Białokosz

Białokosz
Wieś nad Jeziorem Białokoskim, przy szosach lokalnych Pniewy-Łężeczki i do Gnuszyna.
Wieś znana od 1272r. Od 1282 do 1796r. do czasu sekularyzacji dóbr klasztornych przez Prusy, była
własnością klasztoru dominikanek z Poznania.
W XIX w. Białokosz stanowił własność niemieckiej rodzimy von Massenbachów. Pierwszy właściciel Christian
von Massenbach (1758-1827) był oficerem sztabowym na dworze króla pruskiego, a po wojnach napoleońskich
posłem do parlamentu Wirtembergii. Za głoszenie liberalnych poglądów skazany został, w 1819r. na 14 lat
więzienia. Ułaskawiony w 1826r. wrócił do Białokosza. Zmarł w 1827r. Na pogrzebie mowę wygłosił J. W.
Kassyusz.
W parku krajobrazowym (pow. 5,0 ha) z pocz. XIX w., położonym nad jeziorem, znajduje się kilka drzew o
wymiarach pomnikowych (m. in. buk czerwono listny) oraz dwór z pocz. XX w., wzniesiony obok
wcześniejszego - z pocz. XIX w. (rozebranego w 1978r.). W ostatnich latach dwór został odrestaurowany i
wewnątrz gruntownie przebudowany. Obecnie mieści sie w nim ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy. W zach.
części wsi zespół folwarczny z budynkami m.in. z 2 poł. XIX w. Na pn. od wsi nad jeziorem znajduje się niewielki
ośrodek wczasowy.
1 km na pn. wsch. od wsi, w lesie, na prawo od szosy do Gnuszyna, znajduje się dawny cmentarz ewangelicki,
obecnie zdewastowany. Zachowały się niektóre uszkodzone nagrobki. Pierwszą osobą pochowaną na tym
cmentarzu był Christian von Massenbach.
Jezioro Białokoskie jest jednym z najniżej położonych jezior na Pojezierzu - 83 m n.p.m. (pow. 146 ha, dł. 3,8
km, głęb. maks. 31 m). Zach. brzegi o urozmaiconej linii zalesione, w wsch. natomiast- otwarte. Jezioro i tereny
na zach. i pn. od niego stanowią objęty ochroną obszar przyrodniczo-krajobrazowy.
Włodzimierz Łęcki "Pojezierze Międzychodzko-Sierakowskie. Przewodnik"