pobierz - WordPress.com

Historia ekonomii
Mgr Robert Mróz
Joseph Schumpeter – 08.12.2016
Joseph Schumpeter (1883 – 1950)




Uczeń von Wiesera i Böhm-Bawerka, ale nie da
się go wpisać w ramy szkoły austriackiej
Doceniał Marksa, ale nie zgadzał się z jego
ideologią
Już w wieku 29 lat opublikował The Theory of
Economic Development (1912, tł. ang. 1934)
Tematy:



Teoria wzrostu opartego na przedsiębiorczości
Pojęcie „kreatywnej destrukcji”, podkreślanie roli
innowacji
Trafne prognozy dot. przyszłości kapitalizmu
Joseph Schumpeter (1883 – 1950)



Krytykował ekonomię ortodoksyjną za jej
przywiązanie do doskonałej konkurencji i
równowagi
Podkreślał rolę czynników, których ekonomia
ortodoksyjna nie ujmuje, jednak nie wpisał się ani w
nurt instytucjonalny, ani w szkołę historyczną, ani w
żadną inną
Mimo wielu interesujących i ważnych teorii, nie
wywarł wielkiego wpływu na główny nurt ekonomii
– przede wszystkim przez opisowy styl analizy
Wzrost gospodarczy




Wzrost nie bierze się z mechanicznej akumulacji
kapitału – potrzebni są kreatywni, nowatorsko
myślący przedsiębiorcy
Abstrakcyjne modele ekonomii ortodoksyjnej nie
mają jak ująć przedsiębiorczości – firmy to czarne
skrzynki
Wynalazczość ≠ innowacje
Innowacyjni przedsiębiorcy to niewielka grupa,
która przyjmuje na siebie ryzyko wprowadzania
wynalazków na rynek – pozostali jedynie podążają
Wzrost gospodarczy


Wzrost jest możliwy dzięki ciągłemu zastępowaniu
starych metod produkcji, struktur organizacyjnych i
technologii nowymi
„Przedmiotem naszej analizy jest ten rodzaj zmian
wyrastających z samej gospodarki, które tak bardzo
przesuwają jej punkt równowagi, że nowy punkt
równowagi nie daje się osiągnąć poprzez nieskończenie
drobne przesunięcia od punktu dawnego. Bez względu
na to, jak dalece zwiększalibyśmy stopniowo liczbę
karetek pocztowych, nie otrzymamy w ten sposób kolei
żelaznej.”
Wzrost gospodarczy


Nadmierna koncentracja na pojęciu równowagi
prowadzi więc ekonomistów na manowce –
gospodarka jest w ciągłej nierównowadze i to
właśnie to generuje wzrost
Kreatywna destrukcja – nowe metody produkcji
czy organizacji niszczą stare, co oznacza, że
proces, dzięki któremu wszyscy mamy się lepiej,
w krótkim (a może i w długim?) okresie generuje
przegranych: powozy vs. kolej, kolej vs.
samochody, samochody vs. samoloty
Cykle koniunkturalne



Gdy po okresie prosperity następuje kryzys, to ma
on właśnie charakter kreatywnej destrukcji –
nieefektywne, sztucznie nadmuchane inwestycje
są likwidowane, by uwolnić środki na to, co jest
naprawdę produktywne
Nie należy więc interweniować w ten proces –
utrzymywanie nieefektywności to strata dla
wszystkich
Znów: mamy się lepiej, ale zawsze są przegrani
Konkurencja


Doskonała konkurencja to tylko konstrukt, który
nie ma zastosowania w realnym świecie
Monopol wcale nie musi być niekorzystny:


Jeśli uzyskanie monopolu poprzez wchłanianie
konkurentów jest wynagrodzeniem za efektywność i
innowacyjność, jest to zysk dla wszystkich…
pod warunkiem, że nie ma barier wejścia na taki rynek
– wtedy monopolista ma zachętę, by wciąż być
efektywny; jeśli nie będzie, inni to wykorzystają i
zabiorą mu klientów
Smutny los kapitalizmu




„Czy kapitalizm może przetrwać? Nie, nie sądzę, by
mógł.”
Marks widział koniec kapitalizmu w jego
sprzecznościach, Schumpeter – w jego sukcesie
Firmy, które odniosą sukces i się rozrosną, będą
zatrudniać „ostrożnych menadżerów” zamiast wciąż
wprowadzać innowacje
Korporacje doprowadzą do oddzielenia się własności
od zarządzania, co jeszcze bardziej zmniejszy
zachęty do podejmowania ryzykownych decyzji
Smutny los kapitalizmu



Schumpeter widział „wyparowywanie substancji
własności” – oddzielenie własności od kontroli oraz
mniejszą swobodę zawierania umów
System leseferystyczny wczesnego kapitalizmu
najbardziej sprzyjał przedsiębiorczości
Sukces kapitalizmu uwidacznia się również w postaci
coraz bardziej rozrastającej się inteligencji – publiczna
oświata wytwarza nadpodaż „zawodowych myślicieli”,
którzy zwracają się przeciwko kapitalizmowi nie
mogąc znaleźć zatrudnienia w swoich zawodach
Smutny los kapitalizmu



Frustracja inteligencji przeradza się w otwartą
wrogość wobec systemu, który w sumie ją utrzymuje
– inteligencja, przyjmując postawy
antykapitalistyczne, wpływa również na
upowszechnienie takich nastrojów wśród innych klas
Ogólnodostępna prasa wzmaga siłę rażenia tych
ludzi
Zanik przedsiębiorczości i działanie inteligencji to
czynniki, przez które kapitalizm upadnie –
Schumpeter nie cieszył się z tego tak jak Marks