Wynagrodzenia Nauczycieli

Wynagrodzenie nauczycieli oraz zajęcia i zadania realizowane
przez nauczycieli w ramach obowiązującego czasu pracy nowelizacja ustawy - Karta Nauczyciela z dnia 21 listopada
2008 r.
Agnieszka Kosiarz
Nowelizacja ustawy – Karta Nauczyciela (ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o
zmianie ustawy – Karta Nauczyciela – Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 1) wprowadza
szereg zmian w ww. ustawie. Najbardziej istotne zmiany dotyczą wynagradzania
nauczycieli oraz zajęć i zadań realizowanych przez nauczycieli w ramach
obowiązującego ich czasu pracy. Pozostałe zmiany mają charakter doprecyzowujący
i formalny.
1. Wynagradzanie nauczycieli
Od 1 stycznia br. wchodzą w Ŝycie nowe zasady wynagradzania nauczycieli. Zgodnie z nowym
brzmieniem art. 30 ust. 3 Karty Nauczyciela średnie wynagrodzenie nauczycieli na
poszczególnych stopniach awansu zawodowego ustalane jest od kwoty bazowej określonej w
ustawie budŜetowej na dany rok (wg projektu ustawy budŜetowej na 2009 r. są to dwie
kwoty: od 1 stycznia br. do 31 sierpnia br. – 2177,86 zł a od 1 września br. do 31 grudnia br.
- 2286,75 zł). Dotychczas średnie wynagrodzenia nauczycieli poszczególnych stopni awansu
zawodowego ustalane było od średniego wynagrodzenia nauczyciela staŜysty a to
wynagrodzenie od kwoty bazowej. Przepisy zatem upraszczają w znaczny sposób ustalanie
średnich wynagrodzeń nauczycieli. Stosownie do nowych wskaźników określonych w ustawie
oraz kwot bazowych wynikających z projektu ustawy budŜetowej na 2009 r. średnie
wynagrodzenia nauczycieli na poszczególnych stopniach wynoszą (wskaźnik z ustawy x kwota
bazowa):
a) Od 1 stycznia 2009 r. do 31 sierpnia 2009 r.:
- nauczyciel staŜysta – 2178 zł;
- nauczyciel kontraktowy – 2417 zł;
- nauczyciel mianowany – 3136 zł;
- nauczyciel dyplomowany - 4007 zł
b) Od 1 września 2009 r. do 31 grudnia 2009 r.:
- nauczyciel staŜysta – 2287 zł;
- nauczyciel kontraktowy – 2538 zł;
- nauczyciel mianowany – 3293 zł;
- nauczyciel dyplomowany - 4208 zł.
Ustalając w regulaminach wynagradzania nauczycieli wysokość poszczególnych składników
wynagrodzenia nauczycieli – stosownie do art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela – samorządy
podobnie jak do tej pory powinny uwzględnić ww. kwoty średnich wynagrodzeń nauczycieli,
czyli tak określić wysokość poszczególnych składników wynagrodzenia nauczycieli, aby średnie
wynagrodzenia nauczycieli na obszarze działania danej jednostki samorządu terytorialnego
odpowiadały co najmniej średnim ustawowym.
Jednocześnie nowelizacja znosi obowiązek corocznego uchwalania regulaminów
wynagradzania nauczycieli przez samorządy (zmiana art. 30 ust. 6 i uchylenie art. 30 ust. 6a
Karty Nauczyciela). Obowiązek ten został zastąpiony obowiązkiem dokonywania przez
samorządy corocznej analizy ponoszonych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli (art. 30a
Karty Nauczyciela), kontrolowanej przez regionalną izbę obrachunkową (art. 30b Karty
Nauczyciela).
Oznacza to, iŜ jednostka samorządu terytorialnego powinna:
1) W kaŜdym roku kalendarzowym w terminie do 31 grudnia przeprowadzić analizę
poniesionych wydatków na wynagrodzenia nauczycieli, zatrudnionych w szkołach i placówkach
przez nią prowadzonych, w odniesieniu do średnich wynagrodzeń nauczycieli poszczególnych
stopni awansu zawodowego, wynikających z art. 30 ust. 3 Karty Nauczyciela oraz
średniorocznej liczby nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w danej
jednostce. Przepisy nie określają sposobu, w jaki samorząd powinien przeprowadzić taka
analizę a zatem kwestia ta pozostaje do indywidualnego rozstrzygnięcia na poziomie kaŜdej
jednostki samorządu terytorialnego – z uwzględnieniem zapisów art. 30a Karty Nauczyciela.
2) W przypadku nieosiągnięcia średnich ustawowych określić kwotę róŜnicy pomiędzy
faktycznie poniesionymi wydatkami na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku
kalendarzowym a średnimi wynagrodzeniami nauczycieli wynikającymi z ustawy na dany rok i
średnioroczną liczbą nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego (faktyczne
wydatki poniesione na wynagrodzenia nauczycieli a iloczyn średniego wynagrodzenia na
poszczególnych stopniach wynikającego z ustawy i średniorocznej liczby nauczycieli na tych
stopniach w danej jednostce samorządu terytorialnego).
3) Ustaloną róŜnicę wypłacić do dnia 31 grudnia danego roku w formie dodatku
uzupełniającego dla nauczycieli, ustalonego proporcjonalnie do stawki wynagrodzenia
zasadniczego nauczyciela oraz z uwzględnieniem średnich kwot wynagrodzeń na
poszczególnych stopniach awansu zawodowego – tak aby osiągnąć średnie ustawowe na
poszczególnych stopniach w danej jednostce. Oznacza to, iŜ w sytuacji gdy np. niedobór na
wynagrodzenia nauczycieli wystąpił dla nauczycieli staŜystów (nie zostały osiągnięte średnie
wynagrodzenia wynikające z ustawy na obszarze działania jednostki w zakresie nauczycieli
staŜystów) dodatek otrzyma ta grupa nauczycieli, bowiem umoŜliwi to osiągnięcie średniej
wynikającej z ustawy na tym stopniu. W tym przypadku równieŜ przepisy pozostawiają
szczegółowe rozstrzygnięcia w zakresie wysokości dodatku, sposobu jego ustalania i podziału
do samodzielnej decyzji danej jednostki.
4) Sporządzić do 10 stycznia następnego roku kalendarzowego sprawozdanie z wysokości
średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego wdanej
jednostce z uwzględnieniem kwoty ww. róŜnicy.
5) PrzedłoŜyć sprawozdanie w terminie 7 dni od dnia jego sporządzenia – regionalnej izbie
obrachunkowej, organowi stanowiącemu jednostki, dyrektorom szkół i placówek oraz
związkom zawodowym zrzeszającym nauczycieli.
2. Zadania nauczycieli realizowane w ramach czasu pracy
Nowelizacja wprowadza istotne zmiany w art. 42 Karty Nauczyciela. Od 1 września br.
Nauczyciele zobowiązani będą do realizacji w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy oprócz
obowiązkowego pensum oraz zajęć i czynności związanych przygotowaniem się do zajęć,
samokształceniem i doskonaleniem zawodowym, a takŜe innych zajęć i czynności
wynikających ze statutu szkoły równieŜ:
1) W przypadku nauczycieli szkól podstawowych, szkół podstawowych specjalnych, gimnazjów
i gimnazjów specjalnych 1 godziny w tygodniu (od 1 września 2010 r. – 2 godzin) zajęć w
ramach godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora
szkoły (z wyjątkiem godzin przeznaczanych na zwiększenie pensum) lub zajęć opieki
świetlicowej;
2) W przypadku nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych 1 godziny w tygodniu zajęć w ramach
godzin przeznaczonych w ramowych planach nauczania do dyspozycji dyrektora szkoły (z
wyjątkiem godzin przeznaczanych na zwiększenie pensum).
Przepisy wprowadzają równieŜ obowiązek rejestrowania tych zajęć oraz półroczny okres
rozliczeniowy w stosunku do tych godzin.
Warto w tym miejscu wspomnieć, iŜ nauczyciel zobowiązany został od ubiegłego roku
(nowelizacja ustawy – Karta Nauczyciela ustawą z dnia 25 lipca 2008 r. – Dz. U. Nr 145, poz.
917) do uczestniczenia w ramach pensum w przyprowadzaniu części ustnej egzaminu
maturalnego oraz w ramach innych zajęci i czynności wynikających z zadań statutowych
szkoły w przeprowadzaniu sprawdzianu w ostatnim roku nauki w szkole podstawowej,
egzaminu w ostatnim roku nauki w gimnazjum, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje
zawodowe i egzaminu maturalnego – z wyjątkiem części ustnej.
W bieŜącej nowelizacji Karty Nauczyciela nakłada się równieŜ obowiązek na organy
uchwałodawcze samorządów ustalania w drodze uchwały warunków, przypadków i trybu
obniŜania tygodniowego obowiązkowego pensum nauczycieli zatrudnionych w pełnym
wymiarze czasu pracy (art. 42a ust. 7a Karty Nauczyciela). Dotychczas dokonywał tego
dyrektor szkoły za zgodą organu prowadzącego w stosunku do określonej grupy nauczycieli,
wyszczególnionej w ustawie.