Zielononóżka kuropatwiana – kura, która znosi złote jaja

Zielononóżka kuropatwiana – kura, która
znosi złote jaja
Zielononóżka kuropatwiana jest obecnie najpopularniejszą rodzimą rasą kur, a także
najczęściej spotykaną nioską w gospodarstwach ekologicznych. Została ona
wyhodowana pod koniec XIX wieku. Początki hodowli związane były z pasją hodowlaną
księżnej Marii Czartoryskiej, która zapoczątkowała nowoczesną, ukierunkowaną
hodowle drobiu na terenach dawnej Galicji. Obecnie zielononóżka utrzymywana jest w
stadach zachowawczych i amatorskich.
Wyodrębnione są dwa rody: Z11 i Zk. Ród Z11 utrzymywany jest od 1995 r. w
Instytucie Zootechniki PIB z ZD w Chorzelowie. Wielkość populacji wynosi ok. 1000 szt.
(910 samic i 90 samców). Natomiast ród Zk utrzymywany jest od 1945 r. przez
Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie na Fermie Kur Nieśnych w Felinie, a populacja
kształtuje się na poziomie ok. 910 szt. (800 samic i 110 samców). W każdym roku
rośnie liczba kur i kogutów objętych programem ochrony zasobów genetycznych. W
2013 r. odnotowano 1172 szt. w stadach Z11 i 1147 szt. w stadach Zk
Jak sama nazwa wskazuje, zielononóżka jest kurą, którą cechuje kuropatwiane
upierzenie i zielone skoki. Poza tym wyróżnia ją duży dymorfizm płciowy pod względem
barwy upierzenia. Koguty mają wielobarwne i efektowne upierzenie, kury są
szarobrązowe. Kogut waży z reguły ok. 2,2 kg, a kura 1,8 kg. Do 64 tygodnia życia
znoszą średnio 180-190 kremowych, owalnych jaj o masie 55-58 g. Podobnie jak inne
rodzime rasy zielononóżka jest także dobrze przystosowana do naszych warunków
środowiskowych, cechuje ją wysoka zdolność reprodukcyjna i duża przeżywalność w
trudnych warunkach. Kury te są znakomicie przystosowane do warunków
ekstensywnego chowu na wolnych wybiegach, cechuje je także doskonała zdolność
wykorzystywania paszy na naturalnych żerowiskach, ruchliwość i duża odporność na
choroby. Mniej znanym faktem są wyjątkowe walory smakowe mięsa pochodzącego od
młodych kogutków odchowywanych na zielonych wybiegach do 14 tygodnia życia.
Dodatkową zaletą mięsa jest jego niskie otłuszczenie. Jednak sławę zielononóżce
przyniosły przede wszystkim jaja, które w porównaniu do jaj innych ras mają niższą
zawartość cholesterolu w żółtku.
18 lutego 2013 r. jaja pochodzące od zielononóżki kuropatwianej zostały
wpisane na listę produktów tradycyjnych i związane są z województwem małopolskim.
Jednak już od dłuższego czasu obserwuje się wzrost zainteresowania konsumentów
tymi jajami. Niewątpliwie jest to powiązane z panującą modą na ekologiczny i zdrowy
styl życia. Zielononóżki utrzymywane są bowiem jedynie w gospodarstwach
ekologicznych, agroturystycznych i w hodowlach zachowawczych. Ponadto jaja z chowu
ekologicznego, zgodnie z oczekiwaniami konsumentów, cechuje zwiększona
intensywność barwy żółtek, zwiększona zawartość witamin i zwiększony poziom
nienasyconych kwasów tłuszczowych w żółtku, a także większa wytrzymałość i masa jaj.
Wspomniany system utrzymania ptaków wiąże się jednak z dodatkowymi kosztami ze
strony hodowcy, np. zapewnieniem nioskom odpowiedniego wybiegu, czy pasz
wyprodukowanych metodami ekologicznymi, co wpływa na kształtowanie ceny jaj.
Dodatkowym chwytem marketingowym są rozreklamowane walory zdrowotne jaj
pochodzących od zielononóżek, czyli obniżona zawartość cholesterolu w żółtku (mniej
złego cholesterolu LDL, a więcej dobrego HDL), lepszy stosunek kwasów n-6/n-3 i
mniejsza alergenność (nadają się dla osób ze skazą białkową). To wszystko
spowodowało, że ceny za jaja pochodzące od tych kur są 3-4 krotnie wyższe w
porównaniu z jajami standardowymi. Można je obecnie kupić od 0,80 do 1,50 zł za
sztukę. Mimo to, nabywców nie brakuje, a grono zwolenników będzie się zapewne dalej
powiększać.
Podsumowując, można śmiało zauważyć, że zielononóżka kuropatwiana jest nie tylko
rasą idealnie stworzoną do naszych polskich warunków, łatwą w hodowli i barwnym
elementem polskiego krajobrazu, ale także dobrą inwestycją promującą ekologiczne
produkty.
Bibliografia:
•
Świerczewska E., Chów drobiu, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2008
• Calik J. i Krawczyk J., Rasy rodzime – kury, Instytut Zootechniki. Państwowy Instytut
Badawczy. Krajowy Koordynator Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt
• Sokołowicz Z., Krawczyk J., Herbut E., Jakość jaj z chowu ekologicznego w pierwszym
i drugim roku użytkowania niosek, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 4
(83), 185-194