Terroryzm

Seminaria europejskie
9. seminarium
koordynator: Joanna Różycka-Thiriet
25 lutego 2015 r.
[email protected]
Temat: Unia Europejska w obliczu zagrożenia terrorystycznego
Gość:
- dr Krzysztof Liedel, Zastępca Dyrektora Departamentu Prawa i Bezpieczeństwa
Pozamilitarnego Biura Bezpieczeństwa Narodowego i Dyrektor Centrum Badań nad Terroryzmem
Collegium Civitas
SŁOWNICZEK PRZETRWANIA
Strategia UE w dziedzinie walki z terroryzmem – kilkunastostronicowy dokument przyjęty przez UE
w 2005 roku. Jej podtytuł – Zapobieganie, Ochrona, Ściganie, Reagowanie precyzuje na wstępie priorytety
Unii w zwalczaniu zjawiska terroryzmu. Poniżej na stronie tytułowej dopisano jeszcze zobowiązanie
strategiczne UE. Jest to zwalczanie terroryzmu na świecie przy jednoczesnym przestrzeganiu praw
człowieka. Dzięki temu Europa ma być bardziej bezpieczna i być obszarem wolności, bezpieczeństwa i
sprawiedliwości dla swoich obywateli.
Unijna lista terrorystów – lista osób, grup i podmiotów objętych sankcjami w związku z terroryzmem,
stworzona w grudniu 2011 roku (po zamachach 11 września). Rada UE weryfikuje ją co 6 miesięcy
(obecnie jest na niej 10 osób oraz 25 grup i podmiotów). Wniosek o dopisanie do listy mogą złożyć państwa
członkowskie UE lub państwa trzecie (podstawą do wniosku jest wszczęcie wobec takich osób, grup lub
podmiotów dochodzenia w sprawie ataku terrorystycznego, próby jego przeprowadzenia albo ułatwienia
jego przeprowadzenia; skazanie za takie czyny oraz wskazanie Rady Bezpieczeństwa ONZ). Obecnie
toczy się spór przed Sądem UE dotyczący umieszczenia na liście terrorystów organizacji Hamas.
W grudniu 2014 roku zapadł wyrok w pierwszej instancji o usunięciu Hamasu z listy (ponieważ decyzja
o jego wpisaniu zapadła niezgodnie z procedurą). Rada postanowiła złożyć apelację. Osoby, grupy
i podmioty z listy karane są m.in. zamrożeniem funduszy i aktywów finansowych.
PNR (Passenger Name Record) – to dane dotyczące pasażerów lotniczych (imię i nazwisko, data i trasa
podróży, numer miejsca w samolocie, bagaż, dane kontaktowe oraz sposób płatności). Dane te
przechowywane są przez przewoźników. W kontekście paryskich zamachów zrobiło się głośno
o regulacjach w tej sprawie na szczeblu Unii, tak by dane te można było wykorzystać do walki
z terroryzmem. Komisja Europejska przygotowała już dawno temu projekt dyrektywy (pełna nazwa to
dyrektywa w sprawie wykorzystania danych dotyczących przelotu pasażera w celu zapobiegania
przestępstwom terrorystycznym i poważnej przestępczości, ich wykrywania, prowadzenia dochodzeń w ich
sprawie i ich ścigania). Dotyczy on lotów między UE a państwami trzecimi. Unia zawarła też umowy, które
zezwalają kompaniom lotniczym na przekazywanie PNR do Kanady, Australii i USA. Nowe unijne przepisy
miałyby zharmonizować posługiwanie się danymi pasażerów, z których wiele państw członkowskich i tak
korzysta. W zamyśle Komisji takie dane miałyby być przechowywane przez 5 lat, za ich przetwarzanie
Działania Fundacji Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską, w ramach
Programu Europa dla Obywateli
Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce
miałyby odpowiadać specjalnie powołane do tego celu jednostki ds. informacji o pasażerach. Aby weszła
w życie, dyrektywa musi zostać przyjęta przez Parlament Europejski i Radę UE. Ta ostatnia zaproponowała
zresztą pewne poprawki do projektu w swoim stanowisku z 2012 roku. Europosłowie podchodzą do
dyrektywy z dużymi oporami i niespiesznie. Pytanie, na ile się to zmieni po ostatnich zamachach.
Zagraniczni bojownicy – poważnym problemem państw Unii Europejskiej są aktualnie ich obywatele,
którzy udają się walczyć np. do Syrii czy Iraku, a potem mogą zapragnąć wrócić do domu (mając już
pokaźny bagaż wojennych i terrorystycznych doświadczeń). Według Europolu na dżihad wyjechało od
3 000 do 5 000 Obywateli Unii. Unijny Koordynator ds. Zwalczania Terroryzmu mówi o 3 000. W rekrutacji
pomaga propaganda uprawiana przez radykalnych islamistów za pośrednictwem portali
społecznościowych. Chętni do wyjazdu to głównie młodzi mężczyźni. Jeśli chodzi o kraje, prym wiodą
Belgia, Zjednoczone Królestwo i Francja.
FRAZA DNIA
Je suis Charlie (Jestem Charlie)
- slogan, który pojawił się po zamachu w Paryżu w redakcji satyrycznego tygodnika
Charlie Hebdo (7 stycznia br.). Na fali tych samych wydarzeń, w których zginęli
także francuscy żydzi i przedstawiciele służb porządkowych, pojawiały się także
inne pokrewne hasła: Je suis juif (Jestem żydem), Je suis flic (Jestem gliną),
a nawet Je suis musulman (Jestem muzułmaninem). Slogan stał się niezmiernie
popularny na całym świecie i był tłumaczony na różne języki. Był gestem solidarności z ofiarami, gestem
w obronie wolności wypowiedzi, gestem przeciwko stygmatyzacji wspólnoty muzułmańskiej. Autorem hasła
i jego wizualizacji jest francuski grafik Joachim Roncin. Stworzoną grafikę wrzucił na Twittera wkrótce po
zamachu w redakcji. Szybko dotarła do szerokiego grona odbiorców dzięki portalom społecznościowym
i bardziej tradycyjnym mediom. Autor, który nie zmierza zastrzec dla siebie tego znaku, sprzeciwia się jego
używaniu w celach handlowych. Jednak nie brakowało tych, którzy wystąpili do Narodowego Instytutu
Własności Przemysłowej (INPI, francuskiego urzędu patentowego) z wnioskiem o zastrzeżenie hasła.
Urząd wnioski odrzucił. Innym symbolem tamtych dni we Francji były trzymane przez ludzi ołówki.
PORTRETY MNIEJ ZNANYCH MĘŻCZYZN I KOBIET
Po zamachach w Madrycie (25 marca 2004 r.) UE stworzyła w sekretariacie Rady
Unii Europejskiej nowe stanowisko - Koordynatora ds. Zwalczania Terroryzmu
(Counter-Terrorism Coordinator, CTC). Jego zadaniem jest m.in. koordynowanie
działań mających na celu zwalczanie terroryzmu, monitorowanie narzędzi walki
z terroryzmem, które Unia już posiada, przedstawienie zaleceń i priorytetów
działań w oparciu o analizę zagrożeń, nadzorowanie realizacji unijnej strategii
walki z terroryzmem. Od 2007 roku obowiązki Koordynatora pełni Belg Gilles de
Kerchove. Urodzony w 1956 roku de Kerchove jest z wykształcenia prawnikiem.
Funkcję Koordynatora łączy z karierą akademicką. Jest profesorem prawa
Źródło: Rada Unii Europejskiej europejskiego na Katolickim Uniwersytecie w Louvain, Wolnym Uniwersytecie w
Brukseli oraz Uniwersytecie św. Ludwika w Brukseli. Od wielu lat jest unijnym urzędnikiem. Po raz pierwszy
zaczął pracować w Komisji Europejskiej w 1985 roku. Jednak od 1986 do 1995 pracuje dla Belgii. W tym
okresie piastuje różne stanowiska ministerialne – ministra sprawiedliwości, ministra ds. małych i średnich
przedsiębiorstw, ministra do spraw gospodarczych, a nawet dzierży tekę wicepremiera Belgii. Następnie
wraca do instytucji unijnych. W latach 1995-2007 był dyrektorem ds. sprawiedliwości I spraw wewnętrznych
w sekretariacie Rady UE. Jako szanujący się naukowiec jest autorem artykułów - na temat prawa
europejskiego, praw człowieka, bezpieczeństwa i walki z terroryzmem.
Działania Fundacji Schumana są współfinansowane przez Unię Europejską, w ramach
Programu Europa dla Obywateli
Seminaria objęte są patronatem Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce