Zaangażowanie gminnych samorządów w

Zaangażowanie gminnych samorządów w zapewnianie szerokopasmowego dostępu
do Internetu na obszarach nieatrakcyjnych dla biznesu.
Rekomendowane działania i modele współpracy z biznesem.
Wprowadzenie
Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST) zaczynają traktować dostęp do usług
szerokopasmowych jako zadanie własne, dźwignię rozwoju swojej gminy, powiatu i
województwa. Takiemu podejściu sprzyja procedowany właśnie w Sejmie RP projekt Ustawy
o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych tzw. Megaustawa. Jednakże
interwencja publiczna zawsze rodzi dylemat, jak ją przeprowadzić, by mogła spełnić swój cel,
ale nie ograniczała konkurencyjności i pobudziła rynek do samodzielnego działania.
Mając to na uwadze, Fundacja Wspomagania Wsi wraz z Polsko Amerykańską Fundacją
Wolności (w ramach Programu e-VITA) i z Mazowieckim Stowarzyszeniem Gmin na Rzecz
Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego zorganizowała 31 marca 2010 r. spotkanie przy
„okrągłym stole”. Celem spotkania było określenie zalecanych modeli interwencji gminnych
samorządów w rozwój infrastruktury dostępu do Internetu na obszarach nieatrakcyjnych dla
biznesu.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele:
•
•
•
•
•
•
lokalnych samorządów
urzędów marszałkowskich
instytucji centralnych
przedsiębiorstw
organizacji pozarządowych
oraz eksperci rynku teleinformatycznego.
Niniejszy raport jest podsumowaniem rekomendacji omówionych w trakcie debaty.
Rekomendacje
1. Wszystkimi możliwymi metodami należy tworzyć powszechny, szerokopasmowy dostęp
do Internetu wszędzie tam, gdzie mieszkają ludzie. Trzeba też planować dostęp tam, gdzie
zgodnie z planami zagospodarowania przestrzennego powstaną nowe inwestycje
mieszkaniowe lub przemysłowe.
2. Nie istnieje jednak jeden właściwy model interwencji lokalnego samorządu w rozwój
dostępu do Internetu. Wszystko zależy od lokalnych warunków, które samorząd powinien
określić przed podjęciem decyzji.
3. Interwencja JST nie powinna zastępować działań komercyjnych operatorów, tylko je
ułatwiać i uzupełniać tam, gdzie z przyczyn ekonomicznych nie zostaną podjęte.
4. Samorząd decyzję o inwestycji w szerokopasmowy dostęp do Internetu na swoim terenie
musi poprzedzić ustaleniem, jakie przyświecają mu strategiczne cele w zakresie rozwoju
technik informacyjnych i komunikacyjnych (ang. ICT).
5. Zadaniami Gminy jest zarówno wspieranie rozwoju powszechnego dostępu do Internetu na
jej terenie, jak i (a może przede wszystkim) pobudzanie popytu na korzystanie z sieci.
6. Samorząd powinien pobudzać popyt na korzystanie z Internetu m. in. poprzez wdrażanie
publicznych i edukacyjnych usług dostępnych w sieci, edukację, tworzenie publicznych
punktów dostępu do Internetu, wspieranie osób wykluczonych cyfrowo a także liderów
(sołtysów, proboszczów, nauczycieli, kadr gminnych instytucji etc).
7. Planowanie rozwoju szerokopasmowego dostępu do Internetu musi obejmować zarówno
obszary obecnie zamieszkałe, jak i tereny, na których zgodnie z planami zagospodarowania
przestrzennego powstaną nowe inwestycje mieszkaniowe lub przemysłowe.
8. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego musi zawierać wszystkie elementy
rozwoju sieci teleinformatycznych. W planach miejscowych nie może być zakazów,
dotyczących inwestowania w infrastrukturę teleinformatyczną.
9. Samorządy gminne powinny budować kanalizację teletechniczną lub ułatwiać jej budowę
innym podmiotom przy okazji prowadzonych remontów i inwestycji liniowych. W
przypadku braku środków na własną inwestycję powinny informować rynek i szukać
inwestorów.
10. Warto brać pod uwagę technologie satelitarne w zapewnieniu dostępu do Internetu tam,
gdzie nie można tego zrobić przy pomocy innej technologii.
11. Gmina, chcąca rozwijać infrastrukturę społeczeństwa informacyjnego na swoim terenie
zgodnie z przyjętą strategią jej rozwoju, powinna:
a) Przeprowadzić inwentaryzację zasobów telekomunikacyjnych i innej infrastruktury
liniowej oraz obiektów do kolokacji anten,
b) Zbadać potencjał zapotrzebowania na usługi (w perspektywie 10-12 lat),
c) Zaprosić operatorów i porozmawiać o ich planach inwestycyjnych oraz swoich potrzebach,
d) Szukać operatora, który jest w stanie zainwestować (Gminy mogą pytać UKE i KIKE o
podpowiedź dotyczącą potencjalnych operatorów. Gminy mogą też robić konkursy, żeby
wyłonić operatora),
d) Wybrać partnera i model organizacyjny (dobrze zastanowić się, czy chce oferować
bezpłatny dostęp do sieci),
e) Jeżeli inwestor się nie znajdzie, wówczas Gmina sama powinna inwestować. Powinna
robić to wykorzystując dostępne środki zewnętrzne, ale nie polegając na nich całkowicie,
f) Ocenić, jakie warunki postawi Megaustawa,
g) Ocenić, gdzie Gmina może interweniować i na jakich zasadach,
h) Poprowadzić akcję informacyjną i edukacyjną, by uzyskać poparcie mieszkańców dla
planowanej inwestycji oraz rozbudzić popyt.
Ułatwieniem dla Gminy, ale i dla przedsiębiorców, byłaby organizacja internetowej giełdy
informacji o inwestycjach szerokopasmowych np. w ramach Krajowego Forum
Szerokopasmowego. Gmina, która chciałaby rozwijać u siebie dostęp do Internetu,
zadawałaby tą drogą pytanie przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, jakie mają plany wobec
jej obszaru oraz na jakich warunkach chcieliby u nich zainwestować.
Dużym wsparciem dla samorządów byłaby pomoc w wyborze modelu interwencji i
współpracy z biznesem. Megaustawa pozwoli gminom na zwrócenie się do Prezesa UKE o
opinię dotyczącą wyboru właściwego modelu współpracy. To zdejmuje część
odpowiedzialności z Gminy. Ustawa zlikwiduje też część barier inwestycyjnych – m. in. tych
związanych z planami zagospodarowania przestrzennego. UKE będzie doradzać w ramach
dużego programu doradczego, który właśnie rusza.
MODELE ORGANIZACYJNE
Z dotychczasowych doświadczeń JST i przedsiębiorców uczestniczących w spotkaniu „przy
okrągłym stole”, wynikają opisane niżej możliwe modele organizacji zapewniania
szerokopasmowego dostępu do Internetu. Nie są to modele rozłączne, poszczególne ich
elementy mogą być łączone.
1. Gmina nie inwestuje w sieć, lecz stwarza warunki do rozwoju szerokopasmowego dostępu
do Internetu. Zainteresowany podmiot gospodarczy, którego JST wspomogła np. ułatwiając
proces inwestycyjny, sam zajmuje się budową sieci i pozyskiwaniem klientów. Notabene
Gmina ułatwia przedsiębiorcy prowadzenie inwestycji m. in. udostępniając informacje o
miejscowych planach zagospodarowania i ich zmianach. Może też pomagać w
procedowaniu przy pozwoleniach oraz udostępniając nieruchomości. Zaangażowanie
Gminy w nakłanianie ludzi do zainteresowania się Internetem – to istotny element systemu
biznesowego.
2. Gmina decyduje się na Partnerstwo Publiczno-Prywatne lub inną formę współpracy z
biznesem. Szuka współudziałowca do budowy infrastruktury szerokopasmowej i
świadczenia usług, lub buduje część infrastruktury i dzierżawi ją operatorowi.
3. Gmina zbudowawszy kompletną infrastrukturę teleinformatyczną, ogłasza przetarg, w
wyniku którego wyłania operatora usług szerokopasmowych – przedsiębiorcę. Sieć nadal
jest własnością Gminy.
4. Gmina buduje sieć szerokopasmową, po czym przekazuje ją w zarządzanie swojej spółce
komunalnej,
fundacji,
stowarzyszeniu
lokalnemu
lub
tworzy
spółdzielnię
telekomunikacyjną. W każdym z tych przypadków infrastruktura szerokopasmowa
pozostaje własnością Gminy.
5. Tam, gdzie nikt inny nie chce inwestować, Gmina bierze na siebie obowiązki operatora
telekomunikacyjnego i udostępnia okrojone usługi szerokopasmowe za darmo. Gdy
wejdzie w życie tzw. Megaustawa, JST będzie miała możliwość pełnoprawnego
świadczenia usług telekomunikacyjnych na rzecz osób fizycznych i prawnych. W opinii
części uczestników spotkania w ten sposób, w niektórych przypadkach, Gmina korzystnie
ingeruje w rynek: tworzy popyt na dostęp do Internetu, i stanowiąc konkurencję, podnosi
jakość usług świadczonych komercyjnie.
Podsumowanie
Przedsiębiorcy, którzy wzięli udział w spotkaniu „przy okrągłym stole”, oczekują od
samorządów przede wszystkim dialogu i konsultacji. Uczestnicy- samorządowcy zgodni są co
do tego, że samorząd powinien angażować się w rozwój infrastruktury, a nawet świadczenie
usług tam, gdzie nie opłaca się to biznesowi. Gmina jednak nie działa na rynku
telekomunikacyjnym, tylko wspiera jego rozwój.
Rolą samorządu równie ważną, jak wspieranie podaży usług dostępu do sieci, jest
zwiększanie popytu na korzystanie z Internetu. Kluczem jest umożliwienie mieszkańcom
poznania i wypróbowania różnych narzędzi dostępnych w Internecie, których wykorzystanie
może przynieść konkretne korzyści. Istotnym elementem tego działania jest tworzenie
publicznych punktów dostępu do Internetu oraz działania edukacyjne. Można do tego
wykorzystać działanie 8.3. PO IG i środki z RPO.
Projekty rozwoju wykorzystania Internetu w Gminie muszą być kompleksowe i obejmować
rozwój dostępu do Internetu, edukację oraz tworzenie nowych elektronicznych usług i
zasobów.
Całość działań musi być zależna od ustalonych celów strategicznych, czyli de facto
odpowiedzi na pytanie: jak gminie i jej mieszkańcom dostęp do usług szerokopasmowych ma
służyć co najmniej przez kolejne kilkanaście lat?
Spisał Sławomir Kosieliński, COMPUTERWORLD
Uczestnicy spotkania „przy okrągłym stole”, poświęconego roli samorządów gminnych i
biznesu w zapewnianiu szerokopasmowego dostępu do Internetu na obszarach
nieatrakcyjnych biznesowo, które odbyło się 31 marca 2010 w Warszawie:
Przedstawiciele lokalnych samorządów:
1. Wiesław Gołaszewski, Wójt Gminy Płaska, powiat augustowski, województwo podlaskie
2. Marek Janikowski, Wójt Gminy Stoszowice, powiat ząbkowicki, województwo
dolnośląskie
3. Marek Klara, Wójt Gminy Miejsce Piastowe, powiat krośnieński, województwo
podkarpackie
4. Józef Grzegorz Kurek, Burmistrz Miasta Mszczonowa, Urząd Miejski w Mszczonowie,
powiat żyrardowski, województw mazowieckie
5. Paweł Pogorzelski, Wójt Gminy Zawady, powiat białostocki, województwo podlaskie
6. Henryk Toryfter, Wójt Gminy Baranowo, powiat ostrołęcki, województwo mazowieckie
Przedstawiciele urzędów marszałkowskich:
1. Krzysztof Bielawski, Departament Społeczeństwa Informacyjnego, Urząd Marszałkowski
Województwa Podlaskiego
2. Dariusz Kowalczyk, Dyrektor Departamentu Społeczeństwa Informacyjnego, Urząd
Marszałkowski Województwa Małopolskiego
Przedstawiciele instytucji centralnych
1. Agnieszka Zaborowska, Dyrektor Departamentu Telekomunikacji, Ministerstwo
Infrastruktury
2. Maciej Koziara, Urząd Komunikacji Elektronicznej
3. Agnieszka Suska-Buława, Naczelnik Wydziału Funduszy Strukturalnych Departamentu
Społeczeństwa Informacyjnego, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
4. Jurand Drop, Naczelnik Wydziału Strategii i Koordynacji Inicjatyw Krajowych ,
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
5. Mariusz Dąbrowski, Wydział Funduszy Strukturalnych, Ministerstwo Spraw
Wewnętrznych i Administracji
6. Paweł Pacek, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Przedstawiciele przedsiębiorstw:
1. Tomasz Białobłocki, Dyrektor ds. Projektów Publiczno- Prywatnych Telekomunikacja
Polska S.A.
2. Kamil Kurek, Wiceprezes Krajowej Izby Komunikacji Ethernetowej
3. Eugeniusz Gaca, Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki i Telekomunikacji
4. Mariusz Wątor, NETMAR
5. Michał Matuszewski, NowoNET
Przedstawiciele organizacji pozarządowych, eksperci:
1. Radosław Jasiński, Dyrektor Programowy, Polsko- Amerykańska Fundacji Wolności
2. Piotr Rutkowski, Fundacja „Instytut Mikromakro”
3. Krzysztof Heller, Infostrategia
4. Wiesław Baług, ekspert Fundacji Wspomagania Wsi
5. Tomasz Kulisiewicz, Stowarzyszenie "Komputer w Firmie"
6. Dariusz Gacoń, Instytut Łączności
7. Józef Orzeł, Stowarzyszenie „Miasta w Internecie”
8. Wiesława Kwiatkowska, Mazowieckie Stowarzyszenie Gmin na Rzecz Rozwoju
Społeczeństwa Informacyjnego
9. Klara Malecka, Fundacja Wspomagania Wsi
Prowadzący: Sławomir Kosieliński, Computerworld
Organizatorzy: Wiesława Kwiatkowska, Piotr Szczepański, Klara Malecka, Jacek Pietrusiak,
Krystian Połomski