FASCYNACJE ŚMIERCIĄ

FASCYNACJE ŚMIERCIĄ – ZAGADNIENIA NA SPRAWDZIAN CZ. 1
Obowiązujące teksty:
 Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (wszystkie fragmenty z podręcznika)
 J. Huizinga Jesień średniowiecza (fragment Taniec śmierci)
 Tyrteusz Rzecz to piękna…
 Zbigniew Herbert Apollo i Marsjasz
 Hanna Krall Zdążyć przed Panem Bogiem
1. Wyjaśnij pojęcia: taniec śmierci (danse macabre), oswojenie śmierci, karnawalizacja, oswojenie
śmierci, groteska, personifikacja, animizacja, antropomorfizacja.
2. Przetłumacz i wyjaśnij pojęcia: contempus mundi, ubi sunt?, memento mori.
3. Omów genezę (czas i okoliczności powstania) utworu Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią
[podręcznik s. 231].
4. Opisz wygląd średniowiecznej śmierci na przykładzie obrazu przedstawionego w Rozmowie
mistrza Polikarpa ze Śmiercią
5. Omów wizerunek Śmierci [tu: wyjaśnij na czym polega personifikacja, karnawalizacja, groteska w
obrazie Śmierci].
6. Wymień inny niż t Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią tekst kultury (utwór literacki, dzieło
plastyczne, dzieło muzyczne), wykorzystujące motyw tańca śmierci. Podaj ich autora.
7. Jakie środki przekazu upowszechniały w średniowieczu myśl o śmierci. Co było przyczyną ich
sukcesu? [zob. J. Huizinga]
8. Wymień trzy zasadnicze tematy średniowieczne, które dotyczyły kresu wszelkich wspaniałości
ziemskich.
9. Wizerunek śmierci w średniowieczu znany był w ujęciu plastycznym i literackim pod kilkoma
postaciami. Wymień je.
10. Gdzie znajdował się najsłynniejszy ze wszystkich Tańców Śmierci, przedstawiony w r. 1424 na
malowidle ściennym?
11. Na czym polega demokratyzm śmierci? Jak ta idea zostaje wyobrażona w literaturze i sztuce?
12. Kim jest Polikarp? Scharakteryzuj postać i jej postawę.
13.
14.
15.
16.
Wyjaśnij pojęcia: tyrteizm, poezja tyrtejska, dystych elegijny, estetyzacja śmierci.
Wymień trzech poetów antycznych (greckich). Określ tematykę poezji każdego z nich.
Omów dwie postawy – bohatera i tchórza – opisane w wierszu Tyrteusza.
Omów obraz śmierci heroicznej przedstawionej w utworze „Rzecz to piękna…” (okoliczności
śmierci, sposób mówienia o niej).
17. Wyjaśnij pojęcia: reinterpretacja mitu, dysonans, poezja konkretna.
18. Podaj nazwę epoki literackiej, w której tworzył Zbigniew Herbert.
19. Omów kompozycję wiersza Apollo i Marsjasz.
20. Zanalizuj i zinterpretuj wskazany fragment wiersza. Wskaż środki artystyczne i omów ich funkcję.
21. Odczytaj symbolikę skamieniałego słowika z finału wiersza Herberta.
22. Scharakteryzuj Apolla. Jaką rolę pełni w wierszu? Opisz rodzaj sztuki reprezentowanej przez
boga. Czy jest ona pozytywnie czy negatywnie oceniana z perspektywy wymowy wiersza?
Uzasadnij odpowiedź.
23. Scharakteryzuj rodzaj sztuki reprezentowanej przez Marsjasza. Na jakiej zasadzie zostaje ona
zestawiona ze sztuką Apolla?
24. W jaki sposób wiersz Herberta nawiązuje do greckiego mitu? Nazwij relację i uzasadnij
odpowiedź.
25. O jakiej rywalizacji opowiada wiersz Herberta. Co było przedmiotem pojedynku? Kto w nim
zwycięża, a kto zostaje pokonany (uzasadnij odpowiedź)? Odnieś tę sytuację do pojedynku
opisanego w micie.
26. Scharakteryzuj kategorie piękna i brzydoty w kontekście wymowy utworu Herberta.
27. Wskaż elementy turpistyczne w wierszu Herberta.