Wymaganie: Szkoła wspomaga rozwój uczniów, z

Publiczne Gimnazjum nr 1 w Żarach
RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ
Wymaganie:
Szkoła wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem
ich indywidualnej sytuacji
Zespół ewaluacyjny:
Marta Cendry
Barbara Lniak
Maria Rak
Aneta Szakoła
Żary, 22.06.2016
Wprowadzenie
Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji wewnętrznej przeprowadzonej
w Gimnazjum nr 1 w Żarach przez powołany w tym celu zespół, zgodnie z
rozporządzeniem MEN z dnia 6 sierpnia 2015r. w sprawie wymagań wobec szkół i
placówek. Ewaluacja dotyczyła wymagania - Szkoła wspomaga rozwój uczniów, z
uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji.
Charakterystyka wymagania na poziomie wysokim:
W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające
indywidualizację procesu edukacji w odniesieniu do każdego ucznia.
Szkoła lub placówka pomaga przezwyciężyć trudności ucznia wynikające z jego sytuacji
społecznej. W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole lub placówce
odpowiada ich potrzebom.
Charakterystyka wymagania na poziomie podstawowym:
W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne i potrzeby
rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia.
Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze i
specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w
rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla
uczniów niepełnosprawnych są odpowiednie do potrzeb każdego ucznia.
Celem ewaluacji było:
• Pozyskanie informacji na temat poziomu realizacji wymagania
• Dostarczenie zainteresowanym podmiotom (tj. nauczycielom, dyrekcji szkoły)
informacji o skuteczności podjętych działań
• Sformułowanie wniosków i rekomendacji, które będą stanowiły podstawę
działań mających na celu zwiększenia wśród nauczycieli świadomości
znaczenia zadań stawianych przed nimi przez wymaganie
Kryteria ewaluacji:
• Nauczyciele rozpoznają potrzeby każdego ucznia;
• Nauczyciele uwzględniają zróżnicowane potrzeby rozwojowe uczniów;
• Szkoła organizuje warunki do wyrównywania braków i zaległości oraz rozwoju
zainteresowań i uzdolnień adekwatnie do potrzeb uczniów;
• Szkoła organizuje pomoc w specyficznych trudnościach w nauce;
Pytania kluczowe:
• W jaki sposób nauczyciele rozpoznają potrzeby i możliwości każdego ucznia?
• Jakie działania nauczycieli potwierdzają uwzględnianie zróżnicowanych
potrzeb rozwojowych uczniów?
• Czy szkoła organizuje warunki do wyrównywania braków i zaległości oraz
rozwoju zainteresowań i uzdolnień?
• Jakie formy pomocy organizuje szkoła w specyficznych trudnościach w nauce?
• Czy uczniowie odnoszą sukcesy edukacyjne na miarę swoich możliwości?
• Czy szkoła pomaga przezwyciężyć trudności ucznia wynikające z jego sytuacji
społecznej?
Obszar badania: W szkole lub placówce rozpoznaje się możliwości psychofizyczne
i potrzeby rozwojowe, sposoby uczenia się oraz sytuację społeczną każdego ucznia
Wszyscy nauczyciele biorący udział w badaniu prowadzą działania mające na
celu rozpoznanie możliwości edukacyjnych i potrzeb rozwojowych swoich uczniów.
Podstawowymi źródłami informacji o możliwościach i potrzebach uczniów są:
analiza opinii i orzeczeń poradni psychologiczno-pedagogicznej, obserwacje uczniów
w różnych sytuacjach, wymiana informacji między nauczycielami uczącymi w danym
oddziale i wychowawcą, a także pedagogiem i psychologiem szkolnym oraz innymi
specjalistami (surdopedagog, logopeda), badania ankietowe uczniów, analiza wyników
nauczania, rozmowy z nimi i ich rodzicami (co potwierdza 43% ankietowanych
rodziców – nauczyciele rozmawiają z nimi często). Około 11% nauczycieli (ankieta
rodziców) nie rozmawia z rodzicami o możliwościach i potrzebach ich dzieci, a 45%
rozmawia z nimi rzadko. (wykres 1)
W opinii 47,6% uczniów w szkole zwraca się uwagę na ich potrzeby i
zainteresowania, ponad 31% jest przeciwnego zdania. (wykres 2)
Najważniejszymi potrzebami rozwojowymi gimnazjalistów wg ankietowanych
pedagogów są: zapewnienie harmonijnego rozwoju intelektualnego, rozwoju
społecznego, znajomość i rozumienie obowiązujących norm i zachowań społecznych,
rozwijanie zainteresowań, talentów, kształtowanie osobowości, odniesienie sukcesu,
potrzeba pozytywnych wzorców, przynależności do grupy, akceptacji, bliskości,
wsparcia, bezpieczeństwa, zdrowego stylu życia, potrzeba ruchu fizycznego,
swobodnego komunikowania się w języku obcym.
Obszar badania: Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia
dydaktyczno-wyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów
wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologicznopedagogicznej oraz zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych są
odpowiednie do rozpoznanych potrzeb każdego ucznia.
Ponad 70% uczniów uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych odbywających się
w szkole. (wykres 3).
Najwięcej uczniów korzysta z zajęć dydaktyczno- wyrównawczych (53.3%),
zajęć rozwijających zainteresowania. (wykres 4) Chętni uczniowie mogą korzystać z
zajęć na basenie czy strzelnicy. W szkole jest jednak ponad 28% uczniów, którzy nie
uczestniczą w żadnych zajęciach pozalekcyjnych.
Potwierdza to ankieta przeprowadzona wśród rodziców, którzy twierdzą, iż
znają ofertę edukacyjną zajęć pozalekcyjnych odbywających się w szkole (87,23%)
oraz że ich dziecko z nich korzysta (78%). (tabela 1)
Czy znają Państwo ofertę edukacyjną zajęć pozalekcyjnych odbywających się w
szkole?
Tak
123
87,23%
Nie
15
10,64%
Nie interesuję się tym
2
1,42%
Czy Pani/Pana dziecko uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych?
Tak
110
78,01%
Nie
25
17,73%
Nie wiem
7
4,96%
Jeśli uczestniczy, to w jakich?
Zajęcia dydaktyczno –
82
58,16%
wyrównawcze
Przedmiotowe koła
23
16,31%
zainteresowań
Zajęcia sportowe
23
16,31%
Zajęcia artystyczne
5
3,55%
Zajęcia z pedagogiem
17
12,06%
Zajęcia z psychologiem
6
4,26%
Zajęcia rewalidacyjne
2
1,42%
Koło regionalne
0
0%
Koło teatralne
7
4,96%
Koło szachowe
4
2,84%
Koło wokalne
1
0,71%
Koło turystyczne
1
0,71%
Koło filmowe
0
0%
Inne
2
1,42%
Szkoła tworzy ofertę zajęć dodatkowych kierując się potrzebami uczniów
wynikającymi z ankiet, ich zainteresowań, opinii i orzeczeń poradni, wyników
egzaminu gimnazjalnego, osiągnięć szkoły m.in. w zawodach sportowych.
Uczniowie ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi mogą liczyć na pomoc w
formie zajęć tworzonych po analizie opinii i orzeczeń poradni psychologicznopedagogicznej (zajęcia wspierające rozwój ucznia o charakterze korekcyjnokompensacyjnym, rewalidacyjne, z logopedą i surdopedagogiem, zajęcia o charakterze
terapeutycznym i socjoterapeutycznym, terapia wspierająca rozwój ucznia),
indywidualizację na lekcjach oraz dostosowanie wymagań edukacyjnych, a także
zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze. W bieżącym roku szkolnym 13 uczniów
uczęszczało na zajęcia rewalidacyjne, 23 - o charakterze terapeutycznym i
socjoterapeutycznym, a 37 o charakterze korekcyjno-kompensacyjnym. 87 uczniów
regularnie korzystało z zajęć dydaktyczno-wyrównawczych. Pomoc ta jest udzielana
ze względu na dysleksję/dysgrafię/dyskalkulię, niepełnosprawność intelektualną,
autyzm, zespół Aspergera oraz trudności w nauce.
Oferta zajęć pozalekcyjnych prowadzonych w szkole jest dostosowana do
potrzeb oraz zainteresowań uczniów w ocenie ponad 70% z nich. 25% uczniów jest
odmiennego zdania. (wykres 5) Podobnie jest z oceną ilości zajęć: dla prawie 76% jest
ona wystarczająca, a dla nieco ponad 24% nie. (wykres 6)
Zapytani o zajęcia, których nie ma w szkole, a w których chcieliby uczestniczyć
tylko 42% z nich udzieliło odpowiedzi wymieniając: taniec, fotografię, języki obce
inne od nauczanych, siatkówkę, koszykówkę, siłownię, sporty walki, zajęcia
kulinarne, tenis, zumbę, dziennikarstwo, kosmetologię.
Również zdaniem prawie 80% rodziców zajęcia pozalekcyjne są dostosowane
do potrzeb ich dziecka (Wykres 7).
Jednocześnie ponad 84% nauczycieli ocenia, iż uczniowie chętnie korzystają z
zaproponowanej oferty zajęć. (wykres 8)
W wyniku rozpoznania potrzeb i możliwości uczniów, nauczyciele wskazują na
konieczność: wspierania uczniów w trudnej sytuacji, indywidualizacji nauczania,
stosowania adekwatnych form, metod pracy i środków dydaktycznych dostosowanych
do możliwości uczniów, stawiania większych wymagań uczniom zdolnym i ambitnym,
monitorowania postępów uczniów, branie pod uwagę wysiłku włożonego przez ucznia,
stosowania metod aktywizujących, stosowania pozytywnych wzmocnień, zachęcania
do działań artystycznych, działalności w wolontariacie, organizowania zajęć
dodatkowych i udziału w konkursach przedmiotowych, projektach, uroczystościach i
imprezach szkolnych oraz akcjach w środowisku lokalnym, tworzenia przyjaznej
atmosfery na lekcji, stosowania narzędzi TIK w pracy z uczniami, stwarzania
możliwości osiągania sukcesu.
W celu rozwijania zainteresowań uczniów i wspomagania dzieci i młodzieży
szkoła i poszczególni nauczyciele współpracują z różnymi instytucjami: ZPPP PŻ, OT
Profil, ŻDK, PSE Narodowy Teatr Edukacji, Wydział Spraw Społecznych oraz
MKRPA w Urzędzie Miejskim, Caritas, MOPS, Sąd Rejonowy w Żarach, PCPR, UKS
Promień Żary, Agros Żary, wydawnictwa szkolne, PTTK, klub turystyki aktywnej
,,Ryś'' w Żarach, Miejska Biblioteka Publiczna, ZZO w Marszowie, Żarski Dom
Kultury, Muzeum Śląsko-Łużyckie, Szkoła Muzyczna Żary, MOSiR, LOK, policja,
Forum Młodych Lewiatan działające przy Fundacji Przedsiębiorczość.
Efektami prowadzonej współpracy wymienianymi przez nauczycieli są:
realizacja SPPB, SPP, SPW, udział w programach artystycznych środowiska
lokalnego, budowanie pozytywnego wizerunku szkoły w środowisku, udział w
konkursach, edukacja teatralna, wycieczki i warsztaty, diagnozowanie uczniów pod
względem przyczyn występowania trudności edukacyjnych i uzyskanie wskazówek do
pracy z nimi, informacje na temat sytuacji domowej wychowanka, współpraca w
przygotowaniu planów i działań treningowych – sport, przeprowadzenie egzaminów
próbnych i diagnoz przedmiotowych, współorganizacja imprez np. z MBP,,Z książką
w plecaku'', pomoc uczniom będącym w trudnej sytuacji, spotkania ze specjalistami
dla uczniów, rodziców i nauczycieli.
W wymaganiu "Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z
uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji " w odniesieniu do poziomu wysokiego
zebrano następujące dane świadczące o działaniach szkoły:
Obszar badania: W szkole lub placówce są prowadzone działania uwzględniające
indywidualizację procesu edukacyjnego w odniesieniu do każdego ucznia.
Działania nauczycieli indywidualizujące proces edukacyjny mają charakter
powszechny - 100% nauczycieli dostosowuje metody i formy pracy z uczniem do
jego indywidualnych potrzeb i w większości są adekwatne do potrzeb oraz możliwości
uczniów.
W gimnazjum nauczyciele indywidualizują proces nauczania uwzględniając
potrzeby uczniów poprzez: zadawanie pytań skierowanych do konkretnych uczniów,
naprowadzanie na właściwy tok myślenia, dostosowanie czasu i tempa nauki,
stopniowanie trudności zadań do indywidualnych możliwości uczniów, stosowanie
pracy w parach w celu wzajemnego wspierania się uczniów, dobieranie odpowiednich
uczniów do pracy w grupach, dawanie możliwości wyboru tematyki pracy, udzielanie
wskazówek jak się uczyć, wykonywanie ćwiczeń na wychowaniu fizycznym na miarę
możliwości uczniów. Ponadto, nauczyciele motywują uczniów do angażowania się w
proces uczenia się przyjazną i życzliwą atmosferą, chwaleniem ich działań,
odnoszeniem się do doświadczeń, wiadomości i zainteresowań uczniów, stosując
metody aktywizujące, korzystając z multimediów, przygotowując karty pracy,
specjalne ćwiczenia dla uczniów z dysfunkcjami, biorąc pod uwagę pomysły i
inicjatywy uczniów, udzielając informacji zwrotnej na temat osiągnięć, organizując
pomoc koleżeńską.
Nauczyciele dostrzegają skuteczność swoich działań (100% ankietowanych)
podając następujące ich efekty: zaangażowanie uczniów na lekcjach, poprawa ocen
niedostatecznych, pozytywne wyniki nauczania, wysokie wyniki z egzaminu
gimnazjalnego klas trzecich oraz diagnoz przedmiotowych, postępy w zdobywanych
wiadomościach i umiejętnościach, odnoszenie przez uczniów sukcesów na miarę
swoich możliwości, udział w imprezach szkolnych i pozaszkolnych, sukcesy w
różnych konkursach, większa motywacja do nauki, unikanie niepowodzeń
edukacyjnych, zaangażowanie i systematyczna praca dużej grupy uczniów, wiara w
własne możliwości.
Również rodzice uczniów wymieniają działania szkoły służące zaspokojeniu
indywidualnych potrzeb ich dzieci:
Jakie działania podejmuje szkoła, aby zaspokoić indywidualne potrzeby
uczniów?
Zajęcia rozwijające zainteresowania
66
46,81%
Zajęcia dydaktyczno – wyrównawcze
112
79,43%
Pomoc wychowawcy
76
53,90%
Pomoc psychologa/pedagoga
76
53,90%
Indywidualne konsultacje z
65
46,10%
nauczycielami
Motywowanie do nauki
30
21,28%
Docenianie pracy ucznia
Indywidualne podejście do ucznia
Inne
38
33
0
26,95%
23,40%
0%
Obszar badania: Szkoła pomaga przezwyciężyć trudności uczniów wynikające z
ich sytuacji społecznej
Szkoła podejmuje adekwatne działania służące przezwyciężaniu trudności
uczniów. W celu przezwyciężania trudności wynikających ze społecznej sytuacji
uczniów szkoła:
• zapewnia pomoc/porady pedagoga, psychologa szkolnego
• współpracuje z Ośrodkiem Pomocy Społecznej (pozyskiwanie informacji o sytuacji
domowej uczniów, dożywianie dzieci w szkole)
• współpracuje z Sądem (Wydział Rodzinny i Nieletnich oraz innymi
instytucjami wspierającymi dziecko i rodzinę np. PCPR, OIK
• organizuje doraźną pomoc dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji
materialnej
• organizuje akcje np. świąteczne paczki na rzecz dzieci znajdujących się w
trudnej sytuacji materialnej
W przekonaniu 44% rodziców szkoła rzadko korzysta z ich wiedzy na temat
dziecka i jego sytuacji społecznej, prawie 40% uważa, iż korzysta często, a prawie
11% - nigdy.
Czy Pani/Pana zdaniem szkoła korzysta z Państwa wiedzy na
temat dziecka i jego sytuacji społecznej?
Często
56
39,72%
Rzadko
62
43,97%
Nigdy
15
10,64%
Również w opinii prawie 43% uczniów szkoła nie interesuje się ich sytuacją
domową, ponad 28% jest odmiennego zdania, prawie 29% uczniów nie ma zdania w
tej sprawie. (wykres 9)
Obszar badania: W opinii rodziców i uczniów wsparcie otrzymywane w szkole
lub placówce odpowiada ich potrzebom
Uczniowie mogą liczyć w szkole na wsparcie większości nauczycieli – ponad
60% oraz wychowawcy – ponad 70% odpowiedzi uczniów. (wykres 10, 11)
Nauczyciele, w opinii 53% uczniów na większości i wszystkich lekcjach wierzą
w ich możliwości oraz mówią im, że mogą nauczyć się nawet trudnych rzeczy –
57,3%. W opinii pozostałych uczniów ww. sytuacje nie mają miejsca (Wykres 12,13).
Spośród ankietowanych rodziców, 84% deklaruje otrzymywanie wsparcia od
wychowawców, a 69% od nauczycieli zawsze, gdy jest taka potrzeba.
Nauczyciele uczący moje dziecko, służą mi radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla
mojego dziecka
Tak
43
30,50%
Raczej tak
54
38,30%
Raczej nie
14
9,93%
Nie
4
2,84%
Nie mam zdania
10
7,09%
Nie ma takiej potrzeby
6
4,26%
Wychowawca służy mi radą i wsparciem w sytuacjach trudnych dla mojego dziecka
Tak
71
50,35%
Raczej tak
47
33,33%
Raczej nie
2
1,42%
Nie
0
0%
Nie mam zdania
6
4,26%
Nie ma takiej potrzeby
7
4,96%
Około 5% rodziców nie ma potrzeby otrzymywania wsparcia w sytuacjach trudnych
dla dziecka od nauczycieli i wychowawcy.
Jednocześnie prawie 87% rodziców uważa, iż wsparcie otrzymywane przez ich
dziecko w szkole odpowiada jego potrzebom. (wykres 14)
Wnioski wynikające z przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania:
• Szkoła prowadzi systematyczne działania mające na celu rozpoznanie
możliwości psychofizycznych oraz potrzeb rozwojowych swoich uczniów.
• Oferta zajęć pozalekcyjnych prowadzonych w szkole jest dostosowana do
potrzeb większości uczniów.
• Działania nauczycieli indywidualizujące proces edukacyjny mają charakter
powszechny i w większości są adekwatne do potrzeb oraz możliwości uczniów.
• Szkoła podejmuje adekwatne działania służące przezwyciężaniu trudności
uczniów.
• Uczniowie i rodzice mogą liczyć w szkole na wsparcie większości nauczycieli.
• Rodzice oraz uczniowie gorzej oceniają zainteresowanie szkoły ich sytuacją
społeczną.
REKOMENDACJE
1. W dalszym ciągu indywidualizować pracę z uczniami stosownie do ich możliwości i
potrzeb wzbogacając ją o nowe narzędzia, metody i formy.
2. Monitorować ofertę zajęć pozalekcyjnych, dostosowując ją do zainteresowań i
potrzeb uczniów.
3. Podjąć w większym stopniu działania mające na celu rozpoznanie sytuacji
domowej/społecznej uczniów; włączyć rodziców/opiekunów w planowanie pracy z
uczniem korzystając z ich wiedzy na temat dziecka.
4. Promować działania szkoły/ofertę zajęć pozalekcyjnych wśród rodziców i
wychowanków podkreślając ich pozytywny wpływ na rozwój zainteresowań
naukowych, artystycznych i sportowych oraz przełożenie na osiągnięcie sukcesu
szkolnego na miarę indywidualnych możliwości dziecka.
sporządziła
Aneta Szakoła