu:
1) Atrybuty takie jak typ_zaplaty, typ_przesylki, typ_rachunku oraz status
w modelu fizycznym zostaną przeniesione do tabel słownikowych.
2) Atrybut id_adresu w encji Zamowienie wskazuje adres, pod który ma zostać
dostarczona przesyłka.
3) Funkcje, jakie konkretna osoba może pełnić w systemie określone są przez listę
przyznanych jej uprawnień, np. klient, autor, recenzent, redaktor (redaktor to autor
odpowiedzialny za redakcję).
4) Instancję
Zgloszenia_wydawniczego
tworzy
redaktor.
Instancję
Decyzji_wydawniczej i Recenzji tworzy osoba reprezentująca Kolegium
Redakcyjne. Wartość atrybutu data i opinia dla konkretnej recenzji w momencie
tworzenia jest pusta, natomiast id_recenzenta wskazuje osobę, która może opinię
wystawić.
5) Komentarz do danej publikacji może wystawić tylko osoba, która daną publikację
kupiła.
6) Każda publikacja może być oferowana do sprzedaży w różnych okresach po różnych
cenach. Oferta aktualnie obowiązująca ma wartości NULL dla atrybutu oferta_do.
Brak dostępnych egzemplarzy danej publikacji w magazynie powoduje wyświetlenie
stosownej informacji w katalogu ofertowym.
7) Atrybut zamowione w encji Publikacja_w_magazynie zwiększany jest w momencie
złożenia przez klienta zamówienia. W momencie wydania publikacji z magazynu w
ramach jednej transakcji wartość atrybutu zmowione ulega inkrementacji, a wartość
atrybutu dostepne dekrementacji.
8) Publikacje, które w ogóle nie zostały zgłoszone do magazynu pojawiają się
w księgarni w dziale zapowiedzi.
9) Ponieważ zamówienie może być dostarczone pod inny adres niż adres klienta,
w tabeli Zamowienie umieszczono klucz obcy id_adresu wskazujący miejsce
dostawy. Pusta wartość tego atrybutu oznacza, że adres klienta pokrywa się
z adresem dostawy.
10) Atrybut koszt w encji Zamowienie jest całkowitym kosztem brutto uwzględniającym
koszt przesyłki oraz ewentualny rabat dla stałych klientów.
11) Klient może złożyć zamówienie w imieniu podmiotu gospodarczego. W tym celu
najpierw musi zdefiniować instancję encji Organizacja. Następnie dokonując
zamówienia klient może wskazać organizację, na którą ma zostać wystawiona
faktura.
pl
s.
da
.b
w
w
248
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
Informatyzacja wydawnictwa - model systemu
12) W przypadku, gdy klient indywidualny chce otrzymać fakturę wartość atrybutu
id_organizacji w encji Faktura pozostaje pusta.
13) W przypadku, gdy klientowi wystarczy rachunek uproszczony instancja encji
Faktura w ogóle nie jest tworzona.
w
pl
s.
da
.b
w
w
Rys. 8. Diagram związków encji
249
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007
A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski
5 Podsumowanie
w
Model systemu został wykonany za pomocą narzędzi i technik metodologii strukturalnej.
O wyborze tej metodologii przesądziły następujące czynniki:
− niewielka złożoność systemu (główna część systemu to front-end do bazy danych),
− dobre dopasowanie dekompozycji funkcjonalnej do modularności aplikacji webowej,
− płynne przejście od modelu strukturalnego do implementacji aplikacji webowej.
Zaproponowany system usprawni procesy biznesowe, w wyniku czego poprawi się
konkurencyjność wydawnictwa na arenie akademickiej. Dzięki zastosowaniu elektronicznej
wymiany dokumentów można wyeliminować niektóre typy dokumentów papierowych oraz
zredukować niektóre czynności wykonywane przez pracowników, np.: fizyczne
przenoszenie dokumentów, powiadomienia telefonicznie, uzyskanie podpisu. Łatwy dostęp
do informacji usprawnia także podejmowanie decyzji na szczeblu taktyczno-decyzyjnym.
Ponadto zgromadzenie danych w jednym miejscu ułatwia tworzenie raportów oraz
oszczędza czas osobom przygotowującym raporty. System wykorzystuje potencjał
Internetu. Serwis e-commerce kształtuje obraz wydawnictwa nowoczesnego oraz przynosi
wymierne korzyści ekonomiczne. Zniesienie ograniczeń czasu i przestrzeni umożliwia
zwiększenie udziału w rynku, a co za tym idzie dotarcie do szerszego grona klientów.
1.
2.
da
.b
w
w
Literatura
pl
s.
Beynon-Davies P.: Systemy baz danych. WNT, Warszawa 2000.
Chen P. P. S.: The Entity-Relationship Model - Toward a Unified View of Data. ACM
Transactions on Database Systems, Vol. 1, No. 1, March 1976, pp. 9 - 36.
3. Codd E. F.: A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks. Communications of the
ACM, Vol. 13, No. 6, June 1970, pp. 377-387.
4. Date C. J.: An Introduction to Database Systems. Addison Wesley, Boston 2003.
5. Davis W. S., Yen D. C.: The Information System Consultant's Handbook - System Analysis and
Design. CRC Press, New York 1999.
6. Jaszkiewicz A. : Inżynieria oprogramowania. Helion, Gliwice 1997.
7. Ullman J. D., Widom J.: Podstawowy wykład z systemów baz danych. WNT, Warszawa 2001.
8. Wieringa R. J., Design Methods for Reactive Systems: Yourdon, Statemate, and the UML.
Morgan Kaufmann Publishers, San Francisco 2003.
9. Wrycza S.: Analiza i projektowanie systemów informatycznych zarządzania. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 1999.
10. Yourdon E.: Współczesna analiza strukturalna. WNT, Warszawa 1996.
250
(c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007