6. Zakres współpracy

Tytuł V TFUE „Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i
sprawiedliwości”, rozdział II „Polityki dotyczące kontroli
granicznej, azylu i imigracji” (art. 77-80 TFUE)
1.
2.
3.
4.
5.
Granice (art. 77 TFUE)
Wizy krótkoterminowe (art. 77 TFUE)
Azyl (art. 78 TFUE)
Imigracja (art. 79 TFUE)
Pozostałe
 Granice



Zasady przekraczania granic wewnętrznych
Zasady przekraczania granic zewnętrznych
Zintegrowany system zarządzania granicami zewnętrznymi
 Wizy




krótkoterminowe
Obowiązek wizowy
Procedury i warunki wydawania wiz
Jednolity wzorzec wizy
Reguły dotyczące wizy jednolitej
 Azyl




Państwo właściwe do badania wniosku o ochronę międzynarodową
Przyjmowanie osób ubiegających się o ochronę międzynarodową
Warunki ubiegania się o przyznanie ochrony międzynarodowej
Procedura przyznania lub cofnięcia ochrony międzynarodowej
 Imigracja


Imigracja legalna
Imigracja nielegalna
 Pozostałe






Ochrona tymczasowa
Podział kosztów (solidarność)
Swoboda podróżowania cudzoziemców
Paszporty, dowody tożsamości, dokumenty pobytowe
Zewnętrzny wymiar imigracji i azylu
Sytuacje nadzwyczajne
Z kontekstu art. 67 ustęp 2 TFUE wynika, że polityki dotyczące
kontroli granicznej, azylu i imigracji obejmują:
 Obywateli
państw członkowskich
 Obywateli państw trzecich
 Bezpaństwowców
 Wyłączenia
dotyczące Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii
(protokoły dołączone do TUE i TFUE)
 Włączenie do współpracy Norwegii, Islandii, Lichtensteinu i
Szwajcarii (na mocy umów międzynarodowych)
 Strefa Schengen




22 państwa członkowskie (bez Rumunii, Bułgarii, Chorwacji i Cypru)
Częściowe członkostwo - Wielka Brytania, Irlandia
Norwegia, Irlandia, Lichtenstein, Szwajcaria
Monako, Watykan, San Marino formalnie nie należą do strefy, ale
mają otwarte granice z państwami członkowskimi (Francją i
Włochami)
 Kodeks
graniczny Schengen oraz Rozporządzenie (UE) nr
1051/2013 przewidują możliwość tymczasowego przywrócenia
kontroli na granicach wewnętrznych przez dane państwo UE w
razie poważnego zagrożenia porządku publicznego lub
bezpieczeństwa wewnętrznego (np. zagrożenia związanego z
terroryzmem lub przestępczością zorganizowaną)
 Względy bezpieczeństwa i porządku publicznego, m.in.





2000 r.
2009 r.
2012 r.
2013 r.
2015 r.
Niemcy (Mistrzostwa świata w piłce nożnej)
Niemcy (szczyt NATO)
Polska (Mistrzostwa Europy w piłce nożnej)
Polska (konferencja klimatyczna w Warszawie
Francja (zamachy terrorystyczne)
Masowy napływ migrantów
VII 2015 r. Węgry
IX 2015 r. Niemcy, Austria
XI 2015 r. Szwecja
I 2016 r. Dania

Zakres udziału Zjednoczonego Królestwa i Irlandii






Na mocy Protokołu 21 WB i Irlandia nie uczestniczą w przyjmowaniu środków
objętych Tytułem V TFUE
Mogą jednak wyrazić chęć uczestnictwa w przyjęciu i stosowaniu pewnego
środka
Mogą również wyrazić chęć związania się pewnym środkiem po jego przyjęciu
Na tych zasadach WB i Irlandia związały się instrumentami prawa azylowego,
większością instrumentów regulujących nielegalną imigrację, a także pewnymi
instrumentami w sprawach wizowych, przekraczania granic i legalnej migracji
Zgodnie z Protokołem 20 WB i Irlandia są uprawnione do kontroli granicznych
na swoich granicach
Zgodnie z Protokołem 19 WB i Irlandia nie są związane dorobkiem Schengen,
ale mają możliwość przyjęcia wszystkich lub niektórych jego postanowień
 Udział





Danii
Na mocy Protokołu nr 22 Dania nie jest związana żadnym z
postanowień Tytułu V TFUE
Dania związana jest jedynie pewnymi środkami dotyczącymi wiz
(kompetencja wspólnotowa)
Nie ma możliwości włączenia się do współpracy (ani do środków
przyjmowanych ani do środków już przyjętych)
Może zdecydować o rezygnacji ze stosowania Protokołu do niektórych
jego postanowień – wiąże się to z koniecznością stosowania
wszystkich obowiązujących środków podjętych w ramach UE
Dania może dołączyć do rozwiązań UE na zasadzie umowy
międzynarodowej
 Udział


nowych państw członkowskich w strefie Schengen
Państwa kandydujące zobowiązane są do przyjęcia dorobku
Schengen
Proces przyjmowania dorobku Schengen jest dwufazowy – pewne
przepisy są wiążące i mają zastosowanie od daty przystąpienia do
UE, inne są wiążące od daty przystąpienia, lecz stosuje się je po
przyjęciu decyzji Rady UE
 Udział





Islandii i Norwegii we współpracy w ramach Schengen
Kraje przystąpiły do strefy Schengen na mocy układu z 1996 r.
Wcześniejsza współpraca z Danią, Finlandią i Szwecją w ramach
Nordyckiej Unii Paszportowej
1999 r. umowa dotycząca włączenia we wprowadzanie w życie,
stosowanie i rozwój dorobku Schengen
Oba kraje wiążą określone postanowienia dorobku Schengen
wymienione w załączniku do umowy
Nowe instrumenty przyjmowane przez instytucje unijne zasadniczo
wchodzą w życie jednocześnie w UE, państwach członkowskich oraz
Islandii i Norwegii
 Udział
Szwajcarii i Lichtensteinu we współpracy w ramach
Schengen



2004 r. umowa dotycząca włączenia Szwajcarii we wprowadzanie w
życie, stosowanie i rozwój dorobku Schengen (określa prawa i
obowiązki Szwajcarii analogicznie do tych ustalonych w umowie
zawartej z Islandia i Norwegią)
Szwajcaria związana jest również umową z UE w sprawie kryteriów
umożliwiających określenie państwa właściwego do rozpatrywania
wniosku o udzielenie statusu uchodźcy (umowa z 2004 r.)
Umowa ta umożliwia włączenie do współpracy Lichtensteinu
poprzez podpisanie odpowiedniego protokołu do ww. umowy ze
Szwajcarią (2011)
Art. 78 ust. 3 TFUE
„w przypadku gdy jedno lub kilka państw członkowskich
znajdzie się w nadzwyczajnej sytuacji charakteryzującej się
nagłym napływem obywateli państw trzecich, Rada, na
wniosek Komisji, może przyjąć środki tymczasowe na korzyść
zainteresowanego państwa lub państw członkowskich. Rada
stanowi po konsultacji z Parlamentem Europejskim”