Dni Karskiego - Elektroniczna Biblioteka Pedagogiczna

Dni Jana Karskiego w Bielsku-Białej
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Bielsku-Białej
Historia Jana Karskiego to świadectwo , że wielkość człowieka mierzy się jego postawą
moralną. Życie jest pełne i ma sens, jeżeli jest podporządkowane wartościom etycznym.
Czyny Karskiego stawiają go w rzędzie największych bohaterów Polski.
Zbigniew Brzeziński
Sam nie znaczyłem nic. Najważniejsza była moja misja.
Jan Karski w wywiadzie udzielonym Claude’owi Lanzmannowi w 1978 r.
W tym roku przypada 100 rocznica urodzin Jana Karskiego, człowieka niezwykłego. Amerykański
pisarz, dziennikarz i laureat Pokojowej Nagrody Nobla Elie Wiesel tak pisze o Karskim: Jak ktoś może nie
podziwiać tego wielkiego Polaka – wielkiego w każdym sensie tego słowa – który ośmielił się zdemaskować i
potępić antysemityzm, dominujący w różnych szowinistycznych grupach polskiego podziemia – tego
żarliwego katolika, który ryzykował życiem, by ratować Żydów skazanych na zagładę w obozach śmierci
założonych przez Niemców w jego kraju? Przejęty ich tragedią, przestał myśleć o czymkolwiek innym. Mówił
o niej każdemu, kogo spotkał podczas swoich podróży (…) Potem zamilkł. Zrozumiał, że jego słowa padały w
próżnię. Ludzie byli zajęci innymi sprawami, przywódcy stawiali sobie inne cele (...) Jego świadectwo wydało
jednak owoce. Dzięki niemu wiemy, że jednostka, jeśli tego pragnie, ma szansę wpłynąć na bieg historii. (...)
Dzięki niemu następne pokolenia będą mogły uwierzyć w ludzkość.
Z okazji Roku Jana Karskiego w wielu miastach Polski uczczono pamięć tego wielkiego Polaka
poprzez popularyzację nie tylko postaci Karskiego, ale przede wszystkim jego misji – raportów, które zdawał
największym osobistościom państw zachodnich. Z tej okazji organizowane są m. in. Dni Jana Karskiego, w
ramach których przygotowywane są spotkania, wykłady i prelekcje poświęcone słynnemu kurierowi, a także
projekty historyczno-edukacyjne, wyświetlane są filmy dokumentalne, np. wywiady z Janem Karskim.
Organizowane są także wystawy.
Dni Jana Karskiego w Bielsku-Białej zorganizowane przez Pedagogiczną Bibliotekę Wojewódzką we
współpracy z Międzynarodowym Instytutem Dialogu i Tolerancji w Rudzie Śląskiej zaowocowały wystawą
udostępnioną przez Instytut. Wystawa:
Jan Karski. Człowiek przez duże „C”
przedstawiająca najistotniejsze fragmenty
biografii
słynnego
Państwa
kuriera
Polskiego
Podziemnego
została
zaprezentowana na początku października
w siedzibie biblioteki.
8
października
br.
młodzież
Bielskiej Szkoły Przemysłowej i innych
dr Bogusław Tracz
szkół naszego miasta uczestniczyła w
prelekcji dr Bogusława Tracza, historyka z
Biura Edukacji Publicznej IPN w Katowicach poświęconej legendarnemu emisariuszowi i autorowi raportów
z okupowanej Polski. Prelekcja zorganizowana została również dzięki współpracy z Instytutem im.
Karskiego. Jan Karski jako jedna z najważniejszych postaci XX wieku, nie tylko polskiej historii, na tle
wydarzeń wojennych jawi się jako postać
nietuzinkowa. Jan Kozielewski, pseud.
Jan Karski urodził się 24 kwietnia 1914
roku
w
ukończeniu
wielokulturowej
studiów
Łodzi.
prawniczych
Po
i
dyplomatycznych na Uniwersytecie Jana
Kazimierza we Lwowie rozpoczął pracę w
Ministerstwie Spraw Zagranicznych. We
wrześniu 1939 r., dostał się do niewoli
radzieckiej, skąd zbiegł i powrócił do
młodzi słuchacze wykładu
Warszawy,
aby
podjąć
działalność
konspiracyjną. Od stycznia 1940 r. działał
z ramienia władz podziemnych w misjach kurierskich do rządu polskiego na uchodźstwie we Francji. W
czerwcu tego samego roku został aresztowany przez gestapo na Słowacji. Po brutalnym przesłuchaniu
Karski próbował popełnić samobójstwo obawiając się, że kolejnych przesłuchań nie przetrzyma.
Odratowany, a następnie przewieziony do okupowanej Polski, został odbity ze szpitala w Nowym Sączu
przez Związek Walki Zbrojnej. Karski jako kurier i emisariusz polityczny znany był w podziemiu pod
pseudonimami: „Witold”, „Piasecki”, „Kucharski”, „Kruszewski”, „Kwaśniewski”, „Znamierowski”.
Dwukrotnie przedostał się do getta warszawskiego celem zebrania materiałów na temat sytuacji ludności
żydowskiej. W przebraniu niemieckiego żołnierza dotarł do obozu przejściowego dla Żydów w Izbicy.
W 1942 r. Karski udał się z misją na Zachód do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, aby zdać
raport na temat tragicznej sytuacji Żydów na terenie okupowanej Polski. Tragedia ta została jednak przez
Aliantów zignorowana, a fakt ten zaciążył na życiu Karskiego do samego końca. Pomimo raportu, którego
wysłuchali zachodni politycy większość z nich nie uwierzyła w słowa polskiego emisariusza. Po wojnie Karski
zamilkł na prawie 30 lat. Związał się z Uniwersytetem Georgietown w Waszyngtonie, gdzie zdobył stopień
naukowy doktora, a później profesora nauk politycznych. W lipcu 1970 r. został odznaczony Krzyżem Armii
Krajowej. W 1982 r. otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, a w 1994 r. honorowe
obywatelstwo Państwa Izrael. W rok później otrzymał Order Orła Białego. Udział Karskiego w filmie Shoah w
1985 r. Claude’a Lanzmanna, francuskiego reżysera odkrył dla światowej opinii publicznej Jana Karskiego i
jego misję – próbę powstrzymania Holocaustu. Pod koniec prelekcji dr Bogusław Tracz wyświetlił młodzieży
fragmenty wywiadu Claude’a Lanzmanna z Janem Karskim, które zostały zamieszczone w dokumencie. Jan
Karski zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie i pochowany został na cmentarzu Góry Oliwnej.