Bardiow (Bardejov) -- najpiekniejszy rynek

www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Słowacja
Bardiów (Bardejov)
– najpiękniejszy rynek Słowacji
Bardiów zachwyci wszystkich podróżnych. I tych, spragnionych
kontaktu ze średniowieczem, i tych, którzy chcą spróbować smaków lokalnej kuchni. Miasteczko z najpiękniejszym rynkiem Słowacji.
wy XIII wieku. Miasteczko zostało założone przez przybyszów ze Śląska, co
niewątpliwie wpłynęło na jego niemiecki charakter (jeszcze w XX wieku co
czwartym mieszkańcem Bardiowa był
Niemiec). Położenie przy szlaku handlowym z Polski do Węgier spowodowało
duży napływ obcej ludności trudniącej
się sprzedażą, np. tokajskich win. W ten
sposób Bardiów stał się wielonarodowym miasteczkiem, goszcząc w swych
progach Węgrów, Polaków i osoby innych narodowości.
Położony pośród gór – Bardiów
Dlaczego rynek słowackiego Bardiowa jest tak unikatowy, że został wpisany w 2000 roku na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO? Odpowiedź
jest prosta: spowodował to zastój gospodarczy, jaki dotknął tereny dzisiejszej wschodniej Słowacji w XVIII i XIX
wieku. Brak funduszy wpłynął na to, że
dziś możemy podziwiać miasto sprzed
trzech–czterech stuleci.
Bardiów, dawniej wzmiankowany jako Barfta lub Bartfeld istniał od poło-
Rynek w Bardiowie
1
nr 7 (16), Lipiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Słowacja
Największy rozkwit miasto przeżywało w końcu XV wieku. Wcześniej, pod
jego murami rozegrało się kilka ważnych bitw, m.in. wojsk polskich z oddziałami Zygmunta Luksemburskiego sprzymierzonego z Krzyżakami (1410 rok).
Nie bez znaczenia dla rozwoju miasta było także jego oblężenie i okupacja przez Polaków podczas wojny
węgiersko–polskiej w 1402 roku.
w tradycji gotyckiej (łuki nad wejściami).
Stojący na środku rynku ratusz zawiera ciekawą
galerię malutkich rzeźb
O tym, że fundatorzy tego budynku
ideowo byli jeszcze w średniowieczu,
świadczą niewielkie rzeźby pod dachem budynku oraz na krańcach szczytów, przedstawiające m.in. sowy, głowy
ptaków, nagie kobiety, śmiesznie stylizowane postaci z dużymi głowami i narzędziami pracy (np. młot).
Ratusz i przerastający go skalą kościół św.
Idziego
Zapoczątkowany około 1500 roku
rozwój miasta, trwał aż do końca XVII
wieku, kiedy miasto nawiedziły epidemie, a miejscowa ludność buntowała
się przeciwko autokratycznym rządom
Habsburgów. Zastój gospodarczy zatrzymał rozwój miasteczka na dwa stulecia. Dopiero w końcu XIX wieku zaczęły
powstawać domy poza murami miejskimi.
Niezwykle ciekawym zabytkiem Bardiowa jest ratusz, pochodzący z lat
1505–09. Jest to przykład architektury
wykorzystującej osiągnięcia przybyłego
z Węgier renesansu (prostokątne okna,
szczyty), ale cały czas pozostającego
Główny kościół Bardiowa
W ratuszu funkcjonuje Szaryskie Muzeum, jedno z najstarszych na Słowacji, w którym zgromadzono eksponaty
2
nr 7 (16), Lipiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Słowacja
związane z historią Bardiowa i okolic.
Atrakcją są z pewnością ikony pochodzące z XVI–XIX wieku ze wschodnich
terenów Słowacji.
niewielki ołtarz Narodzenia Chrystusa
z przedstawieniami, wieńczącymi późnogotyckie łuki.
Niektóre z figur ołtarzowych, jak
np. samotnie stojąca św. Barbara
z dawnego ołtarza głównego (obecnie
w zachodniej części kościoła) powstały
w warsztacie Mistrza Pawła z Lewoczy.
Przy zestawieniu z potężnym kościołem św. Idziego (Sv. Egida) ratusz wydaje się jednak budowlą niewielką. Główna świątynia Bardiowa, która swymi rozmiarami najlepiej świadczy
o dawnej potędze finansowej miasta, powstawała od XIV do XVI wieku. Pożar
w 1878 roku spowodował konieczność
odbudowy obiektu, stąd wiele dekoracji zewnętrznych pochodzi z końca XIX
wieku. Świątynia jest trójnawową bazyliką o dość ciemnym wnętrzu kryjącym
wspaniałe wyposażenie „z epoki”.
Fragment murów obronych
Równie cennym zabytkiem wewnątrz
świątyni jest wysokie kamienne tabernakulum (miejsce do przechowywania
hostii) z niezliczoną wprost ilością gotyckich łuków. W pobliżu znajduje się
pochodząca również z ok. 1500 roku
chrzcielnica. Warto także zwrócić uwagę na belkę tęczową z przedstawieniem
Ukrzyżowania Chrystusa, na boczne kaplice z renesansowymi płytami nagrobnymi oraz na... zniszczone drzwi zbite
z potężnych kłód drewna.
Ciemne wnętrze świątyni z 11 średniowiecznymi ołtarzami
Należy do niego zespół aż 11 średniowiecznych ołtarzy (!), z których
większość pochodzi z przełomu XV
i XVI wieku. Ołtarze poświęcono św. Annie, Zaśnięciu NMP, Chrystusowi i św.
Józefowi. Każdy z nich ma niesamowicie precyzyjnie wycięte w drewnie figury, ale największe wrażenie robi chyba
Mały Ołtarz NMP. Równie ciekawy jest
To, co nadaje klimat miastu – to kamienice oraz mury obronne. Kamieniczki są niewielkie, ustawione kalenicowo do rynku i czasami malowane
z zewnątrz. Większość z nich pochodzi z XVI–XVIII wieku. Piękne rokoko3
nr 7 (16), Lipiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Słowacja
kiew z początku XX wieku.
we malowidła zachowały się na domach
z numerami 13 (w środku część ekspozycji Muzeum Szaryskiego) i 26 z przedstawieniem Wniebowzięcia NMP.
...oraz spichlerz włączony w obwarowania
Niektóre kamieniczki, niekoniecznie
ulokowane przy rynku, mieszczą bardzo miłe lokale, w których można zażyć kuchni regionalnej, rozkoszować
się słodyczami czy spróbować słowackiego i węgierskiego wina. Przy rynku
charakterystycznymi miejscami są pierogarnia (własny wyrób, pd.–zach. narożnik) i cukiernia z dużym wyborem
ciast i lodów (pd.–wsch. narożnik). Jeśli
chcemy czegoś bardziej wykwintnego,
trzeba zapuścić się w głąb starego miasta. W każdym razie nie będziemy zawiedzeni – ani kuchnią, ani zabytkami
w Bardiowie, które razem tworzą jedno
z piękniejszych miast Słowacji i Europy
Środkowej.
Zachowało się kilka baszt...
Mury miejskie najlepiej oglądać
z zewnątrz, wtedy robią one większe
wrażenie. Szczególnie dobrze zachowały się od strony południowej i wschodniej wraz z Bramą Dolną połączoną
z Barbakanem. Na przeciwległym krańcu zabytkowego miasta wznosi się tzw.
Gruba Baszta (Hruba Basta), czyli wolnostojąca wieża zwieńczona dachem.
Jeśli mamy więcej czasu na Bardiów,
możemy zapuścić się głębiej w wąskie uliczki. Zobaczymy wtedy m.in. spichlerz włączony w skład obwarowań
miejskich, a także gotycki kościół franciszkanów oraz grekokatolicką cer-
Tekst i zdjęcia: Jakub Jagiełło
4
nr 7 (16), Lipiec 2008
www.ciekawe-miejsca.net
Europa: Słowacja
Informacje praktyczne:
Bardiów (Bardejov) położony jest na Słowacji, ok.
30 km od granicy z Polską. Najłatwiej dojechać
tu przekraczając granicę w Koniecznej, Barwinku
lub Muszynie. Z polskich gór można sobie tu
zaplanować jednodniową wycieczkę.
Muzeum Szaryskie jest czynne w sezonie
(maj–wrzesień) każdego dnia od 8:30 do 16:30
(przerwa 12:00–12:30) i poza sezonem od wt. do nd.
od 8:30 do 16:00.
Kopuły cerkwi grekokatolickiej
Internetowy Przewodnik Turystyczny
www.ciekawe-miejsca.net
5
nr 7 (16), Lipiec 2008