9 Zroznicowanie Polityczno Gospodarcze Swiata

Materiały szkoleniowe „Zróżnicowanie polityczno - gospodarcze świata”
1. Tabela przedstawia wybrane terytoria autonomiczne, niesamodzielne i zależne. Podaj nazwy państw, do których przynależą:
Wyspy Normandzkie
Azory
Wyspy Owcze
Madera
Wyspy Arktyczne Svalbard
Wyspy Kanaryjskie
Gibraltar
2. Rozpoznaj na mapie Polski wody wewnętrzne i terytorialne a następnie zaznacz właściwe odpowiedzi:
Wody terytorialne to:
a) wody znajdujące się między lądem a wewnętrzną granicą morza
terytorialnego,
b) wody, po których wszystkie kraje mogą swobodnie żeglować,
c) wody, w których państwo reguluje wszystkie sprawy związane
z żeglugą, rybołówstwem, bezpieczeństwem i ochroną środowiska,
d) pas wód o szerokości 12 Mm od linii brzegowej.
Wyłączna strefa ekonomiczna to:
a) wody znajdujące się między lądem a wewnętrzną granicą morza
terytorialnego,
b) wody, po których wszystkie kraje mogą swobodnie żeglować,
c) wody, w których państwo reguluje wszystkie sprawy związane
z żeglugą, rybołówstwem, bezpieczeństwem i ochroną środowiska,
d) pas wód o szerokości 200 Mm od linii brzegowej.
3. Wpisz nazwy krajów (i ich stolice) powstałych
po rozpadzie ZSRR w 1991 roku
4. Podaj nazwy innych nowych państw w Europie, które pojawiły się na mapie politycznej po 1989 roku.
Wpisz na mapie powyżej nazwy krajów (i ich stolice) powstałych po rozpadzie Jugosławii w 1991 roku.
5. Uporządkuj chronologicznie etapy rozszerzania się UE
a następnie zaznacz te państwa wpisując w kontury
odpowiednio rok ich przystąpienia do UE.
Austria, Finlandia, Szwecja.
Bułgaria i Rumunia.
Cypr, Czechy, Estonia, Litwa,
Łotwa, Malta, Polska, Słowacja,
Słowenia, Węgry
Dania, Wielka Brytania, Irlandia,
Grecja
Hiszpania i Portugalia.
Niemcy, Belgia, Francja,
Holandia, Włochy, Luksemburg.
6.
a)
b)
c)
d)
1957
1973
1981
1986
1995
2004
2007
Uporządkuj chronologicznie wydarzenia z historii Unii Europejskiej.
przyjęcie do UE Austrii, Szwecji i Finlandii
powstanie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali
Traktat z Maastricht
powołanie EWG
7. Wymień państwa Europy Zachodniej nie będące w UE. Podaj korzyści dla Polski z członkowstwa w UE.
1
a)
Podaj pełną nazwę organizacji i podaj kilku jej członków:
OECD
b)
NAFTA
c)
ETA
8.
d) UNESCO
e)
MFW
f)
WNP
g) IRA
h) FAO
i)
CEFTA
j)
EFTA
k) OPEC
l)
WHO
m) WTO
n) ONZ
o)
ASEAN
p) UNICEF
9.
Oceń rolę międzynarodowych organizacji w kształtowaniu ładu politycznego i gospodarczego na świecie.
10. Oceń potrzebę wprowadzenia euro jako wspólnej waluty w krajach UE.
11. Odpowiedz na pytania A–C, korzystając z tekstu źródłowego.
14 czerwca 1985 r. w Schengen, luksemburskiej mieścinie, przedstawiciele Niemiec, Francji i krajów Beneluxu
podpisali układ, który przeszedł do historii pod nazwą miasta. I od tej pory stopniowo granice zaczęły znikać ze
świadomości obywateli jako miejsca upokarzających nierzadko kontroli, kolejek, zatorów i kłótni z celnikami. (...) W
1985 r. nikt nie śnił, że za 22 lata Polacy jako wolny naród i członkowie europejskiej rodziny będą przejeżdżali granicę
na Odrze bez zatrzymania samochodu, nie mówiąc o wyciąganiu paszportu. (...) Członkami porozumienia są wszystkie
kraje Unii z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Irlandii, a także pozostające poza Unią Norwegia i Islandia. (...) Prawnie
członkiem porozumienia z Schengen staliśmy się po wejściu do UE w maju 2004 r. Praktycznie odczuliśmy pełnię
korzyści z niego w nocy z 20 na 21 grudnia 2007 r. (...) Sprawa Schengen była bez wątpienia najtrudniejszym z
niegospodarczych rozdziałów negocjacji z UE, m.in. z powodu strachu europejskiej opinii publicznej przed importem
przestępczości ze Wschodu. (...) Członkostwo w Schengen to także współpraca w walce z przestępczością graniczną. I
tak np. polski pościg policyjny będzie mógł wjechać kilkadziesiąt kilometrów w głąb Niemiec w pogoni za przestępcami.
Gdy w Polsce zginie samochód, w ciągu pięciu minut od zgłoszenia będą o tym wiedzieć policjanci w całej Unii.
A. Jakich dwóch rodzajów kontroli na granicy unikamy po wejściu Polski do strefy Schengen?
B. Jakie dwie podstawowe korzyści wynikają z faktu, że Polska należy do strefy Schengen?
C. Które dwa kraje należące do UE nie znalazły się w strefie Schengen?
12. Na mapie konturowej Europy numerami 1–9 zaznaczone
są różne państwa. Przyporządkuj dwa zaznaczone państwa do każdej
z grup, wpisując ich cyfry w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.
Grupa 1. Do grupy tej należą państwa, które przed 1989 rokiem miały
ustrój socjalistyczny, nie zmieniły jednak swoich granic po roku 1989.
Obecnie są członkami UE oraz NATO. Kraje:
Grupa 2. Do grupy tej należą państwa, które przed rokiem 1989 miały
ustrój socjalistyczny, jednocześnie stanowiły część większego państwa,
które wkrótce zniknęło z mapy politycznej Europy. Obecnie kraje te
są członkami UE oraz NATO. Kraje:
Grupa 3. Do grupy tej należą państwa, które przed rokiem 1989 miały
ustrój socjalistyczny. Po roku 1989 wydzieliły się z większego
państwa federacyjnego bez działań wojennych, w warunkach
pokojowych. Nie należą one jednak ani do UE ani do NATO. Kraje:
2
13. Z podanych wskaźników określania poziomu rozwoju gospodarczego państw wybierz trzy wskaźniki społeczne oraz
trzy wskaźniki demograficzne.
Śmiertelność niemowląt na 1000 urodzeń żywych.
Struktura zatrudnienia ludności.
Liczba łóżek w szpitalach na 1000 mieszkańców.
Udział wydatków na żywność w budżetach domowych.
Odsetek analfabetów.
Liczba ludności przypadająca na 1 lekarza.
Struktura wiekowa ludności.
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
14. Porównaj cechy krajów słabo i wysoko rozwiniętych.
Cechy krajów wysoko rozwiniętych (KWR)
Cechy krajów słabo rozwiniętych
(KSR)
Bardzo duży przyrost naturalny przekraczający 20‰
Ponad 20% udziału przemysłów zaawansowanych technologii
w strukturze produkcji przemysłowej
Dochód narodowy przekraczający 10000 $ na osobę
Duży udział surowców i płodów rolnych w strukturze
eksportu
W strukturze wiekowej występuje proces starzenia się
społeczeństwa
Ponad 60% zawodowo czynnych jest zatrudnionych w
usługach
Około 90% wydatków w budżetach domowych przeznaczane
jest na żywność
Analfabeci stanowią najwyżej kilka % społeczeństwa, są to
najczęściej analfabeci wtórni
15. Przyporządkuj dwa kraje do każdej grupy wskaźnika HDI (rozwoju społecznego)
Kanada, Brazylia, Irlandia, Kongo Demokratyczne, Ukraina, Somalia
a) Państwa z HDI w granicach 0–0,5 ...................................................................................................
b) Państwa z HDI w granicach 0,5–0,8 ................................................................................................
c) Państwa z HDI w granicach 0,8–1,0 ................................................................................................

a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
l)
m)
n)
o)
p)
q)
r)
s)
t)
16. Poniżej wymieniono najważniejsze konflikty ówczesnego świata. Zlokalizuj je na mapie i podaj tło konfliktu.
pakistańsko – indyjski
chińsko – tajwański
japońsko – rosyjski
izraelsko – syryjski
grecko – turecki
brytyjsko – hiszpański
argentyńsko – brytyjski
palestyński w Izraelu
w Irlandii Północnej
państwo Basków w Hiszpanii
Czeczenia
w Abchazji o oderwanie się od
Gruzji i przyłączenie do Rosji
kurdyjski
na Sri Lance (Tamilowie chcą
utworzyć własne państwo)
Tybet
w Kosowie – Albańczycy
zamieszkujący Kosowo i część
Macedonii chcą utworzyć własne
państwo lub przyłączyć się do Albanii
mieszkańcy Sahary Zachodniej chcą uniezależnić się od Maroka
chrześcijanie chcą utworzyć niezależne państwo w południowym Sudanie
muzułmanie chcą utworzyć własne państwo na obszarze południowych Filipin
Konflikt między plemionami Tutsi i Hutu – Rwanda i Burundi.
3