nr 4/2012 - Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Budapeszcie

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
w Budapeszcie
Referat Ekonomiczny
E-mail: [email protected]
Budapeszt, 10 kwietnia 2012 r.
Biuletyn Ekonomiczny nr 4/2012
1.
Rada Monetarna zdecydowała 27 marca 2012 r. o pozostawieniu bazowej stopy
oprocentowania na nie zmienionym poziomie 7,00%.
2.
W połowie marca br. przedstawiono w Budapeszcie raport OECD nt. Węgier (OECD
Economic Survey: Hungary 2012). Poprzedni taki raport opublikowano w roku 2010. OECD
spodziewa się od rządu m.in. rewizji polityki podatkowej (podatek liniowy), sugerując
przywrócenie systemu progresywnego. Krytykuje też podwyższenie obowiązkowej płacy
minimalnej i uzależnienie prawa Trybunału Konstytucyjnego do orzekania w sprawach
gospodarczych od poziomu zadłużenia państwa. Tekst raportu dostępny jest on-line:
http://www.oecd.org/eco/surveys/hungary.
3.
Węgierski bank centralny (MNB) przedstawił pod koniec marca br. kwartalną
prognozę inflacyjną dla Węgier, zgodnie z którą zbliżenie wskaźnika do celu inflacyjnego
(3%) może nastąpić najwcześniej na początku przyszłego roku. Na koniec roku bieżącego
MNB prognozuje poziom inflacji na 5,3%. W roku 2012 wzrost gospodarczy ma być
znikomy (0,1%), a w roku kolejnym powinien wzrosnąć do 1,5%.
4.
Instytut badawczy Pénzügykutató Zrt. rysuje pesymistyczną prognozę dla gospodarki
węgierskiej na rok bieżący. W swym najnowszym raporcie przewiduje, że węgierski PKB
skurczy się w roku 2012 o 0,5-1%, deficyt budżetowy wyniesie 3,5% PKB, a inflacja
ukształtuje się na poziomie 5,5%.
5.
Wg raportu Ernst and Young, przy sprzyjających okolicznościach, Węgry mogą
odnotować w 2013 roku wzrost gospodarczy na poziomie 1,3%, który miałby przyspieszyć w
kolejnych latach (do 2,5%w 2014 roku i 3,5% w 2015 roku). Na rok bieżący E&Y
prognozuje spadek węgierskiego PKB o 0,5%.
6.
Analitycy Capital Economics z Londynu prognozują, w oparciu o dane węgierskiego
urzędu statystycznego za czwarty kwartał 2011 roku, spadek węgierskiego PKB na poziomie
1,5%. W roku bieżącym Wg nich wyniki gospodarcze Węgier w będą 2012 roku najsłabsze w
całym regionie, z uwagi na wysoką zależność od eksportu, dalszą potrzebę cięć, słaby rynek
pracy, wysoki stan zadłużenia i coraz mniejsze kredytowanie przez banki.
7.
JP Morgan przewiduje z kolei 0,5%-owy wzrost PKB dla Węgier. Na pierwszy
kwartał br. prognozuje spadek gospodarczy, który powinien jednak ulec poprawie w
kolejnych kwartałach w wyniku wielkich inwestycji dokonanych w węgierskim przemyśle
motoryzacyjnym (przede wszystkim inwestycji Mercedesa w Kecskemét).
8.
Resort gospodarki narodowej opublikował i rozesłał do analityków gospodarczych
tzw. ‘Wielką Księgę Reform’, w której podsumowuje osiągnięcia rządu w obszarze reform
gospodarczych z ostatnich osiemnastu miesięcy. Tekst dostępny jest on-line (w jęz.
węgierskim):
http://www.kormany.hu/download/0/60/80000/NagyReformkonyvteljes_HU.pdf.
9.
Londyńscy analitycy rynków wschodzących uważają, że podpisanie umowy o ew.
udzieleniu kredytu przez MFW i UE może nastąpić najwcześniej dopiero w trzecim kwartale
bieżącego roku. Wg ekspertów Barclays Capital rozmowy będą trudne, długie i będą składały
się z kilku rund. Podobnie uważają ekonomiści z Bank of America - Merrill Lynch, którzy
niedawno odwiedzili Węgry.
10.
Premier V. Orbán oświadczył podczas spotkania z Węgierską Izbą PrzemysłowoHandlową (MKIK), że celem rządu jest zapewnienie, aby liczba aktywnie pracujących i
płacących w kraju podatki osiągnęła poziom 5,5 mln osób. Wg słów premiera, w 2010 roku
liczba pracujących wyniosła 3,8 miliona, z czego aż 1,2 miliona nie płaciło żadnych
podatków, co oznacza, że 2,6 miliona pracujących miało na utrzymaniu 10 mln osób.
11.
Ceny artykułów konsumpcyjnych były w lutym 2012 roku wyższe o 5,9% w stosunku
do cen w lutym 2011 roku. Żywność zdrożała o 6% (przy czym tłuszcz wieprzowy o 30,2%,
margaryna o 26,1%, cukier o 19 %, jaja o 23,1 %, czekolada i kakao o 17,7 %, kawa o 17%,
kiełbasa o 11,7% wieprzowina o 11,4 %), spadły natomiast ceny żywności sezonowej (o
13,8%), mąki (o 5,4%), oleju jadalnego (o 3%). W porównaniu z poziomem sprzed roku ceny
paliw wzrosły w lutym br. o 17,6%, ceny leków i produktów leczniczych o 5,5%, a koszty
energii dla gospodarstw domowych o 8,1%. Ceny odzieży wzrosły o 4,8%, a usług o 4,5%. O
1,3% spadły natomiast ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku w porównaniu do lutego
2011. W stosunku do stycznia 2012 roku ceny wzrosły o 0,8%. Warto dodać, że węgierski
urząd statystyczny zmodyfikował wagę kilku składników koszyka, stosowanego do mierzenia
inflacji. I tak udział paliw podwyższono z 5,5% do 7,7%, elektryczności zmniejszono z 4%
do 3,7%, a gazu z 3,4% do 3,3%. (KSH)
12.
W okresie grudzień 2011 r.- luty 2012 r. bezrobocie na Węgrzech wyniosło 11,6%, co
oznacza poziom wyższy o 0,1% w porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku. W
badanym okresie liczba bezrobotnych wyniosła 497 tysięcy i była o 10 tysięcy osób wyższa
w porównaniu z danymi sprzed roku. W grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie wynosi
10,6%, a wśród osób młodszych (15-24 lat) 28,3% (wzrost o 1,8% w porównaniu z
analogicznym okresem sprzed roku). Spośród ogółu bezrobotnych 45,7% poszukiwało pracy
przez okres dłuższy niż rok, a przeciętna długość przebywania bez zatrudnienia to 17,4
miesięcy. W lutym 2012 roku liczba osób posiadających zatrudnienie wyniosła 3.794 tysięcy
i była wyższa o 51 tysięcy w porównaniu z lutym 2011 roku. (KSH)
13.
W styczniu 2012 roku obrót detaliczny wyniósł 562 mld HUF, co oznacza, że był o
0,6% wyższy w stosunku do analogicznego okresu 2011 roku. Sprzedaż żywności wzrosła o
1,1%, a sprzedaż detaliczna produktów nie konsumpcyjnych wzrosła o 2% w porównaniu ze
styczniem 2011 roku. (KSH)
14.
W styczniu 2012 roku odnotowano 0,5%-owy spadek produkcji przemysłowej w
porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku. Do zmiany przyczynił się spadek produkcji
pojazdów mechanicznych oraz – z uwagi na łagodne warunki pogodowe – ograniczone
-2-
potrzeby grzewcze. Wyeliminowanie czynników kalendarzowych i sezonowych zmienia
nieco obraz: w stosunku do grudnia 2011 roku produkcja przemysłowa odnotowała spadek o
2,1%, a w stosunku do stycznia 2011 roku o 2,7%. W styczniu 2012 roku eksport produktów
przemysłowych wzrósł o 0,8%, a sprzedaż krajowa produktów przemysłowych spadła o 1,2%
w stosunku do analogicznego okresu 2011 roku. (KSH).
15.
W styczniu 2012 roku, w ujęciu rocznym, średnia płaca brutto osób zatrudnionych na
pełnym etacie wzrosła o 4,3% i wyniosła 219.100 HUF, przy czym w sektorze prywatnym
średnia płaca brutto wzrosła o 5,2% (do 225.000 HUF) a w sektorze publicznym o 1,4% (do
206.800 HUF). Średnia płaca netto (liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie
o 1,4%, do poziomu 141.600 HUF. (KSH)
16.
W styczniu 2012 roku nastąpiło wyhamowanie wzrostu cen produktów rolnych. W
stosunku do stycznia 2011 roku ceny wzrosły o 0,3%, przy czym ceny upraw roślinnych
spadły o 6,2%, a ceny zwierząt żywych i produktów pochodzenia zwierzęcego były wyższe o
15,3%. (KSH)
17.
W styczniu 2012 roku Węgry osiągnęły dodatnie saldo obrotów handlowych ze
światem na poziomie 419 mln EUR, przy czym wartość eksportu wyniosła 6.266 mln EUR
(wzrost o 2,3% w stosunku do stycznia 2011 roku), a importu 5.847 mln EUR (wzrost o
2,7%). Łączna wartość obrotów wyniosła 12.113 mln EUR. (KSH)
18.
Węgierski przemysł budowlany odnotował w styczniu 2012 roku spadek o 1,5% w
porównaniu ze styczniem 2011 roku, przy czym produkcja budynków spadła o 0,9%, a
wykonanie robót innych było niższe o 2,6%. Portfel zamówień na roboty budowlane był
mniejszy r/r o 30,4%. (KSH)
19.
Resort gospodarki narodowej podał, że deficyt budżetowy w lutym 2012 roku wyniósł
394 mld HUF (w styczniu odnotowano nadwyżkę w wysokości 107 mld HUF). Deficyt po
pierwszych dwóch miesiącach br. stanowił 47% poziomu zaplanowanego na cały bieżący
rok.
20.
W marcu 2012 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych
(BÉT) wyniosły 385 mld HUF i były najniższe od 2003 roku. Średnia wartość dziennej
transakcji wyniosła 1,3 mln HUF.
21.
Na koniec lutego 2012 roku rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku
centralnego (MNB) wyniosły 34.770,3 mln EUR, co oznacza, że były o 2.472,2 mln EUR
niższe w porównaniu ze styczniem br.
22.
22 marca 2012 roku Komisja Europejska poinformowała o podjęciu decyzji w
sprawie skierowania do Trybunału Sprawiedliwości UE sprawy specjalnego podatku
nałożonego przez rząd węgierski na branżę telekomunikacyjną w 2010 roku. Komisja uważa,
że Węgry naruszyły prawo unijne, zgodnie z którym jakikolwiek przychód z podatków
nałożonych na branżę telekomunikacyjną powinien zostać wykorzystany do finansowania
rozwoju i funkcjonowania tego rynku, a nie zasilania budżetu państwa. Procedura naruszenia
prawa UE została wszczęta przez Komisję Europejską w tej kwestii w marcu 2011 roku.
23.
W marcu br. zmodyfikowano porozumienie z grudnia 2011 roku rządu i sfery
bankowej ws. preferencyjnej spłaty rat zadłużenia osób fizycznych w walutach obcych,
podwyższając górny limit kredytu upoważniający do skorzystania z ulgowej konstrukcji (20
mln HUF). System będzie wprowadzany stopniowo: od kwietnia (dla pracowników
-3-
administracji państwowej) do września (dla pozostałych dłużników, w zależności od rodzaju
zaciągniętych kredytów). Koszty funkcjonowania systemu mają ponieść banki i rząd.
24.
W drugiej połowie marca br. rząd zatwierdził nową strategię rozwoju obszarów
miejskich, która ma być ważnym elementem programu ramowego tzw. „Plan Darányiego”,
który został zaprezentowany 16 stycznia br. Celem strategii jest zwiększenie dostępu
węgierskich obywateli do lokalnie wyprodukowanej, zdrowej, wolnej od GMO, wysokiej
jakości żywności. Dodatkowo strategia ma przyczynić się do podniesienia konkurencyjności
węgierskiego rolnictwa na rynkach międzynarodowych. Strategia wspiera w swych
założeniach gospodarstwa rodzinne, ma pomóc w utrzymaniu istniejących miejsc pracy i
utworzeniu nowych (z aktualnego poziomu 430 tysięcy do 700 tysięcy w 2020 roku).
25.
Rząd węgierski zapowiedział podwyżki w służbie zdrowia od lata br. Źródłem
finansowania (30,5 mld HUF) mają być oszczędności pochodzące z restrukturyzacji systemu
ochrony zdrowia oraz (około połowa tej sumy) z tzw. ‘podatku chipsowego’. Podwyżki mają
wynieść od 10 do 65 tys. HUF, w zależności od aktualnej wysokości pensji i nie obejmą
lekarzy rodzinnych.
26.
Z badań przeprowadzonych przez ekspertów węgierskiego banku centralnego (MNB)
wynika, że koszt obsługi zadłużenia węgierskiego społeczeństwa w relacji do PKB kraju jest
jednym z najwyższych w Europie i najwyższym w regionie. Wartość odsetek płaconych
przez ludność wynosi ponad 3% PKB, co oznacza, że pod względem wysokości tego
wskaźnika Węgry zajmują czwarte miejsce w UE. Wg raportu oszczędności netto
węgierskich gospodarstw domowych zmniejszyły się do poziomu z roku 2001.
27.
Wg PSZÁF (węgierski nadzór finansowy) prywatne kasy emerytalne na Węgrzech
zamknęły rok 2011 rekordową stratą w wysokości 6 mld HUF.
28.
Pod koniec marca br. rozpoczęła się seryjna produkcja (modelu B-Klasse) w nowej
fabryce Mercedesa w Kecskemet. Inwestycja niemieckiego koncernu kosztowała 800 mln
EUR, przy czym państwo węgierskie wsparło ją (finansowo i w formie ulg podatkowych), za
zgodą KE, kwotą ok. 30 mld HUF. Zakłady zatrudniają bezpośrednio 2,5 tys. osób, planuje
się zatrudnienie kolejnych 500 w roku bieżącym. Poziom produkcji ma wynieść 100-120 tys.
aut (modeli A i B-Klasse) w skali roku.
29.
W tej samej miejscowości położono kamień węgielny pod nowy zakład niemieckiej
firmy Knorr-Bremse, produkującej hamulce samochodowe. Na uroczystości obecny był
premier V. Orbán. Knorr-Bremse zainwestować ma 5 mld HUF, a zakład ma być
najnowocześniejszym obiektem firmy. Projekt uzyskał 1,2 mld EUR wsparcia unijnego.
30.
Należąca do grupy WKV Automotive firma Erbslöh Hungária, dostarczająca części
zamienne wiodącym producentom samochodowych zamierza zainwestować 2,5 mln EUR w
celu rozszerzenia mocy produkcyjnych swego zakładu w Győr. Z kwoty tej 1,5 mln EUR to
koszty wybudowania nowej hali produkcyjnej, a pozostały milion wprowadzenia nowych
technologii. W zakładach tych produkuje się części zamienne dla Porsche, Mini i Renault, a
ostatnio również dla Audi.
31.
Budapeszteński zakład komunikacji miejskiej (BKV) uzyskał państwową gwarancję
dla restrukturyzacji zadłużenia (na poziomie 63,1 mld HUF), co pozwoliło na podpisanie
przez miasto porozumienia z dziewięcioma, finansującymi BKV, bankami.
-4-
32.
I. Tarlós, burmistrz Budapesztu, potwierdził zamiar odkupienia (za kwotę 15,1 mld
HUF) mniejszościowych udziałów, należących do francuskiej spółki Suez Environment i
niemieckiej RWE, w stołecznych zakładach wodociągowych. Rada Miasta zatwierdziła tę
decyzję pod koniec marca br. Samorząd stołeczny dysponował dotychczas 73,6% udziałów w
zakładach wodociągowych. Do RWE należy 0,84%, a do Suez Environment 0,87%, przy
czym obie firmy wspólnie utworzyły spółkę o nazwie Hungariaviz Zrt., w której posiadaniu
znalazło się 23,65% ogółu udziałów. Pozostałe 1,04% należy do pięciu samorządów
gminnych.
33.
Budapeszt planuje ew. wprowadzenie nowego podatku (typu ‘congestion charge’),
mającego zapewnić długoterminową możliwość finansowania transportu publicznego w
Budapeszcie (BKV). Wzorem mogą zostać systemy stosowane w Londynie lub w Nowym
Yorku.
34.
Władze komitatu Borsod-Abaúj-Zemplén podpisały deklarację współpracy z chińską
prowincją Szantung, trzecim co do wielkości i jednym z najważniejszych gospodarczo
regionów Chin, w myśl której strony będą dążyć do rozszerzenia stosunków handlowych i
zwiększenia inwestycji kapitałowych. Z prowincji Szantung pochodzi chiński właściciel
(Wanhua) największego w komitacie zakładu chemicznego - BorsodChem.
35.
Parlament węgierski przyjął w połowie marca br. uchwałę o utworzeniu specjalnej
komisji śledczej do zbadania warunków prywatyzacji i późniejszej renacjonalizacji
narodowego przewoźnika Malév.
36.
Parlament uchwalił zmiany przepisów dotyczących podatku gruntowego (pobieranego
przez samorządy lokalne), które mają istotny wpływ, z uwagi na zmiany klasyfikacji
gruntów, na działalność, należącego do niemieckiej grupy Hochtief, operatora
budapeszteńskiego lotniska Budapest Airport (BA). Firma, mająca poważne problemy
finansowe po upadku linii lotniczych Malév, zapłaciła w roku 2011 tego typu podatek w
wysokości 675 mln HUF. Aktualna zmiana powoduje wzrost zobowiązań spółki do poziomu
2,25 mld HUF w roku bieżącym.
37.
BA, operator budapeszteńskiego lotniska poinformował, że - w związku ze spadkiem
liczby pasażerów spowodowanym upadkiem linii Malév – zamierza zamknąć Terminal nr 1,
który obecnie wykorzystywany jest przez tanie linie (które docelowo mają przenieść się na
nowy Terminal nr 2).
38.
Urząd ds. Telekomunikacji i Mediów (NMHH) dokonał sprzedaży pakietu
częstotliwości 26GHz, który nabyły, na okres 15 lat, następujące firmy: Telenor, Magyar
Telekom, Vodafone, GTS Hungary i MVM. Umożliwia to korzystanie z sieci danych trzeciej
i czwartej generacji.
39.
W dniach 19-20 marca br. z wizytą w Arabii Saudyjskiej przebywał P. Kovács,
sekretarz stanu w resorcie rozwoju narodowego, odpowiedzialny za sprawy związane ze
zmianami klimatu i energią. Towarzyszyli mu przedstawiciele Węgierskiego Urzędu ds.
Energii, Krajowego Urzędu Energetyki Jądrowej i państwowej spółki energetycznej MVM.
Rozmowy prowadzono w Saudyjskim Ministerstwie Wody i Energetyki, w Ministerstwie
Ropy Naftowej i Zasobów Mineralnych, odwiedzono też Instytucję Energii Jądrowej i
Saudyjską Akademię Nauk. Celem spotkań było omówienie możliwości długookresowej
współpracy w sektorze energetycznym, także w zakresie wspólnych projektów badawczorozwojowych.
-5-
40.
Sieć handlowa Auchan planuje przejęcie na Węgrzech marki Cora. Umowę musi
zatwierdzić węgierski urząd ds. konkurencji (GVH) i odpowiednie organy unijne. Sieć Cora
na Węgrzech, to siedem placówek wielkopowierzchniowych.
41.
Henkel, austriacka firma branży chemicznej, zamierza zainwestować 900 mln HUF w
relokację swych zakładów produkcyjnych z Győrzámoly do parku przemysłowego w Győr.
Nowa placówka ma być trzykrotnie większa, niż dotychczasowa, a produkcja powinna się w
niej rozpocząć w drugiej połowie bieżącego roku.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wzrost PKB (%)
Produkcja przemysłowa (%)
Inflacja (%)
Bezrobocie (%)
2009
-6,3
-17,7
4,2
10,5
2010
1,2
10,5
4,9
10,8 (X-XII)
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH)
Opr : Referat Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie
-6-
2011
1,7
5,4
3,9
10,7 (X-XII)
2012
-2,7 (I)
5,9 (II)
11,6 (XII-II)