docProgram profilaktyki - Braille.bydgoszcz.pl
download 
Reklamacja Transkrypt
Program profilaktyki - Braille.bydgoszcz.pl
SPECJALNY OŚRODEK SZKOLNO – WYCHOWAWCZY NR 1 DLA DZIECI I MŁODZIEŻY SŁABO WIDZĄCEJ I NIEWIDOMEJ IM. L. BRAILLE’A W BYDGOSZCZY PROGRAM PROFILAKTYKI Zatwierdzony na Radzie Pedagogicznej Ośrodka Autorzy: Zespół do spraw profilaktyki SPIS TREŚCI I. Przepisy prawa obowiązujące w zakresie zadań objętych programem II. Adresat programu III. Cele programu i strategie IV. Spodziewane efekty V. Obszary pracy i ich realizacja VI. Harmonogram działań VII. Ewaluacja programu VIII. Literatura IX. Narzędzia diagnozujące i ewaluacyjne I. PRZEPISY PRAWA OBOWIĄZUJĄCE W ZAKRESIE ZADAŃ OBJĘTYCH PROGRAMEM Szkoły i placówki opiekuńczo-wychowawcze, wspierając rozwój dzieci i młodzieży, mają również za zadanie ochronę zdrowia i stworzenie warunków do zdobycia wiedzy i umiejętności służących do przeciwdziałania wszystkiemu, co zagraża zdrowiu i bezpieczeństwu. Prawo do włączania zagadnień dotyczących profilaktyki w wychowanie dają szkołom następujące dokumenty Ustawy i rozporządzenia: • Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. wraz z późniejszymi zmianami. • Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi • Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich • Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych wraz z późniejszymi zmianami • Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii wraz z późniejszymi zmianami • Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie • 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r., w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r.w sprawie szczegółowych i zapobiegawczej wśród dzieci form działalności wychowawczej i młodzieży zagrożonych uzależnieniem • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach, oddziałach ogólnodostępnych i integracyjnych • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Programy narodowe i krajowe: • Narodowym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (2006 - 2010) • Krajowym Programie Przeciwdziałania Narkomanii (2006 - 2010) • Programie Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV (2007 - 2011) • Programie Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży (2004 - 2014) • Programie Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce (2008-2011) • Rządowym Programie „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła” (2008-2013) Dokumenty wewnętrzne szkoły: • Statut Ośrodka. • Program Wychowawczy Ośrodka II. ADRESAT PROGRAMU Program Profilaktyki Specjalnego Ośrodka Szkolno -Wychowawczego im. L. Braille'a w Bydgoszczy skierowany jest do wychowanków, rodziców i opiekunów oraz nauczycieli i wychowawców. Swoim działaniem obejmuje całą społeczność ośrodka zarówno uczniów szkół jak i wychowanków internatu, tj.: dzieci i młodzież ze szkoły podstawowej, gimnazjum oraz szkół ponadgimnazjalnych ( Liceum Ogólnokształcące, Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące, Szkoła Policealna, Szkoła Przysposabiająca do Pracy ). Placówka kształci dzieci i młodzież niewidomą i niedowidzącą oraz głuchoniewidomą z terenu całej Polski. Wychowankowie ośrodka pochodzą głównie ze środowisk wiejskich, często ubogich, zagrożonych marginalizacją społeczną. Priorytetowym zadaniem programu jest zapewnienie bezpieczeństwa, przyjaznego klimatu szkoły, przeciwdziałanie przemocy oraz ochrona wychowanków przed uzależnieniami we współpracy z rodzicami uczniów, organizacjami zajmującymi się profilaktyką i środowiskiem lokalnym. Zadania podejmowane w ramach programu wykraczają poza środowisko ośrodka obejmując oddziaływaniami profilaktyczno - wychowawczymi środowiska rodzinne i lokalne naszych podopiecznych. Program Profilaktyki powstał w oparciu o wnioski z przeprowadzonej diagnozy pedagogicznej, oceny sytuacji szkolnej i rodzinnej wychowanków, wywiady rodzinne oraz analizę problemów występujących w środowisku szkolnym, rówieśniczym i lokalnym. Do najczęściej pojawiających się zaburzeń, zakłócających prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży autorzy na podstawie przeprowadzonej diagnozy pedagogicznej zaliczyli: agresję słowną palenie papierosów picie alkoholu agresję fizyczną nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa W konstruowaniu programu uwzględniono aktualny program wychowawczy ośrodka. Na podstawie wyników obserwacji, rozmów, ankiet przyjęto cele główne w zakresie działań profilaktycznych, w pracy z uczniami i rodzicami oraz ustalono strategie oddziaływań. III. CELE PROGRAMU I STRATEGIE 1. Podnoszenie poziomu bezpieczeństwa oraz tworzenie klimatu społecznego Ośrodka opartego na: prawidłowych relacjach koleżeńskich, szacunku do innej osoby, tolerancji i empatii, zasadach poprawnej komunikacji uwzględniającej kulturę słowa oraz akceptowanych sposobach rozwiązywania konfliktów i przezwyciężania stresu. 2. Integracja niepełnosprawnych uczniów poszczególnych typów szkół istniejących na terenie Ośrodka w ramach podejmowanych działań edukacyjno – wychowawczych. 3. Podnoszenie poziomu wiedzy uczniów na temat zjawisk związanych z patologią społeczną i eliminowanie negatywnych oddziaływań środowiska. 4. Uświadomienie młodzieży zagrożeń wynikających z zachowań niezgodnych z przyjętymi normami społecznymi i uzależnieniami. 5. Rozwijanie świadomości zdrowego stylu życia, promowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego służących rozbudzaniu pasji i zainteresowań młodzieży. 6. Podejmowanie współpracy z rodzicami z instytucjami, stowarzyszeniami i fundacjami wspierającymi działalność szkół i placówek społecznych i emocjonalnych. w zakresie rozwiązywania problemów STRATEGIE Program profilaktyki powinien być skuteczny, a jego oddziaływania maksymalnie dostosowane do potrzeb i problemów adresatów. W jego realizacji uczestniczyć będą wszyscy wychowankowie placówki, wychowawcy i Sekcje Młodzieżowej Rady Ośrodka . W planowanych działaniach uwzględniono poniższe strategie profilaktyczne: Informacyjna Edukacyjna Alternatywna Interwencyjna i zmian środowiskowych Zmian przepisów STRATEGIA INFORMACYJNA: Dostarczanie wychowankom wiedzy o konsekwencjach zachowań destrukcyjnych o informowanie o społecznych, zdrowotnych skutkach uzależnień, o kształtowanie umiejętności dokonywania racjonalnych wyborów, STRATEGIA EDUKACYJNA: Przekształcanie przekonań normatywnych o kształtowanie i utrwalanie umiejętności obrony własnego zdania, Konstruktywne osobiste postanowienia o rozwijanie umiejętności komunikacji interpersonalnej, tworzenia właściwych relacji i kontaktów międzyludzkich, o kształtowanie i rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacji stresowej, o kształtowanie i utrwalanie umiejętności obrony własnego zdania, Aktywizowanie systemu wartości przeciw zachowaniom dysfunkcyjnym o doskonalenie umiejętności dokonywania racjonalnych wyborów, Nauka odmawiania o rozwijanie umiejętności opierania się presji i naciskowi psychicznemu grup formalnych i nieformalnych / gangi, sekty/ STRATEGIA ALTERNATYWNA: • Alternatywne sposoby przeżywania codziennego życia o rozwijanie i kształtowanie zainteresowań, o pobudzanie do aktywności własnej poprzez udział w kołach zainteresowań, o propagowanie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego, o zaspakajanie potrzeby sukcesu i przynależności grupowej w toku podejmowanych działań grupowych, o podnoszenie wrażliwości i samooceny oraz wiary we własne możliwości, STRATEGIA INTERWENCYJNA I ŚRODOWISKOWA: • dokonanie kompleksowej diagnozy wychowanków sprawiających problemy wychowawcze, • indywidualizacja w pracy z uczniem z grup ryzyka /praca korekcyjna w świetlicy socjoterapeutycznej, STRATEGIA ZMIAN PRZEPISÓW: • realizowana poprzez wprowadzania regulaminów, procedur oraz indywidualne kontrakty Wszelkie działania profilaktyczne poprzedzone są diagnozą środowiska wychowawczego, która wskazuje zasięg i dynamikę problemu. Jednocześnie są one systematycznie kontrolowane i weryfikowane w celu pozytywnego oddziaływania na wychowanków. Program po rocznej realizacji podlegać będzie ewaluacji. IV. SPODZIEWANE EFEKTY W obszarze umiejętności interpersonalne Wychowankowie: • nawiązują i podtrzymują poprawne relacje koleżeńskie oparte na zasadach prawidłowej komunikacji, szacunku i życzliwości • zdobywają umiejętność rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach osobistych i społecznych • biorą twórczy i czynny udział w życiu ośrodka, uczestniczą w imprezach integrujących ich z rodziną i środowiskiem lokalnym W obszarze agresja i przemoc Wychowankowie: • przeciwstawiają się zachowaniom agresywnym, w miarę swoich możliwości walczą z przemocą • znają alternatywne sposoby rozwiązywania konfliktów na drodze mediacji, negocjacji i kompromisu • podejmują współpracę w grupie i przejmują odpowiedzialność za siebie, kolegów i wykonane zadanie W obszarze uzależnienia Wychowankowie: • poznają mechanizmy działania używek oraz ich społeczne i zdrowotne konsekwencje • w sposób odpowiedzialny i racjonalny korzystają ze współczesnych nośników przekazu i informacji • nabywają umiejętności odmawiania i nie ulegania presji grupy W obszarze bezpieczeństwo Wychowankowie: • przestrzegają statut, regulamin i przepisy dotyczące bezpieczeństwa • znają konsekwencje zachowań ryzykownych i niezgodnych z prawem W obszarze zdrowy styl życia Wychowankowie: • racjonalnie planują czas wolny uwzględniając różne formy aktywności ruchowej i intelektualnej • przestrzegają zasad higieny osobistej i zasad zdrowego odżywiania się W obszarze współpraca z rodzicami i instytucjami • udział rodziców w tworzeniu społecznego klimatu szkoły • nawiązanie kontaktów i stałe współdziałanie z instytucjami zajmującymi się profilaktyką i bezpieczeństwem V. OBSZARY PRACY I ICH REALIZACJA OBSZAR ZADANIE FORMA REALIZACJI 1. Podniesienie poziomu wiedzy na temat szkodliwości środków uzależniających. prezentacja plakatów, ulotek, gazetek, projekcje filmów tematycznych, prezentacje multimedialne, quizy i zajęcia konkursowe 2. Ukazanie społecznych projekty plastyczne, i psychosomatycznych quizy, happeningi, konsekwencji zabawy edukacyjne powstających w wyniku uzależnienia. UZALEŻNIENIA 3. Uświadomienie mechanizmów i przyczyn uzależnień. OSOBY ODPOWIEDZIALNE zespół do spraw profilaktyki wychowawcy klas/grup, nauczyciele, pedagog, psycholog zespół do spraw profilaktyki wychowawcy klas/grup, nauczyciele, pedagog, psycholog prezentacja plakatów, ulotek, gazetek, projekcje filmów tematycznych, prezentacje multimedialne, quizy i zajęcia konkursowe pogadanki i dyskusje, spotkania ze specjalistami, zajęcia wychowawcze zespół do spraw profilaktyki wychowawcy klas/grup, nauczyciele, pedagog, psycholog 5. Propagowanie świadomego wyboru programów telewizyjnych i racjonalnego korzystania z komputera, internetu i telefonów komórkowych. zajęcia grupowe i indywidualne w pracowniach komputerowych, pogadanki na temat zasad korzystania ze sprzętu multimedialnego wychowawcy klas/grup, opiekunowie pracowni komputerowych, nauczyciele informatyki 6. Nabywanie umiejętności odmawiania i nie ulegania presji grupy rówieśniczej. trening interpersonalny, zajęcia psycho edukacyjne z zakresu asertywności zespół do spraw profilaktyki, wychowawcy klas/grup, psycholog, pedagog 4. Kształtowanie umiejętności dokonywania racjonalnych wyborów. OBSZAR ZADANIE U M IE 1. Diagnoza zespołu klasowego/grupowego. FORMA REALIZACJI analiza dokumentów, wywiad, rozmowa, wychowawcy klas/grup, zespół do spraw profilaktyki OSOBY ODPOWIEDZIALNE wychowawcy klas/grup 2. Integracja wychowanków w obrębie klasy/grupy. 3. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych. 4. Kształtowanie adekwatnej samooceny i akceptacji własnych możliwości ograniczeń wynikających z niepełnosprawności. 5. Budowanie prawidłowych relacji uczeń – uczeń, nauczyciel – uczeń, nauczyciel – rodzic. 6. Promowanie pozytywnych wzorców zachowań. OBSZAR ZADANIE AGRESJA I PRZEMO 1.Uczenie alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów opartych na mediacji, obserwacja, testy socjometryczne, ankiety zajęcia adaptacyjnopoznawcze oraz integracyjne, organizacja uroczystości w ramach klasy/grupy udział w imprezach sportowych, kulturalnych organizowanych na terenie ośrodka i miasta zajęcia grupowe z zakresu prawidłowej komunikacji, trening interpersonalny zajęcia indywidualne, zajęcia socjoterapeutyczne, terapia pedagogiczna i psychologiczna, udział w zajęciach kół zainteresowań i zajęciach rewalidacyjnych bieżące rozwiązywanie konfliktów i problemów, zebrania z udziałem rodziców, warsztaty z zakresu komunikacji interpersonalnej konkurs na „najlepszego” wychowanka. nagrody wynikające ze statutu – pochwały na apelach, listy gratulacyjne do rodziców FORMA REALIZACJI trening interpersonalny , ćwiczenia zakresu mediacji i negocjacji wychowawcy klas/grup, opiekunowie kół zainteresowań i sekcji Młodzieżowej Rady Ośrodka wychowawcy klas/grup, zespół do spraw profilaktyki, pedagog, psycholog wychowawcy klas/grup, terapeuci, pedagog, psycholog, opiekunowie kół zainteresowań nauczyciele, wychowawcy, pedagog, psycholog opiekunowie Młodzieżowej Rady Ośrodka, wychowawcy klas/grup, kierownik, wicedyrektor ośrodka OSOBY ODPOWIEDZIALNE wychowawcy klas/grup, pedagog, psycholog, zespół do spraw profilaktyki negocjacji i kompromisie 2.Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami. zajęcia grupowe, zajęcia indywidualne z wychowawcami, pedagogiem i psychologiem wychowawcy klas/grup, pedagog, psycholog, zespół do spraw profilaktyki 3.Rozwijanie tolerancji i empatii. pomoc koleżeńska, wolontariat, udział w imprezach integracyjnych 4.Kształtowanie umiejętności pracy w grupie i odpowiedzialności za realizację powierzonych zadań. organizacja imprez okolicznościowych, działalność w sekcjach Młodzieżowej Rady Ośrodka, dyżury uczniowskie wychowawcy klas/ grup, opiekunowie sekcji Młodzieżowej Rady Internatu wychowawcy klas/ grup, opiekunowie sekcji Młodzieżowej Rady Internatu 5.Podnoszenie kultury słowa i eliminowanie wulgaryzmów. spotkania w grupach, stosowanie form grzecznościowych, czytanie lektur, konkursy krasomówcze i literackie wywiad, obserwacja, terapia indywidualna, współpraca z rodzicami wychowawcy klas/grup, nauczyciele języka polskiego FORMA REALIZACJI OSOBY ODPOWIEDZIALNE wychowawcy klas/grup, opiekunowie sekcji sanitarno – porządkowej 6.Diagnoza i indywidualna terapia psychologiczno – pedagogiczna uczniów z zaburzeniami w zachowaniu. ZDROWY STYL ZYCIA OBSZAR ZADANIE 1. Dbanie o ład i porządek oraz przestrzeganie zasad higieny osobistej. rozmowy, pogadanki, zajęcia konkursowozabawowe w ramach prac sekcji sanitarnoporządkowej 2. Wdrażanie do przestrzegania zasad zdrowego odżywiania się zajęcia kulinarne w kuchence metodycznej, w zajęcia ramach sekcji żywieniowej pedagog, psycholog wychowawcy klas/grup, opiekunowie sekcji żywieniowej 2.Motywowanie do udziału w zajęciach rewalidacyjnych zajęcia rewalidacyjne rewalidanci 3.Wdrażanie do aktywnego wypoczynku i racjonalnego spędzania wolnego czasu. udział w imprezach sportowych, rajdach, wycieczkach, a także w imprezach organizowanych na terenie miasta i regionu, prace w sekcjach i kołach zainteresowań. spotkanie z lekarzem, pielęgniarką rozmowy z psychologiem, wychowawcami. opiekunowie kół zainteresowań i Młodzieżowej Rady Ośrodka 4.Edukacja w dotycząca okresu adolescencji i strefy seksualnej człowieka. 5.Podnoszenie wiedzy na temat zasad unikania zarażeń chorobami zakaźnymi. 6. Kształtowanie postaw proekologicznych wobec środowiska i własnego organizmu. BEZPIECZEŃSTWO OBSZAR ZADANIE pogadanki dotyczące zagrożeń chorobami zakaźnymi, spotkanie z pielęgniarką szkolną, apele, ulotki informacyjne zajęcia konkursowe, zespół do spraw zabawy edukacyjne, profilaktyki, opiekunowie dyskusje. sekcji sanitarno – porządkowej FORMA REALIZACJI 1. Diagnoza stanu bezpieczeństwa wychowanków w ośrodku. przeprowadzenie ankiety badającej poziom stanu bezpieczeństwa wychowanków. 2. Kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo oraz bezpieczeństwo innych. dyskusje tematyczne, zajęcia konkursowozabawowe, oglądanie filmów, spotkania ze specjalistami, eksponowanie ulotek, plakatów, gazetek. zapoznanie wychowanków oraz przypominanie o 3. Wdrażanie do przestrzegania statutu, zespół do spraw profilaktyki, wychowawcy klas/grup, nauczyciel wychowania do życia w rodzinie dyrekcja, wychowawcy klas/grup, pielęgniarka szkolna OSOBY ODPOWIEDZIALNE zespół do spraw profilaktyki zespół do spraw profilaktyki, wychowawcy klas/grup, dyrekcja, wychowawcy klas/grup, zespół do WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI I INSTUTUCJAMI OBSZAR regulaminów, zasad BHP, PPOŻ, przepisów ruchu drogowego itp. funkcjonujących regulaminach i przepisach. spraw profilaktyki 4. Doskonalenie umiejętności w zakresie orientacji przestrzennej. 5. Ukazanie konsekwencji niebezpiecznych i ryzykownych zachowań. zajęcia indywidualne i grupowe usprawniające orientację przestrzenną. wychowawcy, nauczyciele, instruktorzy orientacji przestrzennej spotkania i pogadanki z przedstawicielami instytucji zajmujących się bezpieczeństwem – Straż Miejska, Policja, WOPR, Żandarmeria Wojskowa, Straż Ochrony Pogranicza zespół do spraw profilaktyki ZADANIE 1. Diagnoza środowiska wychowawczo rodzinnego 2.Włącznie rodziców w życie społeczno – kulturalne szkoły 3.Przybliżenie rodzicom zagadnień dotyczących rozwiązywania trudności edukacyjnych i wychowawczych. 4.Tworzenie warunków, sprzyjających FORMA REALIZACJI wywiady z rodzicami oraz pracownikami MOPS i GOPS. udział w imprezach organizowanych na terenie ośrodka (Wigilia, Pikniki Integracyjne) udział w tworzeniu programu wychowawczego i programu profilaktyki, udział w szkoleniach i warsztatach WDN, pedagogizacja rodziców wyjścia poza Ośrodek do takich instytucji jak: BORPA, Policyjna Izba OSOBY ODPOWIEDZIALNE wychowawcy klas/grup pedagog, psycholog, zespół do spraw odpłatności dyrekcja, wychowawcy klas/grup, nauczyciele wychowawcy klas/grup, pedagog, psycholog, zespół do spraw odpłatności wychowawcy klas/grup, zespól do spraw profilaktyki poznaniu instytucji zajmujących się profilaktyką. Dziecka, Monar i innych. 5.Podnoszenie poziomu wiedzy wychowanków oraz nabywanie umiejętności korzystania z porad i informacji uzyskanych w trakcie spotkań ze specjalistami. spotkania i pogadanki z przedstawicielami różnych instytucji zajmujących się profilaktyką (prelekcje, pogadanki, zajęcia warsztatowe) wychowawcy klas/grup, zespól do spraw profilaktyki 6.Uświadomienie konsekwencji wynikających z nieprzestrzegania prawa dla nieletnich. spotkanie z policjantem, kuratorem sądowym, filmy tematyczne wychowawcy klas/ grup, zespół do spraw profilaktyki VI. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ Podejmowane na terenie ośrodka działania profilaktyczne są realizowane w następujących blokach tematycznych wynikających z przyjętych obszarów pracy. Harmonogram działań profilaktycznych w roku szkolnym MIESIĄC BLOK TEMATYCZNY Wrzesień Integracja zespołów klasowych/ grupowych Październik Nikotynizm z elementami narkomanii Listopad Grudzień Alkoholizm Styczeń Luty Agresja i przemoc oraz kultura słowa Marzec Kwiecień Bezpieczeństwo Maj Czerwiec Formy realizacji zadań profilaktycznych w poszczególnych miesiącach przebiegają według następującego podziału TYDZIEŃ FORMY REALIZACJI I, II działania informacyjne: ulotki, gazetki, audycje szkolnego radiowęzła, prezentacje multimedialne III, IV projekcje filmów tematycznych, Ścieszki przedmiotowe, zajęcia tematyczne V, VI spotkania ze specjalistami do spraw profilaktyki, wyjścia do instytucji zajmujących się problematyką uzależnień i bezpieczeństwa, udział w kampaniach i akcjach społecznych VII, VIII imprezy podsumowujące, konkursy, quizy, happeningi VII. EWALUACJA PROGRAMU Ewaluacja to systematyczne monitorowanie przebiegu realizacji zaplanowanych zadań. Musi ona być przydatna, realna, systematyczna, uczciwa i dostarczać jasnych wyników, wniosków oraz zaleceń, w celu określenia kierunku zmian w podjętych działaniach. Ewaluacja powinna opierać się na konkretnych standardach. Musi być użyteczna, wykonalna oraz poprawna i dokładna. Przede wszystkim jednak realizacja działań ma sens, gdy w jej ramy wkomponowane są zabiegi mające na celu ocenę skuteczności prowadzonych przedsięwzięć. Ewaluacja programu zostanie przeprowadzona w oparciu o: 1. Podsumowanie pracy na koniec każdego semestru – sprawozdanie z realizacji zadań 2. Badanie efektów programu przy pomocy ankiet. 3. Planowanie zmian i korekt wynikających z analizy wyników przeprowadzonych badań 4. Identyfikację potrzeb wychowanków. 5. Opinie uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników samorządowych, nadzoru pedagogicznego. VIII. LITERATURA Anioł B., Barwinek G. i in. (2003), Szkolny program profilaktyki ... „Żyj zdrowo i szczęśliwie”, BEA-BLEJA Toruń. Coie J. D. i in. (1996), Profilaktyka: teoria i badania. Ramy teoretyczne i wybrane wytyczne narodowego programu badawczego, "Nowiny Psychologiczne" nr 2. Gaś Z. B. (1993), Profilaktyka uzależnień, WSiP, Warszawa. Gaś Z. B. (1997), Profilaktyka w szkole, w: Zapobieganie uzależnieniom uczniów, CMPP-P, Warszawa. Grzelak J., Sochocki M. (red.) (2001), Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, Pracownia Profilaktyki Problemowej, "Sumus" Warszawa. Hawkins J. D. (1994), Podręcznik ewaluacji programów profilaktycznych, IPiN, PTP, Warszawa - Olsztyn. Kamińska-Buśko B. (red.) (1997), Zapobieganie uzależnieniom uczniów, Centrum Metoyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa. Kazdin A. (1996), Zdrowie psychiczne młodzieży w okresie dorastania. Programy profilaktyczne i lecznicze, "Nowiny Psychologiczne" nr 2. Koczurowska J. (2002), Standardy jakości programów profilaktycznych, w: Profilaktyka w środowisku lokalnym, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa. Korporowicz L. (red.) (1998), Ewaluacja w edukacji, Warszawa. Kosińska E. (2002), Mądrze i skutecznie – Zasady konstruowania szkolnego programu profilaktyki, Rubikon, Kraków. Podręcznik prewencji. Alkohol, narkotyki, tytoń (1999), Biuro ds. Narkomanii, Warszawa. Szymańska J. (2000), Programy profilaktyczne. Podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, CMPP-P, Warszawa. Szymańska J. (2002), Szkoła jako miejsce realizacji działań profilaktycznych, w: Profilaktyka w środowisku lokalnym, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa. Wojcieszek K. A. (2002), Jak uruchomić program profilaktyczny? w: Poradnik wychowawcy, (red. M. Pomianowska) Wyd. Raabe, Warszawa. Wojcieszek K. A. - cykle artykułów w miesięczniku "Remedium" w latach 1995-2002. IX. NARZĘDZIA DIAGNOZUJĄCE I EWALUACYJNE ANKIETA DLA NAUCZYCIELI/WYCHOWAWCÓW Ankieta jest anonimowa, ma na celu poznanie Państwa opinii na temat realizowanego w ośrodku programu profilaktyki. Proszę o udzielenie szczerych odpowiedzi na każde pytanie. 1. Czy podejmujesz działania profilaktyczne? a) tak b) nie Jeżeli tak to jakie? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................ 2. Z jakimi zachowaniami najczęściej spotykasz się u swoich wychowanków? RODZAJ ZACHOWANIA NIGDY RZADKO CZĘSTO BARDZO CZĘSTO Przezywanie Używanie wulgarnych słów Dokuczanie Plucie Zamykanie w toalecie Kradzieże Zmuszanie do czegoś Szarpanie, wykręcanie rąk Inne ( jakie? ) 3. Czy na terenie szkoły spotkałaś /eś się z następującymi zachowaniami uczniów? RODZAJ ZACHOWANIA NIGDY RZADKO CZĘSTO BARDZO CZĘSTO Palenie papierosów Picie alkoholu Zażywanie narkotyków Wymuszanie pieniędzy Inne ( jakie? ) 4. Gdzie najczęściej mają miejsce zachowania naganne Twoich uczniów? MIEJSCE NAGANNEGO ZACHOWANIA W szkole – na lekcji W szkole – na przerwie SKALA (zaznacz w skali od 1 do 7; 1- najczęściej, 7- najrzadziej) W szkolnej toalecie W internacie Na boisku szkolnym Na wycieczkach Inne 5. Jakie działania zaradcze podejmujesz w przypadku nagannych zachowań uczniów? (max.3) a) przeprowadzasz rozmowę indywidualną z uczniem b) rozmawiasz w obecności dyrekcji c) wzywasz do szkoły rodziców d) poruszasz problem na godzinie wychowawczej e) stosujesz kary przewidziane w statucie f) inne (jakie?) ........................................ 6. W jaki sposób promujesz właściwe zachowania uczniów? (max..3) a) chwalę ucznia przed klasą b) stawiam właściwą ocenę z zachowania c) chwalę ucznia przed rodzicami d) chwalę ucznia na apelu e) daję uczniom przywileje (jakie?)........................................ inne........................................ 7. Jakie są według Ciebie przyczyny nagannych zachowań uczniów? ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 8. Jakie według Pana/ Pani zagadnienia powinny być ujęte w programie profilaktyki? Proszę podać propozycje. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ANKIETA DLA UCZNIÓW Ankieta jest anonimowa, ma na celu poznanie Waszych opinii na temat realizowanego w ośrodku programu profilaktyki. Proszę o udzielenie szczerych odpowiedzi na każde pytanie. 1. Z jakimi zachowaniami najczęściej spotykasz się u swoich kolegów/koleżanek ? RODZAJ ZACHOWANIA NIGDY RZADKO CZĘSTO BARDZO CZĘSTO Przezywanie Używanie wulgarnych słów Dokuczanie Plucie Zamykanie w toalecie Kradzieże Zmuszanie do czegoś Szarpanie, wykręcanie rąk Inne ( jakie? ) 2. Czy na terenie szkoły spotkałaś /eś się z następującymi zachowaniami kolegów/koleżanek ? RODZAJ ZACHOWANIA NIGDY RZADKO CZĘSTO BARDZO CZĘSTO Palenie papierosów Picie alkoholu Zażywanie narkotyków Wymuszanie pieniędzy Inne ( jakie? ) 3. Gdzie najczęściej mają miejsce zachowania naganne Twoich uczniów? MIEJSCE NAGANNEGO ZACHOWANIA SKALA (zaznacz w skali od 1 do 7; 1- najczęściej, 7- najrzadziej) W szkole – na lekcji W szkole – na przerwie W szkolnej toalecie W internacie Na boisku szkolnym Na wycieczkach Inne 4. Odmawianie w sytuacji, gdy ktoś Cię do czegoś namawia, jest dla Ciebie: a) trudne b) łatwe c) zależy od tego, kto mnie namawia d) nie sprawia mi problemu, sam podejmuję decyzje odnośnie swojej osoby 5. Czy wiesz do kogo w szkole zwrócić się o pomoc, gdy masz kłopoty i trudności? a) tak b) nie 6. Jak nauczyciele/wychowawcy najczęściej reagują w przypadku niewłaściwego zachowania uczniów ? a) rozmowa z uczniem b) rozmowa z uczniem w obecności pedagoga, psychologa c)rozmowa z uczniem w obecności dyrektora/kierownika d) wezwanie rodziców e) poruszanie problemu na godzinie wychowawczej f) stosowanie kar przewidzianych w statucie inne........................................ 7. Jak nauczyciele promują właściwe zachowania uczniów ? a) chwalą ucznia przed klasą b) stawiają właściwą ocenę z zachowania c) chwalą ucznia przed rodzicami d) chwalą ucznia na apelu e) dają uczniom przywileje (jakie?)................................................. inne.................................................................................................... Dziękuję za wypełnienie ankiety! ANKIETA DLA RODZICÓW Ankieta jest anonimowa, ma na celu poznanie Państwa opinii na temat realizowanego w ośrodku programu profilaktyki. Proszę o udzielenie szczerych odpowiedzi na każde pytanie. 1. Czy wie Pani/ Pan jakie środki zaradcze stosują nauczyciele/wychowawcy w przypadku negatywnych zachowań uczniów? Jeżeli tak, proszę zaznaczyć najczęściej stosowane (max.3) a) rozmowa z uczniem b) rozmowa z uczniem w obecności pedagoga, psychologa c)rozmowa z uczniem w obecności dyrektora/kierownika d) wezwanie rodziców e) poruszanie problemu na godzinie wychowawczej f) stosowanie kar przewidzianych w statucie inne........................................ 2. Czy wie Pani/ Pan w jaki sposób nauczyciele promują właściwe zachowania uczniów: a) chwalą ucznia przed klasą b) stawiają właściwą ocenę z zachowania c) chwalą ucznia przed rodzicami d) chwalą ucznia na apelu e) dają uczniom przywileje (jakie?)........................................ inne........................................ 4. Gdzie najczęściej Pani/ Pana zdaniem dochodzi do nagannych zachowań uczniów ? MIEJSCE NAGANNEGO ZACHOWANIA SKALA (zaznacz w skali od 1 do 7; 1- najczęściej, 7- najrzadziej) W szkole – na lekcji W szkole – na przerwie W szkolnej toalecie W internacie Na boisku szkolnym Na wycieczkach Inne 5. Czy Pani/ Pana dziecko zostało w szkole skrzywdzone? Jeżeli tak, to proszę zaznaczyć w jaki sposób ? RODZAJ ZACHOWANIA Przezywanie Używanie wulgarnych słów Dokuczanie Plucie NIGDY RZADKO CZĘSTO BARDZO CZĘSTO Zamykanie w toalecie Kradzieże Zmuszanie do czegoś Szarpanie, wykręcanie rąk Inne ( jakie? ) 6. Czy na terenie szkoły Pani/ Pana dziecko było świadkiem ? RODZAJ ZACHOWANIA NIGDY RZADKO CZĘSTO BARDZO CZĘSTO Palenie papierosów Picie alkoholu Zażywanie narkotyków Wymuszanie pieniędzy Inne ( jakie? ) Dziękuję za wypełnienie ankiety Ankieta badająca poziom adaptacji wychowanków nowo przybyłych do SOSW im. L. Braille’a w Bydgoszczy (ankieta dla ucznia) 1. Czy towarzyszyły Ci obawy związane z przyjściem do naszego ośrodka? a) tak b) nie 2. a) b) c) Przybywając do ośrodka odczuwałeś/aś ciekawość lęk inne emocje 3. Czy nasza placówka i jej wyposażenie spełniło Twoje oczekiwania? a) tak b) nie 4. a) b) c) Pierwsze spotkanie z kolegami, wychowawcami i nauczycielami było zachęcające zniechęcające nie zrobiło na Tobie żadnego wrażenia 5. Czy obecnie czujesz się bezpieczny/a w ośrodku? a) tak b) nie (dlaczego?) ………………………………………………….. 6. a) b) c) Z czym jest związany Twój brak poczucia bezpieczeństwa? z agresywnym zachowaniem rówieśników z brakiem znajomości budynku i otoczenia z mało satysfakcjonującymi kontaktami z rówieśnikami 7. a) b) c) d) e) f) g) h) Ze strony kolegów spotkałeś/aś się z życzliwością otwartością sympatią pomocą wrogością napastliwością agresją fizyczną lub słowną innymi zachowaniami 8. a) b) c) Gdzie spotkałeś/aś się z negatywnymi zachowaniami rówieśników? w internacie w szkole na boisku szkolnym d) w toalecie e) w innych miejscach ( jakich?)…………………………………………. 9. Jak określasz stosunek wychowawców i nauczycieli wobec wychowanków? a) zrozumienie b) życzliwość c) otwartość d) obojętność e) wrogość f) brak zrozumienia 10. Czy już udało Ci się nawiązać bliskie kontakty z kolegami i koleżankami? a) tak b) nie 11. Jak sądzisz, czy sprostasz wymaganiom w nowej szkole, a pobyt w ośrodku będzie dla Ciebie satysfakcjonujący? a) tak b) nie c) nie wiem Ankieta badająca poziom adaptacji wychowanków nowo przybyłych do SOSW im. L. Braille’a w Bydgoszczy (ankieta dla rodzica) 1. Czy towarzyszyły Państwu obawy związane z rozpoczęciem nauki dziecka w naszym ośrodku? c) tak d) nie 2. Pierwsze Państwa spotkanie z dyrekcją, wychowawcami i nauczycielami było d) zachęcające e) zniechęcające f) nie zrobiło na żadnego wrażenia 3. Z jakimi reakcjami Państwa dziecko spotkało się ze strony koleżanek, kolegów? a) życzliwością b) otwartością c) sympatią d) pomocą e) wrogością f) napastliwością g) agresją fizyczną lub słowną h) innymi zachowaniami ………………………………………………….. 4. Jak określają Państwo stosunek wychowawców i nauczycieli wobec uczniów, wychowanków? a) zrozumienie b) życzliwość c) otwartość d) obojętność e) wrogość f) brak zrozumienia 6. Czy udało się Państwa dziecku nawiązać bliskie kontakty z kolegami i koleżankami? a) tak b) nie 7. Czy obecnie Państwa dziecko czuje się bezpiecznie w ośrodku? a) tak b) nie (dlaczego?) ………………………………………………………. Ankieta ewaluacyjna działań profilaktycznych w roku szkolnym 1. Czy w obecnym roku szkolnym uczestniczyłeś w zajęciach z zakresu profilaktyki ? a) tak b) nie 2. Czego dotyczyła tematyka zajęć w których uczestniczyłeś ? a) przeciwdziałania paleniu papierosów b) zapobiegania narkomanii c) zapobiegania alkoholizmowi d) przeciwdziałania agresji i szerzeniu kultury słowa e) zachowania zasad bezpieczeństwa 3. W jakiej formie zajęć brałeś udział ? a) konkursy, quizy b) warsztaty edukacyjne c) spotkania z ciekawymi ludźmi na terenie naszego Ośrodka d) wyjścia do różnych placówek poza teren Ośrodka e) zajęcia w grupie/klasie ( rozmowy z wychowawcami, pogadanki, dyskusje) f) imprezy: „Tydzień kolorów”, „Dzień bez Przemocy” g) inne imprezy wymień jakie.................................................................................................... 4. Które z zajęć najbardziej zainteresowały Cię ? ……………………………………………………………………………. 5. Z jakimi problemami spotkałeś się na terenie naszej placówki? a. palenie papierosów b. zażywanie narkotyków lub handlowanie nimi c. picie alkoholu d. agresja słowna e. agresja fizyczna f. nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa g. inne, jakie?............................................... 6. Któremu z problemów należy poświęcić więcej uwagi? ………………………………………………………………………………… 7. Czy Twoim zdaniem działania profilaktyczne powinny być poszerzone o: a) nową tematykę(jaką?).............................................................. b) nowe formy zajęć(jakie?).........................................................
