Załącznik nr 3

SYLABUS
Elementy składowe sylabusu
Opis
Nazwa przedmiotu
Tabu w kulturze
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
0400-KS1-1TWK
Kulturoznawstwo
Instytut Filologii Polskiej
Polski
Charakterystyka przedmiotu
Komparatystyka, zagadnienia z antropologii i socjologii kultury.
Przedmiot nieobowiązkowy
Rok studiów/ semestr
I rok II˚, semestr 1
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz
forma prowadzenia zajęć
Punkty ECTS
Prowadzący
30 h – konwersatorium
Założenia i cele przedmiotu
Zapoznanie z koncepcją tabu jako istotnej części kultury. W ramach
ujęcia komparatystycznego analiza sposobów realizowania się tabu w
kontekście kultury wysokiej oraz w życiu człowieka.
Istnienie tematów przemilczanych, odrzucanych, wstydliwych oraz
budzących lęk okazuje się bardzo ważne dla całościowego obrazu
tworzonego przez kulturę łatwiej akceptowalną przez społeczeństwo.
Jedną z metod pracy będzie poszukiwanie mechanizmów powstawania
tabu w kulturze, rozpoznawania jego istoty oraz roli, jaką może
odgrywać przy umiejętnym wykorzystaniu przez świadomego twórcę.
Brak szczególnych wymagań
Wymagania wstępne
Treści merytoryczne przedmiotu
3
Krzysztof Korotkich, adiunkt
Problematyka spotkań podporządkowana jest wybranym
problemom kultury, które mają związek ze stłumieniem,
społecznym odrzuceniem, napiętnowaniem, a jednocześnie
stanowią jej istotną część:
Ciało: tajemnica – nagość – wyzwanie.
Seks. Homoseksualizm, autoerotyzm, norma a
odchylenie.
3. Kalectwo – brzydota. Strach przed tolerancją
4. Brzuchomówstwo i słowo magiczne.
5. Śmierć – samobójstwo – pogrzeb – kremacja
6. Religia – zabobon – magia – wróżby – grzech.
7. Natręctwa – choroby psychiczne – uzależnienia
8. Kultura jako ograniczenie – szukanie nowego, subkultury
9. Więzienie – wojsko – akademik – za innymi murami.
10. Strach (choroba – bieda – pech).
11. Inicjacje. Kultura magiczna – przegląd zagadnień.
12. Inny – obcy. Utopia tolerancji?
Obecność na zajęciach (dopuszczalne nieobecności: 1),
aktywność, znajomość treści omawianych dzieł.
- S. Connor, Kulturowa historia brzuchomówstwa, Kraków 2009.
- M. Buchowski, Magia i rytuał, Warszawa 1993.
- A. Dąbrowska, Eufemizmy współczesnego języka polskiego,
Łask 2006.
- A. Engelking, Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa, Warszawa
2010.
- „Etnolingwistyka”, tom 13, Lublin 2001 (wybrane teksty).
- „Język a Kultura”, tom 21: Tabu w języku i kulturze, red. A.
Dąbrowska, Wrocław 2009.
- P. Kowalski, Leksykon - znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie,
Warszawa 1998.
- P. Kowalski, Gratulanci i winszownicy. Zarys komunikacyjnej
historii winszowania, Wrocław 2010.
- Z. Leszczyński, Szkice o tabu językowym, Lublin 1988.
- Z. Libera, Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX i
XX wieku, Wrocław 2003.
- Słownik stereotypów i symboli ludowych, t. 1, zesz. 1, 2, red. J.
1.
2.
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Bartmiński, Lublin 1996, 1999.
- J.S. Wasilewski, Tabu, Warszawa 2010.
- S Widłak, Zjawisko tabu językowego, „Lud” nr 52, 1968.
- A. P. Kowalski, Symbol w kulturze archaicznej
- F. Czyżewski, A. Tyrpa (red), Tabu językowe i eufemizacja w
dialektach słowiańskich
- P. Kowalski (red), Tabu – etykieta – dobre obyczaje
- M. Gajewska, Prochy i diamenty. Kremacja ciała zmarłego
człowieka jako zjawisko społeczne i kulturowe
- "Anthropos?" (6-7)
- L. Kołakowski, Szukanie barbarzyńcy. Złudzenia uniwersalizmu
kulturowego. W: Cywilizacja na ławie oskarżonych, Warszawa
1990.
- Marta Konarzewska, Piotr Pacewicz, Zakazane
miłości: seksualność i inne tabu.
- M. Douglas, Czystość i zmaza.
- Pokarmy i jedzenie w kulturze: tabu, dieta, symbol, pod red.
Katarzyny Łeńskiej-Bąk.
- Michel Foucault, Ja, Piotr Riviere, skorom już zaszlachtował
moją matkę, moją siostrę i brata mojego...
- Jean-Luc Nancy, Corpus
- Cezary Wodziński, św. Idiota. Projekt antropologii apofatycznej
- Guido Ceronetti, Milczenie ciała. Materiały do studiów
medycznych