Finansowanie prywatnej opieki zdrowotnej

Finansowanie prywatnej opieki zdrowotnej
Z roku na rok rola, jaką odgrywa prywatna opieka zdrowotna w polskim systemie ochrony
zdrowia, staje się coraz bardziej widoczna. Nie bez znaczenia są, przy tym, narastające
problemy jednostek leczniczych, związane z coraz większymi brakami środków pieniężnych.
W czym zatem tkwi źródło coraz większych sukcesów prywatnej służby zdrowia
oraz jej rosnąca pozycja na krajowym rynku?
Kontraktowanie z NFZ
Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na fakt, iż prywatna służba zdrowia może posiadać
klika źródeł finansowania.
Do jednego z nich zaliczyć można finansowanie świadczeń zdrowotnych ze środków
publicznych, gdzie rolę płatnika pełni Narodowy Fundusz Zdrowia (dalej jako „NFZ”).
Kontraktowanie umów o udzielanie świadczeń zdrowotnych umożliwia ustawa
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych1. Podstawą
udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków NFZ jest umowa
o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawarta pomiędzy świadczeniodawcą a dyrektorem
oddziału wojewódzkiego NFZ. Ustawa wprowadza zasadę równego traktowania
świadczeniodawców ubiegających się o zawarcie umowy. Oznacza to, że bez względu
na tryb ich powstania czy podmiotowość prawną, niezależnie od tego czy jest
to przedsiębiorca czy samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej podmioty te winny być
traktowane jednakowo. NFZ zatem nie ma możliwości ograniczenia kręgu podmiotów
biorących udział w postępowaniu o zawarcie umowy ze względu na fakt
czy świadczeniodawcy są podmiotami prywatnymi czy też publicznymi. Różnicowanie
jednostek publicznych i prywatnych, biorących udział w postępowaniu, nie jest dopuszczalne
nawet wówczas, gdy NFZ zaprasza do rokowań, bowiem ograniczenie może dotyczyć jedyne
kwalifikacji zawodowych i technicznych niezbędnych do udzielania określonych świadczeń.
Zawarcie umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych w trybie konkursu ofert następuje
1
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych
(tekst jednolity z dnia 25 sierpnia 2008 r., Dz. U. nr 164, poz. 1027)
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
po wybraniu przez komisję oferty zapewniającej ciągłość udzielanych świadczeń opieki
zdrowotnej, ich kompleksowość i dostępność oraz przedstawiającą najkorzystniejszy bilans
ceny w odniesieniu do przedmiotu zamówienia. Przy czym w sytuacji, w której w konkursie
ofert brało udział więcej niż jeden oferent, komisja jest zobowiązana, zgodnie z art. 142 ust. 7
ustawy do przeprowadzenia negocjacji z co najmniej dwoma oferentami w celu ustalenia
liczby planowanych do udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej oraz ceny za udzielane
świadczenie. Negocjacje wówczas poprzedzają wybór oferty.
Natomiast, w sytuacjach określonych w ustawie, zawarcie umowy o udzielanie świadczeń
opieki zdrowotnej następuje po przeprowadzeniu rokowań, do których są zapraszane
odpowiednie jednostki (zarówno publiczne jak i prywatne), które mogą udzielać świadczeń
opieki zdrowotnej będących przedmiotem postępowania (tj. posiadają odpowiednie
kwalifikacje merytoryczne oraz techniczne). Porównanie ofert złożonych przez
świadczeniodawców następuje przy uwzględnieniu w szczególności ciągłości,
kompleksowości, dostępności oraz jakości udzielanych świadczeń. A także kwalifikacji
personelu, wyposażenia w sprzęt oraz aparaturę medyczną, oraz ceny i liczby oferowanych
świadczeń opieki zdrowotnej przy uwzględnieniu kalkulacji kosztów.
Jak zatem widzimy podstawą zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej
są możliwości jednostek, zarówno publicznych jak i prywatnych, związane z posiadanymi
kwalifikacjami zawodowymi i technicznymi (dysponowanie odpowiednim sprzętem
medycznym), a nie zaś podstawa funkcjonowania jednostek medycznych.
Jednak ze względu na fakt, iż NFZ jest jedynym, funkcjonującym na rynku, płatnikiem
udzielonych świadczeń opieki zdrowotnej, ze środków budżetu państwa, ryzyko, prowadzenia
prywatnej działalności jedynie w oparciu o te środki, jest dosyć spore. Szczególnie istotne
problemy pojawiają się z tzw. „nadwykonaniami” czyli ilością świadczeń udzielonych przez
podmioty medyczne ponad limit wynikający z umowy, za które NFZ z reguły odmawia
płatności (wyjątek stanowią tutaj świadczenia udzielone w stanach nagłych, gdy zagrożone
jest życie lub zdrowie). Istnieje jednak możliwość wystąpienia przeciwko NFZ na drogę
sądową o zapłatę za tak udzielone świadczenia. Nie jest to oczywiście łatwe, przepisy bowiem
nie sprzyjają świadczeniodawcą, jednak nie jest tez niemożliwe.
Obligacje – elastyczna forma pozyskania finansowania
Podmioty udzielające świadczeń medycznych mogą również finansować swoją działalność
ze źródeł zewnętrznych. Możliwości tutaj jest wiele. Jedną z nich jest możliwość pozyskania
kredytu czy zaciągnięcia pożyczki. Podmioty te, o ile mają osobowość prawną, mogą również
pozyskać finansowanie poprzez emisję obligacji. Emisja obligacji jest dużo bardziej elastyczna
niż zaciągnięcie kredytu bankowego. Dodatkowo emitent takich obligacji (a więc spółka
prowadząca np. prywatny szpital) ma możliwość zabezpieczenia tych obligacji,
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
np. na wierzytelnościach wynikających z kontraktu z NFZ.
Sama emisja obligacji wymaga przygotowania dokumentacji prawnej, zgodnie z zapisami
ustawy o obligacjach. Nie jest to jednak procedura na tyle skomplikowana by z założenia
rezygnować z takiego sposobu finansowania prowadzonej działalności. W celu emisji obligacji
emitent podjąć musi stosowną uchwałę, i będzie nią albo uchwała zarządu (w przypadku
standardowych obligacji), lub uchwała walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników
(w przypadku gdy statut lub umowa spółki tak stanowi). Następnie konieczne staje się
przygotowanie propozycji nabycia takich obligacji oraz wydanie obligatariuszom
(czyli zainteresowanym nabyciem takich obligacji) dokumentu obligacji.
Całkowita odpłatność
Kolejną możliwością finansowania działalności prywatnego podmiotu medycznego
jest całkowita odpłatność za udzielone świadczenia medyczne. W takim przypadku to pacjent
sam opłaca swoje leczenie. Tzw. „całkowita odpłatność” stała się najbardziej popularną formą
finansowania np. prywatnych gabinetów stomatologicznych, w których w znakomitej
większości świadczenia opieki zdrowotnej finansowane są przez samych pacjentów.
Ubezpieczenia prywatne
Z roku na rok coraz bardziej popularne stają się prywatne ubezpieczenia zdrowotne
lub abonamenty medyczne gwarantowane pracownikom przez pracodawcę. Jest to dość
innowacyjna metoda rozliczania udzielonych świadczeń medycznych, oferowana jednakże
coraz częściej przez znane towarzystwa ubezpieczeniowe. Ubezpieczenie takie, polegające
na wnoszeniu comiesięcznie, często niewielkiej opłaty, gwarantuje ubezpieczonym,
w zależności od wybranego pakietu, konsultacje medyczne ze specjalistami, udzielanie
podstawowych świadczeń medycznych, a niekiedy także pobyt w szpitalu lub specjalistyczną
opiekę. Podobnie jak w przypadku całkowitej odpłatności za udzielone świadczenia,
dokonywanej przez pacjentów, tak i w przypadku ubezpieczeń zdrowotnych pacjent zyskuje
pewność, iż zostanie udzielone mu świadczenie medyczne w sytuacji, w której będzie
go potrzebował. Prywatna jednostka zaś uzyskuje gwarancję finansowania udzielanych
świadczeń.
Podsumowanie
Prywatne podmioty lecznicze posiadają kilka możliwości finansowania udzielanych, przez
nich, świadczeń zdrowotnych. Należą do nich finansowanie udzielanych świadczeń
medycznych przez NFZ na podstawie łączących Świadczeniodawcę umów z NFZ, odpłatność
świadczeń dokonywana przez pacjentów, a także finansowanie po przez prywatne
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
ubezpieczenia zdrowotne pacjentów oraz abonamenty medyczne. Nie należy zapominać
jednakże o możliwości pozyskania finansowania w drodze choćby emisji obligacji. Emisja
obligacji ma niewątpliwie tą zaletę, że jest ona bardziej elastyczna niż np. pozyskanie
finansowania w drodze zaciągnięcia kredytu. Ostatnio kilka podmiotów świadczących usługi
medyczne wyemitowało obligacje, w celu sfinansowania swojej działalności inwestycyjnej,
co więcej niektóre z tych obligacji są nawet notowane na Catalyst, co daje inwestorom
dodatkową korzyść w postaci płynności tych instrumentów. Warunkiem pozyskania
finansowania w taki sposób jest oczywiście dobry biznes plan dający możliwość wykupu
takiego długu przez emitenta w określonym terminie wykupu, a w końcu – choć w zasadzie
przede wszystkim - optymalnie dla emitenta przygotowana dokumentacja prawna takich
obligacji. Wypełnienie obu tych warunków pozwala na zachowanie równowagi pomiędzy
zabezpieczeniem sytuacji prawnej emitenta obligacji oraz sytuacji podmiotów nabywających
takie obligacje, czyli obligatariuszy.
Autor:
Joanna Mizińska, adwokat, partner Kancelaria GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie
prawni sp.p.
Karolina Kornblit, aplikant radcowski, Kancelaria GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie
prawni sp.p.
Jeśli byliby Państwo zainteresowani przeanalizowaniem tej kwestii prosimy o kontakt
z naszymi ekspertami.
Osoby kontaktowe:
Joanna Mizińska, adwokat
partner w kancelarii „Gach Hulist Mizińska Wawer - adwokaci i radcowie prawni” sp.p.
+48 668 017 220
e-mail: [email protected]