Fizyka w sztuce

III Technikum przy Zespole Szkół Elektronicznych, Elektrycznych i Mechanicznych
Ul. Słowackiego 24, 43-300 Bielsko-Biała
Sylwia Krupa
Kl. 4Ti
Kolor (z łac. color) jest stałą cechą farby, możemy mówić o jego niezmiennych własnościach
fizycznych.
Pochodzenie słowa barwa nie jest do końca znane. Według jednej teorii jest ono
przekształceniem słowa farba i ma podobne brzmienie w językach krajów sąsiadujących.
Uznaje się również, że nazwę swą zawdzięcza, charakteryzującej się bogata kolorystyką,
rybie morskiej - barwenie (z łac. barbus). Barwa jest subiektywna oceną koloru, indywidualną dla
każdego odbiorcy. Jest zjawiskiem psychofizycznym związanym ze zdolnością widzenia.
Na odbiór i postrzeganie barw ma wpływ wiele czynników zewnętrznych takich jak:
•
skład widmowy promieniowania świetlnego,
•
ilość energii świetlnej,
•
występowanie innych barw w polu widzenia obserwatora,
•
otoczenie obserwowanej barwy,
•
rodzaj naświetlenia,
•
cechy indywidualne obserwatora, jak zdrowie, samopoczucie, nastrój, doświadczenie
•
i wiedza w posługiwaniu się zmysłem wzroku,
•
"kolorowana" powierzchnia, faktura, warstwa.
Aby zobrazować różnicę między znaczeniem koloru a barwy. Możemy wyobrazić sobie pokój
z oknem wychodzącym na wschód, którego ściany mają kolor pomarańczowy.
Kolor ścian, choć niezmienny, jest inaczej odbierany przez obserwatora rano, wieczorem czy w
nocy, wtedy mówimy o subiektywnym odbiorze koloru, czyli barwie. W trakcie doby, pod wpływem
zmiany oświetlenia, aktywności psychicznej obserwatora i czynników zewnętrznych ściany mienią
się różnymi barwami, które rodzą się w mózgu odbiorcy.
Jak widzimy konkretną barwę jakiegoś ciała?
Otaczające nas przedmioty mają różne barwy. Płatki róż są czerwone, a listki zielone.
Dzieje się tak w wyniku zjawiska optycznego polegającego na rozczepieniu światła[1].
Przedmioty barwne to takie przedmioty, które podczas procesu rozpraszania światła białego na swojej
powierzchni wchłaniają część padającego na nią promieniowania widzialnego. Tak więc płatek
róży pochłania fale o wszystkich częstotliwościach prócz fali
o częstotliwości odpowiadającej barwie czerwonej, która rozprasza się po jego powierzchni.
Zielony listek zawiera chlorofil, który pochłania barwę czerwoną, niebieską i fioletową,
a widoczna zieleń jest efektem pozostałych składników widma.
Ciała białe są to ciała, które rozpraszają fale światła widzialnego o wszystkich częstotliwościach.
Ciała czarne natomiast, mają zdolność ich pochłaniania. Barwne ciała przezroczyste przepuszczają
część promieniowania widzialnego, a pozostała część jest przepuszczana.
[1] Rozszczepienie światła- to zjawisko rozdzielenia się fali na składowe o różnej długości.
Rozszczepienie światła jest wynikiem ogólniejszego zjawiska fizycznego zwanego dyspersją,
które określa zjawiska zachodzące dla fal na skutek zależności prędkości rozchodzenia się fali w
ośrodku od częstotliwości fali. To zjawisko stosowali impresjoniści, ponieważ do swych prac
wykorzystywali tylko te barwy, które pozwalały na swobodny przebieg tego zjawiska (głównie
odcienie czerwieni, zieleni, żółci, błękitu).
Ile mamy barw?
Wszystkich barw razem z odcieniami jest nieskończenie wiele. Człowiek nie jest w stanie
odróżniać wszystkich barw i ogranicza się do kilku milionów. Konkretne barwy określa się
za pomocą przymiotników i rzeczowników biorących często źródło w słowie określającym popularny
obiekt o danej barwie (miodowy, piaskowy, czekoladowy, malinowy).
Niektóre zwierzęta mają szerszy, niż ludzie (400-800nm), zakres widzialności.
Odbierają rodzaje fal o częstotliwościach, które nie są rejestrowane przez oko ludzkie. Przykładem
zwierząt oglądających świat w innych kolorach są pszczoły, które widzą część promieniowana
ultrafioletowego, albo węże, które wyczuwają fale podczerwone.
Przez wiele lat panował pogląd, że psy nie rozróżniają kolorów. Dziś dzięki profesjonalnym badaniom
wiemy, że psy widzą podobnie jak ludzie lecz ich oczy są pozbawione komórek umożliwiających
widzenie czerwieni. Jaskrawe barwy są odbierane przez nie jako mdłe
i pastelowe.
Pod terminem perspektywa rozumie się ogólne zasady przedstawiania
przedmiotów na obrazach czy w grafice, zaczerpnięte z obszaru optyki,
geometrii i psychologii.
Udział poszczególnych z tych dziedzin w wytworzeniu takiej, a nie innej
perspektywy był rozmaity. I tak perspektywa intencjonalna (np. większość
rysunków egipskich) eksponowała elementy psychologicznie (ważne =
duże, mniej ważne = małe). Racjonalna znów epoka Renesansu stworzyła
i kultywowała perspektywę zbieżną opartą na optyce i geometrii.
Rodzaje perspektywy
Podstawową jej zasadą jest pozorne zmniejszanie się wielkości przedmiotu w miarę
oddalania od widza oraz pozorna zbieżność ku horyzontowi wszystkich linii
biegnących od oka widza do przedmiotu - jest to tzw. perspektywa linearna.
Rozróżnia się także perspektywy: czołową, boczną, ukośną, żabią (punkt widzenia
położony nisko) i ptasią (punkt widzenia położony wysoko).
Przykład perspektywy linearnej
Rodzaje perspektywy
Oprócz perspektywy linearnej stosuje się w malarstwie tzw. perspektywę powietrzną
i barwną, polegającą na tym, że w powietrzu przedmioty w miarę oddalania od widza
zmieniają barwę (przesunięcie w kierunku barw zimnych) oraz stają się mniej
wyraźne.
Pewną odmianą perspektywy jest tzw. perspektywa intencjonalna - osobę
najważniejszą na obrazie przedstawia się w skali większej niż otoczenie.
Przykład perspektywy barwnej
Przykład perspektywy powietrznej
SYMETRIA- własność figur geometrycznych lub innych tworów matematycznych lub
pozamatematycznych, dająca się zwykle wyrazić za pomocą niezmienniczości
względem pewnych przekształceń np. symetria koła, symetria kwadratu .
Sfinks z pałacu w
Suzie
Fryz łuczników z pałacu
w Suzie (Luwr, Paryż)
ZŁUDZENIE OPTYCZNE – błędna interpretacja obrazu przez mózg pod wpływem
kontrastu, cieni, użycia kolorów, które automatycznie wprowadzają mózg w błędny tok
myślenia. Złudzenie wynika z mechanizmów działania percepcji, które zazwyczaj
pomagają w postrzeganiu. W określonych warunkach jednak mogą powodować
pozornie tylko prawdziwe wrażenia.
Rodzaje:
Złudzenie ściany kawiarni- na ilustracji poniżej wszystkie szare linie są do siebie równoległe. Taki
wzór został ułożony z kafelków na ścianie pewnej kawiarni
(St Michael's Hill, Bristol, Anglia). Zostało to zauważone i opisane (1979) przez
prof. Richarda L. Gregory i Priscillę Heard.
Złudzenie ściany kawiarni
Rodzaje:
Złudzenie Ponza- górna pozioma kreska wydaje się dłuższa niż ta leżąca niżej.
Dzieje się tak dlatego, iż rysunek przypomina tor kolejowy zniekształcony przez perspektywę.
Dwie ukośne linie postrzegamy, dzięki stałościom spostrzeżeniowym, jako w rzeczywistości
równoległe, co z kolei sugeruje, że dwie linie poziome mają różną długość. Działa tutaj też prawo
stałości oceny wielkości, wg którego subiektywnie postrzegamy przedmioty leżące w różnej
odległości od obserwatora
i podobnego kształtu jako takie same, mimo iż na siatkówce oka przedmioty leżące dalej są
mniejsze (będzie rysowane).
Siatka Hermana- na skrzyżowaniach białych pasów pojawiają się szare kropki.
Jest to również wynik hamowania obocznego – włókno nerwowe, które przewodzi pobudzenie z
obszaru skrzyżowania białych pasków jest hamowane przez cztery sąsiadujące włókna.
Tymczasem wszystkie inne hamowane są słabiej – tylko przez dwa.
Siatka Hermana
Złudzenia w obrazkach i
ilustracjach
Figura dwuznaczna: W. E. Hill, Moja
żona i moja teściowa, 1915.
Muzykanci czy starsi państwo?
Złudzenia w obrazkach i
ilustracjach
Autoportret, czy człowiek na koniu?
Portret Don Kichota, czy Don
Kichot i Sancho Pansa?
Złudzenia w obrazkach i
ilustracjach
Kaczka, czy zając?
Jedna, czy dwie twarze?
•
pl.wikipedia.org
•
http://dla-twojego-oka.blog.onet.pl/
•
www.gwo.pl
•
http://www.fizyka.net.pl/
•
Darmowe pliki PDF
III Technikum przy Zespole Szkół Elektronicznych, Elektrycznych i Mechanicznych
Ul. Słowackiego 24, 43-300 Bielsko-Biała
Sylwia Krupa
Kl. 4Ti