pobierz plik referatu
Transkrypt
pobierz plik referatu
Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 Rozdział 23 w Informatyzacja wydawnictwa – model systemu w da .b w Streszczenie. Technologie informatyczne w gospodarce opartej na wiedzy stanowią kluczowy czynnik rozwoju. Skuteczne prowadzenie działalności i konkurowanie na wolnym rynku stało się niemal niemożliwe bez wsparcia ze strony sprawnego i wydajnego systemu informatycznego. W niniejszym rozdziale przedstawiono propozycję modelu systemu informatycznego wspierającego wybrane procesy biznesowe Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego. Model został wykonany zgodnie z zaleceniami metodologii strukturalnej. 1 Wprowadzenie pl s. Globalizacja, oraz burzliwe otoczenie, w jakim przyszło funkcjonować współczesnym organizacjom wymusza dostosowywanie się do reguł tzw. nowej ekonomii. W dobie nowej ekonomii tradycyjne czynniki produkcji takie jak kapitał, ziemia i surowce naturalne ustąpiły miejsca informacji i wiedzy. Posiadanie dokładnej, kompletnej i łatwo dostępnej informacji przesądza o biznesowym sukcesie lub porażce organizacji. Wraz z rozowjem technologii informatycznych, środki do efektywnego gromadzenia i przetwarzania informacji, stały się powszechnie dostępne. Przedmiotem niniejszej pracy jest propozycja modelu systemu informatycznego (SI) wspierającego wybrane procesy biznesowe Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego. Model SI poprzedzono analizą procesów biznesowych wydawnictwa, ich udokumentowaniem, a następnie wskazaniem, dla których z nich można poprawić efektywność poprzez ich komputeryzację. Struktura niniejszego rozdziału jest następująca. W punkcie drugim wymieniono obszary działalności Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego. W punkcie trzecim wskazano obszary, które mogłyby być wykonywane efektywniej poprzez zastosowanie technologii informatycznych. Następnie zdefiniowano szczegółowe wymagania względem SI wspierającego wskazane obszary. Kolejne dwa podpunkty przedstawiają model systemu wykonany zgodnie z zaleceniami metodologii strukturalnej. Za pomocą diagramów przepływu danych dokonano dekompozycji funkcjonalnej procesów realizowanych przez system, a za pomocą diagramu związków encji przedstawiono konceptualny model danych. Ostatni punkt stanowi podsumowanie pracy oraz uzasadnienie wyboru technik projektowych. Adam Przybyłek, Marta Fiedoruk, Maciej Krajewski Uniwersytet Gdański, Katedra Informatyki Ekonomicznej, ul. Piaskowa 9, 81-824 Sopot, Polska email: [email protected], [email protected], [email protected] (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski 2 Obszary działalności Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego w W roku 1970 z działu wydawniczego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku powstało Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego i obecnie jest najstarszą i największą oficyną wydawniczą działającą w Polsce Północnej. Swoją działalnością obejmuje publikację podręczników akademickich, prac habilitacyjnych, monografii, zeszytów naukowych i wydawnictw informacyjnych. Na podstawie niezbędnej dokumentacji zebranej ze wszystkich wydziałów, specjalny organ powołany do podejmowania decyzji wydawniczych, zwany Kolegium Redakcyjnym, ustala roczny plan wydawniczy. Wszystkie zaakceptowane maszynopisy trafiają następnie do opinii recenzentów. Recenzje wykonywane są na potrzeby wydawnictwa, aby mogło ono zdecydować ostatecznie, czy daną pozycję wydać. Jeśli praca zostanie przyjęta, sporządza się umowę wydawniczą oraz ustala wysokość honorariów autorskich. Są one rozliczane, podobnie jak wynagrodzenia za recenzję, na podstawie poleceń wypłaty przekazywanych do kwestury. Wszelkie niezbędne poprawki niemerytoryczne ustalane są między wydawcą a autorem. Tak przygotowana propozycja wydawnicza wraz z wersją elektroniczną jest ponownie składana do wydawnictwa. Kolejny etap polega na opracowaniu redakcyjnym, czyli ustaleniu m.in. sposobu wydania, rodzaju oprawy, papieru, rozkładu. W pełni gotowa do druku praca trafia do zakładów poligraficznych, z którymi wydawnictwo w drodze przetargu podpisuje umowy. Jakość prac wykonanych przez zakłady poligraficzne jest sprawdzana przez wydawnictwo, które następnie wylicza ostateczną cenę książki. Weryfikacji merytorycznej podlegają również dowody rozliczeń i faktury. W zakresie działalności wydawnictwa znajduje się też prowadzenie magazynu wydawnictw własnych. Ponadto wydawnictwo zajmuje się dystrybucją egzemplarzy bezpłatnych, autorskich, okazowych i obowiązkowych do bibliotek. W celu poinformowania potencjalnych klientów o ofercie wydawnictwa, dwa razy do roku wiosną i jesienią wydawana jest w nakładzie ok. tysiąca sztuk tzw. dysponenda zawierająca zapowiedzi wydawnicze. Jest ona dostępna na wszelkich targach książki, w których Wydawnictwo bierze udział. Dołączana jest także do wysyłanych zamówień. Ponadto informacje o przyszłych publikacjach można znaleźć na witrynie internetowej wydawnictwa. Odbiorcami wydawnictwa są głównie hurtownicy, bibliotekarze oraz księgarze, ale także osoby prywatne. Zakupu można dokonać zarówno w księgarni jak i bezpośrednio w wydawnictwie. Alternatywną formą nabycia książki jest złożenie zlecenia telefonicznie, faxem, pocztą tradycyjną lub elektroniczną. pl s. da .b w w 3 Definicja wymagań funkcjonalnych Brak SI, który w sposób kompleksowy wspomagałby pracę wydawnictwa jest coraz bardziej odczuwalny. Obecne wsparcie informatyczne wydawnictwa sprowadza się jedynie do informacyjnego serwisu WWW. Mnóstwo formularzy i wniosków papierowych wędrujących „z biurka do biurka” ogranicza wydajność wydawnictwa. Brak łatwo dostępnej informacji o zamówieniach historycznych oraz klientach ogranicza także funkcjonowanie działu marketingu. Zarządzanie relacjami z klientem jest obecnie niemożliwe. Wykorzystywany serwis WWW ma charakter statyczny, a zatem musi być przebudowywany za każdym razem, kiedy wykonywana jest aktualizacja katalogu 240 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 Informatyzacja wydawnictwa - model systemu w publikacji. Wiąże się to z dużym nakładem pracy. Ponadto brak możliwości składania zamówień przez formularz WWW przekłada się na niski poziom sprzedaży wysyłkowej. Obserwując serwisy czołowych uczelni publicznych nietrudno zauważyć, że konkurencja jest daleko z przodu. W wyniku przeprowadzenia szczegółowej analizy biznesowej oraz konsultacji z kierownictwem wydawnictwa postanowiono wykonać model SI wspierającego funkcjonowanie wydawnictwa. Zdecydowano, że informatyzacją zostaną objęte następujące obszary działalności: promocja i marketing, sprzedaż, zarządzanie planem wydawniczym, gospodarka magazynowa. Na podstawie oczekiwań przyszłych użytkowników systemu zdefiniowano następujące wymagania. Projekt informatyzacji wydawnictwa stawia sobie dwa cele: zwiększenie udziału w rynku oraz usprawnienie organizacji zarówno na szczeblu operacyjnym jak i taktycznostrategicznym. Usprawnienie na poziomie operacyjnym osiągnięte zostanie poprzez wprowadzenie elektronicznego obiegu dokumentów. W proponowanym systemie zgłoszenie propozycji wydawniczej odbywać się będzie drogą elektroniczną. W tym celu potencjalny autor otrzyma specjalne konto, poprzez które będzie mógł wypełnić stosowny formularz. Założone konto będzie w przyszłości służyć do śledzenia sprzedaży własnych książek. Konta w systemie otrzymają także członkowie Kolegium Redakcyjnego. Poprzez te konta będą mieli wgląd do zgłoszonych propozycji w celu ustalenia planu wydawniczego. Decyzja o akceptacji lub odrzuceniu zgłoszenia wydawniczego zostanie przez system automatycznie przekazana do autorów. Również informacje o stanie magazynu będą dostępne poprzez system. W celu zapewnienia ich aktualności pracownik magazynu będzie odnotowywał każdą dostawę oraz wydanie książek. Dodatkowo, co miesiąc przeprowadzana będzie inwentaryzacja, aby dane zawarte w systemie były jak najbardziej wiarygodne, co zmniejsza ryzyko przyjęcia zamówienia, którego zaakceptowanie nie będzie poparte rzeczywistym stanem magazynu. Z kolei usprawnienie na szczeblu taktyczno-strategicznym osiągnięte zostanie poprzez wdrożenie podsystemu wspierania kierownictwa (ESS - ang. Executive Support System). Na podstawie zebranych danych (sprzedaż, opinie klientów) ESS będzie dostarczać w postaci raportów informacje dotyczące wydanych publikacji. Informacje te znacząco ułatwią budowę planu wydawniczego dostosowanego do potrzeb rynku, posłużą przy wyborze recenzentów oraz będą cennym zasobem dla działu marketingu. Generowane przez ESS raporty będą zawierały zestawienia: − sprzedaży za dany okres, − najlepiej sprzedające się książki w danym okresie, − zakupy dokonane przez danego klienta, − TOP 10 – pozycje najwyżej ocenione przez klientów, − autorów, których książki sprzedają się w największych nakładach. Na podstawie zestawień kierownictwo wnioskuje o jakości wydawanych publikacji, a pośrednio także o trafności recenzji. Ponadto raporty umożliwią poznać gusta i preferencje klientów oraz wskazać dziedziny, które są dostatecznie rozwinięte, a w których trzeba poszerzyć ofertę. Wybrane informacje z raportów będą również udostępnione klientom, aby ułatwić im wybór odpowiedniej dla siebie publikacji. Zwiększenie udziału w rynku zrealizowane będzie poprzez usprawnienie promocji oraz sprzedaży własnych publikacji za pośrednictwem Internetu. Za prowadzenie serwisu internetowego wydawnictwa odpowiedzialny jest Dział Marketingu. Dział ten odpowiada za aktualizacje tematycznego katalogu publikacji, które zostały wydane, a także do konstruowania specjalnego katalogu zapowiedzi wydawniczych. Każda pozycja zawarta w katalogu posiada zdjęcie okładki, spis treści, krótki opis, cenę oraz oceny i komentarze klientów, którzy wcześniej zakupili daną pozycję. pl s. da .b w w 241 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski w Każdy klient indywidualny czy reprezentujący podmiot gospodarczy może bez uprzedniego zarejestrowania się przeglądać oba katalogi. Aby zamówić książki należy się zarejestrować. Zainteresowany podaje swoje dane osobowe, NIP, e-mail oraz adres na jaki zostanie wysłane zamówienie. Przedstawiciele firm dodatkowo podają dane firmy. Po każdym zaktualizowaniu katalogu, system stosownie do preferencji klienta może wysłać powiadomienie o dostępnych nowościach. Dzięki temu klient na bieżąco informowany jest o publikacjach z dziedzin, które potencjalnie go interesują. Przygotowanie indywidualnej oferty sprzedaży umożliwi lepsze zaspokojenie potrzeb klienta, co przyczyni się do pozyskania stałych i lojalnych klientów. Opisana funkcjonalność dostarczana jest w ramach uproszczonego modułu zarządzania relacjami z klientem (CRM – ang. Customer Relationship Management). Należy jednak podkreślić, że moduł CRM ma umożliwiać jedynie prostą analizę preferencji i zachowań klientów. Bardziej zaawansowana analiza danych w postaci odkrywania znaczących związków, wzorców i trendów będzie możliwa poprzez zewnętrzne narzędzia eksploracji danych. Klient przeglądając katalog może dodać pożądane pozycje do koszyka. Zamówienie składane jest na podstawie stworzonego koszyka, przy czym wymaga się, aby zamawiający był zalogowany. W momencie złożenia zamówienia system sprawdza dostępność zamówionych pozycji. Jeżeli nie ma możliwości zrealizowania zamówienia w całości system proponuje odpowiednio zawęzić składane zamówienie. Złożenie zamówienia powoduje równoczesne zarezerwowanie odpowiednich pozycji w magazynie oraz wysłanie do klienta prośby o potwierdzenie. Nowo złożone zamówienie otrzymuje status „do weryfikacji”. Zamówienie, które w ciągu 3 dni nie zostanie potwierdzone zostaje usunięte, a odpowiednie pozycje zostają zwolnione z rezerwacji. Potwierdzone zamówienie otrzymuje status „w trakcie realizacji” oraz informowany o nim jest Dział Sprzedaży, gdzie książki są pakowane i wysyłane do klientów. System wspiera gospodarkę magazynową poprzez możliwość generowania kwitów magazynowych, dokumentujących zmiany stanu magazynu. Zmiany stanu rejestrowane są na podstawie dokumentów wydania zewnętrznego (WZ) i przesunięcia międzymagazynowego (MM), za których drukowanie oraz przechowywanie odpowiedzialny jest magazynier. W momencie wysłania książek Dział Sprzedaży zmienia status zamówienia na „wysłane”. Jeśli klient nie odbierze zamówionej przesyłki i przesyłka zostanie zwrócona, Dział Sprzedaży zmienia status zamówienia na „nieodebrane”. Odebrane i opłacone zamówienia zostają odnotowane w systemie jako „zamknięte”. Wówczas klient otrzymuje prawo do wystawienia oceny oraz komentarza do zakupionych pozycji. pl s. da .b w w 4 Model systemu Model to uproszczony obraz fragmentu rzeczywistości zwanego dziedziną przedmiotową, pomijający detale nieistotne w rozpatrywanym aspekcie. Analiza to metoda badań polegająca na wyodrębnieniu z dziedziny przedmiotowej elementów, z których każdy jest poznawany oddzielnie a jednocześnie jako część określonej całości. Do wykonania modelu SI wspomagającego funkcjonowanie wydawnictwa wykorzystano techniki analizy strukturalnej. Cechą charakterystyczną analizy strukturalnej jest oddzielne modelowanie danych i funkcji [5], [6], [9], [10]. 242 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 Informatyzacja wydawnictwa - model systemu 4.1 Model procesów w Koncepcją leżącą u podstaw analizy procesów jest dekompozycja funkcjonalna. Podejście to polega na rozbijaniu procesów realizowanych przez system na podprocesy i analizowaniu ich na coraz niższym poziomie abstrakcji, aż do momentu uzyskania wystarczającego poziomu szczegółowości. Wystarczający poziom szczegółowości zwykle oznacza osiągnięcie poziomu procesów elementarnych [6], [8], [10]. Proces elementarny to taki, który po wywołaniu musi być albo zakończony powodzeniem, albo jeśli z jakiegoś powodu nie jest możliwe jego wykonanie, musi anulować wszystkie spowodowane przez siebie zmiany. Ponadto proces elementarny musi być wykonany w jednym miejscu bez przestojów czasowych. Notacją używaną do reprezentacji kolejnych etapów dekompozycji funkcjonalnej są diagramy przepływu danych (DFDs – ang. Data Flow Diagrams). DFDs zostały zaproponowane przez Ch. Gane i T. Sarson w 1977 r., a następnie rozpowszechnione przez E. Yourdon i T. DeMarco. DFDs prezentują, jakie dane oraz w jaki sposób przepływają i są przetwarzane w systemie [6], [9], [10]. Model procesów rozpoczyna się od stworzenia diagramu kontekstowego (rys. 1), na którym system reprezentowany jest jako jeden proces. Diagram kontekstowy poprzez lokalizację system w środowisku współpracujących z nim obiektów zewnętrznych, wyznacza granice systemu [5], [9], [10]. Część komunikatów występujących na tym diagramie ma formę zagregowaną (np. zamówienie, oferta, dokumenty magazynowe) i zostanie rozbita na kilka przepływów na kolejnych poziomach hierarchii. pl s. da .b w w Rys. 1. Diagram kontekstowy (poziom 0) 243 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski Następnym etapem jest dekompozycja procesu z diagramu kontekstowego na podstawowe funkcje systemu: układanie planu wydawniczego, promocja i marketing, sprzedaż, gospodarka magazynowa oraz raportowanie. W ten sposób powstaje diagram systemowy (rys. 2). Ponieważ proces raportowanie „przecina w poprzek” (ang. cross-cut) wszystkie pozostałe procesy, został przedstawiony na osobnym diagramie (rys. 3). w pl s. da .b w w Rys. 2. Diagram systemowy (poziom 1) 244 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 Informatyzacja wydawnictwa - model systemu w w w Rys. 3. Raportowanie da .b Ponieważ procesy z diagramu systemowego są bardzo ogólne, każdy z nich musi być dalej analizowany na bardziej szczegółowym poziomie abstrakcji, tworząc tym samym kolejny poziom dekompozycji. Na diagramie z rys. 4 przedstawiono proces ustalania planu wydawniczego. Autor za pośrednictwem Internetu zgłasza propozycję wydania własnej publikacji. Do zgłoszonych propozycji wydawniczych dostęp mają recenzenci w celu ich oceny. Na podstawie wystawionych recenzji, ewentualnych opinii klientów odnośnie danego autora, analizy sprzedaży innych publikacji danego autora oraz przewidzianego na dany rok budżetu Kolegium Redakcyjne podejmuje decyzję o przyjęciu do druku lub odrzuceniu danej publikacji. publikacja do recenzji Autor Recenzent Recenzowanie publikacji propozycja publikacji recenzja Rejestracja propozycji wydawniczych Propozycje wydawnicze Pozycje wydawnicze pl s. decyzja akceptacji lub odrzucenia zgłoszonej publikacji Pobieranie zgłoszeń Plan Wydawnczy Uzupełnianie planu wydawniczego zrecenzowana publikacja zakwalifikowana publikacja Kolegium Redakcyjne Rys. 4. Diagram przepływu danych (poziom 2) – ustalanie planu wydawniczego Wydrukowane publikacje trafiają do magazynu, gdzie są składowane do momentu sprzedaży (rys. 5). W momencie przyjęcia dostawy magazynier drukuje w dwóch kopiach i podpisuje dokument MM oraz wprowadza do systemu zmianę stanu posiadanych publikacji. Jeden egzemplarz dokumentu MM służy do pokwitowania odbioru, a drugi 245 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski przechowywany jest w magazynie. Analogicznie, w momencie wydania publikacji z magazynu drukowany jest w dwóch egzemplarzach dokument WZ. Podczas inwentaryzacji rzeczywisty stan magazynu porównywany jest z spisem księgowym, generowanym na podstawie informacji przechowywanych w systemie. przyjęcie publikacji w Pozycje wydawnicze liczba przyjętych publikacji dokument MM w dokument WZ Stan magazynu wydanie publikacji Magazynier liczba wydanych publikacji da .b w spis księgowy generowanie spisu księgowego Rys. 5. Diagram przepływu danych (poziom 2) – gospodarka magazynowa Kolejny diagram poziomu 2 (rys. 6) powstał w wyniku dekompozycji procesu promocja i marketing. Na podstawie informacji przechowywanych w systemie generowany jest katalog wydawniczy w postaci serwisu WWW. Ponadto zarejestrowani klienci mogą otrzymywać ofertę indywidualną, informującą o promocji lub wydaniu nowej pozycji. Zasady i reguły promocji ustala Dział Marketingu. Wbudowany moduł CRM wspomaga przygotowywanie ofert indywidualnych analizując dotychczasowe zakupy klientów oraz uwzględniając podane przy rejestracji obszary zainteresowań. Pozycje wydawnicze pl s. Dział marketingu Generowanie oferty w serwisie WWW oferta zbiorowa zasady i reguły promocji Tworzenie oferty zindywidualizowanej oferta indywidualna Klient formularz rejestracyjny Zamówienia sprzedaży Dane klientów Rejestrowanie klientów Rys. 6. Diagram przepływu danych (poziom 2) – promocja i marketing 246 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 Informatyzacja wydawnictwa - model systemu formularz oceny i komentarza rejestrowanie opinii klientów Pozycje wydawnicze Klient propozycja zamówienia potwierdzenie zamówienia status zamówienia weryfikowanie zamówienia w prośba o potwierdzenie informowanie o zmianie statusu zamówienia zatwierdzanie zamówienia Stan magazynu w zamówienie zweryfikowane Zamówienia sprzedaży w rejestrowanie zamówienia przekazywanie zamówienia do realizacji Dane klientów da .b rejestrowanie zmian statusu zamówienia zamówienie przez Internet faktura zamówienie tradycyjne status zamówienia Dział sprzedaży Rys. 7. Diagram przepływu danych (poziom 2) – sprzedaż pl s. Procesy powstałe w wyniku dekompozycji procesu sprzedaż przedstawiono na rys. 7. Chcąc dokonać zakupu można złożyć zamówienie poprzez Internet lub przyjść osobiście do sklepu. W sklepie zamówienie wprowadza do systemu osoba z Działu Sprzedaży. W momencie złożenia zamówienia przez Internet sprawdzany jest stan magazynu i jeśli realizacja zamówienia jest możliwa rezerwowane są odpowiednie pozycje wydawnicze. Jeśli stan magazynu uniemożliwia realizację zamówienia w całości system proponuje klientowi ograniczenie zamówienia. Zamówienie złożone przez Internet zanim zostanie przekazane do realizacji wymaga potwierdzenia klienta. Dział sprzedaży do każdego zatwierdzonego zamówienia drukuje fakturę i wysyła paczkę do klienta (poza systemem). Kolejne etapy realizacji zamówienia odnotowywane są w systemie, a klient jest o nich informowany. Klient po opłaceniu przesyłki może wystawić komentarz do kupionych publikacji. Ponieważ procesy przedstawione na drugim poziomie hierarchii dostarczają wystarczająco dużo informacji do implementacji systemu, dalsza dekompozycja nie jest konieczna. 4.2 Model danych Model danych oznacza zintegrowany, niezależny od implementacji zbiór wymagań dotyczący danych przechowywanych w SI. Modelowanie danych jest techniką 247 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski w organizowania danych w struktury umożliwiające ich efektywne przechowywanie i manipulowanie [1], [7], [9]. Do najbardziej popularnych, uzupełniających się formalizmów modelowania danych na poziomie koncepcyjnym należą normalizacja i modelowania związków encji [1], [9], [10]. Normalizacja jest podejściem typu „od dołu do góry” (ang. bottom-up). Polega na zebraniu wszystkich danych, które muszą być przechowywane w systemie, a następnie grupowaniu ich zgodnie z zasadami normalizacji przedstawionymi w pracy E. Codda z 1970 r. [1], [3], [4], [7]. Z kolei model związków encji (ERD - ang. Entity Relationship Diagram) został zaproponowania w 1976 r. przez P. Chena jako metoda projektowania „z góry na dół” (ang. top-down). ERD umożliwia identyfikację encji i związków między nimi oraz przedstawienie ich w postaci graficznej [1], [2], [4], [6], [7], [8], [9], [10]. Diagram przedstawiony na rys 8. został wykonany poprzez zastosowanie modelowania związków encji przy jednoczesnym uwzględnieniu zasad normalizacji. Aby ułatwić transformację modelu ERD w schemat relacyjnej bazy danych nie używano związków „wiele do wielu”. Poniższe informacje stanowią niezbędne dla fazy implementacji uzupełnienie diagramu: 1) Atrybuty takie jak typ_zaplaty, typ_przesylki, typ_rachunku oraz status w modelu fizycznym zostaną przeniesione do tabel słownikowych. 2) Atrybut id_adresu w encji Zamowienie wskazuje adres, pod który ma zostać dostarczona przesyłka. 3) Funkcje, jakie konkretna osoba może pełnić w systemie określone są przez listę przyznanych jej uprawnień, np. klient, autor, recenzent, redaktor (redaktor to autor odpowiedzialny za redakcję). 4) Instancję Zgloszenia_wydawniczego tworzy redaktor. Instancję Decyzji_wydawniczej i Recenzji tworzy osoba reprezentująca Kolegium Redakcyjne. Wartość atrybutu data i opinia dla konkretnej recenzji w momencie tworzenia jest pusta, natomiast id_recenzenta wskazuje osobę, która może opinię wystawić. 5) Komentarz do danej publikacji może wystawić tylko osoba, która daną publikację kupiła. 6) Każda publikacja może być oferowana do sprzedaży w różnych okresach po różnych cenach. Oferta aktualnie obowiązująca ma wartości NULL dla atrybutu oferta_do. Brak dostępnych egzemplarzy danej publikacji w magazynie powoduje wyświetlenie stosownej informacji w katalogu ofertowym. 7) Atrybut zamowione w encji Publikacja_w_magazynie zwiększany jest w momencie złożenia przez klienta zamówienia. W momencie wydania publikacji z magazynu w ramach jednej transakcji wartość atrybutu zmowione ulega inkrementacji, a wartość atrybutu dostepne dekrementacji. 8) Publikacje, które w ogóle nie zostały zgłoszone do magazynu pojawiają się w księgarni w dziale zapowiedzi. 9) Ponieważ zamówienie może być dostarczone pod inny adres niż adres klienta, w tabeli Zamowienie umieszczono klucz obcy id_adresu wskazujący miejsce dostawy. Pusta wartość tego atrybutu oznacza, że adres klienta pokrywa się z adresem dostawy. 10) Atrybut koszt w encji Zamowienie jest całkowitym kosztem brutto uwzględniającym koszt przesyłki oraz ewentualny rabat dla stałych klientów. 11) Klient może złożyć zamówienie w imieniu podmiotu gospodarczego. W tym celu najpierw musi zdefiniować instancję encji Organizacja. Następnie dokonując zamówienia klient może wskazać organizację, na którą ma zostać wystawiona faktura. pl s. da .b w w 248 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 Informatyzacja wydawnictwa - model systemu 12) W przypadku, gdy klient indywidualny chce otrzymać fakturę wartość atrybutu id_organizacji w encji Faktura pozostaje pusta. 13) W przypadku, gdy klientowi wystarczy rachunek uproszczony instancja encji Faktura w ogóle nie jest tworzona. w pl s. da .b w w Rys. 8. Diagram związków encji 249 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007 Rozdział monografii: 'Bazy Danych: Nowe Technologie', Kozielski S., Małysiak B., Kasprowski P., Mrozek D. (red.), WKŁ 2007 A. Przybyłek, M. Fiedoruk, M. Krajewski 5 Podsumowanie w Model systemu został wykonany za pomocą narzędzi i technik metodologii strukturalnej. O wyborze tej metodologii przesądziły następujące czynniki: − niewielka złożoność systemu (główna część systemu to front-end do bazy danych), − dobre dopasowanie dekompozycji funkcjonalnej do modularności aplikacji webowej, − płynne przejście od modelu strukturalnego do implementacji aplikacji webowej. Zaproponowany system usprawni procesy biznesowe, w wyniku czego poprawi się konkurencyjność wydawnictwa na arenie akademickiej. Dzięki zastosowaniu elektronicznej wymiany dokumentów można wyeliminować niektóre typy dokumentów papierowych oraz zredukować niektóre czynności wykonywane przez pracowników, np.: fizyczne przenoszenie dokumentów, powiadomienia telefonicznie, uzyskanie podpisu. Łatwy dostęp do informacji usprawnia także podejmowanie decyzji na szczeblu taktyczno-decyzyjnym. Ponadto zgromadzenie danych w jednym miejscu ułatwia tworzenie raportów oraz oszczędza czas osobom przygotowującym raporty. System wykorzystuje potencjał Internetu. Serwis e-commerce kształtuje obraz wydawnictwa nowoczesnego oraz przynosi wymierne korzyści ekonomiczne. Zniesienie ograniczeń czasu i przestrzeni umożliwia zwiększenie udziału w rynku, a co za tym idzie dotarcie do szerszego grona klientów. 1. 2. da .b w w Literatura pl s. Beynon-Davies P.: Systemy baz danych. WNT, Warszawa 2000. Chen P. P. S.: The Entity-Relationship Model - Toward a Unified View of Data. ACM Transactions on Database Systems, Vol. 1, No. 1, March 1976, pp. 9 - 36. 3. Codd E. F.: A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks. Communications of the ACM, Vol. 13, No. 6, June 1970, pp. 377-387. 4. Date C. J.: An Introduction to Database Systems. Addison Wesley, Boston 2003. 5. Davis W. S., Yen D. C.: The Information System Consultant's Handbook - System Analysis and Design. CRC Press, New York 1999. 6. Jaszkiewicz A. : Inżynieria oprogramowania. Helion, Gliwice 1997. 7. Ullman J. D., Widom J.: Podstawowy wykład z systemów baz danych. WNT, Warszawa 2001. 8. Wieringa R. J., Design Methods for Reactive Systems: Yourdon, Statemate, and the UML. Morgan Kaufmann Publishers, San Francisco 2003. 9. Wrycza S.: Analiza i projektowanie systemów informatycznych zarządzania. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999. 10. Yourdon E.: Współczesna analiza strukturalna. WNT, Warszawa 1996. 250 (c) Copyright by Politechnika Śląska, Instytut Informatyki, Gliwice 2007