Komputery i Internet - Zespół Szkół nr 2 w Kraśniku

mgr Tomasz Gr bski
nauczyciel matematyki i informatyki
w Zespole Szkół nr 2 w Kra niku
Komputery i Internet
– dobrodziejstwo czy zagro enie?
Kra nik 2003
Gwałtowny rozwój Internetu oraz zastosowanie komputerów w coraz
bardziej rozległych obszarach ycia powoduje, e powoli stajemy si globalnym
społecze stwem informacyjnym. Potwierdzeniem tego spostrze enia jest na
przykład fakt, e nie kto inny, jak potentat komputerowy Bill Gates stał si w
ostatnich czasach najbogatszym człowiekiem wiata. Fakt, e komputery i sie
s niezb dne, jest niezaprzeczalny. Jednocze nie coraz cz ciej pojawiaj si
ró ne głosy na temat tego,
e komputer czy Internet zagra aj
zdrowiu
człowieka – i to nie tylko fizycznemu. W wi kszej mierze mog wpływa na
jego psychik , mog burzy zdrowe wi zi mi dzyludzkie. Ile w tym prawdy?
W toku rozwoju ludzko ci mo emy wyró ni :
• społecze stwo agrarne oparte na rolnictwie,
• społecze stwo industrialne oparte na przemy le,
• globalne społecze stwo informacyjne, które zaczyna si kształtowa .
Globalne społecze stwo informacyjne charakteryzuje si tym, e:
• towarem, który daje najwi ksze dochody, staje si informacja,
• komputery s podstawowym narz dziem pracy,
• ludzie z całej kuli ziemskiej łatwo porozumiewaj si mi dzy sob ,
• podstawowymi zadaniami człowieka s tworzenie wiedzy i współpraca
mi dzyludzka.
Dlaczego wykorzystujemy komputery?
• Komputery pojawiaj si we wszystkich dziedzinach ycia, ułatwiaj c,
a czasem wr cz umo liwiaj c prac poprzez gromadzenie informacji,
ich szybkie przetwarzanie i wyszukiwanie.
• Komputery staj si narz dziem
twórczo ci artystycznej.
• Komputery s
ródłem i narz dziem nauki.
Dlaczego wykorzystujemy Internet?
2
• Internet umo liwia łatwy i szybki dost p do informacji z ka dej
dziedziny
ycia, umo liwia nauk
i zwiedzanie
wiata bez
konieczno ci opuszczania domu, udost pnia interaktywne bazy danych
i encyklopedie internetowe.
• Naj wie sze doniesienia agencji informacyjnych z całego
wiata,
wyniki rozgrywek sportowych, notowania list przebojów itp. s
dost pne dla wszystkich.
• Ludzie z odległych miejsc na kuli ziemskiej mog porozumiewa si
w jednej chwili, uczestniczy w listach dyskusyjnych, korzystaj c z
do wiadcze ekspertów.
• Osoby niepełnosprawne maj
mo liwo
zdobycia wykształcenia i
pracy („telepraca”).
• Internet wykorzystuje si do leczenia fobii społecznych oraz terapii
osób nie miałych i nieprzystosowanych społecznie.
Jeszcze bardziej niezb dna staje si
umiej tno
porozumiewania si
mi dzyludzkiego.
Nale y uczy takiego posługiwania si komputerem i Internetem, by nie
zagra ały one
zdrowiu człowieka i kontaktom mi dzyludzkim.
Zagro enia dla zdrowia ze strony komputera i Internetu to, m.in.:
• choroby oczu,
• skrzywienia kr gosłupa, zanik mi ni,
• zwyrodnienia stawów, osteoporoza,
• otyło ,
• zaburzenia centralnego układu nerwowego,
• zaburzenia emocjonalne i interpersonalne,
• uzale nienia.
3
Co robi , aby unikn
tych zagro e , czyli jak bezpiecznie korzysta z
dobrodziejstwa komputerów i Internetu?
Dobrze zorganizowane stanowisko komputerowe to połowa sukcesu. Zatem
Biurko
• du e,
• posiadaj ce dwa blaty, aby klawiatura była nieco ni ej,
• ustawione tak, by siedzie bokiem lub przodem do pokoju.
Krzesło
• z regulowan wysoko ci siedziska,
• z regulowan odległo ci oparcia, aby mo na było swobodnie oprze
plecy,
• z podłokietnikami na tej samej wysoko ci co dłonie, aby przedrami
mogło by uło one poziomo.
Monitor
• z ekranem o zmniejszonej radiacji,
• zaopatrzony w filtr chroni cy przed promieniowaniem i odblaskiem,
• ustawiony 50–60 cm od oczu na wprost lub nieco sko nie po stronie
lewej (dla lewor cznych po prawej),
•
rodek ekranu nieco ni ej wysoko ci oczu.
Klawiatura
• ergonomiczna, o specjalnym kształcie i miejscu na nadgarstki lub ze
specjaln podstawk pod nadgarstki,
• ustawiona tak, aby nie trzeba było do niej specjalnie si ga , powinna
znajdowa si pod dło mi lub tu przed nimi.
Myszka
• Myszka ł cznie z mousepadem powinna znajdowa
si
tu
koło
klawiatury z prawej strony (w przypadku osób lewor cznych – z
4
lewej), tak aby droga r ki z klawiatury do myszki była mo liwie
najkrótsza i nie wymagała ruchu łokcia.
O wietlenie
• okna powinny by zaopatrzone w aluzje,
• lampa powinna by ustawiona tak, by wiatło padało na tekst, a nie na
twarz czy ekran.
Jak rozpozna
siecioholizm i komuteromani , czyli uzale nienie od
komputera poprzez
• GRY KOMPUTEROWE,
• PROGRAMOWANIE,
• INTERNET.
Przytocz
teraz
10
kryteriów
diagnostycznych,
opracowanych
Uniwersytecie w Pittsburgu, pozwalaj cych stwierdzi
na
uzale nienie od
komputerów:
1. Czujesz si zupełnie pochłoni ty Internetem, my lisz o nim przez cały czas,
tak e kiedy z niego nie korzystasz.
2. Aby osi gn
satysfakcj , czujesz potrzeb u ywania Internetu przez coraz
dłu szy czas.
3. Odczuwasz niemo no
kontrolowania czasu korzystania z Internetu.
4. Kiedy usiłujesz ograniczy korzystanie z Internetu lub całkiem z niego
zrezygnowa , odczuwasz niepokój i podenerwowanie.
5. U ywasz Internetu, aby uciec od problemów lub kiedy dokucza ci poczucie
bezradno ci, winy, l ku albo przygn bienia.
6. Okłamujesz
członków
rodziny,
aby
ukry
swoje
wzrastaj ce
zaanga owanie w Internet.
7. Wystawiasz na szwank lub ryzykujesz utrat znacz cego zwi zku, pracy,
mo liwo ci nauki lub karier z powodu Internetu.
8. Powracasz do niego, nawet je li rachunki za korzystanie z Internetu
przekraczaj twoje mo liwo ci.
5
9. Kiedy nie masz dost pu do sieci, wyst puj
u ciebie objawy zespołu
abstynencyjnego (l k, narastaj ce przygn bienie, mimowolne „pisanie na
klawiaturze”, obsesyjne my lenie i marzenie o Internecie).
10. Korzystasz z sieci dłu ej ni pocz tkowo zamierzałe .
Za uzale nion
uznaje si
osob , która spełnia co najmniej 4 z
wymienionych kryteriów.
Jakie elementy Internetu uzale niaj najsilniej?
• Chat, Gadu-Gadu, Irc – 38%,
• Gry online – 30%,
• Grupy dyskusyjne – 16%,
• E-mail – 14%,
• Usługi ftp i inne – 2%.
Uzale nienie u dziecka mo na stwierdzi , gdy:
• udaje, e si uczy, kiedy tymczasem godzinami siedzi przed ekranem
monitora,
• w czasie gry lub przegl dania stron WWW wpada w stan
przypominaj cy trans,
• próby ograniczenia czasu sp dzanego przy komputerze napotykaj na
silny opór, nawet agresj ,
• niech tnie spotyka si z kolegami, brak mu przyjaciół, woli komputer
ni ruch na wie ym powietrzu,
• nie potrafi odpoczywa , nie wzrusza si .
Normy bezpiecznego posługiwania si komputerem przez najmłodszych:
• do 12 roku ycia nie nale y u ywa go dłu ej ni godzin dziennie,
• mi dzy 12 a 16 rokiem ycia najwy ej 2 godziny,
• robi cz ste przerwy – odrywa dziecko od komputera co pół godziny.
Aby uchroni dziecko przed nałogiem, nale y:
• stosowa zasad „najpierw obowi zki, potem komputer”,
6
• cz ciej zaprasza
do domu kole anki i kolegów dziecka – w
towarzystwie trudniej wpa
w nałóg,
• nakłania dziecko do aktywnego poznawania otaczaj cego go wiata
poprzez udział w zabawach, grach na
wie ym powietrzu i
wycieczkach,
• nie pozostawia dziecka samego sobie – samotno
i brak odczuwalnej
miło ci to przyczyny nie tylko tego nałogu.
Aby uchroni dziecko przed nieodpowiednimi tre ciami:
• nie zgadzaj si
na osobiste spotkanie dziecka z nieznanym Ci
u ytkownikiem Internetu,
• ostrzegaj dzieci przed ogl daniem w Internecie niestosownych
materiałów, a w domu załó filtr tre ci dopuszczalnych,
• nie pozwól na bezkrytyczne korzystanie z usługi „czat” (nie zawsze
rozmówca jest tym, za kogo si podaje).
Innymi zagro eniami płyn cymi z Internetu i gier komputerowych s :
• pornografia,
• wulgaryzm,
• brutalno ,
• agresja.
Kluczem do szcz cia jest inteligentne wykorzystywanie komputerów i
Internetu z umiarem! Komputer jest dobry, ale nie wtedy, gdy staje si
jedynym nauczycielem, przyjacielem i bogiem dziecka. Maszyna ta ma słu y
człowiekowi, a nie panowa nad nim.
Dziecko mo e prawidłowo rozwija si tylko wówczas, gdy odpowiednie
bod ce maj charakter wielostronny i dawkowane s w rozs dnym zakresie.
Je li pozwolimy dziecku korzysta z dobrodziejstw techniki bez kontroli i
umiaru, mo emy w pewnym momencie obudzi si , maj c obok siebie yj cego
w wiecie gier maniaka komputerowego, któremu wydaje si , e ka dy człowiek
7
mo e y kilkakrotnie i jedna kula nie pozbawi go ycia na trwałe, lub zbyt
pó no zauwa ymy,
e potrafi ono rozmawia
z lud mi jedynie za
po rednictwem e-maili lub na czacie, a w bezpo redniej rozmowie nie mo na do
niego dotrze . Jednocze nie b dziemy płacili za to wysokie rachunki
telefoniczne.
Procesów rozwoju techniki, w tym szczególnie technologii informacyjnej,
nie da si zahamowa . Nale y jednak korzysta z tego umiej tnie, to znaczy tak,
by kiedy nie obudzi si zamkni tym w kapsule z maszyn , która jest naszym
jedynym przyjacielem, nauczycielem, a mo e i bogiem. Człowiekowi jest dla
równowagi i zdrowia psychicznego potrzebny drugi człowiek. Oby nigdy nam
nie zabrakło ludzkiej przyja ni i miło ci.
Gor co polecam Pa stwu poruszenie opisanych zagadnie na godzinie do
dyspozycji
wychowawcy
przeprowadziłem tak
lekcj
lub
na
metod
lekcjach
informatyki.
Osobi cie
„debaty” i stwierdziłem ogromne
zainteresowanie tym tematem w ród młodzie y i ich du e zaanga owanie
podczas lekcji.
Tomasz Gr bski
8