Rzeczpospolita 2 kwietnia 2009 Jak skutecznie zarządzać

echo
Rzeczpospolita 2 kwietnia 2009
Jak skutecznie zarządzać dokumentacją podatkową
Marcin Jamroży, Marcin Sobieszek
Przedsiębiorca ma obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej transakcji z firmami powiązanymi. Poprzez umiejętne
nią zarządzanie można minimalizować ryzyko i obciążenia podatkowe
autor zdjęcia: Rafał Guz
źródło: Fotorzepa
Oprócz polityki cen transferowych, o której pisaliśmy w DF z 5 marca 2009 r. („Dochód wykazuje ta spółka, która płaci mniejszy
podatek”), dokumentacja podatkowa to również instrument optymalizacji podatkowej. Za jej pomocą podatnik może wykazać, że
warunki transakcji z podmiotem powiązanym nie odbiegają od rynkowych, względnie wskazać przyczyny takich rozbieżności.
Posiadanie dokumentacji podatkowej sporządzonej zgodnie z wymogami ustawowymi pozwala uniknąć:
- stawki podatkowej w wysokości 50 proc. od doszacowanego dochodu spółki,
- ewentualnych sankcji karnoskarbowych.Obowiązek,
którego można uniknąć
Obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowych dotyczy transakcji (jednej lub wielu) między firmami powiązanymi, w których
łączna kwota (lub jej równowartość) wymagalnych w roku podatkowym świadczeń (wynikająca z umowy lub rzeczywiście
zapłacona) przekracza ustawowo określone progi. Aby uniknąć kosztów i nakładu czasowego związanego ze sporządzaniem
dokumentacji, można w pewnym zakresie tak ukształtować relacje z firmą powiązaną, aby „uwolnić się” od tego obowiązku. Dotyczy
to zwłaszcza transakcji o relatywnie niskim wolumenie, nawet jeżeli łączna ich wartość przekroczy określone ustawowo progi.
Należy jednak pamiętać, by faktycznie zapłacona kwota wynagrodzenia w danym roku ich nie przekroczyła.
Przykład
Beta spółka z o.o. 1 listopada 2008 r. zawarła z zagranicznym powiązanym kontrahentem umowę ramową na dostawy towarów w
celu ich dalszej dystrybucji na rynku polskim. W umowie strony postanowiły, że dostawy będą się odbywały każdorazowo na
podstawie składanych pisemnie zamówień. Faktury za dostarczone towary będą wystawiane na podstawie cennika, przy
uwzględnieniu rabatów ilościowych. W okresie od 1 listopada do 31 grudnia 2008 r. zagraniczny kontrahent dostarczył spółce Beta
towary o łącznej wartości 110 tys. euro, przy czym Beta w 2008 r. zapłaciła z tego tytułu 40 tys. euro. Ponieważ z umowy między
firmami nie wynika, by wartość dostaw wynosić miała powyżej 50 tys. euro, a faktycznie zapłacona kwota nie przekracza tej
wartości, nie powstanie obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej dla tej transakcji przynajmniej za rok 2008.
Dodajmy, że samo refakturowanie kosztów na faktycznego (powiązanego) odbiorcę świadczenia nie prowadzi do powstania
obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej. Nie można bowiem uznać, że sam zwrot wyłożonych kosztów, bez wykonywania
innych istotnych funkcji, jest transakcją.
Wybierz odpowiednią metodę
Jeżeli przedsiębiorca sporządza dokumentację podatkową dla danej transakcji, to w pierwszej kolejności powinien zastanowić się nad
wyborem odpowiedniej metody szacowania cen. Jeżeli ustali wartość rynkową przedmiotu transakcji z powiązanym kontrahentem
według jednej z trzech podstawowych metod (tj. metody porównywalnej ceny niekontrolowanej, metody rozsądnej marży lub metody
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest specjalista ds. marketingu w Rödl & Partner ul. Górki 7, 60-204 Poznań, tel. +48(61) 86 44 900
ceny odprzedaży) i przedstawi organom podatkowym wiarygodne i rzetelne dane, wówczas zasadniczo przyjmą one metodę wybraną
przez podatnika. Jeżeli nie zastosuje żadnej z metod podstawowych, wtedy organy podatkowe muszą użyć w pierwszej kolejności
metody porównywalnej ceny niekontrolowanej, następnie dwóch pozostałych metod podstawowych, w końcu dwóch metod zysku
transakcyjnego (zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 10 października 1997 r. w sprawie sposobu i trybu określania
dochodów podatników w drodze oszacowania cen w transakcjach dokonywanych przez tych podatników). Oznacza to z reguły, że
zastosowana przez podatnika metoda określania cen transferowych będzie zasadniczo wiązać organy podatkowe. Potwierdza to
orzecznictwo sądów administracyjnych (zob. np. wyrok NSA w Warszawie z 8 września 2004, FSK 277/04, wyrok WSA w
Warszawie z 21 stycznia 2004 r., III SA 989/02).
Przykład
Sporządzając dokumentację podatkową dla transakcji sprzedaży towarów zagranicznej firmie powiązanej, Alfa spółka z o.o.
zastosowała metodę porównywalnej ceny niekontrolowanej, z uzasadnieniem, że sprzedaje takie same towary również firmom
niezależnym. W razie kontroli podatkowej organ podatkowy może jedynie zweryfikować rzetelność danych oraz poprawność użycia
tej metody przez podatnika.
Ważne dokumentowanie świadczeń
Ograniczeniu lub nawet wyeliminowaniu ryzyka cen transferowych służy ponadto:
- umowa z podmiotem powiązanym i inne dowody źródłowe,
- analiza ekonomiczna,
- opracowanie spójnej polityki cen transferowych w ramach grupy przedsiębiorstw powiązanych,
- zawarcie uprzedniego porozumienia cenowego.
Szczególnie przy świadczeniach niematerialnych (usługach zarządczych, transferze know-how, licencjach etc.), poza uzasadnieniem
rynkowego poziomu wynagrodzenia, organy podatkowe przykładają dużą wagę do udokumentowania samego faktu wykonania
umowy. W praktyce koszty tego rodzaju świadczeń są uznawane za koszty uzyskania przychodu, o ile podatnik jest w stanie wykazać
„odbiór” świadczenia, korzyści gospodarcze z nim związane czy też racjonalność swojego działania, np. poprzez przedstawienie
dokumentów takich jak: korespondencja, protokoły, notatki ze spotkań, raporty, analizy, rysunki techniczne, inne opracowania (zob.
np. wyrok WSA w Łodzi z 4 listopada 2008 r., II FSK 1035/07).
Przykład
Gamma spółka z o.o. zawarła umowę o świadczenie usług zarządczych z wyodrębnioną w grupie kapitałowej do tego celu francuską
spółką Sigma. Wynagrodzenie za świadczenie usług zostało określone w umowie jako iloczyn liczby godzin przepracowanych w
okresie rozliczeniowym przez Sigmę na rzecz Gammy oraz stawek godzinowych właściwych dla pracowników Sigmy
zaangażowanych w proces świadczenia usług na rzecz Gammy. Zakładając, że wartość transakcji przekroczy w roku podatkowym 30
tys. euro, w celu zminimalizowania ryzyka zakwestionowania wydatków z tytułu zakupu usług zarządczych Gamma powinna m.in.
- gromadzić na bieżąco dowody potwierdzające wykonywanie świadczeń,
- gromadzić dane porównawcze (np. oferty zewnętrznych firm konsultingowych),
- okresowo analizować koszty i korzyści,
- wyznaczyć osobę odpowiedzialną za sporządzenie dokumentacji podatkowej.
Kiedy dokumentacja jest obowiązkowa
Szczególna dokumentacja podatkowa (na podstawie art. 9a ustawy o CIT i odpowiednio art. 25a ustawy o PIT) jest obowiązkowo
sporządzana dla transakcji między podmiotami powiązanymi, jeśli w roku podatkowym łączna kwota wynikająca z umowy lub
rzeczywiście zapłacona przekracza równowartość:
- 100 tys. euro – jeśli wartość transakcji nie przekracza 20 proc. kapitału zakładowego,
- 30 tys. euro – w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępniania wartości niematerialnych i prawnych,
- 20 tys. euro – jeśli zapłata następuje na rzecz podmiotu mającego siedzibę w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową,
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest specjalista ds. marketingu w Rödl & Partner ul. Górki 7, 60-204 Poznań, tel. +48(61) 86 44 900
- 50 tys. euro – w pozostałych przypadkach.
Podatnicy mają obowiązek przedłożenia dokumentacji na żądanie organów podatkowych w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia
wezwania.
O czym informujemy fiskusa
Dokumentacja podatkowa powinna zawierać w szczególności:
- funkcje podmiotów zaangażowanych w transakcję,
- rozkład podejmowanego ryzyka oraz zaangażowanych aktywów przez strony transakcji,
- charakterystykę przewidywanych kosztów związanych z transakcją,
- określenie terminu i sposobu zapłaty,
- opis metody i sposobu kalkulacji zysków,
- analizę ceny przedmiotu transakcji,
- opis strategii gospodarczej oraz oczekiwanych korzyści.
Autorzy są doradcami podatkowymi w Rödl & Partner
Rzeczpospolita
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest specjalista ds. marketingu w Rödl & Partner ul. Górki 7, 60-204 Poznań, tel. +48(61) 86 44 900