TEORIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

KARTA PRZEDMIOTU
KIERUNEK STUDIÓW
WYCHOWANIE FIZYCZNE
NAZWA PRZEDMIOTU
TEORIA WYCHOWANIA
FIZYCZNEGO
POZIOM STUDIÓW I°
ROK I, II
SEMESTR II, III
TYP PRZEDMIOTU
obligatoryjny
CEL I ZAŁOŻENIA
PUNKTY
ECTS
6
Rodzaj zajęć
Ilość godz.
Stacjon/Niestac.
WYKŁADY
20
18
ĆWICZENIA
39
27
METODY NAUCZANIA
JĘZYK WYKŁADOWY
wykład, ćwiczenia
polski
Przekazanie studentom wiedzy z zakresu kultury fizycznej ze szczególnym uwzględnieniem teoretycznych podstaw procesu wychowania
fizycznego. Zrozumienie funkcji i znaczenia fizycznej edukacji człowieka. Kształtowanie umiejętności uzasadnienia miejsca wychowania
fizycznego w edukacji, rozumienia teorii i praw wyjaśniających mechanizmy oddziaływania środkami fizycznymi na organizm oraz środkami
społecznymi na osobowość w procesie kształcenia i wychowania fizycznego. Znajomość i posługiwanie się terminologią w zakresie nauk o
zdrowiu i kulturze fizycznej. Przekazanie istoty roli i roli zawodu oraz pracy nauczyciela wychowania fizycznego.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
Zna podstawowe definicje związane z teorią wychowania fizycznego. Zna głównych twórców teorii wychowania fizycznego, ich
cele i założenia. Zna cele wychowania fizycznego i ich stosowanie w zależności od potrzeb. Zna założenia edukacji fizycznej wg
H. Grabowskiego. Potrafi omówić potrzeby uczestnictwa w procesie edukacji w całym życiu. Wie, jakie są biomedyczne
podstawy wychowania fizycznego. Zna relacje zachodzące między organizmem a siłami natury. Zna czynniki przyrodnicze
wykorzystywane w procesie wychowania fizycznego. Zna czynniki mające wpływ na osobowości wychowanka. Zna funkcje
edukacji fizycznej. Zna warunki społeczne, kulturowe i przyrodnicze związane z kształceniem fizycznym. Uwzględnia je w
swoich działaniach. Zna metody oceny sprawności fizycznej. Zna zasady nauczania czynności ruchowych w procesie edukacji.
Potrafi omówić założenia teorii wychowania fizycznego z umiejscowieniem jej w programach studiów. Zna definicje związane z
teorią wychowania fizycznego i potrafi je omówić. Zna i rozumie znaczenie aktywności fizycznej w życiu człowieka. Zna i
omawia funkcje aktywności fizycznej. Potrafi omówić znaczenie wychowania fizycznego w kulturze fizycznej. Rozumie i
omawia znaczenie edukacji międzypokoleniowej. Omawia cele i funkcje wychowania fizycznego oraz współczesne jego
koncepcje. Rozumie i potrafi analizować potrzebę ruchu i znaczenie ruchu w życiu człowieka. Zna podstawowe zagadnienia
motoryczności człowieka i omawia je jako czynnik praktyczny wychowania fizycznego. Zna i potrafi zastosować w praktyce
zasady uczenia ruchu. Omawia mechanizmy procesu wychowania fizycznego. Rozumie efektywność i skuteczność wychowania
fizycznego, potrafi omówić te zagadnienia. Analizuje i potrafi ocenić nowoczesność w wychowaniu fizycznym. Zna i potrafi
wskazać główne kompetencje nauczyciela wychowania fizycznego.
TREŚCI PROGRAMOWE
Wykłady:
1. Teoria wychowania fizycznego jako dyscyplina naukowa (miejsce teorii wychowania fizycznego w rodzinie nauk o
człowieku).
2. Trzy wersje polskiej teorii wychowania fizycznego i ich główni twórcy.
3. Teleologia w wychowaniu fizycznym (różnice celów wychowania fizycznego w zależności od potrzeb społecznopolitycznych oraz aktualnych prądów pedagogicznych).
4. Edukacja fizyczna i jej postacie intencjonalne: kształcenie fizyczne i wychowanie fizyczne (wg H. Grabowskiego).
5. Rola procesów socjalizacji (nieintencjonalna postać edukacji) w przygotowaniu człowieka do całożyciowego uczestnictwa
w kulturze fizycznej.
6. Biomedyczna teoria wychowania fizycznego wg Z. Gilewicza (model relacji jakie zachodzą między organizmami a siłami
natury).
7. Czynniki przyrodnicze wykorzystywane w procesie kształcenia fizycznego (czynniki mechaniczne, termiczne, promieniste,
kinetyczne – postacie aktywności ruchowej).
8. Czynniki społeczne wpływające na osobowość wychowanka w procesie wychowania fizycznego (model relacji jakie
zachodzą między osobowością a siłami społecznymi).
9. Cztery funkcje edukacji fizycznego wg Z. Gilewicza: stymulacja, adaptacja, korektywa i kompensacja.
10. Warunki przyrodnicze kształcenia fizycznego (wiek, płeć, konstytucja somatyczna, sprawności i zdolności) oraz warunki
społeczno-kulturowe wychowania fizycznego.
11. Sprawność fizyczna młodzieży i metody jej oceny.
12. Nauczanie czynności ruchowych w procesie edukacji fizycznej.
Ćwiczenia:
1. Teoria wychowania fizycznego, jej przedmiot, treść i miejsce w strukturze studiów.
2. Kultura fizyczna i jej rozumienie (kultura a kultura fizyczna, definicje, historyczne przesłanki koncepcji kultury fizycznej.
3. Rodowód i znaczenie aktywności człowieka (wartości kultury fizycznej, wzory kultury fizycznej).
4. Funkcje aktywności fizycznej (rozwojowa, adaptacyjna, korektywna, kompensacyjna).
5. Wychowanie fizyczne jako podstawa uczestnictwa w kulturze fizycznej.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Edukacja fizyczna międzydzypokoleniowym przekazem wzorów wartości i wzorów zachowań dotyczących ciała
(podstawowe pojęcia: edukacja, kształcenie, wychowanie, edukacja fizyczna, fizyczne kształcenie).
Cele i funkcje wychowania fizycznego. Ewolucja poglądów istoty wychowania fizycznego.
Współczesne koncepcje celów wychowania fizycznego.
Wpływ aktywności fizycznej na organizm człowieka (ruch jako naturalna potrzeba organizmu człowieka).
Motoryczność człowieka, jej aspekty, rodzaje oraz osobnicze uwarunkowania.
Rodzaje, metody, uwarunkowania, zasady i fazy uczenia ruchu.
Podstawowe pojęcia, mechanizmy i uwarunkowania procesu fizycznego wychowania.
Skuteczność kształcenia i wychowania fizycznego.
Nowoczesność w procesie fizycznej edukacji.
Nauczyciel w procesie wychowania fizycznego.
Kompetencje zawodowe nauczycieli wychowania fizycznego. Autorytet.
METODY OCENY
Studenta obowiązuje znajomość wiedzy zawartej w treściach programu i przedstawionej literatury. Na oceny cząstkowe i
semestralne składają się pisemne kolokwia tematyczne, udział w dyskusjach prowadzonych w trakcie wykładów i ćwiczeń,
kultura wypowiedzi, projekty, wykonanie i prezentacje studenta. Na ocenę końcową składają się zaliczenia semestralne oraz
egzamin z zakresu wykładów i ćwiczeń.
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA
M. Bukowiec (wybór i oprac.), Wypisy do ćwiczeń z teorii wychowania fizycznego, AWF, Kraków 2000.
M. Bukowiec (red.), Kultura fizyczna i edukacja, AWF, Kraków 2010.
M. Demel, Szkice krytyczne o kulturze fizycznej, AWF, Kraków 1998.
M. Demel, O trzech wersjach teorii wychowania fizycznego, AWF, Kraków 1990.
H. Grabowski, Teoria fizycznej edukacji, WSiP, Warszawa 1997.
H. Grabowski, Co koniecznie trzeba wiedzieć o fizycznej edukacji, Impuls, Kraków 2000.
R. Przewęda, Wychowanie fizyczne w Polsce, AWF, Warszawa 1992.
R. Przewęda, J. Dobosz, Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, AWF, Warszawa 2003.
K. Zuchora (pod red.), Myśli i uwagi o wychowaniu fizycznym i sporcie, AWF, Warszawa 2000.
H. Grabowski, Uwagi krytyczne o wychowaniu fizycznym i kształceniu nauczycieli, Impuls, Kraków 2004.
A. Pawłucki, T. Frołowicz, P. Włodarczyk, Materiały pomocnicze do nauczania teorii wychowania fizycznego, Gdańsk 2002,
AWF.
12. Z. Krawczyk, Encyklopedia kultury fizycznej XX wieku Kultura fizyczna Sport, Instytut Kultury, Warszawa 1997.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.