Moduł nr 4. Degradacja gleby

Moduł nr 4.
Degradacja gleby
1.
Scenariusz lekcji prowadzonej z wykorzystaniem metody
wyprzedzającej
1
Scenariusz lekcji prowadzonej wykorzystaniem metody wyprzedzającej
Treści nauczania zawarte w podstawie programowej:
Chemia gleby
Uczeń: Podaje przykłady nawozów naturalnych i sztucznych, uzasadnia potrzebę ich
stosowania. Wymienia źródła chemicznego zanieczyszczenia gleb oraz podstawowe rodzaje
zanieczyszczeń (metale ciężkie, węglowodory, pestycydy, azotany). Proponuje sposoby
ochrony gleby przed degradacją.
Moduł nr 4. Degradacja gleby
Scenariusz dla szkoły ponadgimnazjalnej, poziom podstawowy,
zaprojektowany na 3-4 lekcje
Metoda pracy: strategia nauczania wyprzedzającego, dyskusja panelowa, wykonanie
doświadczeń z wykorzystaniem techniki SSC i zadań interaktywnych
Cel główny: Zapoznanie uczniów z problemami związanymi z degradacją gleby.
Cele działań edukacyjnych
a). cele poznawcze – uczeń:
●
potrafi wyjaśnić na czym polega degradacja gleby
●
potrafi podać różne czynniki powodujące degradację gleb
●
wymienia i charakteryzuje źródła chemicznego zanieczyszczenia gleb
●
potrafi wymienić i scharakteryzować podstawowe zanieczyszczenia gleb
●
potrafi podać przykłady nawozów naturalnych i sztucznych
●
potrafi zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie pozwalające określić odczyn
różnych próbek gleby
●
potrafi zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie pozwalające określić wpływ
środowiska na wzrost rzeżuchy
●
potrafi zaproponować sposoby ochrony gleby przed degradacją
b). umiejętności intelektualne i praktyczne – uczeń potrafi:
●
samodzielnie zorganizować swoje stanowisko pracy oraz stosować przepisy BHP
●
poprawnie przeprowadzić zaplanowane doświadczenia chemiczne
●
zapisać obserwacje i wyciągnąć wnioski z przeprowadzonego doświadczenia
●
korzystać ze zdobytej wiedzy teoretycznej w praktyce
●
integrować treści z zakresu chemii, geografii i ekologii
2
●
przyjąć twórczą postawę np. proponując podobne doświadczenie
c). cele wychowawcze
●
kształcenie zasad bezpiecznego postępowania przy wykonywaniu doświadczeń
chemicznych
●
rozbudzanie ciekawości świata poprzez szukanie informacji, projektowanie,
obserwowanie, wyciąganie wniosków
●
nauka odpowiedzialności i samodzielności
●
umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji i dzielenia się nią z grupą
Etap I – aktywacja
(umieszczenie przez nauczyciela na platformie prezentacji, interaktywnych zadań, animacji
do samodzielnej pracy ucznia)
a). cele działań uczniowskich
●
przypomnienie wcześniej zdobytych wiadomości na temat procesów degradacji gleby
●
poszukiwanie informacji na zadany temat
b). czynności ucznia
●
przywołuje posiadaną już wiedzę (wiadomości, pojęcia, obrazy, skojarzenia)
●
zadaje pytania dotyczące informacji związanych z procesami degradacji gleby
●
bierze udział w dyskusji na platformie z uczniami i z nauczycielem
●
zapisuje notatki z przeprowadzonych przemyśleń w e-portfolio i umieszcza je
na platformie
c). czynności nauczyciela
●
wyjaśnia uczniom, że na tym etapie wymaga się od nich odniesienia do posiadanej już
wiedzy, zarówno tej szkolnej jak i tej z życia codziennego
●
inspiruje uczniów do refleksji na temat procesów degradacji gleby, poprzez polecenia
stymulujące ich myślenie
●
przedstawia w jaki sposób będzie pomagał uczniom
●
sprawdza notatki i prace wykonane przez uczniów
●
refleksja na temat informacji zawartych w notatkach uczniów
d). wskazanie przez nauczyciela minimalnych warunków
●
podaje terminy wykonywania zadań
●
ustala sposób komunikacji z uczniami
3
●
określa zadania, które uczeń musi wykonać obowiązkowo, a których może podjąć się
dodatkowo
●
poleca wykonanie notatki z przeprowadzonych przemyśleń i umieszczenie jej
w e-portfolio
Etap II – przetwarzanie
(samodzielna praca ucznia, wyprzedzająca lekcję)
a). cele działania uczniów
●
znalezienie informacji na temat degradacji gleb, zanieczyszczeń chemicznych,
nawozów naturalnych i sztucznych oraz sposobów ochrony gleby przed degradacją
●
samodzielnie zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie pozwalające określić
odczyn różnych próbek gleby
●
samodzielnie zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie pozwalające określić
wpływ środowiska na wzrost rzeżuchy
b). czynności ucznia
●
poszukiwanie informacji w różnych źródłach
●
obejrzenie prezentacji przygotowanej przez nauczyciela
●
prowadzenie dyskusji na platformie edukacyjnej z innymi uczniami, z nauczycielem
na temat problemów wynikających z opracowywaniem poszczególnych zadań
●
wykonanie zadań przesłanych przez nauczyciela, w tym doświadczeń
●
wykonanie doświadczeń i przygotowanie fotorelacji lub filmu oraz umieszczenie
materiałów na platformie (ocena opracowań koleżanek i kolegów)
●
opracowanie i umieszczenie na platformie materiałów w formie notatki w e-portfolio
●
przesłanie rozwiązań zadań do nauczyciela
●
znalezienie artykułu związanego z tematem i napisanie krótkiej recenzji
c). czynności nauczyciela
●
zamieszczanie na platformie edukacyjnej materiałów stymulująco-naprowadzających
●
określanie sposobów i terminów kontaktowania się z uczniami
●
podawanie uczniom informacji, dotyczących wiadomości i umiejętności, jakie
powinni posiąść po rozwiązaniu kolejnych zadań przygotowanych przez nauczyciela
●
przygotowanie i przesyłanie uczniom zadań do samodzielnego wykonania
●
wskazywanie przykładowych źródeł pozyskiwania informacji
●
sprawdzanie notatek, zadań, fotorelacji i recenzji uczniów
4
●
analizowanie odpowiedzi uczniów, łącznie z zamieszczaniem wyjaśnień do zadań
sprawiających największe trudności
●
przeanalizowanie wyników testu i w razie ujawnienia trudności w udzieleniu
odpowiedzi na jakieś pytanie przygotowanie na lekcję dodatkowych materiałów
wspomagających
d). dodatkowe wskazówki nauczyciela
●
przy wykonywaniu doświadczeń należy uwzględnić uwagi, które są zamieszczone w
opisie i przestrzegać przepisów BHP
●
warto w razie problemów z rozwiązywaniem poszczególnych zadań, konsultować je
z rówieśnikami z klasy np. na forum lub (i) z nauczycielem, np. na czacie w
wyznaczonych godzinach
●
•
przy rozwiązywaniu zadań warto skorzystać z informacji na stronach:
Przyczyny degradacji gleb oraz ich ochrona i rekultywacja
http://greenworld.serwus.pl/gleba/gleba.htm
•
Współczesne problemy ekologiczne i ich rozwiązania
http://ekoproblemy.webpark.pl/index.htm
•
Chemiczne wskaźniki pH
http://pl.wikipedia.org/wiki/Chemiczne_wska%C5%BAniki_pH
•
Nawóz naturalny
http://pl.wikipedia.org/wiki/Naw%C3%B3z_naturalny
•
Degradacja gleb – problem globalny
http://www.kee.ae.wroc.pl/old/poskrobko/pliki/degradacja_gleb.pdf
•
Na czym polega degradacja środowiska
http://pl.shvoong.com/medicine-and-health/796129-na-czym-polega-degradacja%C5%9Brodowiska/
e). prezentacja zadań sprawdzających, które mają być wykonane przez uczniów
●
rozwiązania poszczególnych zadań uczeń może przesłać w dwojaki sposób
– podając tylko odpowiedzi lub całą treść polecenia z odpowiedzią w innym kolorze
●
podczas wykonywania doświadczeń należy dokumentować ten proces, robiąc zdjęcia
lub film i umieszczając materiały na platformie (w folderze fotorelacje)
5
●
czas na wykonanie wszystkich zadań na tym etapie to 4 dni; ostateczne rozwiązania
należy przesłać do nauczyciela najpóźniej na 2 dni przed lekcją systematyzującą
●
na dzień przed lekcją systematyzującą uczniowie rozwiązują test sprawdzający stopień
ich przygotowania do lekcji; na jego rozwiązanie przeznaczono 10 minut
6
Etap III – systematyzacja
(podczas lekcji)
Tok lekcji
1. Część organizacyjna: 2 minuty
●
sprawdzenie obecności, sprawy organizacyjne
2. Część powtórzeniowa: 5 minut
●
podanie odpowiedzi do testu podsumowującego i jego omówienie
3. Cześć nawiązująca: 5 – 10 min
●
omówienie wyników wykonanych zadań
●
prezentacje najciekawszych recenzji artykułów
●
prezentacja zdjęć i filmów z przebiegu doświadczeń wykonanych w małej skali (SSC)
●
omówienie rozwiązania zadań interaktywnych
4. Część postępująca: 18 – 23 minut
●
Tematy do omówienia przez nauczyciela w zależności od obszerności materiałów
zebranych przez uczniów i stopnia ich zrozumienia
●
omówienie związków powodujących zakwaszenie gleby
5. Część podsumowująca: 5 minut
●
zapisanie najważniejszych wniosków wynikających z samodzielnej pracy uczniów w
domu i ich pracy na lekcji
6. Zadanie domowe: 2 minuty
●
zadanie pracy domowej
Etap IV – ewaluacja
(na platformie)
a. czynności uczniów
●
wskazuje czego się nauczył,
●
wskazuje i wybiera zasoby, które były dla niego najbardziej przydatne
●
proponuje kryteria oceny i dokonuje samooceny
●
wskazuje i ocenia zadania najlepiej wykonane w klasie
b). czynności nauczyciela
●
wskazuje zasoby, które najczęściej były wykorzystywane przez uczniów
●
ocenia poprawność wykonania poszczególnych zadań przez uczniów
7
●
ocenia aktywność uczniów na lekcji
●
ocenia pracę domową
●
ocenia test podsumowujący
●
wystawia ocenę końcową
●
wyciąga wnioski dotyczące efektywności założonych celów
Środki dydaktyczne:
1.
Materiały do zamieszczenia na platformie
● Prezentacje tematyczne w Power Point – PP/4.1. Degradacja gleby
● Zadanie interaktywne A/4.1. Identyfikacja substancji w probówkach na podstawie
obserwacji przebiegu reakcji w probówkach.
● Opisy doświadczeń SSC
2.
Uczniowski zestaw do samodzielnego wykonania doświadczeń SSC w domu
SSC/4.1. Określanie odczynu różnych próbek gleb
Sprzęt i odczynniki: trzy szalki Petriego, łyżeczka, patyczki drewniane, trzy próbki różnych
gleb (np. z lasu, z pobliża ruchliwej szosy, z terenu szkoły), płyn Helliga (ze sklepu
ogrodniczego do badania pH gleby)
SSC/4.2. Badanie wzrostu rzeżuchy w różnych środowiskach
Sprzęt i odczynniki: trzy szalki Petriego, pipeta Pasteura z podziałką, trzy pipety Pasteura
kapilarne, wata, ocet, woda, płyn „kret” do rur, nasiona rzeżuchy.
Literatura:
●
Ewa Pyłka-Gutowska „Ekologia z ochroną środowiska”, Wydawnictwo Oświata,
Warszawa 2004
●
Witold Mizerski i Jan Żukowski „ Tablice geograficzne”, Wydawnictwo Adamantan,
Warszawa 2004
●
Maria Litwin, Szarota Styka-Wlazło, Joanna Szymońska „Chemia Nieorganiczna”,
Nowa Era, Warszawa 2004
●
Internet - strony w/w w scenariuszu
8