zakup mieszkania zajmowanego

Sygn. akt V RC 739/14
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 17 lutego 2014 roku (data prezentaty) zmodyfikowanym na rozprawie w dniu 15 stycznia 2015 roku
powódka I. M. wniosła o ustanowienie rozdzielności majątkowej z pozwanym K. M. (1) z dniem złożenia pozwu oraz
zasądzenie od pozwanego, na rzecz powódki, kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego /k. 1
– 6, 182/.
Pozwany K. M. (1) wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powódki, na rzecz pozwanego, kosztów
postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego /k. 54, 188 – 191/.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny.
I. M. i K. M. (1) pozostają w związku małżeńskim od dnia 24 kwietnia 1971 roku /k. 10/. Z małżeństwa strony posiadają
dwie dorosłe i samodzielne finansowo córki: K. w wieku 45 i M. w wieku 36 lat /k. 173, 303/. W trakcie trwania
małżeństwa strony nie zawierały umowy rozdzielności majątkowej /k. 303/. Od 1996/97 roku strony pozostają w
separacji faktycznej; młodsza córka stron pozostała z ojcem w K.. Starsza córka mieszkała w mieszkaniu stron przy
ul. (...) /k. 303 – 304, 330/.
W trakcie trwania małżeństwa strony zgromadziły majątek wspólny w postaci domu (bliźniaka) w K. (wybudowanego
na nieruchomości darowanej przez matkę powódki), mieszkania przy ul. (...) w W., niezabudowanej nieruchomości w
P., ruchomości stanowiących wyposażenie domu i mieszkania, udziałów w spółce (...) k.m. Sp. z o.o. /k. 4, 258, 304,
330 – 331, 333/. Pozwany pełni w tej ostatniej Spółce funkcję Prezesa Zarządu, posiada 52 udziały, a córka stron –
K. M. (2) posiada 48 udziałów w Spółce /k. 14 – 36, 190, 267, 332/. Koszty utrzymania nieruchomości w K. i w P.
oraz koszty administracyjne nieruchomości przy ul. (...) ponosi pozwany; a koszty bieżącego utrzymania mieszkania
przy ul. (...) ponosi powódka. Pozwany nie żądał od powódki partycypowania w kosztach utrzymania nieruchomości,
a powódka nie domagała się od pozwanego działu w kosztach utrzymania mieszkania przy ul. (...). Powódka domagała
się natomiast od pozwanego udziału w kosztach remontu mieszkania, po pożarze w 2005 roku, ale pozwany uzależnił
pomoc finansową od wspólnego rozliczenia podatku z Urzędem Skarbowym. Córki stron partycypowały w kosztach
remontu nieruchomości w K. /k. 183, 189, 267, 304 – 305, 308, 330, 333, 335/. Powódka zachowała klucze do
nieruchomości w K.. Pozwany nie posiada dostępu do mieszkania zajmowanego przez powódkę; oddał klucze powódce
i nigdy ponownie o nie zabiegał /k. 258, 267, 305, 331/.
Strony nie zaciągały wspólnych zobowiązań finansowych. W okresie separacji pozwany zaciągnął kredyt w kwocie
12 000 zł na zakup samochodu dla powódki /k. 308, 331/. Pozwany nie utrudniał powódce dostępu do majątku
wspólnego /k. 183/. Łożył na utrzymanie powódki alimenty; od 2009 roku w kwocie ustalonej przez Sąd tj. 1 200 zł
miesięcznie. Do 2004/2005 roku strony rozliczały się wspólnie z Urzędem Skarbowym; wówczas powódka odmówiła
wspólnego rozliczania. Do 1984 roku strony posiadały wspólny rachunek bankowy /k. 54, 55 – 122, 332 – 333/. Oprócz
alimentów pozwany wspomaga finansowo, z własnej woli, powódkę. Przekazuje powódce środki finansowe, po 1 000
zł miesięcznie, jako prezenty świąteczne i urodzinowe /k. 109, 232, 268, 270, 273, 305, 308, 332, 335/. W listopadzie
2013 roku pozwany dofinansował wczasy powódki w R. kwotą
1 000 zł /k. 120, 268, 305/.
W 1997 roku pozwany założył, wspólnie z córką M., (...) Sp. z o.o., a następnie (...) Sp. o.o. O powstaniu Spółki
powódka dowiedziała się w trakcie sądowego postępowania o alimenty od pozwanego. Z uwagi na brak porozumienia
z córką pozwany wystąpił ze Spółki, a swoje udziały darował córce. W 2011 roku, wspólnie z córką K., założył Spółkę
(...) k.m., w której posiada 52 udziały /k. 304, 332/. Pozwany zatrudnia 3 osoby. Pozwany proponował powódce pracę
w Spółce ale powódka odmówiła. Powódka nie domagała się od pozwanego dostępu do dokumentacji Spółki, ale córka
stron udostępniała powódce dokumenty /k. 268 – 269, 332, 335/. Ostatni raz powódka w siedzibie Spółki była w 2014
roku /k. 270/.
Po roku 2000 pozwany przekazał powódce 3 samochody – ostatni w 2009 roku – F. (...). W roku 2008/2009 przekazał
powódce kwotę 22 000 zł. W maju 2013 roku pozwany zwrócił się do powódki o sprzedaż nieruchomości w P. i
udzielenie finansowego wsparcia córce stron M., ale powódka nie wyraziła zgody na sprzedaż /k. 54, 268, 270, 272,
306/. Strony darowały mieszkanie córce K.. Pozwany przekazał dwukrotnie córce M. pieniądze, po około 20 000
zł, na zakup jej mieszkania. Powódka nie wyraziła zgody na takie pożyczki. Pozwany traktował powyższe kwoty jako
darowizny. Powódka kupiła córce meble do mieszkania za kwotę 4 000 zł /k. 268, 309, 331, 333 – 334, 336/. Powódka
była przekonana, że mieszkanie córki M. jest darowizną od stron, domagała się tego mieszkania dla siebie. Pozwany
zwracał się do powódki o zgodę na remont płotu wokół nieruchomości w K. ale powódka nie odpowiedziała na prośbę
pozwanego /k. 259, 306, 308, 332, 335/. Pozwany nie zgodził się na sprzedaż mieszkania przy ul. (...) i zakup dla
powódki innego mieszkania, z ogródkiem, o co prosiła powódka między innymi w 2000 roku /k. 307/.
Strony kilkakrotnie podejmowały rozmowy w przedmiocie podziału majątku wspólnego. W 2014 roku podjęły próby
podziału majątku przed notariuszem. Powódka zaproponowała, iż zatrzyma mieszkanie przy ul. (...), a pozwany dom
w K.. Z uwagi na brak porozumienia co do miejsca zameldowania córki stron – M., ale powódka nie wyraziła zgody /k.
185, 228, 306, 332/. W październiku 2015 roku pozwany zaproponował podział majątku, zgodnie z którym powódka
zachowa mieszkanie przy ul. (...) oraz działkę w P., córki staną się właścicielkami nieruchomości w K. z zachowaniem,
przez pozwanego, dożywotniego zamieszkania oraz nadzoru nad nieruchomością; udziały w Spółce pozwany daruje
córce K., a strony ugodowo zmniejszą wysokość alimentów do kwoty 500 zł. Do ustalenia pozwany pozostawił formę
przekazania, przez powódkę, mieszkania przy ul. (...) córce M. /k. 301, 330, 333/. Pozwana nie odpisała na e – maila /
k. 310/.
Powódka I. M. ma 69 lat. Z zawodu jest inżynierem rolnictwa. W latach 1992 – 2004 pozostawała rencistką. Następnie
podejmowała pracę na podstawie umowy zlecenia. Od 2012 roku nie pracuje; pracę straciła na skutek likwidacji umów
zlecenia. Utrzymuje się z alimentów od pozwanego oraz emerytury w kwocie 1 380 zł. Od rozstania z pozwanym nie
zaciągała zobowiązań finansowych. Neguje leczenie psychiatryczne oraz przynależność do sekty /k. 304, 306 – 307/.
Nie podejmowała decyzji mogących prowadzić do roztrwonienia majątku wspólnego /k. 333/.
Pozwany K. M. ma 76 lat. Jest emerytem. Z zawodu jest ekonomistą /k. 329/. W 2013 roku uzyskał dochód w kwocie
96 439,98 zł /k. 195 – 198/.
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w
szczególności w oparciu o przesłuchanie powódki /k. 303 – 311/ pozwanego /k. 329 – 336/, świadków: E. B. /k. 183
– 184/, G. A. /k. 184 – 186/, A. K. /k. 258 – 260/, M. M. (3) /k. 267 – 271/, M. D. /k. 271 – 274/.
Zeznania świadków G. A., M. A. i E. B. Sąd ocenił jako mało wnoszące do akt przedmiotowego postępowania, oparte
na informacjach przekazywanych przez powódkę.
Zeznania świadków M. M. (3) i A. K. Sąd uznaje za wiarygodne, zgodne z całokształtem materiału dowodowego
zgromadzonego w sprawie.
Sąd oddalił wnioski dowodowe pozwanego z dnia 18 grudnia 2014 (data prezentaty), gdyż okoliczności na które
mieliby zeznawać świadkowie (teza dowodowa z pisma) nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowego
postępowania /k. 173, 186/.
Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika powódki o dopuszczenie dowodu z nagrania CD jako niemający
znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowego postępowania z uwagi na brak daty powstania nagrania /k. 302, 329/.
Sąd oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychiatry na okoliczność stanu zdrowia
powódki jako bezzasadny /k. 303, 304/.
Sąd zważył, co następuje
Jak stanowi art. 52 § 1 i 2 kro, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez Sąd
rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W
wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia
powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.
Wydając orzeczenie w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, Sąd musi każdorazowo
stwierdzić zaistnienie ważnych powodów, o których mowa w art. 52 kro. Pojęcie „ważne powody” jest pojęciem
niedookreślonym. W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że przesłankami do ustanowienia rozdzielności
majątkowej małżeńskiej są: poważne zagrożenie lub naruszenie interesu majątkowego małżonka żądającego
zniesienia wspólności, trwonienie majątku, alkoholizm, narkomania, hazard, rażąca niegospodarność, uporczywy
brak przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, uporczywe dokonywanie szczególnie ryzykownych
operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny, separacja faktyczna, która uniemożliwia
małżonkom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Decydujące znaczenie mają zatem kwestie czysto
majątkowe i możliwość porozumienia małżonków w sprawach związanych z zarządem ich majątkiem.
W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie zachodzą przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą
wytoczenia powództwa w przedmiotowej sprawie.
Bezspornie strony pozostają w wieloletniej separacji, która w ocenie Sądu uniemożliwia współdziałanie w zarządzie
majątkiem wspólnym. Strony od wielu lat nie podejmują wspólnych decyzji majątkowych. Za współdziałanie stron
nie może zostać uznana alimentacja powódki, przez pozwanego, czy dobrowolnie czynione przez pozwanego prezenty
finansowe dla powódki. Strony nie porozumiały się w kwestii sprzedaży nieruchomości w P. oraz remontu płotu
przy nieruchomości w K.. Kilkakrotnie podejmowały nieudane próby porozumienia w sprawie podziału majątku
wspólnego. W okresie trwania separacji zaprzestały wspólnego rozliczania podatkowego z Urzędem Skarbowym.
Pozwany, bez wiedzy powódki, darował córce M. środki na zakup mieszkania. Pozwany odmówił pozwanej finansowej
pomocy po remoncie mieszkania, uzależniając tę pomoc od wspólnego rozliczenia podatku. Nie zgodził się na sprzedaż
mieszkania przy ul. (...) i zakup innego mieszkania dla powódki. Zarzuty pozwanego, jakoby powódka należała do
sekty, z udziałem której roztrwoni majątek uzyskany po podziale nie znalazł potwierdzenia w zebranym materiale
dowodowym. Stanowisko pozwanego w tym zakresie jest niekonsekwentne. Składając powódce propozycję podziału
majątku w e-mailu z 11 października 2015 roku pozwany takich obaw nie posiadał pomimo, że członkostwo w sekcie
zarzuca powódce od początku trwania przedmiotowego postępowania. W przedmiotowym postępowaniu Sąd nie
ocenia nakładów małżonków w powstanie majątku wspólnego. Nie dokonuje także podziału tego majątku. Powyższe
kwestie poddane zostaną ocenie Sądu dokonującego podziału majątku wspólnego stron chyba, że wcześniej strony
dojdą do porozumienia. Obawy pozwanego dotyczące przeznaczenia części majątku należnego powódce nie mogą
stanowią podstaw do oddalenia przedmiotowego powództwa.
W ocenie Sądu, powyższe okoliczności uzasadniają ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wytoczenia
powództwa w przedmiotowej sprawie, dlatego na mocy art. 52 § 1 kro, Sąd orzekł jak w sentencji.
O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. w zw. z art. 27 pkt 6 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z
dnia 28 lipca 2005 roku w zw. z § 7 ust. 1 pkt 9 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu.
SSR Marzena Rzońca