75.Absolutyzm we Francji-int

Absolutyzm we Francji
„Czyżby więc Bóg zapomniał, com dla Niego uczynił?”
1. Ludwik XIII i kardynał Richelieu
1589 r. na czele państwa stanął Henryk IV Burbon
 wprowadził tolerancję religijną (edykt nantejski)
 wprowadził rady królewskie (urzędy centralne);
 na prowincjach byli podlegli królowi intendenci
 sprzedawanie urzędów (tworzyło to nową grupę –
szlachtę urzędniczą)
 nie zwoływał Stanów Generalnych,
 zreorganizował armię






Po Henryku jest Ludwik XIII,
który ma 9 lat, kiedy umiera
ojciec; w jego imieniu rządzi
matka Maria Medycejska jako
regentka
Słabsza władza, zwoływanie
Stanów Generalnych, okres
współpracy z Habsburgami
Od 1617 r. pełnię władzy w
rękach Ludwika XIII
Od 1624 r. pierwszym
ministrem został kardynał
Richelieu;
Teoria racji stanu
Rozprawa z hugenotami



Kardynał chce likwidacji
opozycji w postaci
hugenotów
Wojny religijne; w 1627 r.
zdobywa La Rochelle –
zabranie innowiercom
twierdz, zabroniono
zbierania się, trzymania
wojska
1629 r. edykt łaski dawał im
jedynie wolność wyznania
Rozprawa z arystokracją



Centralizacja władzy;
intendenci na prowincjach
dostali nowe uprawnienia, ale
byli całkowicie podlegli
centrali
Rada królewska przestała się
liczyć; jej rolę przejął rząd z
ministrami
Ograniczono Stany
Generalne, zgromadzenia
lokalne, samorządy miejskie




Richelieu ograniczał import, wspierał eksport i
rodzimą produkcję
Popierał rozwój manufaktur i handlu
Budowa floty wojennej i rozbudowa armii
Polityka antyhabsburska
2. Rządy kardynała Mazzariniego



1642 r. śmierć
Richelieu, 1643 r.
śmierć Ludwika XIII
Ludwik XIV ma tylko 4
lata – rządy regentki Anny
Austriaczki i kardynała
Julesa Mazzariniego
Fronda



Polityka fiskalizmu
doprowadza do powstania
chłopskiego (1643-1645)
1648 r. bunt parlamentu
paryskiego (chcą reform
politycznych, m.in. zgody na
wprowadzanie podatków);
kardynał chce to
zlikwidowania buntu, ale lud
Paryża staje w obronie – tzw.
Fronda





Mazzarini ugina się pod żądaniami, ale po podpisaniu
pokoju westfalskiego wycofuje się z ugody i wysyła
wojska do zdławienia buntu paryskiego
1649 r. kapitulacja tzw. frondy parlamentarnej
1649 wybuch tzw. frondy książąt (bunt ten był
wyrazem protestu środowisk starej arystokracji wobec
umacniania monarchii absolutnej) z księciem Kondeuszem
na czele
Po wygnaniu kardynała Kondeusz dokonuje rzezi
hugenotów, więc mieszczaństwo i średnia szlachta wolą
już Mazzariniego, więc on wraca w 1653 r.
1659 r. pokój pirenejski z Hiszpanią
1659 r. pokój pirenejski
z Hiszpanią
1. Francja ma część
południowych
Niderlandów i
północnej Katalonii

3. Władza absolutna Ludwika XIV 16611715


Po śmierci Mazzariniego
Ludwik sam rządzi
Złota klatka w Wersalu;
zgromadził przedstawicieli
rodów arystokratycznych
wokół siebie i uzależnił od
swojej woli; nie myślą o
walce z królem, ale o walce
o łaskę króla (ależ to pięknie
powiedziane)
Wysoka Rada (Rada Stanu) - 7 ministrów pod
przewodnictwem króla; zajmują się polityką zagraniczną i
kwestiami polityki wewnętrznej
 Urzędy centralne - Rady
1. Rada Finansów –podatki
2. Rada Depesz – administracja
3. Rada Prywatna – sądy




Na prowincjach wykształceni intendenci
Stanowiska w administracji miała tzw. szlachta urzędnicza
– bogaci mieszczanie kupujący sobie tytuły szlachcie
Zmniejszona rola arystokratów – tylko reprezentacja
Państwo to ja



Likwidacja opozycji za pomocą policji
Każdy mógł być aresztowany i pozbawiony
majątku
1685 r. zniósł edykt nantejski; z Francji wielu (ok.
200 tysięcy) hugenotów musiało wyjechać
(głównie elita ekonomiczna) powodując kryzys i
straty w gospodarce
a) Gospodarka – Jean Baptiste Colbert i
kolbertyzm
Potrzebna kasa, a nie wypada już podnosić podatków
 1665 r. Colbert został generalnym kontrolerem finansów
 zwolennik merkantylizmu; popiera państwowe i prywatne
manufaktury produkujące na rynek wewnętrzny
 Ograniczył import (głównie towarów luksusowych, zwiększając
cła)
 Sprowadzano jedynie towary potrzebne do produkcji
 Zakaz sprzedaży zboża za granicę, by nie było podwyżek cen
chleba
 Zakładał kompanie handlowe
 Wsparcie dla floty wojennej i morskiej (m.in. zajęcie
Madagaskaru)
 Zniósł cła wewnętrzne
 Liczne inwestycje w drogi lądowe i szlaki wodne


Polityka gospodarcza prowadzona przez Colberta zwana
była jako kolbertyzm

Ostatecznie wojna celna z Holandią i Anglią
Blokada francuskich portów przez flotę angielską

b) Polityka zagraniczna Ludwika XIV



Okres dominacji francuskiej w Europie
Plany opanowania zachodniej Rzeszy, Niderlandów
Południowych i Holandii, przejęcia tronu w
Hiszpanii i jej zamorskich posiadłości
Francja wspierała również Stuartów w Anglii
Wojna dewolucyjna 1667-1668





Ludwik XIV bierze sobie za
żonę córkę króla Hiszpanii
Marię Teresę
Przez to może ubiegać się o
koronę hiszpańską
Kiedy w 1665 r. nie Ludwik, a
Karol II przejmuje władzę w
Hiszpanii Ludwik żąda
Niderlandów Południowych
1668 r. wybuch wojny (zwanej
wojną dewolucyjną)
Skutek: pokój w Akwizgaranie
przyznaje cz. Niderlandów
Hiszpańskich na rzecz Francji
Wojna z Holandią







Holandia czuje się zagrożona
Colbert chce wojny by wyeliminować
holenderską konkurencję
Sojusz Francji z Anglią i Szwecją i
atak na Holandię w 1672
Przeciw Francji koalicja Holandii,
Habsburgów, Brandenburgii i Dani
W międzyczasie Francję wykiwali
Anglicy
Pokój w Nijmegen w 1678 z
Holandia i Hiszpanią, a w 1679 z
cesarstwem
Francja dostała Franche-Comte i
kilka miast we Flandrii
Polityka reunionów








Polityka polegająca na włączaniu do
Francji terenów przygranicznych
Rzeszy Niemieckiej za pomocą
zastraszania wojną
Nie podoba się do Wilhelmowi III
Orańskiemu, który w 1686 r.
organizuje antyfrancuską koalicję
(tzw. Liga Augsburska)
Prewencyjnie w 1687 r. atak Francji na
państwa niemieckie
Wspólny atak sąsiadów na Francję
Pokój w Rijswijk 1697 r.
Ludwik zgadza się, by Wilhelm III
Orański był królem Anglii
Zrzeka się Lotaryngii i Luksemburga
Podpisuje korzystny dla Holandii
traktat handlowy
Bilans rządów Ludwika XIV
Pozytywne skutki rządów Ludwika
XIV
Negatywne skutki rządów Ludwika
XIV
• Francja
• oparcie władzy na inwigilacji i kontroli
• pozbawienie wpływów arystokracji
skutkowało brakiem kontroli nad królem
• utrzymanie dworu znacząco obciążało skarb
państwa
• masowa emigracja hugenotów pozbawiła
kraj elity ekonomicznej
• polityka Colberta przyczyniła się do upadku
rolnictwa oraz wojen celnych z Anglią i
Holandią
• liczne wojny z sąsiadami doprowadziły do
utraty nabytków terytorialnych w Europie
stała się wzorem dla innych
monarchii absolutnych w Europie
• centralizacja władzy gwarantowała
stabilną politykę wewnętrzną
• polityka zagraniczna króla zapewniła
Francji dominującą pozycję w Europie
• rozwój floty i ekspansji zamorskiej
Francji
• zmodernizowanie armii francuskiej
• rozwój francuskiego imperium
kolonialnego w Afryce, Azji i Ameryce