Przemówienie z okazji debaty i pokazu filmów « Jan Karski – Czas

Przemówienie z okazji debaty i pokazu filmów « Jan Karski – Czas
Bohatera », 10. rocznica śmierci Jana Karskiego, 13 lipca 2010 r.
Szanowni Panowie Ministrowie,
Szanowny Panie Sekretarzu Generalny,
Szanowna Ekscelencjo,
Szanowni Państwo,
Drodzy Przyjaciele,
Chciałbym Państwu powiedzieć o znaczeniu, jakie ma dla Francji hołd, który dziś wspólnie
składamy Janowi Karskiemu, dokładnie dziesięć lat po jego śmierci. Do ubiegłego roku
nieliczni Francuzi wiedzieli kim był Karski.
A przecież w roku tysiąc dziewięćset osiemdziesiątym piątym, moi rodacy mieli okazję
zobaczyć jego wzruszoną twarz, w monumentalnym filmie Claude’a Lanzmanna, « Shoah ».
Tymczasem szokujące świadectwo, jakie daje Karski, a które dziś zobaczymy, pozostało w
dużej mierze na drugim planie. W filmie „Shoah,” postać Karskiego została przesłonięta
obrazem polskich chłopów. Lanzmann rozmawia z chłopami, którzy zamieszkali w domach
swych żydowskich sąsiadów, eksterminowanych przez Niemców. To właśnie tę sekwencję
filmu, zapamiętali Francuzi – zapewne dlatego, że była zgodna ze stereotypem panującym
we Francji - Polski antysemickiej: Polski w najlepszym razie obojętnej, a w najgorszym
współwinnej tragicznego losu Żydów.
Paradoksalnie, Francuzi odkryli Karskiego dopiero po jego śmierci. Stało się możliwe dzięki
książce Yannicka Haenela, zatytułowanej po prostu « Jan Karski ». Jej wydanie było we
Francji wydarzeniem literackim jesieni dwa tysiące dziewiątego roku, był to sukces na rynku
księgarskim. Poprzez osobiste dzieje Karskiego, Francuzi poznali również dzieje polskiego
narodu oraz istnienie polskiego Państwa Podziemnego – tego wyjątkowego zjawiska w
czasie Drugiej Wojny Światowej.
We Francji, postać Karskiego zyskała również na popularności w związku z polemiką, jaką
Lanzmann rozpoczął na temat książki Haenela. Ten francuski spór ukazał zasadniczą
kwestię : dlaczego opis przytoczony przez emisariusza polskiego ruchu oporu pozostał bez
echa?
Książka, którą sam Karski opublikował już w tysiąc dziewięćset czterdziestym czwartym
roku, została właśnie wydana po francusku pod tytułem « Jan Karski : Moje świadectwo
przed światem. Opowieść o polskim państwie podziemnym ». Lanzmann postanowił pokazać
we francuskiej telewizji, w marcu tego roku, pełniejszą wersję rozmowy z Karski. Nagraną w
tysiąc dziewięćset siedemdziesiątym ósmym roku w ramach przygotowań do realizacji filmu
« Shoah ». Ten film dokumentalny pod tytułem « Raport Karskiego », zostanie dziś
zaprezentowany po raz pierwszy w Polsce.
Na zakończenie, chciałbym Państwu powiedzieć o wielkim wrażeniu, jakie na francuskiej
publiczności zrobiła opowieść polskiego bohatera. Karski-świadek i rzecznik świata, który
okrutnie ginął w ramach « Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej » i wobec milczenia
reszty świata. Karski tam był. Mógł zobaczyć i usłyszeć. Żył i rozmawiał z tymi, którzy mieli
zginąć. Jego przesłanie do Aliantów jest również krzykiem pokolenia świadków, którzy
przeżyli tę katastrofę.
Dziękuję Państwu za uwagę.
Ambasador Francji w Polsce François Barry Delongchamps
Źródło: http://www.ambafrance-pl.org/spip.php?article4182