EA Historia idei i doktryn estetycznych - III IV W a

SYLLABUS PRZEDMIOTOWY
Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Raciborzu
Instytut Neofilologii
Kierunek: filologia
Specjalność: filologia angielska nauczycielska
Przedmiot: HISTORIA IDEI I DOKTRYN ESTETYCZNYCH
Liczba punktów ECTS: 2
Status przedmiotu: z zakresu dodatkowej specjalności nauczycielskiej – edukacja artystyczna
w zakresie sztuk plastycznych, obowiązkowy
Rodzaj studiów/semestr: stacjonarne/semestr III, IV
Forma zajęć i liczba godzin: wykład (15 godz. + 15 godz.)
Rygor: zaliczenie na ocenę
Cele realizacji przedmiotu: Celem wykładu jest zapoznanie studentów z przedmiotem
i metodą estetyki poprzez pryzmat jej historii. Omówione zostaną główne teorie estetyczne
antyku, średniowiecza oraz nowoŜytności. Poprzez analizę wybranych zagadnień (np. zjawisko
tragiczności) ukazana zostanie swoistość pytań estetycznych i ich związek
z problematyką ogólno-filozoficzną. Podjęte zostanie pytanie o rolę i sens twórczości
artystycznej z perspektywy filozofii.
Treści programowe: Miejsce estetyki w naukach filozoficznych. Metoda i przedmiot estetyki.
Wybrane zagadnienia estetyki staroŜytne: potoczne estetyczne poglądy greków; kanon greckiej
sztuki; kanon w architekturze i jego filozoficzne źródło; ogólne cechy kanonu sztuki greckiej;
fenomen tragedii greckiej - próba interpretacji: Arystoteles, Nietzsche, Scheler; estetyczne
poglądy pitagorejczyków; etos muzyki; estetyczne poglądy Platona; miejsce idei piękna
w systemie Platona; teoria duszy sprawiedliwej i jej estetyczna podstawa; estetyczne poglądy
Arystotelesa; pojęcie prawdy artystycznej; estetyka Plotyna. Wybrane zagadnienia estetyki
chrześcijańskiej: pismo święte jako dzieło sztuki. Tragiczność świata przestawionego
w Ewangeliach; estetyka Pseudo-Dionizego. Filozoficzne podstawy estetyki bizantyńskiej.
Spór o kult obrazów; poglądy estetyczne św. Augustyna i św. Tomasza z Akwenu; antynomie
współczesnego człowieka na podstawie twórczości Fiodora Dostojewskiego. Idea powieści
polifonicznej; sens sztuki według Włodzimierza Sołowjowa. Wybrane zagadnienia estetyki
nowoŜytnej: estetyka Odrodzenia: Leonardo da Vinci, Michał Anioł; estetyka Włochów:
Bruno, Zabarelli, Galileusz; poglądy estetyczne filozofów XVII wieku: Kartezjusz,
Malabranche, Spinoza, Leibniz; estetyka I. Kanta; estetyka filozofii romantycznej: Schelling,
Hegel; estetyka egzystencjalizmu: S. Kierkegaard, A. Camus; atak na autonomiczną wartość
sztuki: marksizm, nietzscheanizm, freudyzm.
Literatura podstawowa:
Camus A., Artysta i jego epoka, [w:] tenŜe, Eseje, Warszawa 1974,
Bachtin M., Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1973,
Estetyka w świecie, wybór tekstów pod redakcją Marii Gołaszewskiej, Kraków 1984,
Estetyka w świecie, wybór tekstów pod redakcją Marii Gołaszewskiej, Kraków 1991 t. III,
Heidegger M., Źródło dzieła sztuki, [w:] tenŜe Drogi lasu, W-wa 1997,
Gadamer H., Aktualność piękna [w:] Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny?, Warszawa
1987,
O tragedii i tragiczności, Arystoteles, Hume, Scheler, Kraków 1976,
Maritain J., Sztuka i mądrość, W-wa 2001,
Kant I., Krytyka władzy sądzenia, W-wa 1986,
Sołowjow W., Ogólny sens sztuki, [w:] tenŜe Wybór pism, t. III, Poznań 1988,
Tatarkiewicz W.. Historia estetyki, t. I-III,
Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć,
Tołstoj L., Co to jest sztuka? Kraków 1980.
Literatura uzupełniająca:
Kępiński A., Świat schizofreniczny [w:] A. Kępiński, Schizofrenia,
Tischner J., Myślenie według wartości;,
Św. Augustyn, Wyznania,
Camus A., Człowiek zbuntowany, Kraków 1993,
Krakowski P., O sztuce nowej i najnowszej, Warszawa 1981,
Miłosz Cz., Haiku, Kraków 1992,
Jackowski M., Sztuka zwana naiwną, Warszawa 1995,
Weil S., Piękno, [w:] Świadomość nadprzyrodzona, Warszawa 1999,
Uspienski L., Teologia ikony, Poznań 1993.