program profilaktyczny_Bezpiczeństwo w sieci-2

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych
im. Józefa Nojego w Czarnkowie
PROGRAM PROFILAKTYCZNY
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
W wychowaniu nie tyle daje się ocenić korzyści dobrej edukacji, ile następstwa złej.
A. Dygasiński
1. Wstęp
Jednym z ważnych osiągnięć rozwoju cywilizacyjnego świata jest niewątpliwie
powstanie Internetu. To dzięki niemu można obecnie uzyskać informacje na określony temat,
kontaktować z innymi osobami, czy zawierać różnego rodzaju transakcje.
Młodzież pobiera muzykę, korzysta z wiadomości błyskawicznych, poczty elektronicznej
i gra w internetowe gry. Aktywnie korzysta z wyszukiwarek, aby odnaleźć w Internecie
interesujące informacje. Większość nastolatków ma już za sobą wizyty w pokojach rozmów,
wielu uczestniczyło w rozmowach dorosłych lub prywatnych. Chłopcy w tej grupie wiekowej
prawdopodobnie przekraczają dozwolone granice poszukując grubiańskiego humoru, krwi,
hazardu lub witryn przeznaczonych wyłącznie dla dorosłych. Dziewczęta raczej korzystają
z pokojów rozmów, są więc bardziej narażone na molestowanie seksualne.
Globalna sieć stwarza wiele nowych możliwości, szans i korzyści, jednak jego niewłaściwe
i nieodpowiednie wykorzystanie może nieść ze sobą szereg zagrożeń. Młodzież narażona jest
na szkodliwe treści, takie jak: wulgarność, nienawiść, przemoc, kradzieże, pornografia,
hazard czy używki. W Internecie może stać się ofiarą przestępców, którzy wykorzystują jej
naiwność, ufność i łatwowierność. Dzieci i młodzież narażone są również na oszustwa,
wyłudzenia. Internet może stać się narzędziem wywiadu przestępców, miejscem obrotu
danymi osobowymi. Największym chyba zagrożeniem, na jakie narażeni są młodzi
użytkownicy Internetu jest pedofilia.
Istotnym, a często niedostrzegalnym zagadnieniem jest uzależnienie od Internetu, problemy
psychospołeczne (niektórzy młodzi użytkownicy Internetu czerpią przyjemność z nękania
innych w sieci; wiąże się to z dostawaniem e- maili z wirusami lub obraźliwych listów
czy wiadomości za pomocą komunikatorów), szkodliwość dla zdrowia, uszkodzenia sprzętu,
wirusy czy koszty połączenia z Internetem. Należy również pamiętać, że długotrwałe
2
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
korzystanie z wirtualnego kontaktu utrudnia bezpośrednie relacje z drugim człowiekiem,
a to w żaden sposób nie zastąpi spotkań twarzą w twarz.
Dlatego też bardzo ważna jest profilaktyka, gdyż lepiej uniknąć sytuacji, w której dziecko
zostaje narażone na niebezpieczeństwo, niż zmagać się ze skutkami. Rodzice i nauczyciele
powinny podejmować takie działania, aby młodzi ludzie czuli się bezpieczni.
Program „Bezpieczny Internet” został stworzony w celu uświadomienia uczniom, jak również
ich rodzicom i nauczycielom, zagrożeń wynikających z surfowania w Internecie
oraz wskazania im sposobów radzenia sobie z nimi. Zarówno młodzież, jak i osoby pracujące
z nią, a także ich opiekunowie w obliczu dynamicznego postępu techniki powinni posiadać
podstawową wiedzę na temat Internetu, jego możliwości oraz potencjalnych zagrożeń
wynikających z korzystania z tego narzędzia. Powinni wiedzieć, gdzie szukać pomocy,
czy też informacji w przypadku, gdy jakaś sytuacja budzi ich niepokój.
3
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
2. Podstawy prawne działalności profilaktycznej ZSP w Czarnkowie.
−
Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. wraz z późniejszymi
zmianami;
−
Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982 r. z późniejszymi zmianami;
−
Konstytucja RP z dnia 17 października 1997 r.;
−
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka;
−
Konwencja o Prawach Dziecka;
−
Statut Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych im. Józefa Nojego w Czarnkowie,
−
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. nr 35, poz. 230 z p. zm.), nowelizacja
z dnia 12 września 1996 r. (Dz. U. nr 127, poz. 593);
−
Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. nr 75,
poz. 468);
−
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r.
w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
w szkołach publicznych,
−
Uchwała Rady Ministrów Nr 186 z dnia 7 listopada 2006 r. w sprawie działań
administracji rządowej przeciwko przemocy w szkołach i placówkach
ze zmianami.
−
Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania
i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach;
−
Rządowy program na lata 2008 – 2013 „Bezpieczna i przyjazna szkoła”.
4
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
3. Cele ogólne.
Światowa sieć komputerowa Internet niesie ze sobą wspaniałe możliwości zdobywania
informacji, kontaktów z innymi ludźmi, wymiany poglądów, przesyłania danych, zamawiana
towarów konsumpcyjnych, dokonywania zakupu książek oraz innych publikacji, jak również
wykonywania wielu innych czynności bez potrzeby zbędnego marnowania czasu.
Jednak Internet to niestety nie tylko same korzyści. Niezbędne jest uzmysłowienie sobie
drugiej strony, pełnej zagrożeń czyhających na jej użytkowników. Dotyczy to głównie osób
o nie wyrobionym jeszcze światopoglądzie a więc młodzieży kształtującej swój obraz świata
w oparciu o zdobywaną ciągle wiedzę, również za pośrednictwem Internetu.
4. Cele szczegółowe.
−
Przedstawienie uczniom rodzajów zagrożeń, jakie niesie ze sobą korzystanie z Internetu
(uzależnienie od Internetu i gier komputerowych, kontakt z osobami niebezpiecznymi,
dostęp do treści sprzecznych z normami wychowania, nieumiejętność odróżniania
rzeczywistości wirtualnej od świata realnego, przestępczość, nieuczciwość).
−
Upowszechnianie zasad bezpiecznego i właściwego zachowywania się w Internecie,
głównie poprzez promowanie internetowej etykiety.
−
Wyrobienie postawy dystansu wobec przekazów elektronicznych i krytycyzmu wobec
treści informacji.
−
Wyrabianie umiejętności klasyfikowania i wartościowania wiadomości zdobytych
w Internecie.
−
Uświadomienie uczniom faktu, że anonimowość w Sieci jest tylko pozorna.
−
Pokazanie korzyści wypływających z właściwego korzystania z Sieci.
−
Zapoznanie rodziców ze sposobami kontrolowania dostępu młodzieży do niepożądanych
treści.
−
Promowanie wśród uczniów, rodziców i nauczycieli akcji i programów o różnym zasięgu
na rzecz bezpiecznego Internetu.
−
Uczulenie nauczycieli na problem bezpieczeństwa w Sieci.
5
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
5. Formy realizacji.
−
Ograniczanie i kontrola dostępu do Internetu.
Kontrola dostępu do stron www oparta została o program o nazwie Dansguardian.
Jest to program filtrujący, działający na innej zasadzie niż większość tego typu programów.
Wykorzystuje on algorytm punktowania zawartości strony. Strony zawierające przemoc,
erotykę czy inne niepożądane treści są odpowiednio oceniane. Jeżeli ocena przekroczy
pewien ustalony przez administratora poziom, strona nie zostaje wyświetlona na komputerze
klienta. Dodatkowo strony testowane są pod kątem występowania na tzw. Blacklistach,
czyli listach stron zawierających treści niepożądane. Ograniczenie dostępu polega przede
wszystkim na wykorzystaniu oprogramowania firewall – jest to program Shorewall Firewall.
Pozwala on na zablokowanie portów, które nie muszą być wykorzystywane przez komputery
klienckie. Pozwala to na unieszkodliwienie większości programów typu Peer2Peer, które
uczniowie
mogliby
wykorzystać
do
pobieranie
nielegalnej
muzyki,
filmów
czy oprogramowania. Dodatkowo firewall wykorzystywany jest do utworzenia tzw.
Transparent Proxy, czyli programu, który automatycznie kieruje wszystkie żądania
otworzenia strony www do programu DansGuardian. Dzięki temu nie ma możliwości
ominięcia programu filtrującego.
−
Bezpieczne korzystanie z Internetu.
Na lekcjach informatyki prowadzone są zajęcia na temat bezpiecznego korzystania z
Internetu.
Poruszane
są
zagadnienia
związane
z
odpowiedzialnością
za bezpieczeństwo w sieci, ochroną przed wirusami, robakami itp. ochroną przed przejęciem
danych.
Na każdej lekcji odbywającej się w pracowni komputerowej z dostępem do Internetu
nauczyciele nadzorują pracę uczniów.
−
Szkolenie Rady Pedagogicznej.
Zapoznanie nauczycieli z zadaniami szkolnego programu profilaktycznego „Bezpieczny
Internet” oraz przedstawienie korzyści i zagrożeń wynikających z korzystania z sieci Internet,
sposobów ich zapobiegania podczas szkolenia: „Bezpieczny Internet, bezpieczna młodzież”.
−
Apel dla uczniów.
Apel przeprowadzony w ramach Dnia Bezpiecznego Internetu- inicjatywa Komisji
Europejskiej; w Polsce współorganizatorem tej akcji jest Fundacja Dzieci Niczyje. Celem jest
6
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
propagowanie działań na rzecz bezpiecznego dostępu dzieci i młodzieży do zasobów
internetowych.
Przeprowadzenie tematycznych zajęć warsztatowych dla rodziców –
czemu sprzyjają
postawy współdziałania, akceptacji, rozumnej swobody i uznania praw dziecka w ramach
programu: „Bezpieczny Internet”.
−
Zajęcia dla uczniów z pedagogiem szkolnym.
Tematami zajęć są poczucie własnej wartości, rozwiązywanie konfliktów, kształtowanie
umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji, pokonywanie bariery swojej
nieśmiałości bez wspierania się internetowymi możliwościami komunikowania się.
6. Osiągnięcia.
−
Ograniczanie i kontrola dostępu do Internetu.
Uczeń wie, co to jest oprogramowanie filtrujące, antywirusowe.
Rodzic zna i stosuje zasady ograniczenia dostępu do Internetu, zapewnia dziecku bezpieczny
dostęp do Internetu.
Nauczyciel dba o bezpieczny dostęp do sieci, dba o zainstalowanie odpowiedniego
oprogramowania filtrującego.
−
Bezpieczne korzystanie z Internetu.
Uczeń zna prawidłowe zastosowanie Internetu, potrafi wyszukać i oddzielić interesujące
go informacje od niepotrzebnych, ma świadomość, że nie wszystkie strony internetowe
tworzone są przez profesjonalistów i zawierają prawdziwe dane.
Nauczyciel uczy jak prawidłowo korzystać z sieci, zapoznaje z szerokimi możliwościami
Internetu, zachęca ucznia do rozwijania zainteresowań za pośrednictwem Internetu,
przestrzega zasad nadzoru nad uczniami i skutecznie zarządza klasą, przygotowuje ucznia
do korzystania z nowych technologii, rozwija aktywność poznawczą i twórczą dziecka.
−
Szkolenie nauczycieli.
Nauczyciel uczy jak prawidłowo korzystać z sieci, zapoznaje z szerokimi możliwościami
Internetu, zachęca ucznia do rozwijania zainteresowań za pośrednictwem Internetu,
przestrzega zasad nadzoru nad uczniami i skutecznie zarządza klasą, przygotowuje ucznia
do korzystania z nowych technologii, rozwija aktywność poznawczą i twórczą dziecka,
przekazuje wiedzę na temat nielegalnych treści w sieci, przekazuje wiedzę na temat sposobu
7
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
zwalczania nielegalnych treści w sieci, podaje adresy witryn internetowych właściwych
organizacji.
−
Apel dla uczniów.
Uczeń wie, do kogo zwrócić się z prośbą o pomoc w razie poczucia zagrożenia, zna
Internetowe adresy fundacji i innych organizacji zajmujących się zwalczaniem nielegalnych
treści w sieci, ma świadomość, jakie treści nie powinny znaleźć się w Internecie, sygnalizuje
pojawiające się niebezpieczeństwo.
−
Zagrożenia a bezpieczeństwo w sieci
Uczeń wie, że komputery sterują wieloma procesami, które dzieją się wokół nas. My nimi
sterujemy. Służą do rozrywki, poszukiwania informacji, utrzymywania kontaktów ze
światem, poznawania nowych ludzi na całym świecie. Dzięki nim możemy rozszerzać swoje
horyzonty, robić zakupy i sprzedawać przedmioty czy usługi bez wychodzenia z domu,
oglądać filmy, słuchać muzyki, a także pracować i zarabiać pieniądze. Ale wśród tych
wszystkich dobrodziejstw czyha na nas mnóstwo zagrożeń. Jakie są to zagrożenia oraz jak
możemy chronić przed nimi siebie i swoich najbliższych?
−
Wady i zalety Internetu
Uczeń wie, że Internet jako sieć usług jest tak popularny, że używa sie go do wielu celów.
Zna zalety jakie oferuje sieć internetowa : poczta elektroniczna ,czaty, łatwe i szybkie
wyszukiwanie wielu potrzebnych informacji, aukcje internetowe, konta internetowe,
edukacja, rozrywka oraz wady: wirusy, spamy, hakerzy, anonimowość.
−
Niebezpieczna sieć
Uczeń wie, że Polska jest krajem wysokiego ryzyka dla dzieci i młodzieży korzystających
z Internetu, wie jak chronić siebie i innych przed tymi zagrożeniami.
−
Pedagogizacja rodziców.
Rodzic zna prawidłowe zastosowanie Internetu, rozumie potrzebę korzystania z Internetu,
zna i stosuje zasady ograniczenia dostępu do Internetu, zapewnia dziecku bezpieczny dostęp
do Internetu, potrafi udzielić wsparcia swojemu dziecku w przypadku niepokojących
sytuacji związanych z pracą w Internecie, wie, do kogo zwrócić się z prośbą o pomoc
w razie poczucia zagrożenia, zna internetowe adresy fundacji i innych organizacji
zajmujących się zwalczaniem nielegalnych treści w sieci, ma świadomość, jakie treści nie
powinny znaleźć się w Internecie, sygnalizuje pojawiające się niebezpieczeństwo.
8
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
7. Realizacja programu.
Program „Bezpieczeństwo w sieci” adresowany jest do nauczycieli, rodziców, uczniów
wszystkich typów szkół wchodzących w skład Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych
w Czarnkowie.
Realizowany będzie na lekcjach informatyki oraz innych przedmiotów, godzinach do
dyspozycji wychowawcy, posiedzeniach Rady Pedagogicznej, spotkaniach r rodzicami,
podczas obchodów Dnia Bezpiecznego Internetu.
8. Plan Pracy.
Korzystanie z oprogramowania filtrującego, umożliwiającego kontrolę dostępu do Internetu.
1. Organizacja Dnia Bezpiecznego Internetu.
2. Przygotowanie ulotek dla rodziców oraz umowy między rodzicem a młodym
użytkownikiem komputera (www.dbi.pl).
3. Prowadzenie podczas zebrań z rodzicami zajęć na temat bezpieczeństwa młodzieży
w Internecie.
4. Prowadzenie godzin wychowawczych (www.dbi.pl).
5. Wprowadzanie treści związanych z bezpieczeństwem w Internecie w ramach zajęć
z informatyki, pozostałych przedmiotów informatycznych i zajęć pozalekcyjnych, na
których wykorzystywana jest TI.
6. Zajęcia dla uczniów z pedagogiem szkolnym.
7. Przygotowanie
tematycznych
gazetek
w
pracowniach
komputerowych
i na korytarzach szkoły.
8. Prezentacje multimedialne, filmy dla uczniów oraz nauczycieli.
9. Nawiązanie współpracy z lokalnymi mediami.
10. Udział w konferencjach i szkoleniach dotyczących TI.
11. Umieszczenie
na
witrynie
szkolnej
informacji
dotyczących
bezpieczeństwa
w Internecie w postaci relacji z działań szkolnych oraz adresów internetowych witryn
związanych z tą tematyką.
9
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
12. Systematyczne odwiedzanie stron internetowych i gromadzenie nowości dotyczących
bezpieczeństwa w Internecie.
13. Uczestnictwo w konkursach internetowych.
9. Ewaluacja
Sprawdzenie, czy program osiągnął zamierzony cel opierać się będzie na obserwacji
uzyskiwanych efektów.
10
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
10. Diagnoza i ewaluacja
Wdrożony program oceniany będzie na bieżąco i okresowo. Informacje bieżące w formie
zapytań, uwag, propozycji i skarg zbierane są w formie opinii wyrażanych przez uczniów,
rodziców i nauczycieli. Ewaluacja programu nastąpi po upływie 2 lat. Dokona jej powołany
do tego celu zespół oraz autorzy programu. Analiza wyników stanie się podstawą do
modyfikacji form i metod zastosowanych w programie.
11. Zakończenie.
Internet tak jak większość dobrodziejstw cywilizacji ma swoje wady i zalety, natomiast jak
zostanie wykorzystany zależy od jego użytkowników. Bądźmy więc świadomymi gośćmi
portali, a młodszym mniej doświadczonym wskażmy zasady internetowego savoir-vivre.
Kontrolujmy przestrzeganie tych zasad, bądźmy czujni. Zapobiegajmy niebezpieczeństwu.
Bibliografia.
www.dzieckowsieci.pl
www.saferinternetday.pl
www.dbi.pl
11
BEZPIECZEŃSTWO W SIECI
Spis Treści
1. Wstęp ...................................................................................................................................... 2
2. Podstawy prawne działalności profilaktycznej ZSP w Czarnkowie. ..................................... 4
3. Cel programu. ......................................................................................................................... 5
4. Analiza wyników badań dotyczących internetowej aktywności młodzieży Zespołu Szkół
Ponadgimnazjalnych im. Józefa Nojego w Czarnkowie. ..... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
4.1. Organizacja, cel i przebieg badań. ............................ Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
4.2. Analiza wyników badań przeprowadzonych wśród uczniów ... Błąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
4.2.1. Częstotliwość i miejsce korzystania z sieci ........ Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
4.2.2. Cele korzystania z Internetu ............................... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
4.2.3. Zagrożenia w Internecie ..................................... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
4.3. Analiza wyników badań przeprowadzonych wśród rodziców .. Błąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
4.3.1. Orientacja dorosłych w internetowej aktywności dzieci .... Błąd! Nie zdefiniowano
zakładki.
4.3.2. Zagrożenia w Internecie ..................................... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
4.4. Podsumowanie wyników badań ................................ Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
5. Zadania. ............................................................................ Błąd! Nie zdefiniowano zakładki.
6. Formy realizacji...................................................................................................................... 6
7. Osiągnięcia. ............................................................................................................................ 7
8. Realizacja programu. .............................................................................................................. 9
9. Plan Pracy. .............................................................................................................................. 9
10. Diagnoza i ewaluacja ......................................................................................................... 11
11. Zakończenie. ...................................................................................................................... 11
12