Estetyka druku - technikpoligraf.cba.pl

Estetyka druku
1. Rozwój grafiki użytkowej i jej rola we współczesnym świecie
1.1. Pismo oraz inne środki wyrazu wchodzące w skład pojęcia ,,sztuka graficzna”
Początki sztuk plastycznych w historii prymitywnych technik graficznych, tj. możliwości
i zdolności zwielokrotniania powielania są wcześniejsze od daty wynalezienia druku.
Najstarsza technika druku to drzeworyt.
Od drzeworytu do czcionki Gutenberga - jeden krok
1.2. Pierwszy wytwór sztuki drukarskiej - książka
Potrzeba czasu – wieku:
a) książki pisane ręcznie
Pisane przez mnichów - z inicjałami, ozdobami, ornamentami
b) książki odbijane na prasach lub ,,szczotki”
c) książki drukowane maszynowo
1.3. Książka przez wiele wieków była podstawowym wytworem ,,sztuki graficznej” zainteresowanie wyłącznie książką, brak zapotrzebowań na innego rodzaju druki.
Pismo z obrazu przedstawiającego świat stało się zespołem umownych znaków ale obraz
nie przestał istnieć, stał się uzupełnieniem pisma lub pismo stało się uzupełnieniem
obrazu.
1.4. Współczesna grafika użytkowa dzieli się na trzy podstawowe grupy:
 Grafika w książce
 Grafika w reklamie (plakaty propagandowe, prospekty, ulotki, reklamówki)
 Grafika w opakowaniach
Osobną grupę stanowi grafika artystyczna.
2. Środki wyrazu plastycznego
2.1. Pojęcie środków wyrazu plastycznego:
a) linia - kreska, plama barwna, faktura, walor, kontur, tło
b) kontrast: ilości, skali (wielkości), położenia, waloru (jasne i ciemne), kolorów,
kształtów (form), treści, tła i płaszczyzn
c) światło: konsekwencja istnienia światła, cienie własne i rzucone, światło rzucone i
odbite, refleksy
d) światło a barwa - skala barw, barwy podstawowe, pośrednie i pochodne
Istnieją trzy barwy podstawowe:
żółta, czerwona, niebieska
oraz ich pochodne:
pomarańczowa, fioletowa i zielona.
Barwy pochodne powstają z równomiernego zmieszania
barw podstawowych.
Ilustruje to tzw. koło barw – koło podzielone na sześć
równych części, z których trzy stanowią barwy
podstawowe, a trzy pomiędzy nimi – barwy pochodne.
Barwy występujące w kole naprzeciw siebie nazywamy
dopełniającymi. Barwy podstawowe i dopełniające są tzw.
barwami czystymi.
Mieszając dowolny kolor z barwą białą lub czarną otrzymujemy niezliczoną ilość odcieni,
natomiast dodając barwy szarej (czarnej), zmieniamy ton koloru. Istotnym aspektem wyboru
odpowiedniej kolorystyki jest znajomość temperatury barw, które dzielą się na ciepłe i zimne.
Generalnie do barw ciepłych zaliczamy te na bazie barwnika żółtego i czerwonego.
Przedstawiona powyżej procedura otrzymywania różnorodnych niuansów barwnych daje
możliwość uzyskania większości kolorów o dowolnej temperaturze. Decydując się na
zastosowanie wybranych przez nas barw musimy zwracać uwagę na zależności zachodzące
pomiędzy poszczególnymi elementami grafiki, także światłem naturalnym i sztucznym. Im
większa powierzchnia i silniejsze nasycenie kolorem tym mocniejszy i bardziej zaskakujący
efekt oddziaływania.
3. Kompozycja na płaszczyźnie
Kompozycja obrazu (płaszczyzny) jest najważniejszym elementem twórczym w grafice,
rysunku, malarstwie i fotografice.

Trudność narzucania z góry określonych układów kompozycyjnych (indywidualne
wyczucie estetyczne)

Musimy sobie zdawać sprawę z pewnych prawideł formalnych kompozycji na
płaszczyźnie, elementy obrazu (środki wyrazu plastycznego)

Wzajemne ułożenie tych elementów decyduje o kompozycji geometrycznej
 Punkt w kompozycyjnym znaczeniu to niewielki element wyraźnie różniący się od
pozostałych elementów. W teorii taki punkt nazywany jest szczegółem. Podobnie i linia
nie musi być linią jednowymiarową a kształty plam mogą być dowolne.
4. Układy kompozycyjne
a) układ symetryczny - to najprostszy, rzadko stosowany w grafice, częściej w składzie
drukarskim. Pozwala na wyeksponowanie elementu, przedmiotu (wydawnictwa techniczne,
katalogi)
Kompozycja ta nazywana jest prymitywną.
b) układ asymetryczny - jest to artystyczny punkt widzenia charakteryzujący się
umieszczaniem elementów graficznych niecentralnie - korzystając z tak zwanych mocnych
punktów na płaszczyźnie.
4.1. Punkty mocne
W starożytności Heron podał zasadę akcentowania elementów przez umieszczanie ich w
mocnych punktach płaszczyzny.
Punkty mocne można znaleźć dzieląc bok obrazu płaszczyzny według zasady złotego
podziału, który polega na tym, że bok dzieli się na dwa odcinki, jeden mniejszy - minor,
drugi większy - major, przy czym stosunek długości większego odcinka do mniejszego,
jest taki sam jak większego do całości boku.
Podział boków według zasady złotego podziału jest jednak czasami niezbyt wygodny w
praktyce, dlatego coraz częściej zastępowany jest podziałem boków na trzy równe części
oraz przeprowadzeniem przez te punkty linii pionowej. Na ich przecięciach leżą również
cztery mocne punkty obrazu płaszczyzny.
4.2 Układ punktów, linii i plam

Jeden element umieszczony w dowolnym mocnym punkcie płaszczyzny

Jeden element może obejmować dwa mocne punkty (lepsza kompozycja obrazu)

Jeden element może obejmować trzy punkty mocne lecz stwarza to niebezpieczeństwo niewyważenia kompozycji (umieszczenia wszystkich ważniejszych elementów po
jednej stronie - druga strona posiada zbyt duże monotonne płaszczyzny). Kompozycje
niewyważone mogą mieć konstrukcję niesymetryczną - rozmieszczenie elementów na
dwa punkty mocne, np.. zdjęcie drogi lub alei z jednym rzędem drzew.
Pojedyncze elementy mogą mieć bardzo różną wartość kompozycyjną. Małe, bardzo
ciemne ale wyraźnie oddzielające się plamy na jasnym tle, posiadają większe znaczenie
na płaszczyźnie niż nawet dość duże powierzchnie szare o niewielkich kontrastach.
Podobnie oddziałuje jasna powierzchnia w otoczeniu znacznie ciemniejszych plam.
Dzięki takim elementom można przesunąć punkty ciężkości i utrzymywać właściwą
równowagę kompozycji.
Kompozycje asymetryczne powinny być również zrównoważone. Jeśli elementy
kompozycyjne z jednej połowy płaszczyzny nie mają odpowiedników w drugiej połowie,
to kompozycja sprawia wrażenie, że pochyla się na jedną stronę.
Punkt przecięcia się dwóch linii nazywa się punktem węzłowym w sensie układu
kompozycyjnego, przy czym w klasycznej kompozycji obrazu najlepiej jest jeżeli punkt
węzłowy pokrywa się z mocnym punktem.
Dwie linie, dwa punkty lub dwie plamy stwarzają więcej możliwości kompozycyjnych
niż jeden element.